NAHIBALUAN MO BALA?
Ano ang katungdanan sang isa ka senturion sa Romano nga mga soldado?
Estatwa sang senturion nga si Marcus Favonius Facilis
Pila ka beses nga ginapatuhuyan sang Cristianong Griegong Kasulatan ang Romano nga mga senturion. Amo sini ang ranggo sang opisyal sang mga soldado nga nagabantay sang mapatay si Jesus, kag sang una nga Gentil nga nakumbertir sa Cristianismo nga si Cornelio. Mga senturion man ang kumander nga magadumala sa pagbunal kuntani kay apostol Pablo kag si Julio nga nag-upod kay Pablo sa Roma.—Marcos 15:39; Binuhatan 10:1, footnote; 22:25; 27:1.
Masami nga ang senturion nagadumala sing 50 tubtob 100 ka soldado. Katungdanan niya nga hanason kag disiplinahon ang iya mga tinawo, ginainspeksion ang ila bayo kag mga gamit, kag sia ang nagamando sa ila sa tion sang inaway.
Ang ranggo sang senturion amo ang pinakamataas nga ranggo nga matigayon sang ordinaryo nga soldado. Ang nagatungod sini dapat mga soldado nga maayo nga mga lider. Nagadepende sa ila ang disiplina kag pagkaepektibo sang Romano nga mga soldado. Suno sa isa ka reperensia, ang mga senturion “masami nga amo ang labing eksperiensiado kag madamo gid sing nahibaluan sa mga soldado.”
Paano ang mga espiho sang panahon sang Biblia tuhay sa karon?
Dumaan nga espiho sang mga Egipto
Indi pareho sang kristal nga mga espiho karon, ang mga espiho sa panahon sang Biblia kinaandan na nga human sa metal nga ginpahining gid—masami nga bronse, pero posible man nga saway, pilak, bulawan, ukon sinubong nga bulawan. Ang una nga pagsambit sing mga espiho sa Biblia may kaangtanan sa pagpatindog sang tabernakulo, nga amo ang una nga sentro sang pagsimba sang Israel. Naghatag ang mga babayi sang mga espiho nga gingamit sa paghimo sang sagrado nga labador nga saway kag sang tulungtungan sini. (Exodo 38:8) Ginapatihan nga ginatunaw anay ang mga espiho agod magamit sa paghimo sini.
Ang mga espiho nga nakutkutan sang mga arkeologo sa Israel kag sa palibot sini masami nga nakita upod sa mga alahas kag sa iban pa nga mga puni sang babayi. Kinaandan na nga ang mga espiho tipulon, kag ang uluyatan sini kahoy nga nadekorasyunan, metal, ukon tiposo, nga sa masami ang korte daw babayi. Ang indi mahining nga kadaygan sang espiho masami nga wala ginadekorasyunan.
Ang hitsura nga ginapabanaag sang dumaan nga mga espiho indi tanto kaathag kon ipaanggid sa kristal nga mga espiho karon. Mahimo nga ginapaathag sini ang ginapatuhuyan ni apostol Pablo sang nagsiling sia: “Sa karon malubog ang makita naton sa metal nga espiho.”—1 Corinto 13:12.