Iehova Momokani Bona Mauri Diravana
AIGUPITO ena Farao ia gwau “Iehova be daika?” neganai, ia be hekokoroku bona hemataurai lasi dalana ai ia hereva. (Esodo 5:2) Sivarai gunana lalonai ia hedinarai hegeregerena, unai kara dainai Aigupito taudia be hisihisi bona mase idia davaria, bona Farao bona iena tuari oreadia be davara dekenai idia mase.
Idaunegai Aigupito dekenai, Iehova Dirava ia hamomokania ia be dirava koikoidia ia hereadia. To ia dekenai iseda diba ita habadaia diba. Iena kara haida be dahaka? Bona ia ura dahaka ita karaia?
Iena Ladana Bona Taunimanima Edia Diba Ia Dekenai
Aigupito ena Farao ia hereva henia neganai, Mose ia gwau lasi: ‘Lohiabada be inai bamona, bona unai bamona, ia hereva.’ Farao bona Aigupito taudia idia laloa edia dirava koikoidia momo be lohiabada danu. Lasi, Mose ese ladana helagana, Iehova, ia gwauraia. Midian tanona ai ia araia noho auna vairanai ia gini neganai, unai ladana ia kamonai. Dirava ena lauma dainai idia torea bukana ia gwau:
“Dirava ese Mose dekenai ma ia hamaoroa, ia gwau, Lau inai Iehova. . . . [Israel] taudia dekenai Aigupito taudia ese hisihisi idia henia noho, edia taitai lau kamonai vadaeni, bona lauegu gwauhamata lau laloa. Unai dainai [Israel] taudia dekenai oi hamaoroa, Lau inai Iehova, Aigupito taudia ese umui emui latana dekenai gaukara metau idia atoa, dohore lau kokia. Idia guia umui, to lau ese umui do lau ruhaia, lauegu imana ena goada dekena amo bona hoa karadia badadia dekena amo dohore lau hamauria umui. Lauegu bese do lau halaoa umui, bona lau be umui emui Dirava do lau lao, vadaeni dohore umui diba, lau be Iehova, umui emui Dirava, Aigupito taudia edia gaukara metau dekena amo lau hamauria umui ena Dirava. [Abraham] bona Isako bona Iakobo dekenai lau gwauraia hamata [Kanana] tanona ena lalona dekenai dohore lau hakaua vareai umui, dohore lau henia umui dekenai, umui emui tano momokani, lau inai Iehova.”—Esodo 6:1-8.
Iehova be unai ia karaia. Ia be Aigupito ena igui hesiaina amo Israel taudia ia ruhadia, bona dala ia karaia Kanana tanona idia noholaia totona. Dirava be guna ia gwauhamata hegeregerena, unai ibounai ia havaraia. Unai be maoro! Iena ladana, Iehova, ena anina be “Ia ese Ia Havaraia.” Baibel lalonai, inai dagi ladadia amo Iehova ia gwauraia, “Dirava,” “Atai Momokani Lohiabadana,” “Havaraia Tauna,” “Tamana,” “Siahu Ibounai Tauna,” bona “Atai Herea Tauna.” To iena ladana ese ia hamomokania ia be Dirava momokanina bona sisina sisina iena ura hereadia ia havaraia.—Isaia 42:8.
Bema Baibel idia torea gado gunadia ai ita duahia neganai, Dirava ena ladana be nega tausen momo do ita davaria. Heberu lalonai inai consonant leta dekenai idia torea, Yod He Waw He (יהוה), unai idia gwauraia Tetragrammaton, bona rau dekenai idia duahia dalana be idibana amo ia lao laurina dekenai. Heberu gado idia herevalaia taudia be consonant letadia huanai vowel letadia edia rege idia gwauraia, to hari inai nega lalonai taunimanima idia daradara unai vowel regedia be dahaka. Haida idia ura Yahweh idia torea, to taunimanima momo be Iehova idia diba bona unai ladana amo idia diba unai be iseda Havaraia Tauna.
Unai ladana Iehova idia gaukaralaia dainai, ita diba Dirava be Salamo 110:1 dekenai idia gwauraia “egu Lohiabada” tauna amo ia idau, unai siri be Baibel ta dekenai inai bamona idia torea, ia gwau: “LOHIABADA [Heberu, יהוה] be egu Lohiabada dekenai ia gwau, Egu idibana kahanai oi helai, ela bona oiemu inai taudia be emu aena atoa gabuna ai lau halaodia.” (King James Version) Heberu bukana dekenai unai siri be Dirava ena ladana ia torea dainai, New World Translation Baibel ia gwau: “Iehova ese egu Lohia ia hamaoroa herevana be inai: ‘Lauegu idibana kahana ai oi helai, ela bona emu inai taudia emu aena atoa gauna ai do lau halaodia.’ ” Iehova Dirava ena hereva ena anina be Iesu Keriso dekenai, unai salamo ia torea tauna ese ia gwauraia “egu Lohia.”
Farao ena nega lalonai Iehova be iena ladana ia hahedinaraia bada. Mose ena amo, Dirava ese unai kudou auka lohiana ia hamaoroa, ia gwau: “Inai nega dekenai lauegu hisihisi henia ibounai be oiemu latanai bona oiemu hesiai taudia edia latanai, bona oiemu orea taudia edia latanai dohore lau siaia, vadaeni dohore oi diba, lau be tau ta danu hegeregere lasi tanobada ibounai dekenai. Badina be lauegu imana ena siahuna momokani dekena amo gorere bema lau henia umui dekenai, dohore umui mase ore diba. To inai totona mauri lau henimu vadaeni, lauegu siahu dohore oi itaia, vadaeni tanobada ibounai lauegu ladana dohore idia matauraia totona.”—Esodo 9:14-16.
Israel be Aigupito amo idia rakatania karana bona Kanana pavapavadia idia kwalimu henidia karana ia herevalaia neganai, Ieriko hahinena Rahaba ese Heberu spai taudia rua ia hamaorodia, ia gwau: “Lau diba Iehova ese momokani inai tano umui [Israel taudia] do ia henia, bona umui dainai gari ese ai ia abia bona inai tano taudia iboudiai edia lalona idia manoka. Badina ai kamonai Iehova ese Davara Kakakakana be emui vairana ai ia hakaukaua, Aigupito tanona amo umui raka lasi negana ai. Danu, ai kamonai edena dala ai Amoro pavapavadia ruaosi, Sihon bona Og, umui hadikadia ore. Ai kamonai neganai, aiemai kudou idia hetaha, bona ta be umui dainai ia haheauka diba lasi, badina Iehova, emui Dirava, be guba Diravana bona tanobada Diravana.” (Iosua 2:9-11) Oibe, Iehova dekenai taunimanima edia diba ia bada ia lao.
Iehova Bona Iena Kara
Salamo ia torea tauna be ena kudou amo ia hereva, ia gwau: “Bese iboudiai do idia diba, oiemu ladana be Iehova, oi sibona be Atai Momokani tanobada ibounai ataiai.” (Salamo 83:18) Iehova be guba bona tanobada ia lohiaia be maoro dainai, Iesu ena murinai idia raka bona dagedage idia abia taudia idia guriguri diba, idia gwau: “Lohiabada e, oi ese guba bona tanobada bona davara bona idia lalonai noho gaudia ibounai oi karaia.” (Kara 4:24) Bona Iehova be “Guriguri Ia Kamonai Tauna” dainai unai ese iseda lalona ia hamoalea!—Salamo 65:2.
Iehova ena kara badana be lalokau. Momokani, “Dirava be lalokau”—unai kara ia haheitalaia namo herea. (1 Ioane 4:8) Ma danu, “ia dekenai be aonega bona siahu.” Iehova be aonega ibounai bona siahu ibounai tauna, to iena siahu ia gaukaralaia kerere lasi. (Iobu 12:13; 37:23) Ita diba Iehova be nega ibounai ita do ia kara henia maoro dalana dekenai, badina “kara maoromaoro bona hahemaoro be ena terona ena badina.” (Salamo 97:2) Bema ita kerere to murinai ita helalo-kerehai, lalo-goada do ita abia badina ita diba Iehova be “hebogahisi bona hariharibada Diravana, ia badu haraga lasi, iena hebogahisi bona kara momokani be bada herea.” (Esodo 34:6) Iehova ita hesiai henia neganai moale bada ita davaria diba!—Salamo 100:1-5.
Ia Bamona Guba Pavapavana Ta be Lasi
Iehova ena Natuna, Iesu Keriso, ia gwau: “Dirava be Lauma.” (Ioane 4:24) Unai dainai, taunimanima be matana amo Iehova idia itaia diba lasi. Momokani, Iehova ese Mose ia hamaoroa, ia gwau: “Lauegu vairana oi itaia diba lasi, badina be bema tau ta ese lau ia itaia, do ia mauri noho diba lasi.” (Esodo 33:20) Unai guba Pavapavana ena hairai be bada dainai taunimanima do idia hegeregere lasi matana amo idia itaia totona.
Ena be matana amo Iehova ita itaia diba lasi, to gau momo idia noho bona idia hamomokania Siahu Ibounai Diravana ia noho. Momokani, “Dirava ese tanobada ia karaia negana ia mai bona harihari, taunimanima idia kamonai diba Dirava ena siahu be ia doko diba lasi, bona danu idia diba ia sibona be Dirava momokani. Inai bamona idia diba, badina be edia matana dekenai Dirava ese ia karaia gaudia ibounai idia itaia vadaeni. Inai gaudia idia itaia dainai idia be Dirava ena hunia gaudia idia kamonai diba danu.” (Roma 1:20) Tanobada—mai ena rei, ena au, ena huahua, ena uma aniani, bona ena palaoapalaoa—ese ia hamomokania Iehova be Dirava. Iehova be anina lasi kaivakuku diravadia bamodia lasi, to ia ese medu bona aniani idia tubu negadia ia henia. (Kara 14:16, 17) Hanuaboi ena guba hisiudia itaia. Unai ese ia hamomokania namo herea Iehova be Dirava bona ia ese gau iboudiai ia haheaudia namonamo!
Danu, Iehova ese guba lalonai iena helaga, aonega anerudia ia hegaegaelaidia namonamo. Idia be lalo-tamona oreana, Dirava ena ura idia karaia, salamo ia torea tauna ia hereva bamona, ia gwau: “Iehova ena aneru e, Ia umui hanamoa, umui goada taudia, ena hereva umui badinaia noho, bona ena hereva umui kamonai noho. Iehova ena tuari orea iboudiai e, Iehova umui hanamoa, umui be ena hesiai taudia, ena ura idia karaia taudia.” (Salamo 103:20, 21) Danu, tanobada dekenai Iehova ese iena taunimanima ia hegaegaelaidia namonamo. Israel besena ia hegaegae namonamo, bona Dirava ena Natudia murinai idia raka taudia ginigunadia danu. Unai hegeregerena, hari inai nega lalonai, tanobada ibounai dekenai Iehova be mai ena orea bona ia lalonai idia gaukara goadagoada Witness taudia be Dirava ena Basileia ia mai idia harorolaia.—Mataio 24:14.
Iehova be Momokani Bona Mauri Diravana
Dala idauidau momo ai Iehova be Dirava ia hedinarai vaitani. Ia ese Aigupito ena dirava koikoidia ia hahemaraidia, bona Gwauhamata Tanona dekenai Israel taudia ia hakaudia namo. Ia Havaraia gaudia ese idia hamomokania Iehova be Dirava. Bona tomadiho koikoi ena anina lasi kaivakuku diravadia be Ia ida ita hahegeregerea diba lasi.
Peroveta tauna Ieremia ese ia hahedinaraia mauri Diravana, Iehova, bona taunimanima idia karaia mauri lasi kaivakukudia, idia idau momokani. Idia idau dalana be Ieremia karoa 10 dekenai ia gwauraia goevagoeva. Ma Ieremia ia torea, ia gwau: “Iehova be Dirava korikorina; ia be mauri Diravana bona noho hanaihanai pavapavana.” (Ieremia 10:10) Mauri bona momokani Diravana, Iehova, ese gau iboudiai ia havaraia. Ia ese Aigupito ena igui hesiaina amo Israel taudia ia ruhadia. Gau iboudiai ia karaia diba.
Iehova, “Noho Hanaihanai King,” be inai guriguri do ia haere henia: “Aiemai Tamana e, guba dekenai oi noho, oiemu ladana do ai hahelagaia. Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona.” (1 Timoteo 1:17; Mataio 6:9, 10) Guba lalonai Mesia Basileiana, Iesu Keriso ena imana lalonai ia noho hari, be nega kahirakahira kara dika taudia do ia kota henidia bona Iehova idia inai henia taudia iboudiai do ia hadikadia ore. (Daniel 7:13, 14) Unai Basileia be nega sisina murinai kamonai taudia dekenai tanobada matamatana bona do idia doko lasi hahenamodia do ia havaraia.—2 Petero 3:13.
Iseda diba Iehova bona ena ura dekenai ita habadaia diba. Namona be oi ura unai diba oi abia bona unai diba hegeregerena oi karaia, ani? Bema unai bamona oi karaia, Basileia ena lohia siahuna henunai tanobada paradaisona dekenai mauri hanaihanai do oi moalelaia diba. Lalohisihisi, hisihisi, bona mase do idia ore vaitani bona Iehova ena diba be tanobada ibounai ia hahonua neganai do oi mauri. (Isaia 11:9; Apokalupo 21:1-4) Bema unai henanadai “Iehova be daika?” ena Baibel haere oi tahua, oi davaria, bona ia hegeregerena oi karaia neganai, unai oi davaria diba.
[Picture Credit Line on page 7]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.