“Keriso Ena Laloa” Oi Abia, A?
“Vadaeni haheauka bona goada ia henia Diravana ese dala ia kehoa Keriso Iesu ena darana hegeregerena umui abia totona.”—ROMA 15:5, NW.
1. Kerisendom lalonai idia torea laulaudia momo lalonai, Iesu ena toana be edena bamona idia hahedinaraia, bona dahaka dainai unai be Iesu ena toana hahedinaraia dala maorona lasi?
“IDIA itaia nega ta ia kiri lasi.” Mai ena koikoi danu ia gwau idaunegai Roma ena ofesa tauna ta ese ia torea pepana dekenai Iesu be unai bamona ia herevalaia. Idia gwau laulau torea taudia momo be unai pepa, lagani 1000 C.E. murinai idia halasia gauna, idia badinaia.a Idia torea laulaudia momo lalonai, Iesu ena toana be ia kiri lasi lalo-metau tauna. To unai dala ai, Evanelia bukadia ese idia hahedinaraia hebogahisi tauna mai ena hemami goadana idia gwauraia be maoro lasi.
2. “Keriso Iesu ena darana” be edena bamona do ita badinaia diba, bona unai ese ita ia durua dahaka ita karaia totona?
2 Ia hedinarai goevagoeva, Iesu korikorina ita diba totona, namona be iseda lalona bona kudouna be Iesu ena kara tanobada dekenai ia noho neganai ita lalo-pararalaia maoromaoro karana amo ita hahonua. Vadaeni, namona be Evanelia bukadia edia hereva haida ita tahua, “Keriso ena laloa”—unai be iena hemami, iena lalo-parara, iena lalohadai, bona iena laloa dalana—ita lalo-pararalaia totona. (1 Korinto 2:16) Unai ita karaia lalonai, namona be ita tahua edena bamona “Keriso Iesu ena darana” ita badinaia diba. (Roma 15:5, NW ) Unai dala ai, iseda mauri lalonai bona ma haida ita kara henidia neganai, ita dekenai ia hahedinaraia dalana do ita badinaia diba.—Ioane 13:15.
Idia Hereva Henia Diba
3, 4. (a) Mareko 10:13-16 ena hereva be dahaka? (b) Iesu ena hahediba taudia ese maragidia idia koua toho neganai, ia be dahaka ia karaia?
3 Taunimanima ese Iesu idia ura henia. Nega idauidau ai, taunimanima mai edia mauri lagani idauidau bona kara idauidau be mai gari lasi danu ia idia hereva henia. Mareko 10:13-16 ai idia torea sivaraina mani oi laloa. Unai be iena haroro gaukara ena dokona ia kahirakahira neganai, nega ginigabena Ierusalema dekenai ia lao mase ena hisihisi do ia davaria totona lalonai ia vara.—Mareko 10:32-34.
4 Ia vara gauna oi laloa. Taunimanima be maragidia, beibi danu, Iesu dekenai idia mailaia matamaia, ia hanamodia totona.b To, hahediba taudia ese unai maragidia idia koua toho, Iesu dekenai idia mai lasi totona. Reana hahediba taudia idia laloa unai be mai anina bada puradia dainai, Iesu ia ura lasi natudia ese ia do idia hahekwarahia. To edia lalohadai be maoro lasi. Iesu be ena hahediba taudia edia kara ia itaia neganai, ia moale lasi. Iesu ese maragidia ia boiria, ia gwau: “Lau ura maragi idia mai lau dekenai, umui lulua lasi, badina idia bamona be Dirava ena Basileia taudia.” (Mareko 10:14) Bena hebogahisi bona lalokau momokani ia hahedinaraia karana ta ia karaia. Baibel ia gwau: “Vadaeni maragidia ia rosia, bona iena imana ia atoa edia latanai, ia hanamoa.” (Mareko 10:16) Iesu ese maragidia be iena imana dekenai ia rosidia neganai, idia gari lasi.
5. Mareko 10:13-16 ese ita ia hadibaia Iesu be edena bamona tauna?
5 Unai sivarai kwadogina ese ita dekenai Iesu ena kara momo ia hadibaia. Namona be oi itaia taunimanima ese idia hereva henia diba. Ena be guna guba dekenai ia be dagi bada tauna, to goevadae lasi taudia ia hagaria lasi eiava ia laloa maragi lasi. (Ioane 17:5) Danu, maragidia be ia dekenai idia manada be haheitalai namona, ani? Momokani, ia kiri lasi bona ia moale lasi tauna dekenai idia ura lasi idia lao! Taunimanima mai edia lagani idauidau ese Iesu idia hereva henia, badina idia diba ia be lalokau bona hebogahisi tauna, bona idia diba ia ese do ia luludia lasi.
6. Elda taudia ese dahaka idia karaia diba taunimanima ese do idia hereva henidia be auka lasi totona?
6 Unai hereva ita laloa neganai, namona be sibona dekenai ita henanadai, ‘Keriso ena laloa lau abia, a? Taunimanima ese lau idia hereva henia diba, a?’ Inai nega aukadia lalonai, Dirava ena mamoe ese idia hereva henia diba mamoe naria taudia, “lai koua gabuna” bamona tataudia, edia heduru idia abia be gau badana. (Isaia 32:1, 2; 2 Timoteo 3:1) Elda taudia e, bema emui kudouna lalonai emui tadikaka laloa bada karana umui habadaia bona idia dainai sibona umui henia, idia ese emui laloa bada karana do idia mamia. Emui vairana ena toana dekenai bona emui kara namona dekenai do idia itaia, bona emui gado regena dekenai do idia kamonai. Unai bamona hebogahisi bona laloa bada kara korikoridia ese dala idia kehoa ma haida, natudia danu, ese umui idia hereva henia totona. Keristani hahine ta ese ia hahedinaraia dahaka dainai ia be elda ta ia hereva henia diba, ia gwau: “Ia be mai ena lalokau bona hebogahisi ida lau ia hereva henia. Bema lasi, lau be hereva ta do lau gwauraia diba lasi. Ia ese lau dekenai gari lasi mamina ia havaraia.”
Ma Haida Ia Lalodia Bada
7. (a) Iesu be edena bamona ia hahedinaraia ia be ma haida ia lalodia bada? (b) Reana dahaka dainai Iesu ese matakepulu tauna ta ia hanamoa haraga lasi?
7 Iesu ese taunimanima ia laloa bada. Ma haida edia hemami ia mamia haraga. Gorere taudia ia itaia neganai maoromaoro ia hebogahisi henidia bena edia hisihisi amo ia hanamodia. (Mataio 14:14) Ia ese haida edia goada ena hetoana bona dabu gaudia ia laloa bada danu. (Ioane 16:12) Nega ta, taunimanima be Iesu dekenai matakepulu tauna ta idia hakaua mai bona idia noia ia hanamoa totona. Iesu ese unai tau ena matana ia hanamoa, to metairametaira ia hanamoa. Matamanai, unai tau be taunimanima edia toana ia itaia namonamo lasi—“idia be au bamona, idia loaloa.” Bena, Iesu ese ena matana ia hanamoa momokani. Dahaka dainai unai tau ia hanamoa haraga lasi? Reana unai dibura ia manadalaia tauna ia durua, dina ena diari bona tanobada ena gau idauidau be haraga ia itaia dainai ia hoa bada lasi totona.—Mareko 8:22-26.
8, 9. (a) Iesu bona ena hahediba taudia be Dekapolis tanona ai idia vareai neganai, dahaka ia vara? (b) Iesu ese taia kudima tauna ia hanamoa dalana oi gwauraia.
8 Danu, lagani 32 C.E. ena Pasova ariana murinai ia vara gauna mani oi laloa. Iesu bona ena hahediba taudia be Dekapolis (eiava Hanua 10) tanona ai idia vareai, Galilea Gohuna ena ist kahanai. Unuseniai, hutuma ese idia davaridia bena gorere idauidau taudia bona tauanina dika taudia momo be Iesu dekenai idia mailaia, bona ia ese ibounai ia hanamodia. (Mataio 15:29, 30) Bona, Iesu ese tau ta ia laloa bada. Evanelia bukana ia torea tauna Mareko, ia sibona ese unai sivarai ia torea, be ia vara gauna ia kikilaia.—Mareko 7:31-35.
9 Unai tau be taia kudima bona ia hereva be auka. Iesu be reana unai tau ena gari karana eiava hemarai ia mamia. Bena Iesu ese kara idauna ta ia karaia. Ia ese hutuma edia huana amo unai tau ia hakaua siri bona gabu idauna ta dekenai idia lao. Bena Iesu ese toa haida amo unai tau ia hadibaia ia be dahaka do ia karaia. Ena “ima kwakikwakina unai tau ena taiana lalonai ia atoa. Unai murinai Iesu ia kanudi, bona tau ena malana dekenai iena ima kwakikwakina mai kanudi danu ia atoa.” (Mareko 7:33) Unai murinai, Iesu be guba dekenai ena matana ia negea daekau bena ia guriguri. Unai bamona karadia amo unai tau ia hadibaia, ‘Oi dekenai do lau karaia karana be Dirava ena siahu dainai do ia vara.’ Dokonai, Iesu ia gwau: “Oi kehoa.” (Mareko 7:34) Vadaeni, unai tau ia kamonai diba bona ia hereva namonamo diba.
10, 11. Edena bamona ita hahedinaraia ita be ma haida edia hemami ita laloa bada, kongregesen lalonai? ruma bese lalonai?
10 Iesu be ma haida ia lalodia bada! Ia be edia hemami ia mamia haraga, bona unai dainai, edia hemami do ia hadikaia lasi dalanai ia durudia. Ita be Keristani taudia dainai, unai bamona kara dekenai Keriso ena laloa ita habadaia bona hahedinaraia be namo. Baibel be ita ia hagoadaia, ia gwau: “Umui ibounai mai lalona tamona danu do umui noho, umui ta ta dekenai durua do umui henia. Umui ta ta dekenai do umui lalokau henia, tadikaka bamona. Umui ta ta dekenai do umui bogahisihisi henia, do umui manau.” (1 Petero 3:8) Momokani, unai ese ita ia hadibaia, namona be haida edia hemami ita laloa bada dalanai do ita hereva henidia bona ita kara henidia be namo.
11 Kongregesen lalonai, haida edia hemami ita laloa bada totona, namona be ita matauraidia, anina be ita ura ita idia kara henia hegeregerena idia ita kara henidia. (Mataio 7:12) Ma danu ita gwauraia herevadia bona ita gwauraia dalana do ita naria namonamo danu. (Kolose 4:6) Namona be ita laloatao “ia hereva haraga tauna ena hereva, be tuari kaia ia gwadaia noho bamona.” (Aonega Herevadia 12:18) Ruma bese lalonai be edena bamona? Idia lalokau heheni tatau bona hahine ese ta ta ena hemami do idia laloa bada. (Efeso 5:33) Idia ese hereva aukadia, hadikaia herevadia, bona ma ta kirikirilaia hereva dikadia—ta ena mamina ia hadikaia bona hanamoa dalana be mai ena hekwarahi—idia dadaraia momokani. Natudia danu be mai edia hemami, bona lalokau tama sina ese unai idia laloa namonamo. Bema natuna ena kara ta idia hamaoromaoroa be namo, unai bamona tama sina ese natudia idia matauraia bona idia hahemaraia lasi dalanai idia henia.c (Kolose 3:21) Bema unai dala ai ita hahedinaraia ma haida ita laloa bada, ita hahedinaraia ita be “Keriso ena laloa” ita abia.
Mai Ena Ura Ida Ma Haida Ia Abidadama Henidia
12. Iesu ese iena hahediba taudia dekenai dahaka lalohadai maorona ia abia?
12 Iesu be ena hahediba taudia dekenai lalohadai maorona ia abia. Ia diba momokani idia be goevadae lasi taudia. Momokani, taunimanima edia kudouna ia diba. (Ioane 2:24, 25) To, ia be edia goevadae lasi karadia ia laloa lasi, to edia kara namodia ia laloa bada. Danu, ia itaia unai tatau, Iehova ese ia veria mai taudia, ese edia kara do idia hanamodia diba. (Ioane 6:44) Iesu ese ena hahediba taudia ia kara henia neganai, ia hahedinaraia ia lalodia bada. Gau tamona be, ia hahedinaraia ia ura ia abidadama henidia.
13. Iesu ese edena bamona ia hahedinaraia iena hahediba taudia ia abidadama henia?
13 Iesu be unai abidadama edena bamona ia hahedinaraia? Tanobada ia rakatania neganai, iena horoa hahediba taudia dekenai gaukara badana ia henia. Iena Basileia gaudia tanobada ibounai dekenai naria gaukarana be edia imana ai ia rakatania. (Mataio 25:14, 15; Luka 12:42-44) Iena haroro gaukara lalonai, dala maragidia ai danu ia hahedinaraia ia abidadama henidia. Hoa dalanai ia habadaia aniani amo hutuma ia ubua neganai, iena hahediba taudia dekenai maduna ia henia aniani idia henia totona.—Mataio 14:15-21; 15:32-37.
14. Mareko 4:35-41 ai idia torea herevana be edena bamona oi gwauraia diba?
14 Danu, namona be Mareko 4:35-41 ena sivarai oi laloa. Unai negai, Iesu bona iena hahediba taudia be bouti dekenai idia guia bona Galilea Gohuna ena ist kahana dekenai idia hanaia lao. Kone idia rakatania murinai, Iesu be vanagi ena dokona kahanai ia hekure bena ia mahuta mase. To, daudau lasi murinai, “lai bada herea ia mai.” Galilea Gohuna dekenai, unai bamona lai badadia be gau matamatana lasi. Ena noho gabuna dainai (ia be mita 200 bamona davara ena maka henunai ia noho), hodahoda ena siahu be kahirakahira gabudia edia siahu ia hanaia, bona unai ese lai badadia ia havaraia. Ma danu, lai bada be Galilea Gohuna ena not kahana ai ia noho Heremona Ororona amo Ioridane Kourana ai ia diho lao. Unai dainai, lai be lasi murinai, lai badana ia toa haraga diba. Mani inai oi laloa: Iesu be unai bamona lai badadia ia diba, badina ia be Galilea dekenai ia tubu daekau. To, iena hahediba taudia, idia haida be haoda taudia, edia diba ia abidadama henia dainai, ia mahuta noho.—Mataio 4:18, 19.
15. Iesu ese iena hahediba taudia ia abidadama henia karana be edena bamona ita tohotohoa diba?
15 Iesu ese iena hahediba taudia ia abidadama henia karana be ita tohotohoa diba, a? Taunimanima haida idia davaria ma haida dekenai maduna idia henia be auka. Idia ura gaukara ibounai idia biagua. Reana idia laloa, ‘Bema lau ura gau ta idia karaia namonamo, namona be lau sibona ese lau karaia!’ To, bema ita sibona ese gaukara ibounai ita karaia, ita be sibona dekenai dika do ita havaraia bona reana iseda ruma bese ida ita noho negana do ita hakwadogia kava. Danu, bema haida dekenai gaukara eiava maduna ita henia lasi, reana idia dekenai mai anina bada diba eiava treinini ita henia lasi. Aonega karana be ma haida ita abidadama henia, bena gaukara ita henidia. Namona be mai momokani ida sibona dekenai ita henanadai, ‘Unai dala dekenai lau be Keriso ena laloa lau abia vadaeni, a? Lau ura ma haida dekenai gaukara haida lau henia, bona lau abidadama idia ese unai gaukara be mai edia goada ibounai ida do idia karaia, a?’
Ia Hahedinaraia Ena Hahediba Taudia Dekenai Ia Daradara Lasi
16, 17. Iesu be iena tanobada maurina ena hanuaboi ginigabena ai, ena be ia diba ena aposetolo taudia be ia do idia rakatania, to dahaka ia hadibadia?
16 Ma dala badana ai, Iesu be ena hahediba taudia ia laloa maoromaoro karana ia hahedinaraia. Ia hadibadia ia be idia dekenai ia daradara lasi. Unai be iena tanobada maurina ena hanuaboi ginigabena ai iena aposetolo taudia dekenai ia gwauraia herevana ese ia hahedinarai goevagoeva. Ia vara gauna mani oi itaia.
17 Unai be gaukara bada hanuaboina Iesu dekenai. Ia ese ena aposetolo taudia edia aena ia huria neganai, manau karana ia hadibadia. Unai murinai, ia ese hanuaboi anianina, ena mase laloatao totona do idia karaia anibouna, ia hamatamaia. Bena, aposetolo taudia idia hepapahuahu heheni lou, idia daika ia herea. Iesu be idia ia gwau henidia lasi, to mai ena haheauka ida ia hadibaia namonamo. Ia ese idia dekenai do ia vara gauna ia herevalaia , ia gwau: “Hari hanuaboi umui ibounai ese lau do umui rakatania, badina inai bamona ia torea vadaeni: ‘Mamoe naria tauna do lau alaia, vadaeni mamoe ibounai do idia heau siri, idau gabu idau gabu dekenai.’ ” (Mataio 26:31; Sekaraia 13:7) Ia diba dika do ia davaria neganai ena turana korikoridia be ia do idia rakatania. To, ia hadikadia lasi. To idau, ia hamaorodia: “To do lau toreisi lou murinai, be do lau gunalaia umui, Galilea dekenai.” (Mataio 26:32) Oibe, ia hamaorodia ena be idia ese ia do idia rakatania, to ia ese idia do ia rakatania lasi. Unai hisihisi gauna badana ia ore neganai, ia be idia do ia hedavari henia lou.
18. Galilea dekenai, Iesu be dahaka hahegani badana ia henia ena hahediba taudia dekenai, bona edena bamona aposetolo taudia ese idia badinaia?
18 Iesu be iena hereva ia badinaia. Gabeai, Iesu ia toreisi lou murinai, Galilea dekenai iena kamonai aposetolo taudia 11, toana be ma haida danu idia hebou, dekenai ia hedinarai. (Mataio 28:16, 17; 1 Korinto 15:6) Unuseniai, Iesu ese hahegani badana ia henidia, ia gwau: “Unai dainai do umui lao, bese ibounai be diba tahua taudia do umui halaoa, bona Tamana, Natuna, bona Lauma Helaga ena ladanai do umui bapatiso henia idia dekenai. Bona idia dekenai do umui hadibaia, umui dekenai lau henia hereva ibounai be do idia badinaia.” (Mataio 28:19, 20) Kara bukana ese ia hahedinaraia goevagoeva, aposetolo taudia be unai hahegani idia badinaia momokani. Aposetolo taudia edia negai idia be sivarai namona harorolaia gaukarana idia gunalaia mai edia kamonai ida.—Kara 2:41, 42; 4:33; 5:27-32.
19. Iesu ia toreisi lou murinai, iena kara amo dahaka ita dibaia Keriso ena laloa dekenai?
19 Unai sivarai namona amo dahaka ita dibaia Keriso ena laloa dekenai? Iesu be ena aposetolo taudia edia dika ia itaia vadaeni, to ia “lalokau henidia, ia lao bona dokona.” (Ioane 13:1) Ena be edia kerere be idauidau, to ia hahedinaraia ia be idia dekenai ia daradara lasi. Oi itaia Iesu be ia abidadama kava lasi. Ia be idia dekenai ia daradara lasi bona ia abidadama henia dainai, unai ese edia kudouna ia hagoadaia, ia henidia gaukarana idia karaia totona.
20, 21. Edena bamona ita hahedinaraia ita laloa iseda tadikaka idia namo?
20 Unai dala dekenai, Keriso ena laloa be edena bamona do ita hahedinaraia diba? Namona be emu tadikaka dekenai oi laloa kerere lasi. Bema oi laloa idia dika, oiemu hereva bona kara ese unai do idia hahedinaraia. (Luka 6:45) To, Baibel ese ita ia hamaoroa, lalokau ena “abidadama ia goada noho.” (1 Korinto 13:7) Lalokau be dika lasi to namo ia laloa. Ia be taunimanima ia hahisia lasi to ia hagoadaia. Hagaria karana lasi, to lalokau bona hagoadaia karadia ese kara namo karaia totona taunimanima idia hagoadaia. Ita ese ma haida ita durua bona hagoadaia bema ita hahedinaraia idia dekenai ita daradara lasi. (1 Tesalonika 5:11) Bema, Keriso bamona, ita laloa iseda tadikaka idia namo, idia ita kara henia daladia ese do ia hagoadadia bona kara namodia do idia karaia.
21 Ita gwau lasi Keriso ena laloa ita habadaia bona ita hahedinaraia ena anina be Iesu ena kara haida do ita tohotohoa sibona. Hereva gunana ese ia gwauraia bamona, bema ita ura Keriso ena kara bamona ita karaia, namona be ia laloa hegeregerena do ita laloa. Evanelia bukadia ese ita idia durua iena kara ena kahana ma ta, iena lalohadai bona ena hemami ia karaia gaukarana dekenai, ita diba totona, bona unai be hereva gabena dekenai do ita kikilaia.
[Footnotes]
a Unai pepa lalonai, unai koikoi herevana ia halasia tauna ese Iesu ena tauanina ena toana, iena huina, adena huina, bona matana edia kala danu ia herevalaia. Baibel hahanaia tauna Edgar J. Goodspeed ia gwau, unai koikoi herevana “ia torea ena badina be ia ura laulau torea taudia idia hadibaia bukadia dekenai Iesu ena toana idia gwauraia herevadia dekenai siahu ia henia.”
b Toana be, natudia edia mauri lagani be idauidau. Unai siri ai inai hereva “maragidia” be Iairo ena lagani 12 natuna kekeni idia herevalaia neganai idia gaukaralaia danu. (Mareko 5:39, 42; 10:13) To, Luka be unai sivarai ia torea neganai beibi idia herevalaia neganai idia gaukaralaia herevana ia atoa.—Luka 1:41; 2:12; 18:15.
c Hereva ladana “Edia Hairai Korikori Oi Matauraia, A?” April 1, 1998, Gima Kohorona lalonai itaia.
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Iesu ena hahediba taudia ese maragidia idia koua neganai, ia be edena bamona ia kara?
• Edena dala ai Iesu ese ia hahedinaraia ia be ma haida ia lalodia bada?
• Edena bamona Iesu ese iena hahediba taudia ia abidadama henia karana ita tohotohoa diba?
• Iesu ese iena aposetolo taudia dekenai ia daradara lasi karana be edena bamona ita tohotohoa diba?
[Picture on page 16]
Maragidia be Iesu idia gari henia lasi
[Picture on page 17]
Iesu be mai ena hebogahisi ida ma haida ia kara henidia
[Picture on page 18]
Ita hereva henia diba elda taudia be hahenamo badana