Dirava Ia Henia Mauri Namona Ena Tanobada Matamatana Ita Hanamoa
“[Dirava] ese matana ranu ibounai edia matana dekena amo do ia dahua. Mase bona lalohisihisi, bona taitai, bona hisihisi be do idia ore momokani.”—APOKALUPO 21:4.
1, 2. Daika sibona ese mauri namona momokani ia henia diba, bona Bible ena amo Ia dekenai dahaka diba ita abia?
HISTORI ese peroveta tauna Ieremia ena hereva ia hamomokania, ia gwau: “Taunimanima ena dala be sibona dekenai ia noho lasi. Taunimanima edia raka be idia sibodia idia gwauraia hidi diba lasi.” Daika sibona ese taunimanima edia raka dalana ia karaia diba? Ieremia be ma ia hereva, ia gwau: “Iehova e, lau oi hamaoromaoroa.” (Ieremia 10:23, 24) Oibe, Iehova sibona be tanobada besedia be idia guidia hekwakwanaidia amo idia ia ruhaia diba.
2 Bible lalonai Iehova ese ia idia hesiai henia taudia dekenai mauri namona ia henia edia sivarai momo idia noho. “Buka Helaga dekenai idia torea hereva be ita dekenai hadibaia totona idia torea, vadaeni do ita gini goada bona Dirava dekenai do ita naria mai haheauka danu.” (Roma 15:4) Danu, tomadiho koikoi totona Iehova ena hahemaoro herevadia ia karaia bona idia torea, bona unai be “ita do idia sisiba henia totona. Badina be tanobada ena dokona be kahirakahira negana ita noho inai.”—1 Korinto 10:11.
Iena Bese Taudia Ia Ruhaia
3. Iehova be edena dala ai ia hahedinaraia iena siahu ia hegeregere Aigupito amo iena bese taudia ia ruhaia diba?
3 Iehova be mai ena siahu tomadiho koikoi ia hahemaoro henidia bona iena ura idia karaia taudia ia ruhaia totona. Haheitalai ta be idau negai iena taunimanima be igui hesiai taudia Aigupito dekenai idia noho neganai. Esodo 2:23-25 ia gwau: “Israela taudia idia taitai mai lalohisihisi danu, gaukara metau momokani idia karaia noho dainai. Idia taitai Dirava dekenai. Idia edia taitai Dirava ia kamonai.” Hoa karana amo Dirava ia hahedinaraia iena siahu ese Aigupito ena dirava koikoidia edia siahu ia hereaia, bona hisihisi 10 unai bese taudia dekenai ia siaia. Unai hisihisi ta ta iboudiai ese Aigupito taudia edia dirava idauidau idia hahemaraia, bona unai neganai ia hedinarai unai dirava be idia koikoi bona edia siahu be hegeregere lasi idia tomadiho henidia taudia idia durudia totona. Unai dala amo Dirava ese iena bese taudia ia ruhaia bona Davara Kakakaka dekenai Farao bona iena tuari oreadia ia hadikaia ore.—Esodo, karoa 7 ia lao 14.
4. Dahaka dainai Dirava ese Kanana taudia ia hahemaoro henidia neganai, unai be kara maoromaoro ena taravatu ia utua lasi?
4 Dirava be Kanana dekenai Israel taudia ia hakaudia lao neganai, unai demoni idia tomadiho henidia tanona idia noholaia taudia ia hadikaia ore bona Dirava ena bese taudia dekenai unai tano ia henia. Ia be Gau Ibounai Ia Lohiaia Tauna dainai, Iehova be mai ena maoro tomadiho dikadia dekenai iena hahemaoro herevadia ia karaia totona. (Genese 15:16) Bona Kanana taudia edia tomadiho karana ia gwauraia neganai, Halley ena Bible Handbook ia gwau: “Kanana diravadia . . . tomadiho henia karana lalonai . . . inuinu kekero lebulebuna bada herea idia karaia; edia dubu badadia dekenai kara bodaga idauidau idia karaia. . . . Kanana taudia idia tomadiho neganai, edia dirava vairadiai kara bodaga idia karaia, unai be edia tomadiho karana dainai; bona murinai, edia vara guna natudia idia hamasedia bona edia dirava dekenai idia bouboulaidia. Reana, Kanana tanona be Sodom bona Gomora hanuadia bamona, to Kanana tanona dekenai unai kara idia habadaia momokani.” Ma ia gwau: “Unai kara bodaga bona dagedage karadia bada hereadia idia karaia besena taudia be mai edia maoro idia do mauri noho totona, a? . . . Kanana hanua gunadia dekenai tano idia geia taudia idia daradara, idia gwau dahaka dainai Dirava ia naria, namona be unai hanua taudia ia haoredia haraga.”
5. Dirava ese idau negai iena bese taudia ia ruhaia karana be edena dala ai iseda nega ia laulaulaia?
5 Unai sivarai, Dirava ese tomadiho koikoi ia kokia, iena gwauhamata bese taudia ia ruhaia, bona idia dekenai gwauhamata tanona ia henia sivaraina, be gabeai do idia vara gaudia ia laulaulaidia. Ia be nega kahirakahira do idia vara gaudia ia hahedinaraia, unai neganai Dirava ese inai tanobada ena tomadiho koikoi oreadia bona edia durua taudia do ia hadikaia ore, bona unai murinai hari inai negai ia idia hesiai henia taudia be kara maoromaoro tanobada matamatana ai do ia hakaudia vareai.—Apokalupo 7:9, 10, 13, 14; 2 Petero 3:10-13.
Mauri Namona Momokani Dirava Ena Tanobada Matamatana Lalonai
6. Tanobada matamatana dekenai Dirava ese taunimanima ia ruhaia dala namodia haida be dahaka?
6 Tanobada matamatana lalonai, Dirava ese iena taunimanima do ia hanamodia, bona guna ia ura karaia hegeregerena, taunimanima iboudiai dekenai mauri namona gaudia iboudiai do ia henidia. Unai mauri namona lalonai, dagedage politikol taudia, bisinesi taudia, bona tomadiho koikoi oreadia edia dagedage karana do ita davaria lasi. Unai mauri namona lalonai kara dika bona mase amo do idia ruhaia, bona taunimanima be tanobada dekenai do idia mauri hanaihanai diba. “Kara maoromaoro taudia ese tanobada do idia abia, bona ia latanai do idia noho ela bona hanaihanai.”—Salamo 37:29; Mataio 5:5.
7, 8. Tanobada matamatana dekenai gorere lasi tauanina goadana do ita abia neganai, iseda mamina be edena bamona?
7 Unai tanobada matamatana do ia mai neganai, idia noholaia taudia edia gorere iboudiai be hoa dalana amo do idia ore. Iobu 33:25 ia gwau: “Iena tauanina ena namo be mero matamata ena tauanina ena namo do ia hanaia; gunaguna iena matamata negana ena goada dekenai do ia giroa lao.” Isaia 35:5, 6 ia gwauhamata, ia gwau: “Unai neganai matakepulu taudia edia matana do idia kehoa, bona taia kudima taudia edia taiana do idia kehoa. Unai neganai aena dika tauna do ia raka daekau dia bamona, bona mu tauna ena malana do ia boiboi mai ena moale ida.”
8 Buruka dainai eiava gorere dainai emui tauanina idia goada lasi taudia e, mani umui laloa, bema unai tanobada matamatana dekenai do oi vareai, daba rere iboudiai oi noga neganai oi goada oi lao ena mamina do oi abia. Emu vairana ena makuku idia ore idia lao, bona vairana kopina durua muramurana do oi atoa lasi. Oiemu matana dika eiava matakepulu idia namo idia lao dainai, mata galasi do oi negea. Taia kudima do ia ore dainai taiana dekenai oi atoa heduru masini do oi negea. Aena dika do idia namo lou dainai oi be dia bamona do oi heau diba, unai dainai itotohi, raka durua gaudia, bona uilisea do oi negedia. Muramura iboudiai do oi negedia badina gorere iboudiai do idia ore. Unai dainai, Isaia 33:24 ena peroveta herevana ia gwau: “Iniseniai ia noho tauna ta lasi do ia gwau: ‘Lau gorere.’ ” Ma danu ia gwau: “Moale bona lalo-namo do idia abia, bona taitai bona lalohisihisi do idia ore.”—Isaia 35:10.
9. Edena dala ai tuari do idia haoredia ela bona hanaihanai?
9 Tuari dekenai taunimanima be boubou gaudia bamona do idia mase lasi. “[Dirava ese] tuari ia hadokoa ela bona tanobada dokonai. Peva ia hamakohia bona io ia utua maragimaragi; kariota be lahi dekenai ia araia.” (Salamo 46:9) Dirava ena Basileia ia Lohiaia Tauna, Isaia 9:6 ese ia gwauraia “Maino Lohiana,” Keriso Iesu, ese tuari kohudia haboua karana do ia koua. Isaia 9 Siri 7 be ma ia gwau: “Iena Lohia siahuna habadaia karana bona maino do idia doko lasi.”
10, 11. Tanobada ibounai dekenai maino do ia noho ena anina be dahaka?
10 Tuari kohu dainai dika do idia abia lasi be hahenamo badana taunimanima dekenai bona tanobada totona! Hari, tuari gunadia dekenai idia gaukaralaia tuari kohudia ese taunimanima idia hamasedia noho. Tano ta, France, dekenai lagani 1945 amo ema bona hari, tuari gunana dekenai idia pou lasi bomu gaudia edia siahu idia kokia toho gaukarana idia karaia taudia 600 bona ma haida idia mase. Unai tano dekenai, bomu edia siahu kokia orea biaguna ia gwau: “Lagani 1870 ena Franco-Prussia Tuarina dekenai idia do pou lasi ipidi badadia edia bomu ai do davaria noho. Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana lalonai idia gaukaralaia bomu maragidia [grenades] be gohu dekenai idia negedia dainai edia muramura dikana ese ranu ia hadikaia. Nega ta ta dekenai, uma karaia tauna ena tractor ese Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana lalonai idia gaukaralaia tank koua bomu ia moia dainai, bomu ia pou bona tractor taria tauna ia mase. Unai bomu be gabu iboudiai dekenai idia noho.” Lagani rua gunanai The New York Times niuspepa dekenai ia gwau: “Tanobada Ibounai Tuari Iharuana ia ore murinai lagani 45 lalonai, [bomu edia siahu gauna kokia oreadia] be [France] tanona dekena amo ipidi anina badadia 16 milion, bomu 490,000 bona davara dekenai idia hure bomu 600,000 edia siahu gauna idia kokia. . . . Tano ena acre milion momo be magu amo idia koua unai gabudia idia do hagoevaia lasi dainai, unuseniai tuari kohu momo idia haboua bona ena dobu be ia daekau tuina dekenai; magu dekenai idia atoa saini idia gwau: ‘Dauatoho Lasi. Mase Ia Havaraia!’ ”
11 Tanobada matamatana be do ia idau momokani! Taunimanima iboudiai be mai edia ruma namona bona aniani namodia momo do idia abia, bona tanobada ibounai be paradaiso gabunai do idia halaoa dainai, edia gaukara be mai anina bada bona do idia moalelaia. (Salamo 72:16; Isaia 25:6; 65:17-25) Bomu be taunimanima dekenai bona tanobada latanai do idia negedia lou lasi. Iesu ese unai bamona tanobada matamatana ia laloa, iena Basileia dekenai ia abidadama tauna ia hereva henia neganai, ia gwau: “Oi be lau danu Paradaiso dekenai do ita noho.”—Luka 23:43, NW.
Tanobada Hegegemadai Mauri Dalana Idia Hadibalaia
12, 13. Iesu bona Isaia be dahaka hahediba gaukarana idia perovetalaia, iseda nega lalonai tanobada ibounai dekenai do idia karaia?
12 Dirava ena tanobada matamatana dekenai taunimanima ta be diba ia abia neganai, ia diba gauna ta be hari iseda nega lalonai, Iehova be tanobada hegegemadai tomadiho momokani oreana ia havaraia. Unai orea be tanobada matamatana ena badina, bona hari Dirava ese ia gaukaralaia ma haida dekenai iena ura ia hadibalaia totona. Unai Keristen oreana be tanobada hegegemadai guna idia karaia lasi hadibaia gaukarana ia karaia. Iesu ia peroveta unai do ia vara. Ia gwau: “Basileia ena Sivarai Namona be tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia. Vadaeni unai murinai dokona be do ia ginidae.”—Mataio 24:14.
13 Isaia danu ese unai tanobada ibounai dekenai hahediba gaukarana ia herevalaia. “Dina gabedia ai [unai be hari inai negai] inai bamona do ia vara; Iehova ena dubu ororona [ena tomadiho momokani hereadaena] be atai herea ororona dekenai do idia atoa, . . . Bese iboudiai ese do idia lao henia. Bona taunimanima hutuma do idia lao bona do idia gwau: ‘Umui taunimanima e, umui mai, Iehova ena ororo dekenai do ita daekau, . . . bona ia ese ena kara ita do ia hadibaia, bona ita be ena dala dekenai do ita raka.’ ”—Isaia 2:2, 3.
14. Edena dala ai hari inai nega lalonai Dirava ena taunimanima ita diba?
14 Unai dainai, tanobada ibounai dekenai Dirava ena Basileia idia harorolaia dainai, unai ese ia hamomokania ita be hari tanobada dikana ena dokona kahirakahira ai ita noho bona mauri namona momokanina be kahirakahira do ia vara. Taunimanima dekenai Dirava ena tanobada matamatana ena helaro sivaraina idia hadibaia taudia be Kara 15:14 dekenai idia gwauraia “bese ta . . . [Dirava ena] ladana idia abia.” Daidia be Iehova ena ladana idia abia bona tanobada ibounai dekenai Iehova bona iena Basileia idia harorolaia? Lagani 1900 murinai tanobada ena sivarai ese haere ia hahedinaraia: Iehova ena Witness taudia sibona. Hari inai negai edia namba be 4 milion ia hanaia bona tanobada hegegemadai idia be kongregesen 66,000 lalonai idia noho.—Isaia 43:10-12; Kara 2:21.
15. Politikol karadia ita itaia neganai, edena dala ai Dirava ena hesiai taudia momokanidia ita diba?
15 Iehova ena Witness taudia ese peroveta herevadia idia hagugurua dainai Basileia harorolaia sivaraina idia gwauraia ena hamomokania dalana ma ta be Isaia 2:4 dekenai ia gwauraia, ia gwau: “Idia ese edia tuari kaia do idia hodoa, tano geia auridia ai do idia halaoa, bona edia io do idia hodoa, au rigidia utua pakosidia ai do idia halaoa. Bese ta ese tuari kaia do ia abia isi lasi, bese ta hadikaia totona, bona tuari dalana do idia hadibaia lou lasi.” Unai dainai tanobada ibounai dekenai Dirava ena Basileia ena lohia dalana idia harorolaia taudia be ‘tuari dalana do idia hadibaia lou lasi’ be namo. Iesu ia gwau namona be idia be “tanobada ena lasi.” (Ioane 17:16) Unai anina be politik bona tanobada ena bese edia tuari ibounai amo idia gini siri be gau badana. Daidia be tanobada ena lasi bona tuari dalana idia hadibaia lou lasi? Lagani 1900 ia mai hari tanobada ena sivarai ese ma ia hamomokania: Iehova ena Witness taudia sibona.
16. Tanobada ibounai dekenai Dirava ese ia henia hahediba gaukara idia karaia neganai edena bamona idia karaia namonamo?
16 Dirava ese hari tanobada dikana ia hadikaia ore murinai danu, tanobada ibounai dekenai Iehova ena Witness taudia edia hadibaia gaukarana be do ia ore lasi. Isaia 54:13 ia gwau: “Oiemu natudia memero iboudiai be Iehova ese do ia hadibaia.” Unai hahediba gaukarana be do idia karaia namonamo; unai hegeregerena, Isaia 11:9 ena peroveta herevana ia gwau: “Tanobada ibounai be Iehova ena diba maorona amo dohore ia honudae, davara ia honudae hegeregerena.” Inai tanobada gunana do ia ore negana amo do idia roho mauri taudia sibona lasi bona tanobada matamatana lalonai do idia vara natudia sibona lasi, to tanobada matamatana dekenai do idia toreisi lou taudia bilion momo danu do idia hadibaia noho be gau badana. Gabeai, tanobada dekenai do idia mauri taudia iboudiai do idia hadibaia dala maoronai Dirava ena taravatu hegeregerena edia ura do idia karaia. Unai dainai dahaka do ia vara? “Manau taudia ese tanobada do idia abia, bona maino bada dainai do idia moale dikadika.”—Salamo 37:11.
Hari Inai Negai Dika Badadia amo Haida Idia Ruhaia
17. Mose be Dirava ena idau negai besedia ia hamaorodia dahaka idia karaia?
17 Idau negai Israel taudia be Gwauhamata Tanona hetoana dekenai idia ginidae neganai, Mose ese ia hereva henidia bona ia gwau: “Itaia, lau ese taravatu bona hahemaoro herevadia umui lau hadibaia vadaeni, lauegu Dirava Iehova ese lau ia hagania hegeregerena, do umui lao henia bona do umui noholaia tanobadana dekenai unai taravatu umui badinaia totona. Bona gau badana be unai taravatu umui badinaia bona umui karaia, badina unai kara amo emui aonega bona lalo-parara be bese idauidau vairanai do idia hedinarai. Bena inai taravatu iboudiai do idia kamonai neganai do idia gwau, ‘Momokani inai bese badana be aonega bona lalo-parara besena.’ Badina be edena bese badana edia dirava ese ia raka henidia kahirakahira, iseda Dirava Iehova ita boiboilaia neganai ita ia raka henia kahirakahira hegeregerena?”—Deuteronomi 4:5-7.
18. Hari inai negai danu Dirava ese ia idia hesiai henia taudia be dahaka gau dikadia amo ia ruhadia vadaeni?
18 Hari inai negai Iehova idia tomadiho henia taudia milion momo be gwauhamata tanona—tanobada matamatana—dekenai idia ginidae danu. Idia be Dirava ena taravatu idia badinaia dainai, idia be tanobada besedia iboudiai amo idia idau. Dirava ese tomadiho koikoi edia lalohadai amo, idau bese dadaraia karana amo, drag dikadia ania kava karana amo, bese abia isi karana amo, tuari karana amo, bona tanobada ibounai sihari kava karana dainai idia vara momo goreredia amo idia ia ruhaia vadaeni. Ma danu, ia be tanobada ibounai lalonai ia noho bona do ia ore diba lasi lalokau oreana lalonai idia ia hatamonaia. (Ioane 13:35) Idia be dina gabediai do idia vara gaudia garina idia gari lasi to “idia boiboi mai edia moale bada danu, badina edia kudouna be namo herea.” (Isaia 65:14) Hari inai nega lalonai danu dika momo amo idia ia ruhaia vadaeni badina, Ia, edia Lohia Tauna, Dirava, idia hesiai henia dainai!—Kara 5:29, 32; 2 Korinto 4:7; 1 Ioane 5:3.
Tomadiho Koikoi Edia Lalohadai Amo Ma Haida Idia Ruhaia
19, 20. Bible ena hahediba herevana mase taudia edia noho dekenai ese edena dala ai taunimanima ia ruhaia?
19 Iehova ena Witness taudia idia haroro henia taudia momo be unai mauri namona idia davaria noho. Haheitalai be, tubudia tamadia idia tomadiho henia tanodia lalonai, Iehova ena Witness taudia be taunimanima idia hadibaia mase taudia be ma gabu ta dekenai idia mauri noho lasi bona mauri taudia idia hadikaia diba lasi. Witness taudia be Kohelete 9:5 idia gwauraia, unai hereva ia gwau: “Mauri taudia idia diba do idia mase; to mase taudia be gau ta idia diba lasi.” Idia be Salamo 146:4 idia herevalaia danu, unai hereva ia gwau, tau ta ia mase neganai “tano dekenai ia giroa lou; bona unai dina dekenai ena lalohadai idia ore.” Unai dainai Bible ese ia hahedinaraia mase tauna laumana, eiava ia mase diba lasi laulauna, ia noho lasi mauri taudia edia gorere ia hanamoa totona eiava taunimanima ia hagaridia totona. Unai dainai, namo lasi hekwarahi bada amo ita abia monina ita negea meamea taudia eiava dubu naria taudia dekenai.
20 Unai Bible ena diba maoromaorona ese hel ena lahi bona pegatori hahediba herevadia koikoi amo taunimanima ia ruhaia. Taunimanima be Bible amo idia diba, mase taudia be gau ta idia diba lasi, hegeregere idia mahuta mase bamona; unai idia diba neganai, edia lalokau mase taudia dainai idia lalo-hekwarahi lasi. To, gabeai nega namona idia naria, aposetolo Paulo ese unai nega ia herevalaia, ia gwau: “Mase taudia dohore idia toreisi lou, kara maoromaoro taudia, bona kara maoromaoro lasi taudia danu.”—Kara 24:15.
21. Edena taudia danu do idia toreisi lou, bona reana edia mamina be do edena bamona?
21 Toreisi lou ena nega lalonai, mase taudia be do idia mauri lou tanobada dekenai, bona unai nega lalonai Adam ia havaraia masena do ia ore ela bona hanaihanai. Do idia toreisi lou taudia haida be reana Kanana diravadia, hegeregere Molek, dekenai idia bouboulaidia natudia, Aztec diravadia dekenai idia bouboulaidia memerodia, bona tuari diravana dekenai boubou gaudia bamona idia mase taudia milion momo. Tomadiho koikoi dainai guna idia hamasedia taudia be do idia hoa bada mai moale danu! Unai bamona toreisi lou taudia be mai moale danu do idia hereva diba, do idia gwau: “Mase e, emu hisihisi be edeseniai? Mase gabuna e, emu dika be edeseniai?”—Hosea 13:14.
Iehova Umui Tahua
22. Bema ita ura Dirava ena tanobada matamatana dekenai ita noho, dahaka ita laloatao noho be namo?
22 Oi ura Dirava ena kara maoromaoro tanobada matamatana dekenai do oi noho, unuseniai mauri namona momokanina do ia noho, a? Bema oibe, namona be 2 Sisiga 15:2 ena hereva oi abia dae, ia gwau: “Umui be Iehova dekenai umui noho neganai, ia be umui danu do ia noho; danu bema Iehova oi tahua, do oi davaria, to bema umui rakatania, ia ese umui do ia rakatania.” Bona oi laloaboio lasi, bema mai emu ura ibounai danu oi hekwarahi Dirava oi diba totona bona oi hamoalea totona, do oi hekwarahi kava lasi. Heberu 11:6 ia gwau Dirava be ia ‘idia tahua taudia ibounai dekenai davana namona ia henidia.’ Bona Roma 10:11 ia gwau: “Ia dekenai idia abidadama henia taudia ibounai be hemarai do idia davaria lasi.”
23. Badina be dahaka Dirava ia henia mauri namona ena tanobada matamatana ita hanamoa be namo?
23 Daudau lasi, Dirava ena mauri namona momokanina tanobada matamatana do ia mai. Unuseniai “Dirava ese dina ta iena karaia gaudia be do ia ruhaidia dika ena bodaga dekena amo, vadaeni Dirava ena natuna edia hairai do idia abia, ma Dirava ese edia dala do ia kehoa, vadaeni kwalimu momokani do idia abia.” Bona “[Dirava] ese matana ranu ibounai edia matana dekena amo do ia dahua. Mase bona lalohisihisi, bona taitai, bona hisihisi be do idia ore momokani. Badina be gau gunadia be idia ore vadaeni.” (Roma 8:21; Apokalupo 21:4) Unai negai, Iehova ena hesiai taudia iboudiai ese mai moale danu edia kwaradia do idia abia isi bena Dirava ese do ia havaraia mauri namona ena tanobada matamatana do idia hanamoa, do idia gwau: ‘Tanikiu, Iehova e, ai ese mauri namona momokanina ai abia vadaeni dainai!’
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Iehova be edena dala ai ia hahedinaraia iena siahu ia hegeregere iena bese taudia ia ruhaia totona?
◻ Dirava ena tanobada matamatana dekenai dahaka gau dikadia amo ruhaia dala namodia do idia noho?
◻ Iehova be edena dala ai taunimanima ia hadibaia idia mauri totona?
◻ Hari inai negai Dirava ena bese ese Iehova idia hesiai henia dainai, dahaka gau dikadia amo idia ia ruhaia vadaeni?
[Picture on page 10]
Iehova ese ia hahedinaraia iena siahu be Aigupito ena dirava koikoidia edia siahu ia hanaia, ia ese ia idia tomadiho henia taudia ia ruhaia neganai
[Pictures on page 12, 13]
Hari inai negai, Dirava ena hesiai taudia korikoridia ita diba badina tanobada ibounai dekenai iena hadibaia gaukara idia karaia bona iena ladana idia abia dainai