Oiemu Vaira Negana be Edena Bamona?
BEMA Siahu Ibounai Diravana be gunaguna, harihari, bona dohore idia vara gaudia ibounai ia diba, gau iboudiai be ia itaia hegeregerena do idia vara, ani? Bema Dirava ese taunimanima ta ta edia dala bona idia dekenai do idia vara gaudia ia itaia vadaeni bona edia dokona ia gwauraia hidi vadaeni, momokani ita gwau diba iseda ura hegeregerena iseda mauri dalana, iseda vaira negana ita abia hidi diba, a?
Lagani handred momo lalodiai unai henanadai idia hepapahuahulaia. Unai hepapahuahu ese tomadiho badadia ia hapararaia noho. Dirava ese vaira negana ia diba lalohadaina be taunimanima edia ura kwalimu ida ita hatamonaia diba, a? Haere be edeseniai ita tahua be namo?
Tanobada hegegemadai taunimanima milioni momo idia abia dae Dirava ese ena Hereva, ena gwaukau taudia o peroveta taudia idia mailaia Herevana, amo taunimanima ia hereva henia. Hegeregere, Koran ia gwau inai be Dirava ia gwauraia hedinarai herevadia: Taurāh (Torah, Taravatu, eiava Mose ia torea buka ima), Zabūr (Salamo), bona Injīl (Evanelia Bukadia, Keristani Greek Revarevadia, eiava “Taravatu Matamatana”), bona danu Israela ena peroveta taudia dekenai ia hahedinaraia gaudia.
Keristani Greek Revarevadia dekenai ita duahia: “Buka Helaga ena hereva ibounai be Dirava ena Lauma ese ia havaraia. Bona inai hereva be mai ena siahu, Dirava ena hereva momokani ita dekenai do ia hadibaia. Ia be mai ena siahu danu iseda kara dika do ia hedinaraia, iseda kerere do ia hamaoromaoroa, bona mauri dala maoromaorona ita dekenai do ia hadibaia.” (2 Timoteo 3:16) Momokani, namona be hakaua herevadia bona hadibaia herevadia be Dirava amo ita abia. Unai dainai, Dirava ena peroveta taudia gunadia edia toretore edia anina ita tahua be namo, ani? Idia ese iseda vaira negana be edena bamona idia herevalaia?
Vaira Negana be Guna Ia Gwauraia Vadaeni
Buka Helaga idia duahia taudia ibounai idia diba ia lalonai peroveta herevadia handred momo idia noho. Idaunegai sivaraidia, hegeregere idaunegai Babulonia ena moru, Ierusalema idia haginia lou (lagani 599 ia lao 400 B.C.E. ai), bona Media bona Parasa bona Greece edia idaunegai pavapavadia edia lohia negadia edia matamana bona dokona ia perovetalaia namonamo. (Isaia 13:17-19; 44:24–45:1; Daniela 8:1-7, 20-22) Unai peroveta herevadia idia guguru ese ia hamomokania goevagoeva, Buka Helaga be Dirava ena Hereva, badina Dirava sibona ena siahu ia hegeregere dohore idia vara gaudia ia itaia bona ia abia hidi. Unai dala ai, Buka Helaga ese vaira negana ena sivarai be guna ia gwauraia vadaeni.
Dirava ia gwau: “Lau sibona be Dirava, bona do umui gwauraia hedinarai, dirava idauna ta, lau hegeregerena ta ia noho lasi. Hamatamaia neganai lau ese dokona lau gwauraia. Gunaguna momokani lau ese, dahaka do ia vara lau gwauraia guna. Lau gwau lauegu ura, lauegu palani, be do ia gini noho, do ia moru lasi. Lau ura karaia gaudia ibounai be do lau karaia. . . . Lau hereva vadaeni, bona lauegu hereva gauna be do ia vara.” (Isaia 46:9-11; 55:10, 11) Dirava ese ena idaunegai peroveta taudia dekenai sibona ia gwauraia ladana be Iehova, ena anina korikorina be “Ia ese Ia Halaoa.”a (Genese 12:7, 8; Esodo 3:13-15; Salamo 83:18) Dirava ese sibona ia gwauraia iena hereva do ia Hagugurua Tauna, nega ibounai ena ura ia hagugurua Tauna.
Unai dainai, Dirava ese ena siahu, dohore idia vara gaudia ia dibaia diba siahuna, be ena ura hagugurua totona ia gaukaralaia. Nega momo unai siahu amo kara dika taudia ia hadibaia edia hahemaoro do ia mai bona ena hesiai taudia dekenai hahemauri helarona ia henia. To nega ibounai Dirava ese unai siahu ia gaukaralaia, a? Buka Helaga lalonai gau haida ese idia hahedinaraia nega haida Dirava ia ura lasi dohore idia vara gaudia ia dibaia, a?
Dirava ese Dohore Idia Vara Gaudia Ibounai Ia Dibaia, A?
Dirava ese hahemauri eiava panisi do idia abia taudia ta ta ia gwauraia hidi vadaeni lalohadaina idia durua herevadia idia vara badina taunimanima idia laloa, badina Dirava be mai ena siahu dohore idia vara gaudia ia dibaia bona ia gwauraia hidi totona, gau iboudiai, taunimanima ta ta do idia karaia karadia iboudiai, ia dibaia danu. To, unai lalohadai be maoro, a? Dirava ese ena Buka Helaga lalonai ia hahedinaraia unai be maoro lasi.
Hegeregere, Baibel ia gwau Dirava ese Aberahamo ia oda henia ena natuna mero Isako be boubou gauna bamona do ia gabua, badina ia ura unai amo “Aberahamo do ia tohoa.” Aberahamo ese Isako ia bouboulaia gwauraia neganai, Dirava ese ia koua bona ia gwau: “Harihari lau diba vadaeni, oi be Dirava oi gari henia momokani, badina be oiemu natuna korikori lau ura abia neganai, oi dogoatao lasi.” (Genese 22:1-12) Bema Dirava be guna ia diba vadaeni Aberahamo ese ena oda do ia badinaia, unai hereva ia gwauraia, a? Bema ia diba vadaeni, unai be tohoa gauna korikorina, a?
Ma danu, idaunegai peroveta taudia idia hahedinaraia nega momo Dirava ia gwau, ia karaia vadaeni eiava ia karaia gwauraia gauna dainai ia ‘lalohisihisi.’ Hegeregere, Dirava ia gwau “iena lalona ia hisihisi, [Heberu herevana na·chamʹ amo], ia ese Saulo be Israela edia king ia halaoa dainai.” (1 Samuela 15:11, 35; ma danu Ieremia 18:7-10; bona Iona 3:10 itaia.) Dirava be goevadae dainai, ita gwau lasi unai siri edia anina be Dirava ese Israela taudia edia king ginigunana ai ia lao totona Saulo ia abia hidi be kerere. Lasi. Idia hahedinaraia Dirava ia lalohisihisi badina Saulo be abidadama lasi bona kamonai lasi tauna ai ia lao. Dirava ese unai dala ai sibona ena hemami ia gwauraia be anina lasi bema Saulo ena kara ia dibaia vadaeni.
Unai hereva be Revareva Helagadia ginigunana lalonai ia hedinarai danu, unuseniai Noa ena nega ia herevalaia, ia gwau: “Lohiabada ena lalona be ia hisihisi, taunimanima tanobada dekenai ia havaraia dainai, bona iena lalohisihisi be ia bada momokani. Vadaeni, ia gwau, ‘Lau karaia gaudia, taunimanima ibounai do lau hamasea haorea, tanobada gabu ibounai dekena amo . . . , badina idia lau havaraia dainai, egu lalona ia hisihisi noho.’ ” (Genese 6:6, 7) Unuseniai ia hedinarai lou, Dirava ese taunimanima edia kara ia gwauraia hidi guna lasi. Dirava ia lalohisihisi, ia sibona ena kerere dainai lasi, to taunimanima edia gwau-edeede karana ia bada ia lao dainai. Havaraia Tauna ia lalohisihisi badina ia itaia taunimanima edia kara dainai idia ibounai do ia hadikaia ore be namo, to Noa bona ena famili sibona do ia hadikaia lasi. Dirava ese ita ia hadibaia: “Kara dika tauna ena mase lau moalelaia lasi.”—Esekiela 33:11; ma danu Deuteronomi 32:4, 5 itaia.
Vadaeni, Adamu be kara dika do ia karaia, bona unai kara ese taunimanima ibounai dekenai dika do ia havaraia be Dirava ese guna ia diba bona ia gwauraia hidi, a? Ita laloa vadaeni gaudia ese idia hahedinaraia unai be momokani lasi. Ma danu, bema Dirava ese guna unai gaudia ibounai ia diba vadaeni, tau ia havaraia neganai, kara dika havaraia tauna ai ia lao danu, bona taunimanima edia dika bona hisihisi ibounai be ia ena maduna. Ia hedinarai goevagoeva, unai lalohadai be Dirava ese Baibel lalonai ia hahedinaraia sibona ena kara idauidau ida ita hatamonaia diba lasi. Ia be lalokau bona kota maoromaoro Diravana bona ia ese kara dika ia inai henia.—Salamo 33:5; Aonega Herevadia 15:9; 1 Ioane 4:8.
Taunimanima Edia Dala Rua
Buka Helaga ese ia hahedinaraia lasi ita ta ta iseda vaira negana ai do idia vara gaudia be Dirava ese ia abia hidi eiava ia gwauraia hidi vadaeni. To, ia hahedinaraia Dirava ese dala rua sibona taunimanima iboudiai totona ia gwauraia. Dirava ese taunimanima ta ta dekenai ura kwalimu ia henia, dala ta do ia abia hidi totona. Nega daudau gunanai, Mose be Israela taudia dekenai ia gwau: “Lau be mauri bona mase . . . umui emui vairana dekenai lau atoa . . . Unai dainai mauri do umui abia hidi, vadaeni umui bona emui natudia do umui mauri noho. Lohiabada emui Dirava do umui lalokau henia, bona iena hereva do umui kamonai henia, bona Lohiabada do umui badinaia namonamo. Unai neganai ia be emui mauri ena badina, bona ia ese mauri lagani momo herea umui dekenai do ia henia.” (Deuteronomi 30:19, 20) Dirava ena peroveta tauna Iesu ese sisiba ia henia, ia gwau: “Iduara maragina dekenai do umui raka vareai. Badina be [“mase,” NW] ia lao dalana ena iduara ia bada, bona ena dala danu lababa herea. Bona ia auka lasi dainai, taunimanima momo herea be unai dala dekenai idia raka vareai. To mauri gabuna ia lao dalana ena iduara ia maragimaragi, bona ena dala be ia auka. Unai dala idia davaria taudia be momo lasi.” (Mataio 7:13, 14) Dala be rua. Iseda vaira negana ai do ia vara gauna dekenai iseda kara be mai anina. Dirava ita kamonai henia ena anina be mauri do ita abia, ia ita kamonai henia lasi ena anina be do ita mase.—Roma 6:23.
Dirava be “taunimanima ibounai gabu ibounai dekenai ia hamaoroa, ia gwau, ‘Umui emui lalona umui giroa.’ Badina be Dirava ese dina ta ia abia hidi vadaeni, unai dina dekenai iena abia hidi Tauna ese tanobada ibounai do ia kota henia mai maoromaoro danu.” (Kara 17:30, 31) Noa ena negai, taunimanima momo herea ese Dirava kamonai henia lasi dalana idia abia hidi bona idia mase, unai hegeregerena hari inai negai taunimanima momo herea ese Dirava ena taravatu idia kamonai henia lasi. To, Dirava ese do idia mase taudia ta ta bona hahemauri do idia abia taudia ta ta ia do gwauraia hidi lasi. Oibe, Dirava ena Hereva ia gwau “ia ura lasi tau ta ia mase. Ia ura taunimanima ibounai ese dika dekena amo edia lalona do idia giroa.” (2 Petero 3:9) Kara dika rohoroho taudia danu ese edia kara dika amo idia helalo-kerehai diba, kamonai taudia ai idia lao diba, bona edia mauri idia haidaua diba, Dirava ena lalo-namo idia abia totona.—Isaia 1:18-20; 55:6, 7; Esekiela 33:14-16; Roma 2:4-8.
Dirava ese kamonai taudia dekenai maino paradaisona ai mauri hanaihanai ia gwauhamatalaia, bona unai tanobada be kara dika, dagedage, bona tuari amo do ia hagoevaia, ia lalonai hitolo, hisihisi, gorere, bona mase be do idia noho lasi. (Salamo 37:9-11; 46:9; Isaia 2:4; 11:6-9; 25:6-8; 35:5, 6; Apokalupo 21:4) Mase taudia be Dirava ese do ia hatoreaisi lou bona dala do ia kehoa idia danu ese ia idia hesiai henia totona.—Daniela 12:2; Ioane 5:28, 29.
Salamo torea tauna ia gwau: “Mai ena kerere lasi tauna do oi laloa. Kara maoromaoro tauna do oi itaia noho. Unai bamona tauna be mai maino danu do ia noho . . . To kara dika tauna, be Lohiabada ese do ia hadikaia ore. Kara dika taudia edia natudia bona tubudia ese dika do idia davaria.” (Salamo 37:37, 38) Oiemu vaira negana be edena bamona? Oi sibona be oi abia hidi diba. Inai magasin idia halasia taudia be mai edia moale ida ma hereva haida oi dekenai idia henia, vaira negana mai moalena bona mai mainona oi abia totona.
[Footnote]
a Buka Helaga lalonai, ladana Iehova be nega 7,000 ma haida ia hedinarai; Gima Kohorona, November 1, 1993 ena rau 3-5 ai inai hereva, “Ladana Hereadaena Hunia Karana Ia Ore” itaia.
[Blurb on page 6]
Dirava ese ena siahu, dohore idia vara gaudia ia dibaia diba siahuna, be ena ura ia hagugurua totona ia gaukaralaia
[Blurb on page 8]
Dirava “ia ura lasi tau ta ia mase. Ia ura taunimanima ibounai ese dika dekena amo edia lalona do idia giroa.” 2 Petero 3:9
[Picture on page 7]
Bema Dirava be guna ia diba vadaeni Aberahamo be mai ena ura ida ena natuna mero do ia bouboulaia, unai be tohoa karana korikorina, a?