Edia Abidadama Dainai Taunimanima ese Idia Badu Henidia
“Lauegu ladana dainai taunimanima ibounai ese do idia badu henia umui dekenai.”—MATAIO 10:22.
1, 2. Iehova ena Witness taudia ese edia tomadiho idia badinaia dainai idia haheaukalaia gaudia edia sivarai momokanidia haida oi gwauraia diba, a?
KARA momokani sitoa naria tauna ta Crete motumotu amo, be nega momo idia dogoatao bona Greece ena kota dekenai idia samania loulou. Ena adavana bona natudia ima amo idia abia siri, bena lagani 6 mai kahana lalonai idia hadiburaia. Japan dekenai, mauri lagani 17 stiuden ta be sikuli amo idia atoa siri, ena be ena kara ia namo bona ena klas taudia 42 huanai ia kwalimu. France dekenai, taunimanima haida be edia gaukara amo idia hadokoa kava, herevana idia gaukara goada mai momokani ida. Unai sivarai momokanidia idia vara ena badina tamona be dahaka?
2 Ena badina be unai taudia iboudiai be Iehova ena Witness taudia. Edia “kerere” be dahaka? Edia tomadiho idia badinaia. Unai sitoa naria tauna ese Iesu Keriso ena hahediba herevadia ia badinaia dainai, ma haida dekenai ia abia dae herevadia ia hadibaia. (Mataio 28:19, 20) Idia gwau ia kerere, badina gunaguna Greece dekenai idia karaia taravatu ia gwau ma ta ena tomadiho haidaua toho karana be taravatu. Unai stiuden tauna be sikuli amo idia atoa siri, badina ena lalona, Baibel amo ia hadibaia lalona unai, ena hemami ia badinaia bona stiuden iboudiai idia karaia kendo gadarana (Japan ena tuari kaia gadarana) lalonai ia vareai lasi. (Isaia 2:4) Bona France dekenai edia gaukara amo idia hadokoa taudia idia hadibaia, unai ia vara ena badina tamona be idia be Iehova ena Witness taudia.
3. Iehova ena Witness taudia momo herea be nega haida sibona taunimanima idia havaraia hisihisi badana idia davaria ena badina be dahaka?
3 Vanegai laganidia lalonai, tano haida dekenai Iehova ena Witness taudia ese unai bamona kara aukadia idia haheaukalaia. To Iehova ena Witness taudia momo herea be nega haida sibona taunimanima idia havaraia hisihisi badana idia davaria. Tanobada hegegemadai taunimanima idia diba Iehova ena orea taudia be kara namo taudia—unai ladana namona idia abia dainai ta ia ura ia hahisidia ena badina namona ta be lasi. (1 Petero 2:11, 12) Idia ese gavamani eiava orea ma ta hamorua palanidia eiava ma haida hadikaia karadia idia karaia lasi. (1 Petero 4:15) To, idia ese Baibel ena sisiba idia badinaia toho, unai sisiba ia gwau Dirava idia kamonai henia guna bona gavamani idia kamonai henia danu be maoro. Taravatu ia gwauraia takisi monina idia henia bona idia hekwarahi ‘taunimanima danu mai maino ida idia noho’ totona. (Roma 12:18; 13:6, 7; 1 Petero 2:13-17) Edia Baibel hadibaia gaukarana lalonai, taravatu, ruma bese ena mauri, bona kara maoromaoro matauraia karana be taunimanima dekenai idia hadibaia. Gavamani momo ese idia hanamodia badina idia be taravatu badinaia taudia. (Roma 13:3) To, paragraf ginigunana ia hahedinaraia hegeregerena, nega haida dagedage idia davaria—tano haida dekenai gavamani ese edia gaukara ia taravatua. Unai bamona kara dainai ita hoa, a?
Hahediba Tauna ai Ita Lao Ena “Davana”
4. Iesu ena hereva hegeregerena, ta be ena hahediba tauna ai ia lao neganai, dahaka do ia davaria diba?
4 Ta be Iesu Keriso ena hahediba tauna ai ia lao neganai, dahaka do ia davaria be Iesu ese ia hahedinaraia goevagoeva. Ia murinai idia raka taudia ia hamaoroa: “Hesiai tauna ese iena biaguna ia hereaia lasi. Bema idia ese lau dekenai idia dagedage henia, umui dekenai danu do idia dagedage henia.” Iesu “idia badu henia kava.” (Ioane 15:18-20, 25; Salamo 69:4; Luka 23:22) Ena hahediba taudia idia diba unai bamona do ia vara idia dekenai danu—badina maorona be lasi, to taunimanima ese do idia dagedage henidia. Nega tamona lasi to nega momo Iesu ese idia ia hadibaia: “Taunimanima ibounai ese do idia badu henia umui dekenai.”—Mataio 10:22; 24:9.
5, 6. (a) Dahaka dainai Iesu ese ia murinai idia raka gwauraia taudia ia hagoadaia hahediba taudia ai idia lao ena “davana” do idia laloa? (b) Dahaka dainai ita idia dagedage henia neganai ita hoa lasi?
5 Unai dainai, Iesu ese ia murinai idia raka gwauraia taudia ia hagoadaia hahediba taudia ai idia lao ena “davana” do idia laloa. (Luka 14:28) Dahaka dainai? Ena hahediba taudia ai do idia lao eiava lasi idia abia hidi totona lasi, to mai edia goada ida idia abia hidi gauna do idia hagugurua momokani totona. Namona be iseda lalona ita hadaia unai hahenamo dainai ita davaria hahetoho bona hekwakwanai do ita haheaukalaia. (Luka 14:27) Tau ta ese ita ia doria lasi Iehova ita hesiai henia bona Keriso murinai ita raka totona. Mai iseda ura ida unai ita abia hidi; danu, diba ita abia murinai unai ita abia hidi. Ita do abia hidi lasi neganai, ita diba gwauhamata amo Dirava ena turana ai do ita lao dainai, hahenamo do ita abidia, to ita diba danu ‘taunimanima ese ita do idia badu henia.’ Unai dainai ita idia dagedage henia neganai ita hoa lasi. Ita ese unai “davana” ita laloa bona ita hegaegae vadaeni do ita henia totona.—1 Petero 4:12-14.
6 Taunimanima haida, gavamani ena siahu taudia haida danu, ese Keristani taudia momokanidia idia dagedage henia ena badina be dahaka? Haere ita abia totona, namona be aposetolo taudia edia negai idia noho tomadiho oreana rua ita laloa. Haida ese unai orea ruaosi idia badu henia—to idia badu henia ena badina be idauidau.
Idia ese Taunimanima Idia Badu Henia Bona Taunimanima ese Idia Badu Henidia
7, 8. Edena hahediba herevadia ese Idau Bese taudia matauraia lasi lalohadaina idia hahedinaraia, bona unai dainai Iuda taudia be edena bamona idia laloa?
7 Aposetolo taudia edia negai, Israela be Roma ena lohia siahuna henunai ia noho, bona taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia ese dala aukana ai Iuda tomadihona, Iuda taudia edia tomadiho oreana, idia gunalaia. (Mataio 23:2-4) Unai gunalaia taudia aukadia ese Mose ena Taravatu ena hahegani, idau besedia amo idia gini siri haheganina, idia mogea bona idia gwau Iuda lasi taudia do idia inai henia be maoro. Unai dala ai idia havaraia tomadihona ese Idau Bese taudia badu henia karana ia hagoadaia, bona Idau Bese taudia ese unai tomadiho taudia idia badu henia.
8 Iuda tomadiho gunalaia taudia ese Idau Bese taudia inai henia herevana idia harorolaia be auka lasi, badina unai negai Iuda taudia idia laloa Idau Bese taudia be dika momokani. Tomadiho gunalaia taudia idia gwau namo lasi Iuda hahine be Idau Bese taudia ida ia noho, badina idia be “lebulebu taudia.” Namo lasi Iuda tauna be “idia ida ia noho badina idia be rara bubua taudia.” Idau Bese tauna ta ese animal amo ia abia rata idia gaukaralaia diba lasi, bema Iuda tauna ta ese unai gaukara ia itaia lasi. Edia hakaua taudia ese edia lalona idia veria dainai, Iuda taudia be sibona idia abia isi bona taunimanima ma haida amo idia siri momokani.—Ioane 4:9 itaia.
9. Iuda gunalaia taudia ese Iuda lasi taudia idia herevalaia hahediba herevadia idia hadibaia dainai dahaka ia vara?
9 Unai bamona hahediba herevadia, Iuda lasi taudia idia herevalaia hahediba herevadia unai, ese Iuda taudia bona Idau Bese taudia edia turana karana ia hadikaia. Idau Bese taudia idia laloa Iuda taudia be taunimanima badu henia taudia. Histori ia torea Roma tauna Tacitus (ia be lagani 56 C.E. bamona ai ia vara) ese Iuda taudia ia herevalaia, ia gwau: “Idia ese taunimanima iboudiai idia badu henia, edia inai taudia idia badu henia hegeregerena.” Danu, Tacitus ia gwau Iuda tomadiho idia abia dae Idau Bese taudia idia hadibaia, namona be edia tano idia dadaraia bona edia ruma bese taudia bona turadia idia matauraia lasi. Iuda taudia be sisina momo dainai Roma taudia ese idia koudia bada lasi. To lagani 66 C.E. ai, Iuda taudia ese Roma ena gavamani idia dagedage henia neganai, Roma taudia ese davana idia henidia, bena lagani 70 C.E. ai, Ierusalema idia hadikaia ore.
10, 11. (a) Mose ena Taravatu hegeregerena, idau taudia be edena bamona idia kara henia be maoro? (b) Iuda tomadiho dekenai ia vara gauna amo dahaka ita dibaia diba?
10 Iuda taudia ese idau taudia idia laloa dalana bona Mose ena Taravatu ia hahedinaraia tomadiho dalana ita hahegeregerea neganai, dahaka ita davaria? Taravatu ia gwau, namona be idau besedia amo idia gini siri, to unai be mai ena badina Israela taudia bona edia tomadiho goevana gimaia totona. (Iosua 23:6-8) To, Taravatu ese ia hahedinaraia idau taudia idia kara maoro henidia bona idia abidia dae be namo—bema idia ese Israela ena taravatu idia hadikaia kava lasi. (Levitiko 24:22) Iesu ena negai Iuda tomadiho gunalaia taudia ese Taravatu ia hahedinaraia lalohadaina, idau taudia idia laloa maoromaoro lalohadaina, idia rakatania dainai, idia ese badu ia havaraia tomadihona idia haginia bona taunimanima ese unai tomadiho idia badu henia. Gabeai, aposetolo taudia edia negai ia noho Iuda besena ese Iehova ena lalo-namo ia haboioa.—Mataio 23:38.
11 Unai amo gau ta ita dibaia diba, a? Oibe. Sibona eda kara maoromaoro ita hekokorokulaia lalohadaina, iseda tomadiho idia abia dae lasi taudia matauraia lasi lalohadaina, be Iehova tomadiho henia karana goevana hegeregerena lasi, bona Iehova ia hamoalea lasi. Keristani taudia ginigunadia mani ita laloa. Idia ese Keristani lasi taudia idia badu henia lasi, bona Roma ena gavamani idia dagedage henia lasi. To, ‘taunimanima ese idia badu henidia.’ Badina be dahaka? Bona daidia ese idia badu henidia?
Keristani Taudia Ginigunadia —Daidia ese Idia Badu Henidia?
12. Baibel ese edena bamona ia hahedinaraia goevagoeva Iesu ia ura ena hahediba taudia ese Keristani lasi taudia idia laloa maoromaoro?
12 Iesu ena hahediba herevadia ai ia hedinarai goevagoeva, ia ura ena hahediba taudia ese Keristani lasi taudia idia laloa maoromaoro. Ia hadibaia ia murinai idia raka taudia be tanobada ena lasi—ena anina be, idia ese Iehova ena kara maoromaoro dalana idia hadikaia lalohadai bona kara idia dadaraia. Idia be tuari bona politikol karadia amo idia gini siri. (Ioane 17:14, 16) To, Iesu ese ia murinai idia raka taudia ia hadibaia lasi Keristani lasi taudia do idia badu henia. Lasi, to ia gwau ‘idia dekenai idia badu henia taudia do idia lalokau henia.’ (Mataio 5:44) Aposetolo Paulo ese Keristani taudia ia hagoadaia, ia gwau: “Oi dekenai badu henia tauna, bema ia hitolo, aniani do oi henia, bema ia ranu mase, ranu do oi henia.” (Roma 12:20) Danu, Keristani taudia ia hamaoroa ‘taunimanima ibounai dekenai kara namodia do idia karaia.’—Galatia 6:10.
13. Iuda tomadiho gunalaia taudia ese Keriso ena hahediba taudia idia badu henia ena badina be dahaka?
13 To, nega daudau lasi murinai, orea toi ese Keriso ena hahediba taudia “idia badu henia.” Orea ginigunana be Iuda tomadiho gunalaia taudia. Ita hoa lasi idia ese Keristani taudia edia kara idia itaia! Keristani taudia be kara maoromaoro bona lalo-maoromaoro taudia momokanidia, bona helaro ia havaraia sivaraina idia harorolaia mai edia lalo-goada ida. Taunimanima tausen momo ese Iuda tomadihona idia rakatania bona Keristani dalana idia abia dae. (Kara 2:41; 4:4; 6:7) Iuda tomadiho gunalaia taudia idia laloa Iesu ena hahediba taudia ai idia lao Iuda taudia be edia tomadiho idia negea taudia! (Kara 13:45 itaia.) Unai gunalaia taudia be mai edia badu ida idia laloa Keristani taudia ese edia sene karadia idia hadikaia. Edia lalohadai Idau Bese taudia dekenai idia negea danu! Lagani 36 C.E. amo, Idau Bese taudia be Keristani taudia ai idia lao diba, idia be Iuda Keristani taudia ida abidadama tamona bona hahenamo idia moalelaidia diba.—Kara 10:34, 35.
14, 15. (a) Dahaka dainai dirava idaudia idia tomadiho henia taudia ese Keristani taudia idia badu henia? Haheitalai ta mani oi gwauraia. (b) Keristani taudia ia “badu henia” oreana ihatoina be dahaka?
14 Keristani taudia idia badu henia oreana iharuana be dirava idaudia idia tomadiho henia taudia. Hegeregere, idaunegai Efeso dekenai, dirava hahinena Artemis ena siliva dubu maragidia karaia karana amo moni bada idia abia. To Paulo be unuseniai ia haroro neganai, Efeso taudia momo ese ena hereva idia badinaia, bena Artemis tomadiho henia karana idia rakatania. Siliva gaudia idia karaia taudia idia laloa edia bisinesi do ia dika, bona unai dainai heiriheiri idia havaraia. (Kara 19:24-41, NW) Keristani tomadihona be Bitunia (hari notwest Turkey) dekenai ia lao neganai, unai bamona ia vara danu. Keristani Greek Revarevadia idia torea ore murinai, Bitunia ena gavana tauna, Pliny Maragina, ia gwau kaivakuku edia dubu dekenai idia lao taudia be momo lasi bona boubou animal edia aniani hoihoilaia bisinesi ia dika. Idia gwau unai be Keristani taudia edia kerere—bona idia dagedage henidia—badina Keristani tomadiho lalonai animal idia bouboulaidia lasi bona kaivakuku idia gaukaralaidia lasi. (Heberu 10:1-9; 1 Ioane 5:21) Ia hedinarai goevagoeva, Keristani tomadiho ia bada ia lao neganai, dirava idaudia tomadiho henia karadia amo idia karaia bisinesi idia dika idia lao, bona edia gaukara bona moni idia haboioa taudia idia moale lasi.
15 Orea ihatoina be Roma besena idia abia isi taudia, idia danu ese Keristani taudia idia “badu henia.” Matamanai, Roma taudia idia laloa Keristani oreana be edia tomadiho idia goadalaia badabada taudia edia orea maragina ta. To, gabeai, bema ta be Keristani tauna ai ia lao, taravatu hegeregerena ia idia hamasea diba. Badina be dahaka Keristani dala idia badinaia kara momokani taudia idia dagedage henia bona idia hamasea?
Keristani Taudia Ginigunadia —Badina be Dahaka Roma Basileiana ese Idia Ia Badu Henia
16. Edena dala idauidau ai Keristani taudia be tanobada amo idia gini siri, bona Roma basileiana ese ia ura henidia lasi ena badina be dahaka?
16 Roma basileiana ese Keristani taudia ia badu henia ena badina badana be Keristani taudia edia tomadiho hahediba herevadia idauidau. Hegeregere, idia be tanobada amo idia gini siri. (Ioane 15:19) Idia ese politikol gaukara idia karaia lasi, bona ami lalonai idia vareai lasi. Histori torea tauna Augustus Neander ia gwau bamona, unai dainai “momo idia gwau idia be tanobada idia masetania taudia, kara iboudiai dekenai heduru idia henia diba lasi.” Idia be tanobada ena lasi ena anina ma ta be, Roma basileiana dikana ena dala kereredia idia dadaraia. Histori torea tauna Will Durant ia gwau: “Keristani orea maragidia edia kara helagadia bona kara maoromaorodia dainai, dirava idaudia idia tomadiho henia bona moale karadia idia tahua bada taudia edia lalona ena mamina idia hadikaia.” (1 Petero 4:3, 4) Reana Roma taudia idia laloa Keristani taudia idia dagedage henia bona hamasea karadia amo edia lalona ena mamina do idia koua.
17. Dahaka ese ia hahedinaraia Keristani taudia ginigunadia idia karaia haroro gaukarana ese anina ia havaraia?
17 Keristani taudia ginigunadia ese Dirava ena Basileia sivaraina namona idia harorolaia mai edia lalo-goada ida. (Mataio 24:14) Lagani 60 C.E. bamona ai, Paulo ia gwau sivarai namona be ‘tanobada ibounai dekenai idia harorolaia vadaeni.’ (Kolose 1:23) Lagani 100 C.E. ia kahirakahira neganai, Iesu murinai idia raka taudia ese Roma Basileiana ibounai—Asia, Europe, bona Africa—dekenai hahediba taudia halaoa gaukarana idia karaia vadaeni! “Kaisara ena ruma lalonai idia gaukara” taudia haida danu be Keristani taudia ai idia lao. (Filipi 4:22) Mai edia lalo-goada ida idia haroro dainai, momo ese idia ura henidia lasi. Neander ia gwau: “Gabeai, dagi idauidau taudia momo ese Keristani tomadihona idia abia dae, bona ia ese gavamani ia gwauraia tomadiho dalana ia haidaua gwauraia.”
18. Keristani taudia ese Iehova sibona idia tomadiho henia dainai Roma ena gavamani ese ia badu henidia ena badina be dahaka?
18 Iesu murinai idia raka taudia ese Iehova sibona idia tomadiho henia. (Mataio 4:8-10) Reana Keristani taudia edia tomadiho karadia iboudiai amo, unai kara ese Roma taudia ia habadua bada. Roma taudia ese tomadiho idauidau idia abia dae, bema unai tomadiho idia badinaia taudia ese pavapava tomadiho henia karana idia karaia danu. To Keristani taudia ginigunadia ese unai tomadiho karana idia karaia diba lasi. Idia ese Roma Gavamani ena lohia siahuna ia hereaia siahuna, Iehova Dirava ena lohia siahuna, henunai idia noho. (Kara 5:29) Unai dainai, ena be Keristani tauna ese gavamani ia badinaia namonamo, to idia gwau ia be Gavamani inai henia tauna.
19, 20. (a) Nega momo daidia ese abidadama Keristani taudia edia ladana idia hadikaia sivaraidia idia halasia? (b) Keristani taudia samania koikoi herevadia be dahaka dahaka?
19 Roma basileiana ese abidadama Keristani taudia idia “inai henia” ena badina ma ta be inai: Keristani taudia edia ladana idia hadikaia sivaraidia dikadia idia abia dae haraga, bona nega momo unai samania koikoi herevadia be Iuda tomadiho biagua taudia ese idia halasia. (Kara 17:5-8) Lagani 60 eiava 61 C.E. bamona ai, Paulo be Roma dekenai Pavapava Nero ena hahemaoro ia naria neganai, siahu bada Iuda taudia ese Keristani tomadiho idia herevalaia, idia gwau: “Ai diba gabu ibounai ese inai orea totona idia hereva ia dika.” (Kara 28:22) Toana be Nero ese Keristani taudia edia ladana hadikaia sivaraidia ia kamonai. Lagani 64 C.E. ai, Roma ia hadikaia lahina be Nero ena kerere idia gwauraia neganai, ia ese taunimanima idia samania vadaeni Keristani taudia ia abia hidi unai kerere be idia dekenai ia negea totona. Toana be unai ese dagedage karana badana ia havaraia, badina unai murinai Roma taudia idia ura Keristani taudia iboudiai idia hadikaia ore.
20 Nega momo taunimanima ese Keristani taudia idia samania totona, idia koikoi bona Keristani taudia idia abia dae herevadia idia mogea. Keristani taudia ese Dirava tamona sibona idia tomadiho henia to pavapava idia tomadiho henia lasi dainai, taunimanima idia gwau Dirava be lasi lalohadaina idia abia dae. Keristani lasi ruma bese taudia haida ese edia Keristani varavara taudia idia dagedage henia dainai, haida idia gwau Keristani taudia be ruma bese hadikaia taudia. (Mataio 10:21) Haida idia gwau idia be taunimanima ania taudia, bona reana unai samania herevana be Lohiabada Ena Anibou lalonai Iesu ia gwauraia herevadia idia mogea dainai ia vara.—Mataio 26:26-28.
21. Roma taudia ese Keristani taudia idia “badu henia” ena badina rua be dahaka dahaka?
21 Unai dainai, Roma taudia ese Keristani taudia mai edia abidadama idia “badu henia” ena badina be rua: (1) Baibel ena hahediba herevadia bona karadia idia badinaia, bona (2) taunimanima edia samania koikoi herevadia. Herevana dagedage henia taudia edia kara ena badina be dahaka, to edia tahua gauna be tamona—idia ura Keristani tomadihona idia hadikaia. Momokani, Keristani taudia dagedage henia karana be taunimanima ese idia hamatamaia lasi, to iseda matana amo ita itaia diba lasi lauma dikadia ese idia hamatamaia.—Efeso 6:12.
22. (a) Dahaka haheitalai ese ia hahedinaraia Iehova ena Witness taudia idia ura ‘taunimanima ibounai dekenai kara namodia idia karaia’? (Rau 11 ai ia noho mauana itaia.) (b) Hereva gabena ese dahaka do ia herevalaia?
22 Keristani ginigunadia hegeregerena, hari inai negai tano momo dekenai taunimanima ese Iehova ena Witness taudia idia “badu henia.” To Witness taudia ese Witness lasi taudia idia badu henia lasi; bona idia ese gavamani dagedage henia karadia idia hamatamaia lasi. To, tanobada hegegemadai, taunimanima idia diba idia ese mauri dala idauidau, bese idauidau, bona iduhu idauidau taudia idia lalokau henia momokani. Unai dainai, taunimanima ese idia dagedage henidia ena badina be dahaka? Bona dagedage idia davaria neganai dahaka idia karaia? Hereva gabena ese unai henanadai do ia herevalaia.
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Dahaka dainai Iesu ese ia murinai idia raka gwauraia taudia ia hagoadaia hahediba taudia ai idia lao ena davana do idia laloa?
◻ Iuda taudia ese Iuda lasi taudia idia laloa dalana ese edena bamona Iuda tomadiho ia haidaua, bona unai amo dahaka ita dibaia diba?
◻ Edena orea toi ese Keristani taudia ginigunadia mai edia abidadama idia badu henia?
◻ Roma taudia ese Keristani taudia ginigunadia idia “badu henia” ena badina badadia be dahaka dahaka?
[Box on page 11]
“Taunimanima Ibounai Dekenai Kara Namodia Do Ita Karaia”
Iehova ena Witness taudia idia hekwarahi Baibel ena sisiba idia badinaia totona, ia gwau: “Taunimanima ibounai dekenai kara namodia do ita karaia.” (Galatia 6:10) Taunimanima idia dabu negadiai, idia ese edia tomadiho idia abia dae lasi taudia idia durua, badina edia dekena taudia idia lalokau henia. Hegeregere, lagani 1994 ai, Rwanda dekenai dika bada ia vara neganai, Europe ena Witness taudia idia ura Africa dekenai idia lao, heduru idia henia totona. Kamepa bona hospital namodia idia haginia haraga, heduru idia henia totona. Aniani bada bona dabua bona hetaru gaudia momo herea be peleini amo idia siaia. Unai heduru gaudia amo idia durua taudia edia namba ese unai gabu ena Witness taudia edia namba be nega toi amo ia hanaia.
[Picture on page 9]
Keristani taudia ginigunadia ese sivarai namona idia harorolaia mai edia lalo-goada ida