Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w02 1/1 rau 23-28
  • Iehova ese “Siahu Badana” Ia Henia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Iehova ese “Siahu Badana” Ia Henia
  • Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2002
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Henanadai Momo Gorere Kekenina
  • “Inai Buka ese Oi Ia Hadikaia!”
  • Mauri Matamatana
  • Lauma Dalanai Idia Dabu Tadikaka Ai Durua
  • Laolao Momo, Hadikaia Gaudia Momo
  • Iehova Ena Siahu amo Egu Mauri Lau Moalelaia
  • Nega ta Lasi Iehova ese Ai Ia Rakatania
    1996 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Lagani 50 Ma Haida Lalonai ‘Lau Hanaia Lao’
    1996 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ist Bona West ai, Iehova ese Ena Orea Taudia Ia Hagoadadia
    1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Iehova be Lauegu Nadi Badana
    1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2002
w02 1/1 rau 23-28

Mauri Sivaraina

Iehova ese “Siahu Badana” Ia Henia

HELEN MARKS ESE IA SIVARAILAIA

Unai be lagani 1986 ena siahu bada dinana ta. Europe ai, peleini momo idia noho lasi peleini gabuna ena kastom ruma maragina ai lau sibona lau naria. Unai be Tiranë, Albania ena hanua badana. Albania be sibona ia gwauraia “tanobada ai Dirava be lasi lalohadaina ia abia dae tano ginigunana.”

MAI daradara bona gari ida egu sutkeisi ia sekea opesa tauna, mai ena ipidi, lau raraia. Bema kerere ta lau karaia eiava hereva kererena ta lau gwauraia, anina be unai tano amo lau do idia lulua bona kastom ruma murimuri ai lau idia naria taudia be dibura dekenai eiava dibura kamepa dekenai do idia atoa. To lau moale, badina unai ofesa tauna dekenai PK bona bisikesi lau henia karana amo ena lalona lau hamoalea. To, edena bamona lau, mauri lagani 65 hahinena, be unuseniai lau noho? Dahaka dainai egu mauri namona lau rakatania bona Marx bona Lenin edia politikol lalohadai idia goadalaia gabudia ginigabena ta dekenai Basileia ena gaukara lau habadaia gwauraia?

Henanadai Momo Gorere Kekenina

Lagani 1920 ai, Ierápetra, Crete dekenai lau vara bena lagani rua murinai, egu tamana be nimonia gorerena ia abia dainai ia mase. Sinana be ia ogogami bona ia duahiduahi diba lasi. Edia natudia hani amo lau be maragi, bona lau gorere momo dainai egu toana be ia namo lasi. Emai dekena taudia ese egu sinana idia hamaoroa namona be ena nega bona kohu be idia namo natudia toi totona ia gaukaralaia bona mase totona lau ia rakatania. Lau moale bada unai sisiba ia badinaia lasi.

Sinana ia ura ia hamomokania Tamana ena souli be guba dekenai ia laga-ani noho, unai dainai nega momo gara gabuna dekenai ia lao bona Otodoks pris tauna ena heduru ia tahua. To unai heduru ena davana be ia maragi lasi. Keru momokani Krismas dinana ta lau laloatao noho, gara gabuna amo ia giroa mai neganai, ia badibadinai lau ia veria bena ai raka. Emai moni orena be pris dekenai ai henia. Sinana be ai natudia totona kabedi gaudia ia nadua murinai, ia aniani lasi, ena vairana dekenai lalohisihisi ena mata ranu ia diho, bona daiutu ma ta dekenai ia vareai. Dina haida idia lao murinai, mai gari lasi ida pris tauna dekenai lau lao bona Tamana ena mase bona sinana madi be pris dekenai moni ia henia ena badina lau henanadai. Gado maragi ai mai hemarai ida ia hereva bona ia gwau “Dirava ese ia abia. Mauri be unai bamona. Unai do oi hanai diba.”

Sikuli gabuna dekenai lau dibaia Lohiabada ena gurigurina dainai ena haere lau abia dae be auka. Unai guriguri ena anina bada kehoa hereva namodia lau laloa noho, ia gwau: “Aiemai Tamana e, guba dekenai oi noho, oiemu ladana do ai hahelagaia. Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona.” (Mataio 6:​9, 10) Bema Dirava ia ura ena ura be tanobada dekenai ia vara, dahaka dainai hisihisi momo ita abia?

Lagani 1929 ai, Iehova ena Witnes taudia edia ful-taim haroro gaukara ia karaia tauna, Emmanuel Lionoudakis, be emai ruma ia vadivadi henia neganai unai henanadai ena haere lau abia gwauraia.a Egu sinana be Emmanuel ia nanadaia dahaka ia ura neganai, hereva ta ia gwauraia lasi, to sinana dekenai haroro kadi sibona ia henia. Sinana be unai kadi ia henia lau duahia totona. Egu mauri lagani be 9 sibona dainai, unai kadi ena anina sisina sibona lau lalo-pararalaia. Sinana ia laloa ai ia vadivadi haroro tauna ia hereva diba lasi dainai, sinana ia gwau: “Madi! Oi hereva diba lasi bona lau duahiduahi diba lasi.” Bena, mai hemataurai ida iduara ia hahedinaraia.

Lagani haida murinai, egu henanadai ena haere lau davaria. Egu taihuna, Emmanuel Paterakis, ese Iehova ena Witnes taudia idia halasia buklet Mase Taudia be Edeseniai? be unai ful-taim hesiai gaukara ia karaia tauna tamona amo ia abia.b Unai lau duahia neganai lau moale badina lau diba Dirava be egu tamana ia abia lasi. Lau itaia mase be kara dika ena davana bona egu tamana be tanobada ena paradaiso dekenai toreisi lou ia naria noho.

“Inai Buka ese Oi Ia Hadikaia!”

Baibel ena hereva momokani ese emai matana ia kehoa. Tamana ena Baibel gunana ta ai davaria bona ai stadilaia matamaia, nega momo kandolo ena diari ai lahi karaia gabuna kahirakahira dekenai unai ai karaia. Unai gabu ai hahine matamatadia amo lau sibona ese Baibel lau ura henia dainai, unai hanua ena Witnes taudia edia grup maragina ese ia karaia gaukaradia lalonai lau vareai lasi. Nega sisina lalonai, mai momokani ida​​—⁠to ia maoro lasi​​—⁠lau abia dae unai tomadiho be tatau bona memero totona sibona.

Egu kakana ena haroro goadagoada karana ese lau ia durua bada. Daudau lasi murinai, pulisi ese emai ruma bese idia raraia matamaia, Emmanuel bona Baibel idia herevalaia bukadia idia tahua totona hora ibounai dina bona hanuaboi dekenai ai idia vadivadi henia. Lau laloatao goevagoeva, pris tauna be ai dekenai ia mai bona dubu dekenai ai giroa lou totona emai lalona ia veria. Emmanuel be Baibel amo ia dekenai Dirava ena ladana Iehova ia hahedinaraia neganai, pris tauna be Baibel ia abia bona mai badu ida egu kakana ena vairana dekenai ia davea bona mai boiboi danu ia gwau: “Inai buka ese oi ia hadikaia!”

Lagani 1940 ai, Emmanuel be tuari oreana lalonai ia vareai lasi dainai, pulisi ese ia idia dogoatao bona Albania ena hetoana ai tuari bada gabuna ai ia idia siaia. Ia amo hereva ta ai kamonai lasi dainai ai laloa ia mase vadaeni. To, lagani rua murinai, dibura amo ia siaia revareva ta ai davaria neganai ai hoa. Ia mauri bona namo! Ena revareva lalonai ia torea sirina ta be unai nega amo lau laloaboio diba lasi, ia gwau: “Badina be Lohiabada ena matana ese tanobada ena kahana ibounai idia itaia noho, ia ese ia dekenai idia badinaia momokani taudia do ia hagoadaia totona.” (2 Sivarai 16:⁠9) Unai hagoadaia hereva ai ura henia momokani!

Ena dibura gabu amo Emmanuel be tadikaka haida ia noia diba, lau idia vadivadi henia totona. Maoromaoro, taoni murimuri ai ia noho biru rumana ta dekenai emai Keristani heboudia be hehuni dalanai ai abia. Ai idia raraia to unai ai diba lasi! Sunday ta ai, mai edia ipidi ida pulisi taudia be ai idia hagegea. Taraka ta dekenai ai idia udaia bona taoni lalonai idia lao taunimanima ese ai idia itaia totona. Lau laloa noho, taunimanima ese ai idia kirikirilaia bona ai idia badu henia, to Iehova be ena lauma amo ai dekenai lalo-maino ia henia.

Taoni ma ta dekenai ai idia abia lao, bona unuseniai diari lasi dibura daiutu mirodia dekenai ai idia negea. Lau noho dibura daiutuna dekenai, koua gauna lasi baketi ta ia noho mei totona bona dina ta lalonai nega tamona sibona idia bubua. Lau be unai grup ena “tisa” bamona idia laloa dainai, egu hahemaoro herevana ia gwau hua 8 be dibura dekenai do lau noho. To, unai dibura dekenai ia noho tadikaka ta ese ena loea ia hereva henia ai ia durua totona bona ai ibounai be dibura amo idia ruhaia.

Mauri Matamatana

Emmanuel be dibura amo idia ruhaia murinai, sekit naria tauna ta bamona Athens ena kongregesen ia vadivadi henidia matamaia. Lagani 1947 ai, unai gabu dekenai lau lao. Nega ginigunana ai, Witnes taudia edia orea badana lau hedavari henia​​—⁠tatau sibona lasi, to hahine bona natudia danu. Gabeai, July 1947 ai, ranu bapatiso amo egu gwauhamata Iehova dekenai lau hahedinaraia diba. Misinari gaukarana lau laloa momo dainai, nao gado diba totona hanuaboi lalodiai sikuli dekenai lau lao. Lagani 1950 ai, painia ta ai lau lao. Sinana be lau ida ia noho totona ia mai bona Baibel ena hereva momokanina ia abia dae danu. Iehova ena Witnes ta ai ia lao bona ia noho ela bona lagani 34 murinai ia mase.

Unai lagani tamona lalonai, United States amo ia mai hemataurai ia hahedinaraia bona lauma gaudia ia laloa bada tauna, John Marks (Markopoulos), lau hedavari henia. John be Albania ena saut kahana dekenai ia vara, bona United States dekenai ia lao murinai, Iehova ena Witnes tauna ta ai ia lao. Lagani 1950 ai, Albania dekenai ia lao totona Greece ai ena visa ia abia gwauraia​​—⁠unai negai Albania be Komiunis gavamani aukana henunai ia noho bona taunimanima idia vareai be auka. Ena be lagani 1936 amo John be ena ruma bese ia itaia lasi, to Albania dekenai ia vareai diba lasi. Iehova ena hesiai gaukara ai ena goada karana bona tadikaka oreana dekenai ia hahedinaraia lalokau badana ese lau ia hamoalea. April 3, 1953 dekenai, ai headava. Bena New Jersey, U.S.A. dekenai, emai ruma matamata dekenai ia danu lau lao.

New Jersey ena kone gabuna dekenai John bona lau be bisinesi maragina ta ai karaia, gwarume tahua taudia edia daba aniani ai hegaegaelaia, unai dala amo emai ful-taim hesiai gaukarana ai karaia lalonai mauri durua gaudia ai abia diba. Dina ia siahu huadia sibona lalonai ai gaukara, daba rere ia lao 9:00 a.m. Lauma gaukara ai laloa guna bona emai noho mauri ai hametaua lasi, unai dala amo emai nega bada be haroro gaukara dekenai ai henia diba. Idia lao laganidia ai, haroro taudia be momo lasi taoni idauidau dekenai ai lao totona ai idia noia. Unuseniai, Iehova ena heduru amo, kamonai taudia ai durua, kongregesen ai haginidia, bona Kingdom Hall haginidia totona heduru ai henia.

Lauma Dalanai Idia Dabu Tadikaka Ai Durua

Nega sisina murinai, gau namo hereana be ai totona ia kehoa. Maduna idia huaia tadikaka idia ura emai gaukara idia taravatua Balkan tanodia ai idia noho Keristani tadikaka ida herevahereva dalana idia karaia. Lagani momo lalodiai, unai tanodia ai idia noho Iehova ena Witnes taudia be edia tanobada hegegemadai tadikaka oreana ida idia herevahereva diba lasi, idia ese lauma aniani sisina idia abia eiava idia abia lasi momokani, bona dagedage bada idia davaria. Pulisi ese idia momo idia raraia hanaihanai, bona momo be dibura eiava gaukara kamepa dekenai idia atodia. Namona be idia ese Baibel idia herevalaia bukadia, hakaua herevadia, bona hagoadaia herevadia idia abia. Hegeregere, Albania amo ia mai hereva ta, hunia dalanai idia torea, ia gwau: “Lohiabada dekenai ai totona umui guriguri. Ruma ta ta dekenai buka idia tahua bona abia. Idia ura lasi ai stadi. Toi be dibura dekenai idia atoa.”

Unai dainai, November 1960 ai, hua 6 lalonai unai tano haida ai vadivadi henia. Emai gaukara ai haorea totona ai diba goevagoeva “siahu badana,” Dirava ese ia henia goadana, gari lasi karana, bona aonega ai abia be namo. (2 Korinto 4:⁠7) Albania dekenai ai lao guna. Paris dekenai motuka ta ai hoia bona emai loaloa ai hamatamaia. Rome dekenai ai ginidae murinai, John sibona be Albania lao totona visa ia abia. Lau be Athens, Greece dekenai, lau lao bona ia lau naria.

February 1961 ena dokona dinadia ai John be Albania dekenai ia lao bona unuseniai ia noho ela bona March ia ore. Tiranë dekenai tadikaka 30 ia hedavari henia. Baibel idia herevalaia bukadia bona hagoadaia hereva idia abia neganai idia moale bada! Lagani 24 bamona ai, tano ma ta amo ta be idia ia vadivadi henia lasi.

Unai tadikaka edia kara maoromaoro bona haheauka karadia ese John idia hamoalea bada. Ia kamonai Komiunis gavamani ena gaukara lalodiai idia vareai lasi dainai, idia momo be gaukara amo idia hadokoa bona dibura dekenai idia atoa. Mauri lagani 80 tadikaka rua be haroro gaukara durua totona edia heduru moni (U.S.) dola 100 bamona idia henia neganai ia hebogahisi bada. Lagani momo lalonai gavamani ese ia henia ritaea moni maragina amo unai moni ibounai idia haboua.

John ena noho dina gabena Albania dekenai be March 30, 1961​​—⁠Iesu ena mase ena Memorial dinana. John be taunimanima 37 dekenai Memorial herevana ia henia. Hereva ia ore neganai, tadikaka be karaharaga murina kahana ai ia noho iduara amo John idia abia murimuriai bona Durrës ena bouti abia gabu dekenai motuka amo idia abia lao, unuseniai Piraiévs (Piraeus), Greece dekenai, ia lao Turkey ena sisima ai ia guia.

Lau moale ia lau itaia lou bona ia namo dainai. Hari emai loaloa aukana ena orena ai hamatamaia diba. Emai loaloa be emai gaukara idia taravatua Balkan tanodia toi lalonai ai karaia​​—⁠Baibel idia herevalaia bukadia, taipraita, bona ma gau haida ai abia dainai, unai laolao lalonai dika ai davaria diba. Ai moale bada abidadama momokani tadikaka bona taihu haida ai hedavari henia dainai, idia gini hegaegae edia gaukara idia haboioa, dibura dekenai idia vareai, bona Iehova dainai edia mauri idia henia totona. Edia ura bada bona lalokau korikorina ese ai idia hagoadaia momokani. Iehova be “siahu badana” ia henia dainai danu, ai moale bada.

Emai laolao ai karaia ore namonamo murinai, United States dekenai ai giroa lou. Idia mai laganidia lalonai, dala idauidau ai tahua Albania dekenai Baibel idia herevalaia bukadia ai siaia bona tadikaka edia gaukara ena ripoti ai abia totona.

Laolao Momo, Hadikaia Gaudia Momo

Lagani momo idia lao, bona 1981 ai, John ena mauri lagani be 76 neganai, ia mase dainai lau be sibona lau noho. Unai negana ai egu kakana ena natuna kekeni, Evangelia, bona ena adavana, George Orphanides, be mai edia moale ida lau idia abia dae bona hemami bona tauanina dalanai heduru namona idia henia. Idia ese Sudan dekenai gaukara idia taravatua lalonai Iehova ena heduru idia itaia.c

Gabeai, Albania dekenai idia noho tadikaka ida herevahereva dalana idia karaia toho lou. Egu tau ena varavara be unuseniai idia noho dainai, lau idia nanadaia bema lau ura unai tano lau vadivadi henia. Momokani lau ura!

May 1986 ai, hua momo lau hekwarahi murinai, Athens dekenai ia noho Albania ena embasi amo egu visa lau abia. Gavamani ena memba taudia be lau idia hamaoroa bema gau ta ia kerere neganai, tano ma haida ese lau idia durua diba lasi. Albania lao totona tiketi hoia gabuna dekenai lau lao neganai, tiketi naria tauna ia hoa bada herea. Gari mamina lau koua bona pura ta ta ibounai Athens amo Tiranë dekenai ia lao peleini tamona dekenai lau guia. Idia buruka momokani Albania taudia toi sibona be unai peleini tamona lalonai idia guia; idia be gorere dainai Greece dekenai idia lao.

Peleini ia diho neganai, maoromaoro kastom opesi bamona idia gaukaralaia ruma maragina dekenai lau idia abia lao. Egu adavana ena tadina bona taihuna be Iehova ena Witnes taudia lasi, to idia ura lau idia durua bona unai gabu dekenai idia noho tadikaka haida do idia tahua. Taravatu dainai, unai gabu ena tau badana idia hadibaia lau be unuseniai lau ginidae. Unai dainai, pulisi ese lau idia raraia namonamo. Unai dainai, egu varavara be lau idia hamaoroa ruma dekenai do lau noho bona Tiranë dekenai idia noho tadikaka rua do idia tahua bona lau dekenai do idia abidia mai.

Unai neganai, Albania ibounai dekenai bapatiso tadikaka be 9 sibona idia noho. Lagani momo lalonai gavamani ese gaukara ia taravatua, dagedage idia davaria, bona pulisi ese idia raraia hanaihanai dainai idia naria namonamo. Lalo-hekwarahi ena toana be edia vairana ai idia hedinarai. Unai tadikaka rua ese lau idia abidadama henia neganai, edia henanadai ginigunana be: “Gima Kohorona be edeseniai?” Lagani momo lalodiai, idia dekenai be buka gunadia edia kopi rua sibona idia noho​​—⁠Baibel danu be lasi.

Daudau momokani gavamani ese idia dekenai idia karaia kara dikadia idia herevalaia. Tadikaka lalokauna ta dekenai ia vara sivaraina idia gwauraia, ena lalona ia hadaia do ia mai vouti karana lalonai politikol karana amo ia gini siri. Gavamani ese gau ibounai ia naria dainai, ena ruma bese be aniani idia abia lasi. Ena be ena headava vadaeni natudia bona edia ruma bese ese ia abia dae hahediba herevadia idia abia dae lasi, to dibura dekenai do idia siaidia lao. Sivarai ia gwau, unai tadikaka ena ruma bese idia gari dainai, vouti dinana ia do mai lasi hanuaboina ai ia idia hamasea bena ena tauanina be ranu guri ta dekenai idia negea, bona gabeai idia gwau ia gari bona sibona ia hamasea.

Unai Keristani tadikaka idia ogogami dainai lau hebogahisi henidia. To, idia ta ta dekenai dola 20 lau henia gwauraia neganai, idia dadaraia bona idia gwau, “Lauma aniani sibona ai ura.” Lagani momo lalodiai unai lalokau tadikaka be Dirava ia noho lasi lalohadaina ia hadibaia bona unai dekenai ia kwalimu gavamani aukana henunai idia noho. To edia abidadama bona lalo-goada be gabu haida dekenai idia noho Witnes taudia hegeregerena. Pura rua murinai Albania lau rakatania neganai, unai gabu aukana dekenai danu, Iehova ese “siahu badana” ia henia diba dainai lau hoa bona lau moale.

Lagani 1989 ai, Albania lau vadivadi henia diba bona lagani 1991 ai lau vadivadi henia lou. Unai tano dekenai herevahereva bona tomadiho idia koua taravatudia idia kokia neganai, Iehova idia tomadiho henia taudia edia namba ia bada daekau. Lagani 1986 ai, gwauhamata Keristani taudia be momo lasi to edia namba ia bada daekau ela bona hari idia haroro pablisa taudia be 2,200 mai kahana. Idia ta be egu adavana ena taihuna Melpo. Iehova ena hahenamo be unai abidadama taudia latanai ia noho be ita daradaralaia lasi, ani?

Iehova Ena Siahu amo Egu Mauri Lau Moalelaia

Unai laganidia lau laloa neganai, lau diba momokani emai gaukara​​—⁠John ena bona lauegu⁠—be ai karaia kava lasi. Emai matamata negana ena goada be mai anina bada dalanai ai gaukaralaia. Ful-taim hesiai gaukara lalonai ai karaia gaukarana be mai anina bada, gaukara ma ta be unai bamona lasi. Baibel ena hereva momokani idia diba totona ai durua lalokau taudia momo dainai lau moale bada. Hari lau buruka momokani, bona mai egu kudouna ibounai ida matamata taudia lau hagoadaia “Oiemu tau matamata negana ai, oi ia Havaraia Tauna Badana oi laloatao.”​​—⁠Hadibaia Tauna 12:​1, NW.

Ena be egu mauri lagani be 81, to sivarai namona harorolaia ful-taim pablisa ta bamona lau do gaukara noho. Daba momokani dekenai lau toreisi bona basi idia stopu gabudia, motuka atoa gabudia, dala dekenai, sitoa lalonai, eiava loaloa uma gabudia dekenai taunimanima lau haroro henidia. Buruka ena hekwakwanai dainai mauri be ia auka, to lauegu Keristani tadikaka bona taihu​​—⁠lauma dalanai egu ruma besena badana​​—⁠bona lauegu kakana ena natuna kekeni ena ruma bese ese heduru korikorina idia henia. To, lau dibaia gauna badana be “siahu badana be Dirava sibona dekenai amo, [ita] dekena amo ia mai lasi.”​​—⁠2 Korinto 4:⁠7.

[Footnotes]

a Emmanuel Lionoudakis ena mauri sivaraina be September 1, 1999 ena Gima Kohorona ena rau 25-9 ai oi itaia diba.

b Emmanuel Paterakis ena mauri sivaraina be November 1, 1996 ena Gima Kohorona ena rau 22-7 ai oi itaia diba.

c Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia buka, 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, rau 91-2 itaia.

[Picture on page 25]

Ataiai: John (lauri kahanai), lau (huanai), egu taihuna Emmanuel be egu laurina kahana dekenai bona emai sinana be iena laurina dekenai, bona Betele taudia haida Athens dekenai, 1950 ai

[Picture on page 25]

Laurina kahanai: John ida emai bisinesi dekenai, New Jersey ena kone ai, 1956 lalonai

[Picture on page 26]

Distrik hebouhebou Tiranë, Albania dekenai, 1995 ai

[Picture on page 26]

Betele rumana, Tiranë, Albania dekenai. Lagani 1996 ai idia haginia ore

[Picture on page 26]

Ataiai: lagani 1940 ai hehuni dalanai Albania gado ai idia hanaia “Gima Kohorona” ena hereva ta

[Picture on page 26]

Lau bona egu kakana ena natuna kekeni, Evangelia Orphanides (idibana kahanai), bona ena adavana George

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia