Ka belaʼ abal a Jehová u kulbél kʼal jawaʼ a tʼajál

1. ¿Jantʼoj in tsalpayal talchik i epchal?

LEJ kʼijidh ki exlaʼ abal a Jehová in lej kʼanidhál in bichówil (Sal. 149:4). Pero walám junchikíl yab neʼets ki atsʼaʼ kanat ani neʼets ki tsalpay: «A Jehová u kulbél kʼal in bichówil, pero, ¿walám jayej u kulbél kʼal nanáʼ?». Yab kit lej tʼeʼpin max a tsálpayal antsanáʼ, kom ti biyál jayej waʼtsin in tʼojnálil a Jehová axi in atsʼaʼ ejtíl tatáʼ (1 Sam. 1:​6-10; Job 29:​2, 4; Sal. 51:11).

2. ¿Jitaʼchik in éjtowal kin jaʼúbnaʼ a Jehová?

² An Biblia tu tejwamédhanchal abal a Jehová in éjtowal tu ku bátsʼkʼunchij i tʼojlábil, belits abal u wálbidh. ¿Jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ? Kwaʼal ki tejwamédhaʼ abal i belál kʼal a Jesús ani ku pujan (Juan 3:16). Antsanáʼ i tejwamedhál abal u tʼeʼpinits kʼal i wálab ani abal i léʼ ki tʼajchij in kulbétal a Jehová (Hech. 2:38; 3:19). Tam ki tʼajaʼ axéʼ a Jehová in atsʼál lej kulbél, kom antsanáʼ i tejwamedhál abal i léʼ ki jaʼúbnaʼ. Tam ki tsápnanchij ki putuw kʼal jawaʼ i uchaʼ a Jehová tam ti pidhaʼ i ejatal, jajáʼ neʼets ka kulbéj kʼal wawáʼ ani neʼets tu ku jaʼúbnaʼ (Sal. 25:14).

3. ¿Jantʼoj tam konowixtaláb neʼets ki tókʼtsiy al axéʼ xi exobintaláb?

³ ¿Jaleʼ talchik in atsʼál kʼibat kin belaʼ abal a Jehová in bátsʼuwal jawaʼ in tʼajál? ¿Jantʼiniʼ tin tejwamedhál a Jehová abal u kulbél kʼal jawaʼ i tʼajál? ¿Jantʼoj neʼets tu ku tólmiy ki belaʼ abal a Jehová u kulbél kʼal wawáʼ?

¿JALEʼ TI TALCHIK YAB IN BELÁL ABAL A JEHOVÁ TU BÁTSʼKʼUNCHAL I TʼOJLÁBIL?

4, 5. ¿Jaleʼ i éjtowal ki lej belaʼ abal a Jehová u kulbél kʼal wawáʼ belits max i atsʼál abal yab jantʼoj i jalbíl?

⁴ Yan i epchal in atsʼál abal yab in kwaʼal in jalbíl, kom játs jawaʼ tʼajchat kin tsalpay ma tin tsakamtal (Sal. 88:15). Jun i epchal axi in bij Adrián, tu ólchal jantʼiniʼ tin atsʼál: «Tam tin tsakamej u lej kónchalak a Jehová abal kin tólmiy u yanel kin ejtow ka kʼwajiy ti alabél tsabál, pero nanáʼ u tsálpayalak abal yab in tomnálak kin kʼwajiy tanáʼ». Kʼeʼat i tʼiplab pel jawaʼ in watʼaʼ a Tony, jajáʼ yejey al jun i yaneláb axi yab pel i ólchix kʼal a Jehová, in ulal: «Jajáʼchik yab jaykʼiʼ tin uchaʼ abal tin kʼanidhál o max u kulbélak kʼal nanáʼ. U atsʼálak abal yab jaykʼiʼ neʼetsak ku ejtow ku tʼajaʼ jawaʼ jajáʼchik in léʼak».

⁵ Max junchikíl ki atsʼaʼ abal yab jantʼoj i jalbíl, etsʼey ki tʼilaʼ abal pel a Jehová axi tu utúmal tin bichówil (Juan 6:44). Expidh a Jehová in exlál jantʼiniʼ i ey ani jaleʼ ti atsʼál antsanáʼ (1 Sam. 16:7; 2 Crón. 6:30). Jajáʼ tu lej exlál, jaxtám i éjtowal ki belaʼ abal Jajáʼ tu pidhál i jalbíl (1 Juan 3:​19, 20).

6. ¿Jantʼiniʼ tin atsʼálak an abatwálej Pablo tam kin tʼilaʼ jawaʼ in tʼajaʼ ti biyál?

⁶ Walám okʼxidh ki exlaʼ a Jehová, talchik kʼal wawáʼ i tʼajaʼ jantʼoj axi yab alwaʼ ani nixéʼ belej i yajnál (1 Ped. 4:3). Jayej walám yan i epchal in neʼdhálits yan i támub in tʼójonchal a Jehová, pero belej kʼwajat in tsápnanchal abal yab ka atáj kʼal jun i takaxtaláb. ¿Jantʼiniʼ ta atsʼál tatáʼ? ¿It tʼeʼpidh kʼal jawaʼ a tʼajaʼ ti biyál? Max játs a atsʼál, neʼets ti lej tólmiy an tʼiplab in kʼál talchik in tʼojnálil a Jehová axi ti biyál. Jun i tʼiplab pel an abatwálej Pablo, jajáʼ in yajnálak kʼal an walabtaláb axi in tʼajaʼ ti biyál (Rom. 7:24). Belits abal in jilaʼ kin tʼajaʼ axéʼchik xi walabtaláb ani pujan, jajáʼ in atsʼálak abal yab in kwaʼal in jalbíl. Jayej in tsálpayalak abal jajáʼ játs axi más wálbidhak (1 Cor. 15:9; 1 Tim. 1:15).

7. ¿Jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ a Jehová max u tʼeʼpinits kʼal i wálab?

⁷ A Jehová in ulúmal abal neʼets tu ku pakwlanchij i wálab max chubax ku tʼeʼpin (Sal. 86:5). Jajáʼ etsʼey in putuwal in káwintal, jaxtám i éjtowal ki lej belaʼ abal max u tʼeʼpinits kʼal i wálab, Jajáʼ tu pakwlanchíts (Col. 2:13).

8, 9. ¿Jantʼoj neʼets tu ku tólmiy ki belaʼ abal a Jehová in pidhál in jalbíl i tʼojlábil?

⁸ Patal i léʼ ki tʼojonchij a Jehová kʼal patal i tsap. Pero walám talchik in tsalpay abal a Jehová yab u kulbél kʼal jawaʼ in tʼajál, belits abal in lej tʼójonchal. Jun i epchal axi in bij Amanda in ulal: «Etsʼey u tsalpayal abal kwaʼal ku tʼojonchij más a Jehová abal Jajáʼ kin batsʼuw jawaʼ u tʼajál. Pero tam u tʼajál antsanáʼ, u atsʼál lej tsekenek ani yab u éjtowal ku putuw kʼal jawaʼ u léʼ ku pidhaʼ a Jehová. Nixéʼ in tʼajál ku atsʼaʼ lej tʼeʼpidh».

⁹ ¿Jaleʼ ti lej belál abal a Jehová in pidhál in jalbíl jawaʼ i tʼajál abal ki tʼojonchij? Ki tʼilaʼ abal a Jehová yab tu nixoknál ki tʼajaʼ jantʼoj axi yab neʼets ki ejtow. Jajáʼ in pidhál yan in jalbíl an tʼojláb axi i tʼajál, belits max yab i éjtowal ki tʼajaʼ yan. Jayej i éjtowal ki exóbnaʼ yan jantʼoj kʼal in tʼojnálil a Jehová axi ti biyál. Jun i tʼiplab pel an abatwálej Pablo, jajáʼ beláts lej ow abal kin olnaʼ an alwaʼ kaw ani kin tujuw i tamkuntalábchik. Pero talbél jalkʼun in ejatal ani yabáts in ejtow kin tʼojonchij a Jehová jantʼiniʼ ti biyál. ¿Tsakuy a Jehová kʼal a Pablo kom yabáts lej tʼójonchat? Imbáj, jajáʼ in áynanchij kin tʼojonchij a Jehová ani lej lábliyat (Hech. 28:​30, 31). Walám wawáʼ jayej junchikíl yab neʼets ki lej ejtow ki tʼojonchij a Jehová. Pero etsʼey ki tʼilaʼ abal Jajáʼ in exlál jaleʼ ti tʼójonchal. Xowéʼ ki tsuʼuw jantʼiniʼ a Jehová tu tejwamédhanchal abal u kulbél kʼal jawaʼ i tʼajál.

¿JANTʼINIʼ TIN TEJWAMEDHÁL A JEHOVÁ ABAL U KULBÉL KʼAL JAWAʼ I TʼAJÁL?

10. ¿Jantʼoj in eyendhál a Jehová abal tu ku uchaʼ abal u kulbél kʼal wawáʼ? (Juan 16:27).

¹⁰ In eyendhál an Biblia. A Jehová in lej kulbetnál kin tejwamédhanchij in tʼojnálil abal in kʼanidhál ani u kulbél kʼal jajáʼchik. An Biblia in olnál tsab i kalel tam ti a Jehová in uchaʼ a Jesús abal in lej kʼanidhál ani abal u kulbél kʼal a jajáʼ (Mat. 3:17; 17:5). ¿Jantʼiniʼ ta atsʼál tam a Jehová ti uchál abal u kulbél kʼal tatáʼ? Xowéʼ ta kʼicháj a Jehová yabáts neʼets tu ku tawnaʼ jantʼiniʼ tin tʼajálak ti biyál. Jaxtám in eyendhál an Biblia abal tu ku tʼilmay. Tam ki ajiy ti Biblia jawaʼ a Jesús in uchaʼ in aykolil, pel ejtíl max a Jehová kʼwajat ti tʼilom kʼal wawáʼ (ka ajiy Juan 16:27). A Jesús in nitsʼbiy jantʼiniʼ játs in ey a Jehová. Jaxtám, tam ki ajiy ti Biblia abal a Jesús in uchálak in aykolil abal in kʼanidhál, belits abal junchikíl u ukʼpinalchik, i lej belál abal jayetsej kʼwajat tu uchál a Jehová (Juan 15:​9, 15).

11. Tam ki tamétnaʼ jun i kʼibataláb, ¿jaleʼ yab in tomnál ki tsalpay abal a Jehová yab u kulbél kʼal wawáʼ? (Santiago 1:12).

¹¹ Kʼal jawaʼ in tʼajál. A Jehová in leʼ tu ku tólmiy, jaxtám chudhél chudhél tu pidhál jawaʼ i yéjenchal. Pero junchikíl in jilál abal ki wéʼ yajchiknaʼ antsanáʼ jantʼiniʼ ti watʼey kʼal a Job (Job 1:​8-11). Jaxtám, tam ki tamétnaʼ jun i kʼibataláb yab ki tsalpay abal a Jehová tu walbaʼits, ki tsápnanchij ki tejwamédhaʼ abal i kʼanidhál ani abal i belál kʼal Jajáʼ (ka ajiy Santiago 1:12). Nixéʼ neʼets tu ku tólmiy ki tʼajaʼ ti kwéntaj abal a Jehová tu kʼanidhál ani abal kʼwajat tu pidhál an tsapláb abal ki kuxuy an kʼibataláb.

12. ¿Jantʼoj i exobnál kʼal jawaʼ in watʼaʼ a Dimitri?

¹² Ki tsuʼuw jawaʼ in watʼaʼ an epchal Dimitri, jajáʼ u kʼwajíl ti Asia. Jajáʼ in kʼibaʼ in tʼojlábil ani al yan a ítsʼ yab in elaʼ kʼeʼat i tʼojláb. Jaxtám in tsápnanchij ka kalej más ti ólnom ani antsanáʼ kin tejwamédhaʼ abal in lej belál kʼal a Jehová. Pero watʼey más a ítsʼ ani yab in elálak i tʼojláb. Talbél tujey ti yaʼul ani yabáts in éjtowalak kin tʼajaʼ nibal jantʼoj. Nixéʼ in tʼajaʼ kin tsalpay abal yab kʼwajatak in putuwal in uchbíl kin béletnaʼ in yanél ani abal a Jehová yabáts u kulbélak kʼal jajáʼ. Pero jun i akal, in tsakam tsʼikʼáchil in dhuchaʼ al jun i uw an kaw axi kʼwajat ti Isaías 30:15: «A tsap neʼets ka elaʼ max ka lej belaʼ kʼal a Jehová ani yab kit lej tʼeʼpin». Talbél an tsakam tsʼikʼách in nenchij axéʼ xi uw in papá ani in uchaʼ: «Tam ka atsʼaʼ it lej tʼeʼpidh ka ajiy axéʼ xi kaw». A Dimitri in tʼajaʼ ti kwéntaj abal kʼwajatak ti tolmiyáb kʼal a Jehová, kom in kwaʼalakchik i toltom, i kʼapnél ani in kʼimáʼ. Jajáʼ in uluw: «Jawaʼ in tomnálak ku tʼajaʼ játs yab kin lej tʼeʼpin ani ku áynanchij ku belaʼ kʼal a Jehová». Max kʼwajat a tametnál jun i kʼibataláb, ka lej belaʼ abal a Jehová u tʼeʼpinal kʼal tatáʼ ani neʼets ti pidhaʼ an tsapláb abal ka kuxuy.

13. ¿Jantʼiniʼ in tejwamedhál a Jehová abal tu kʼanidhál?

¹³ In eyendhál an epchalchik. A Jehová in eyendhál an epchalchik abal tu ku tólmiy ani tu ku kanatbédhaʼ tam más i yéjenchal. Játs in watʼaʼ jun i epchal axi ti Asia. Jajáʼ in kʼibaʼ in tʼojlábil ani lej yawʼláts, talbél in tomkíl walbin ani in jilaʼ ti ókʼnom. Lej kʼibat jawaʼ kʼwajatak in watʼal an epchal. Jajáʼ in uluw: «Yab u exbayalak jaleʼ ti kʼwajatak u watʼal patal axéʼ. U tsalpay abal walám u tʼajaʼ jantʼoj axi yab tekedh ani jaxtám a Jehová yabáts u kulbélak kʼal nanáʼ». An epchal in tʼajchij jun i oláb a Jehová ani in uchaʼ abal ka tejwamédhanchat max belej u kʼanidháb. An epchal in ulal: «An ókʼnomchik tin tʼilmay ani tin tejwamédhanchij abal a Jehová belej tin kʼanidhál». Talbél an epchal in ólonchij junílekʼij a Jehová abal ka tólmiyat. ¿Jantʼiniʼ ti tokʼtsinchat in olábil? An epchal in ulal: «Nixéʼ a kʼicháj u batsʼuw jun i carta axi in tsʼejkaʼ an epchalchik axi ti tamkuntaláb abal nanáʼ. Tam tu ajiy, u tʼajaʼ ti kwéntaj abal a Jehová kʼwajatak tin tókʼtsinchal u olábil». Axéʼ xi tʼiplab tu tejwamédhanchal abal a Jehová in éjtowal kin eyendhaʼ an epchalchik abal tu ku uchaʼ abal tu kʼanidhál (Sal. 10:17).

14. Ka olnaʼ jantʼiniʼ más a Jehová in eyendhál an epchalchik abal tu ku tʼilchij abal tu kʼanidhál.

¹⁴ A Jehová jayej in eyendhál an epchalchik abal tu ku tólmiy kʼal an Biblia abal ki exlaʼ jantʼoj in yéjenchalej ki tʼajaʼ ti ejatal. Ejtíl, a Jehová in eyendhaʼ an abatwálej Pablo abal kin dhuchaʼ 14 i cartas, abal kin boliy kʼal i kʼanidhomtaláb an epchalchik axi ti kʼaʼál siglo. A Jehová pel ejtíl jun i tataláb axi kʼanidhom, jaxtám lej alwaʼ inik kʼal wawáʼ ani tu boliyal kʼal i kʼanidhomtaláb (Prov. 3:​11, 12). Jaxtám, max jun i epchal kin eyendhaʼ an Biblia abal tu ku boliy, yab ki tsalpay abal a Jehová u tsakúl kʼal wawáʼ. Ki tʼilaʼ abal Jajáʼ in eyendhál an Biblia abal tu ku tejwamédhanchij abal tu kʼanidhál (Heb. 12:6). ¿Jantʼoj más in eyendhál a Jehová abal tu ku tʼilchij abal tu kʼanidhál?

KʼEʼAT I TʼIPLAB AXI IN TEJWAMEDHÁL ABAL A JEHOVÁ TU KʼANIDHÁL

15. ¿Jitaʼchik u pidhnal i espíritu santo, ani jantʼoj in tomnál ki lej belaʼ?

¹⁵ A Jehová in pidhál in tʼokat tsap jitaʼchik in kʼanidhál (Mat. 12:18). Ka konowiy ta báʼ: «¿Tejwaʼ tu ejatal abal tin tólmiyamal an espíritu santo ku jalkʼuy jantʼiniʼ u ey?». Ejtíl, ¿más i kʼayaʼlidh xowéʼ kom a exlamal a Jehová? Tam ka tʼajaʼ ti kwéntaj abal an espíritu santo ti tólmiyamal abal ka jalkʼuy jantʼiniʼ a ey, neʼets ka lej belaʼ abal a Jehová ti kʼanidhál. (Ka tsuʼuw an recuadro «An espíritu santo tu tólmiyal ki jalkʼuy jantʼiniʼ i ey»).

16. Kʼal jawaʼ in ulal 1 Tesalonicenses 2:​4, ¿jitaʼ in eyendhál a Jehová abal kin olnaʼ an alwaʼ kaw, ani jantʼiniʼ ta atsʼál ka exlaʼ nixéʼ?

¹⁶ A Jehová in eyendhál i atikláb axi Jajáʼ in kʼanidhál abal kin ólnaʼchik an alwaʼ kaw (ka ajiy 1 Tesalonicenses 2:4). Ki tsuʼuw jawaʼ in watʼaʼ jun i epchal axi in bij Jocelyn. Jun a kʼicháj jajáʼ in atsʼálak watʼadh tʼeʼpidh ani yab in atsʼálak kanat. Jajáʼ in ulal: «Yab u léʼak ku tʼajaʼ nibal jantʼoj. Pero nixéʼ a kʼicháj in bajuwalak kin kalej tin ólnom. Tam u tʼajchij jun i oláb a Jehová ani in kalej». Nixéʼ an dhajuw a Jocelyn in tʼilmay a Mary, an mimláb u lej kʼanidhom ani in batsʼuw ti exóbal kʼal an Biblia. Talbél a Mary in ólchij a Jocelyn abal nixéʼ xi dhajuw tam ti tʼilmayat tin kwéntaj an Biblia, jajáʼ kʼwajatak in ólonchal a Dios abal ka tolmiyat. ¿Jantʼoj in exóbnaʼ a Jocelyn kʼal jawaʼ in watʼaʼ? Jajáʼ in ulal: «U atsʼaʼ ejtíl max a Jehová tin uchaʼ ‹tu lej kʼanidhál, in lej kulbél kʼal tatáʼ›». Walám yab patal an atikláb neʼets kin léʼnaʼ tu ku otsʼówiy, pero i éjtowal ki lej bela’ abal a Jehová u kulbél kʼal wawáʼ kom i tsápnanchal ki olnaʼ an alwaʼ kaw.

17. ¿Jantʼoj tu exóbchal in tʼiplábil a Vicky? (Salmo 5:12).

¹⁷ A Jehová in eyendhál in tsémtal a Jesús abal kin kʼaniy jitaʼchik in kʼanidhál (1 Tim. 2:​5, 6). Wawáʼ i belál kʼal in tsémtal a Jesús, pero walám i atsʼál kʼibat ki belaʼ abal a Jehová tu kʼanidhál, ¿jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ? Ki tʼilaʼ abal i ichích in éjtowal tu ku kʼambiy, pero a Jehová etsʼey in ulal an chubaxtaláb. Jajáʼ in lábliyal ani in kʼanidhál patal jitaʼ in belál kʼal in tsémtal a Jesús (ka ajiy Salmo 5:12; Rom. 3:26). Jun i epchal axi in bij Vicky kʼwajiy in tsalpayal kʼal an alwaʼtaláb axi in bátsʼuwal kʼal in tsémtal a Jesús ani kʼal nixéʼ lej tólmiyat. Jajáʼ kʼíbatak in atsʼál kin belaʼ abal u kʼanidháb kʼal a Jehová, pero talbél in uluw axéʼ: «A Jehová tin koʼonchámal yan i kʼayaʼtaláb, pero nanáʼ ejtíl max u uchálak: ‹Tatáʼ yab tin kʼanidhál, in tsémtal a tsakámil yab in éjtowal ti kin pákwlanchij u wálab›». Max wawáʼ jayej ki tsalpay kʼal in tsémtal a Jesús neʼets ki tʼajaʼ ti kwéntaj abal a Jehová tu lej kʼanidhál.

18. ¿Jantʼoj neʼets ka watʼey max ki áynanchij ki kʼanidhaʼ a Jehová?

¹⁸ Belits abal i exobnámalits abal a Jehová tu kʼanidhál, junchikíl walám neʼets ki atsʼaʼ u tʼeʼpidh ani walám ki tsalpay abal a Jehová yab tu kʼanidhál. Ki tʼilaʼ abal a Jehová in kʼanidhál «jitaʼ u kʼanidhom kʼal Jajáʼ» (Sant. 1:12). Ka áynanchij kit utey kʼal Jajáʼ, ani ka tsápnanchij ka tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼiniʼ ti tejwamédhanchal a Jehová abal ti kʼanidhál. Yab ka ukʼchiy abal a Dios «yab kʼwajat ow kʼal wawáʼ» (Hech. 17:27).