Հարուստ մարդուն եւ Ղազարոսին պարագաները կը փոխուին

Յիսուս իր աշակերտներուն ընտիր խրատ կու տայ նիւթական միջոցները ինչպէ՛ս գործածելու նկատմամբ։ Բայց իր աշակերտները միակ անձերը չեն որ իրեն մտիկ կ’ընեն։ Հոն ներկայ են նաեւ փարիսեցիները, որոնք պէտք է Յիսուսին խրատին ականջ տան։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ «արծաթասէր» են։ Բայց Յիսուսին խօսքերը լսելով կը սկսին զինք ‘քամահրել’ կամ ծաղրել (Ղուկաս 15։2. 16։13, 14)։

Բայց Յիսուս անոնց կ’ըսէ. «Դուք էք որ մարդոց առջեւ ինքզինքնիդ կ’արդարացնէք, բայց Աստուած գիտէ ձեր սրտերը. վասն զի մարդոց մէջ բարձր եղածը Աստուծոյ առջեւ պիղծ է» (Ղուկաս 16։15)։

Երկար ժամանակէ ի վեր, փարիսեցիները «բարձր» դիրք ունին մարդոց առջեւ։ Բայց ժամանակը հասած է որ այս վիճակը բոլորովին փոխուի։ Մեծ փառք վայելող մարդիկը, որոնք հարուստ են եւ քաղաքական հեղինակութիւն ու կրօնական իշխանութիւն ունին, պէտք է ցածնան։ Իսկ հասարակ ժողովուրդը, որ իր հոգեւոր կարիքներուն կը գիտակցի, պէտք է բարձրանայ։ Յիսուս յստակօրէն կը խօսի մեծ փոփոխութեան մը մասին, երբ կ’ըսէ.

«Օրէնքը ու մարգարէները մինչեւ Յովհաննէս էին. անկէ յետոյ Աստուծոյ թագաւորութիւնը կը քարոզուի եւ ամէն մէկը անոր մէջ մտնելու կ’արտորայ։ Աւելի դիւրին է, որ երկինք ու երկիր անցնին, քան թէ օրէնքէն մէկ նշանագիր իյնայ» (Ղուկաս 3։18. 16։16, 17)։ Յիսուսին խօսքերը ինչպէ՞ս ցոյց կու տան, որ փոփոխութիւն մը տեղի կ’ունենայ։

Հրեայ կրօնական առաջնորդները հպարտօրէն կ’ըսեն, որ Մովսիսական օրէնքին կը հետեւին։ Յիշենք որ երբ Յիսուս Երուսաղէմի մէջ կոյր մարդու մը աչքերը բացաւ, փարիսեցիները հպարտօրէն ըսին. «Մենք Մովսէսին աշակերտներն ենք։ Մենք գիտենք թէ Աստուած Մովսէսին հետ խօսեցաւ» (Յովհաննէս 9։13, 28, 29)։ Մովսէսին միջոցաւ տրուած Օրէնքին նպատակներէն մէկն էր՝ խոնարհները առաջնորդել Մեսիային, այսինքն՝ Յիսուսին։ Յովհաննէս Մկրտիչ Յիսուսին համար ըսաւ որ Աստուծոյ Գառն է (Յովհաննէս 1։29-34)։ Յովհաննէսին ծառայութենէն սկսեալ, խոնարհ հրեաները, մասնաւորաբար աղքատները, կը լսեն «Աստուծոյ թագաւորութեան» բարի լուրը։ Այո, բարի լուր կայ բոլոր անոնց, որոնք կ’ուզեն Աստուծոյ Թագաւորութեան հպատակները ըլլալ եւ անկէ օգտուիլ։

Մովսիսական օրէնքը իր նպատակին հասա՞ւ։ Այո՛։ Ատիկա մարդիկը առաջնորդեց Մեսիային։ Եւ մէյ մը որ Օրէնքը կատարուի, Աստուծոյ ժողովուրդը այլեւս պարտաւորուած պիտի չըլլայ զայն պահելու։ Օրինակ, Օրէնքը արտօնեց ամուսնալուծումը կարգ մը պատճառներու համար։ Բայց Յիսուս հիմա կ’ըսէ. «Ով որ իր կինը արձակէ եւ ուրիշ մը առնէ, շնութիւն կ’ընէ եւ ով որ էրիկէն արձակուած կին մը առնէ, շնութիւն կ’ընէ» (Ղուկաս 16։18)։ Անշուշտ, այս խօսքը կը կատղեցնէ փարիսեցիները, որոնք կը սիրեն ամէն բանի համար կանոններ դնել։

Հիմա Յիսուս կը պատմէ առակ մը, որ ցոյց կու տայ թէ ի՜նչ մեծ փոփոխութիւն տեղի կ’ունենայ։ Առակը կը խօսի երկու տղամարդոց մասին, որոնց պարագաները հարիւր ութսուն աստիճան կը փոխուին։ Առակը նկատի առած ժամանակ ի մտի ունենանք, որ Յիսուսին մտիկ ընողներուն մէջ կան արծաթասէր փարիսեցիները, որոնք «բարձր» դիրք ունին մարդոց առջեւ։

Յիսուս կը պատմէ. «Հարուստ մարդ մը կար, որ ծիրանի ու բեհեզ կը հագնէր եւ ամէն օր փառաւորապէս ուրախութիւն կ’ընէր։ Ղազարոս անունով աղքատ մըն ալ կար վէրքերով լեցուն, որ անոր դրանը առջեւ դրուած էր։ Ան կը փափաքէր հարուստին սեղանէն ինկած փշրանքներէն իր փորը լեցնել։ Շուները կու գային եւ անոր վէրքերը կը լզէին» (Ղուկաս 16։19-21)։

Փարիսեցիները դրամասէր են, ուրեմն կասկած չկայ որ Յիսուս իրենց կ’ակնարկէ, երբ կը խօսի «հարուստ մարդ»ուն մասին։ Այս հրեայ կրօնական առաջնորդները նաեւ կը սիրեն սուղ եւ շքեղ հագուստներ հագնիլ։ Իրենց հարստութենէն զատ, անոնք հարուստ կ’երեւին իրենց հոգեւոր առանձնաշնորհումներով։ Անոր համար, առակին մէջի հարուստ մարդուն ծիրանի հագուիլը կ’ակնարկէ փարիսեցիներուն առանձնաշնորհեալ դիրքին, իսկ ճերմակ բեհեզը ցոյց կու տայ, որ անոնք իրենք զիրենք արդար կը սեպեն (Դանիէլ 5։7)։

Հարուստ եւ հպարտ առաջնորդները ի՞նչ աչքով կը նային աղքատներուն կամ հասարակ ժողովուրդին։ Անոնք զիրենք կը կոչեն ամ հա·արեց, այսինքն՝ գետնի մարդիկ, որոնք ո՛չ Օրէնքը գիտեն, ոչ ալ արժանի են ատիկա սորվելու (Յովհաննէս 7։49)։ Այդ մարդոց վիճակը կը նմանի «Ղազարոս անունով աղքատ» մուրացկանին վիճակին, որ ա՛յնքան անօթի էր, որ «կը փափաքէր հարուստին սեղանէն ինկած փշրանքներէն իր փորը լեցնել»։ Եւ վէրքերով լեցուն Ղազարոսին պէս, հասարակ ժողովուրդը ցած աչքով կը դիտուի, կարծես հոգեւորապէս հիւանդ ըլլայ։

Այս ցաւալի վիճակը երկար ժամանակէ ի վեր կը տիրէ, բայց Յիսուս գիտէ որ ժամանակը եկած է որ մեծ փոփոխութիւն տեղի ունենայ հարուստ մարդուն եւ Ղազարոսին վիճակը ունեցող մարդոց կեանքին մէջ։

ՄԵԾ ՓՈՓՈԽՈՒԹԻՒՆ ՏԵՂԻ Կ’ՈՒՆԵՆԱՅ

Յիսուս կը պատմէ թէ ինչպէ՛ս մեծ փոփոխութիւնը տեղի կ’ունենայ։ Ան կ’ըսէ. «Աղքատը մեռաւ ու հրեշտակները Աբրահամի գոգը տարին զանիկա։ Հարուստն ալ մեռաւ ու թաղուեցաւ։ Երբ դժոխքը՝ տանջանքի մէջ էր հարուստը՝ իր աչքերը վերցնելով հեռուէն տեսաւ Աբրահամը ու Ղազարոսը անոր գոգը հանգիստ նստած» (Ղուկաս 16։22, 23)։

Յիսուսին մտիկ ընողները գիտեն, որ Աբրահամ շատոնց մեռած է եւ գերեզմանն է։ Սուրբ Գրութիւնները յստակ կերպով ցոյց կու տան, թէ գերեզմանին կամ Շէօլին մէջ եղողները ո՛չ կը տեսնեն, ո՛չ կը խօսին, ոչ ալ կը չարչարուին, մէջը ըլլալով Աբրահամ (Ժողովող 9։5, 10)։ Ուրեմն, կրօնական առաջնորդները ի՞նչ կը հասկնան Յիսուսին այս առակէն։ Ան ի՞նչ կէտ կ’ուզէ բացատրել հասարակ ժողովուրդին եւ դրամասէր կրօնական առաջնորդներուն նկատմամբ։

Յիսուս արդէն քիչ առաջ մեծ փոփոխութեան մասին ակնարկեց, երբ ըսաւ որ «Օրէնքը ու մարգարէները մինչեւ Յովհաննէս էին. անկէ յետոյ Աստուծոյ թագաւորութիւնը կը քարոզուի»։ Ուրեմն Յովհաննէսին եւ Յիսուս Քրիստոսին քարոզած պատգամին պատճառով է, որ թէ՛ Ղազարոսին կեանքը եւ թէ հարուստ մարդուն կեանքը կը փոխուին։

Խոնարհ եւ աղքատ մարդիկ երկար ժամանակէ ի վեր հոգեւորապէս անօթի են։ Բայց անոնց օգնութիւն կը տրուի եւ անոնք կ’ընդառաջեն Թագաւորութեան պատգամին, որ նա՛խ Յովհաննէս Մկրտիչ ներկայացուց եւ ապա Յիսուս։ Սկիզբը անոնք ստիպուած էին բաւարարուիլ կրօնական առաջնորդներուն հոգեւոր ‘սեղանէն ինկած փշրանքներով’, այսինքն՝ այն քանի մը ուսուցումներով, որ կրօնական առաջնորդները պատրաստ էին ժողովուրդին սորվեցնելու։ Բայց հիմա անոնք առատ սնունդ կը ստանան հոգեւոր կարեւոր ճշմարտութիւններով, մասնաւորաբար այն հրաշալի ճշմարտութիւններով որ Յիսուս կը բացատրէ։ Այսպիսով, անոնք կարծես նպաստաւոր դիրք կ’ունենան Եհովա Աստուծոյ առջեւ։

Միւս կողմէ, հարուստ եւ բարձր դիրք ունեցող կրօնական առաջնորդները կը մերժեն ընդունիլ Թագաւորութեան պատգամը, որ Յովհաննէս ծանուցանեց եւ որ Յիսուս հիմա ամէն տեղ կը քարոզէ (Մատթէոս 3։1, 2. 4։17)։ Իրականութեան մէջ, այդ պատգամը զանոնք կը բարկացնէ, նոյնիսկ կը չարչարէ, քանի որ կ’ազդարարէ Աստուծոյ մօտալուտ կրակոտ դատաստանին մասին (Մատթէոս 3։7-12)։ Այս դրամասէր կրօնական առաջնորդները կը նախընտրեն, որ Յիսուսն ու իր աշակերտները դադրին Աստուծոյ պատգամը քարոզելէ։ Անոնք առակին մէջի հարուստ մարդուն կը նմանին, որ կ’ըսէ. «Հա՛յր Աբրահամ, ողորմէ ինծի ու ղրկէ Ղազարոսը, որպէս զի իր մատին ծայրը ջուրը թաթխէ ու զովացնէ իմ լեզուս, վասն զի այս բոցին մէջ կը տանջուիմ» (Ղուկաս 16։24)։

Բայց այդ կրօնական առաջնորդներուն չարչարանքը վերջ պիտի չգտնէ, քանի որ անոնց մեծամասնութիւնը պիտի չփոխուի։ Անոնք մերժեցին ‘Մովսէսին ու մարգարէներուն մտիկ ընել’, որոնց արձանագրած տեղեկութիւնները պէտք էր օգնէին Յիսուսը ընդունելու որպէս Աստուծոյ Մեսիան եւ Թագաւորը (Ղուկաս 16։29, 31. Գաղատացիս 3։24)։ Ասկէ զատ, անոնք իրենք զիրենք չեն խոնարհեցներ եւ չեն հետեւիր աղքատ մարդոց օրինակին, որոնք կ’ընդունին Յիսուսը եւ այլեւս կը վայելեն Աստուծոյ հաճութիւնը։ Իսկ միւս կողմէ, Յիսուսին աշակերտները չեն կրնար զիջումներ ընել եւ ճշմարտութեան պատգամը մեղմացնել՝ կրօնական առաջնորդները հաճեցնելու կամ հանգստացնելու համար։ Յիսուս իր պատմած առակին ընդմէջէն այս իրողութիւնը կը նկարագրէ, երբ «հայր Աբրահամ»ը հարուստին կ’ըսէ.

«Ո՛րդեակ, միտքդ բեր, որ դուն քու կեանքիդ մէջ քու բարիքներդ առիր, նոյնպէս Ղազարոս՝ չարիքներ. հիմա անիկա հոս կը մխիթարուի ու դուն կը տանջուիս։ Այս ամէն բաներէն զատ՝ մեր ու ձեր մէջտեղ մեծ անդունդ մը կայ հաստատուած, որպէս զի ձեզի անցնիլ ուզողները չկրնան, ոչ ալ ատկէ մեզի գալ ուզողները՝ անցնին» (Ղուկաս 16։25, 26)։

Այս փոփոխութիւնը որքա՜ն արդար ու տեղին է։ Յստակ է որ հպարտ կրօնական առաջնորդներուն եւ խոնարհ մարդոց պարագաները ամբողջովին կը փոխուին։ Խոնարհ մարդիկ Յիսուսին լուծը իրենց վրայ կ’առնեն եւ վերջապէս կը թարմանան ու հոգեւորապէս կը սնուցանուին (Մատթէոս 11։28-30)։ Այս փոփոխութիւնը ա՛լ աւելի յստակ պիտի դառնայ քանի մը ամիս ետք, երբ Օրէնքի ուխտը նոր ուխտով փոխարինուի (Երեմիա 31։31-33. Կողոսացիս 2։14. Եբրայեցիս 8։7-13)։ Ք.Ե. 33–ի Պէնտէկոստէին, երբ Աստուած իր սուրբ հոգին թափէ, արեւի պէս յստակ պիտի դառնայ, որ Յիսուսին աշակերտնե՛րը ունին Աստուծոյ հաճութիւնը, եւ ոչ թէ փարիսեցիները եւ անոնց կրօնական դաշնակիցները։