Panangsapul iti Kasayaatan a Balakad

PUDNO a matarigagayan ti naballigi a biag. Tapno masagrap ti kasta a biag iti daytoy nariribuk a lubong, kasapulan unay ti nasayaat a balakad ken determinasion nga agtignay maitunos iti dayta. Nupay kasta, dagiti tattao masansan a dida ipangag dagiti makagunggona a balakad. Adu ti mangibaga a kalintegan ti tao ti agbiag sigun iti kayatna. Iti kinapudnona, ipakita ti rekord ti Biblia a ni Satanas, ti orihinal a bumusbusor iti kinasoberano ti Dios, intukonna ti panagwaywayas kadagiti immuna a tattao. Kastoy ti nairekord iti Genesis 3:5 a kinunana ken ni Eva: “Ammo ti Dios nga iti mismo nga aldaw a pannanganyo manipud iti [kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes] sigurado a maluktan dagiti matayo ket sigurado nga agbalinkayo a kas iti Dios, a makaammo iti naimbag ken dakes.”

Gapu ta sinurotda ti bukodda a kapanunotan, nagbiag kadi a sibaballigi da Adan ken Eva kalpasan ti isusukirda, ket awan dakes a linak-amda? Adayo a kasta. Dagus a nadismayada kadagiti resulta ti panangipapanda nga ammoda ti naimbag ken dakes. Nainkalintegan a napukawda ti anamong ti Dios ken napasaranda ti narigat a biag kas imperpekto a tattao, a ti ipapatay ti pagultimuanna. (Genesis 3:16-19, 23) Mataytayo met amin. Kuna ti Biblia: “Babaen iti maysa a tao [ni Adan] simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti amin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.”​—Roma 5:12.

Nupay dakes dagiti imbunga ti tignay da Adan ken Eva, adu latta ti saan a kombinsido a nainsiriban ti panangyaplikar iti balakad ti Namarsua kadakuada. Ngem ibaga ti Biblia a ti Kasuratan ket “impaltiing ti Dios ken makagunggona,” ken makatulong kadatayo nga agbalin a ‘naan-anay a makabael, naan-anay a nakabalan maipaay iti tunggal naimbag nga aramid.’ (2 Timoteo 3:16, 17) Sigurado a naragragsaktayo no surotentayo ti balakad iti Biblia. Iti biag ti pamilia ti maysa a kangrunaan a pagaplikaran dayta.

Kinasungdo iti Asawa

Sigun iti Biblia, panggep ti Dios a permanente ti panagasawa. (Genesis 2:22-24; Mateo 19:6) Kanayonanna, kuna ti Kasuratan a “ti pagiddaan ti agassawa awan koma ti tulawna,” kayatna a sawen a saan koma a matulawan ti panagasawada babaen ti pannakidennada iti dida asawa. (Hebreo 13:4) Ngem nalabit ammoyo nga adu ita ti napaay a mangannurot iti dayta a pagalagadan. Addada tattao a nangyugali nga agalembong kadagiti katrabahuanda a saanda nga asawa. Adda dagiti agulbod kadagiti pamiliada tapno maaddaanda iti romantiko a kanito iti dida asawa. Adda pay dagiti mangpanaw iti asawada sada makipagnaed iti ub-ubing a kapareha, tapno kano nasarsaranta ken naragragsakda, kas iti inaramid ti asawa ni Veronica a nadakamat iti umuna nga artikulo.

Kaskasdi, ti panangikagumaan a mangpennek iti bagi aniaman ti ibungana ket saan a mangyeg iti manayon a kinaragsak. Patalgedan dayta ni Ronald. Gapu ta kombinsido a sumayaat ti biagna, pinanawanna ni baketna tapno maaddaan iti baro a pamilia iti babai a nagbalin a kabitna iti innem a tawen ket naaddaanda iti dua nga annak. Ngem sumagmamano a tiempo kalpasan nga insinana ni baketna, isut’ pinanawan ti kabitna! Idi agangay, nakipagnaed ni Ronald kadagiti dadakkelna. Dineskribirna ti kasasaadna kas “nakababain.” Maysa laeng dayta a pagarigan. Ti kasta a managimbubukodan nga aramid ket nangibunga iti agsasaruno a diborsio ken pannakasinasina ti pamilia, a nagresulta iti panagsagaba ti nagadu nga indibidual​—agpadpada dagiti adulto ken ubbing.

Iti sabali a bangir, mangyeg iti kinaragsak ti panangsurot iti balakad ti Biblia. Kasta ti kaso ni Roberto, a nagkuna: “Babaen ti tulong ti balakad ti Biblia, nataginayonko ti asawak. Saantayo a maaddaan iti napaypayso a kinaragsak no agpasulisogtayo iti saantay nga asawa, uray nalabit makaay-ayo dayta a tao. Ti Biblia sinuruannak a mangipateg iti asawak a katakunaynayko iti adun a tawen.” Ti balakad ti Biblia nga “awan koma ti makilangen a sigugulib iti asawa ti kinaagtutubom,” nagpateg ti epektona iti biag ni Roberto. (Malakias 2:15) Kadagiti ania pay a pamay-an a pagimbagantayo ti nadiosan a balakad?

Ti Panangpadakkel Kadagiti Annak

Sumagmamano a dekada sakbayna, limmatak ti kapanunotan nga iti panangpadakkel kadagiti annak, rumbeng a saan a mangipasdek dagiti nagannak iti adu a pagannurotan. Nagparang a rasonable ti panangipalubos kadagiti annak a mangaramid kadagiti bukodda a pangngeddeng maipapan iti no ania ti panunoten ken aramidenda. Ti panggep ket tapno saan a malapdan ti panagrang-ayda. Kadagiti sumagmamano a lugar, naipasdek uray dagiti saan unay nga organisado a sistema ti edukasion, a maysa kadagiti maitulok isu ti panangikeddeng dagiti estudiante no kayatda ti sumrek iti klase wenno saan ken mabalinda a pilien ti kaadu ti panaglinglingay wenno leksion nga awatenda. Ti plano ti maysa a kasta nga eskuelaan ket “tapno naan-anay a mapadasan dagiti ubbing nga aramiden ti kaykayatda a saan ida nga usigen wenno pakibiangan dagiti nataengan.” Dadduma ita a mamalbalakad mainaig iti kababalin ti tao dida umanamong a makayeg kadagiti pagimbagan ti sumagmamano a kita ti panangdisiplina, uray kadagiti kasasaad a patien dagiti nagannak a nasken ti panangipaay iti naayat a disiplina.

Ania ti resultana? Adu a tattao ti mamati a dagiti napanuynoy a wagas iti panangpadakkel ti mangipaay kadagiti ubbing iti nalabes a wayawaya. Napaliiwda a dayta ti makagapu iti ilalanlan ti krimen ken panagusar iti droga. Ipalgak ti maysa a surbey idiay Estados Unidos a dandani 70 a porsiento kadagiti napagsaludsodan ti nangibaga a nakurang ti panangiwanwan kadagiti ubbing. Iti panangikagumaanda a mangilawlawag no apay a dagiti agtutubo naaramidda ti pumaltog ken dadduma pay a nakaal-alingget a krimen, adu ti mangibaga a maigapu dayta iti “kinamanagbaybay-a dagiti nagannak.” Ken uray saan unay a makadidigra dagiti resulta, dagiti nagannak ken annak apitendanto ti napait a bungbunga ti di umiso a panangpadakkel kadagiti ubbing.

Ania ti ibaga ti Biblia mainaig iti dayta? Ibalakad ti Kasuratan a ti autoridad dagiti nagannak maipakat koma buyogen ti ayat ken kinatibker. Kuna ti Biblia: “Ti kinamaag naisinggalut iti puso ti maysa nga ubing; ti pagbaut ti disiplina isunto ti mangikkat a mangyadayo iti dayta manipud kenkuana.” (Proverbio 22:15) Siempre, mayanatup koma kadagiti kasasaad ti aniaman a panangdisiplina nga aramiden dagiti nagannak. Aniaman a disiplina nasken a mabuyogan iti kinaalumamay, panagteppel, ken konsiderasion. Dayta ngarud ket ebkas ti ayat. Kaepektibuan pay laeng no ipakat dagiti nagannak ti autoridadda a nabuyogan iti ayat, saan ket a kinagubsang.

Adda dagiti nabatad a pagimbagan no mayaplikar dayta a balakad. Ni Arturo, agtawen iti 30 a taga Mexico a nabiit pay a nangasawa, kunana: “Imbatad ni Tatang kadakami nga agkakabsat a ti ama ken ina isuda ti autoridad iti pamilia. Saanda a nagpangadua a mangdisiplina kadakami. Kaskasdi, kanayon nga adda tiempoda a makisao kadakami. Ita kas maysa nga adulto, tagipatgek ti tagtagiragsakek a natalged a biag, ket ammok a ti kangrunaan a makagapu iti dayta isu ti nasayaat a pannakaiwanwanko.”

Aprobetsarenyo ti Kasayaatan a Balakad

Ti Biblia a Sao ti Dios ket aglaon iti kasayaatan a balakad para iti sangatauan. Mangiwanwan dayta saan laeng nga iti uneg ti pamilia. Tumulong dayta kadatayo iti adu a pamay-an agsipud ta isurona kadatayo no kasano ti agtignay iti daytoy lubong a kaaduan a tattao saanda nga awaten nga adda maysa a natantan-ok a Gubuayan ti sirib a masapul a mangiwanwan iti biagda nga agpaay a pagimbaganda.

Ni Jehova a Dios, ti Namarsua iti sangatauan, impatalgedna babaen ken ni salmista a David: “Pagbalinenkanto nga addaan iti pannakatarus ket isuroka iti dalan a rebbeng a papanam. Mangipaayakto iti balakad a ti matak situturong kenka.” (Salmo 32:8) Mailadawanyo kadi iti panunotyo no ania ti kaipapanan ti panangbantay kadatayo ti Namarsua tapno saluadannatayo manipud kadagiti peggad? Iyimtuodtayo ngarud iti bagitayo: ‘Awatek kadi a sipapakumbaba ti mangsalaknib a panangiwanwan ni Jehova?’ Siaayat a kunaen kadatayo ti Saona: “Agtalekka ken Jehova buyogen ti isuamin a pusom ket dika agkammatalek iti bukodmo a pannakaawat. Isu imutektekam iti amin a daldalanmo, ket isu palintegennanto dagiti danam.”​—Proverbio 3:5, 6.

Kasapulan ti kinaanep ken debosion tapno maam-ammo ni Jehova, ngem maaramidan dayta dagiti tattao babaen ti Biblia. Ti wagas ti panagbiag nga idagdagadagna ket “addaan kari a biag itan ken daydiay nga umay.” Talaga a maysa dayta a makagunggona a wagas gapu kadagiti itedna a pagimbagan.​—1 Timoteo 4:8; 6:6.

No pakaay-aywam ti pannakaawat iti Biblia ken dagiti bendision a resulta ti panagbiag a maitunos iti dayta, ipangpangrunam iti biagmo ti panagbasa ken panangmennamenna iti Sao ti Dios. Babaen ti panangaramid iti dayta, matulonganka a mangsango a sibaballigi kadagiti agdama ken aniaman a masanguanan a karit. Kanayonanna, maammuam ti namnama a biag iti baro a lubong ti Dios, a sadiay masursuruanto ti amin a tattao babaen ken ni Jehova ken naruayto ti talnada.​—Isaias 54:13.

[Ladawan iti panid 5]

Ti balakad ti Biblia mapalagdana ti singgalut dagiti agassawa

[Dagiti Ladawan iti panid 6]

Ti balakad ti Biblia isu ti pakaibatayan ti nasayaat a panangiwanwan, ket kaskasdi a makaay-ayo dayta

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Dagidiay mangyap-aplikar iti balakad ti Biblia matagiragsakda ti natimbeng a biag