Pakasaritaan ti Biag
Panangur-uray iti Pagarian a “Saan a Paset Daytoy a Lubong”
Kas insalaysay ni Nikolai Gutsulyak
Iti 41 nga aldaw ken rabii, addaak iti tengnga ti maysa a panagalsa dagiti balud. Kellaat a nariingak gapu iti kanalbuong ti kanyon. Nagdardaras a simrek dagiti tangke ken soldado iti kampo a pagbaludan, ket rinautda dagiti balud. Nagpeggad idi ti biagko.
PALUBOSANDAK a mangisalaysay no kasano a naipasangoak iti kastoy a kasasaad. Napasamak daytoy idi 1954 idi agtawenak iti 30. Kas iti adu a Saksi ni Jehova nga agnanaed iti masakupan ti turay a Soviet, naibaludak gapu iti panangikasabak iti Pagarian ti Dios ken iti panagtalinaedko a neutral iti politika. Agdagup iti 46 a lallaki ken 34 a babbai ti bilangmi a Saksi a naibalud iti kampo a pagtrabahuan iti asideg ti bario a Kengir iti makintengnga a Kazakhstan. Kaduami dagiti rinibu pay a balud.
Makatawen pay la idi a natay ni Joseph Stalin, ti pangulo ti Soviet Union. Mangnamnama ti adu a balud nga ipangag ti baro a turay ti Moscow dagiti reklamoda maipapan iti narigat a kasasaad iti pagbaludan. Idi agangay, immalsa dagiti balud gapu iti dida pannakakontento. Bayat ti komprontasion, masapul nga ilawlawagmi agpadpada kadagiti makaunget a rebelde ken kadagiti guardia ti militar no ania ti takdermi kas Saksi ni Jehova. Tapno masalimetmetanmi dayta a neutral a takder, masapul nga agtalekkami iti Dios.
Iyaalsa!
Idi Mayo 16, nangrugin ti iyaalsa dagiti balud. Dua nga aldaw kalpasanna, saanen nga agtrabaho ti nasurok a 3,200 a balud, ta kalikagumanda ti nasaysayaat a kasasaad iti kampo ken ti konsiderasion kadagiti balud gapu iti politika. Nagpaspas dagiti pasamak. Umuna, dagiti rebelde pinapanawda dagiti guardia iti kampo. Kalpasanna inabutanda dagiti bakud iti aglawlaw. Sumaganad, dinadaelda dagiti dibision a namagsina iti selda dagiti lallaki ken babbai, isu a makapaglalangen amin a balud. Kadagiti naragsak nga aldaw a simmaganad, nagasawa pay ti dadduma a balud, ket dagiti padi a balud ti nangkasar. Iti tallo a kuartel a nakapasamakan ti iyaalsa, nakiraman ti kaaduan kadagiti 14,000 a balud.
Nangbuangay dagiti rebelde iti komite a makiareglo kadagiti militar. Ngem di nagbayag, nagsusupiat dagiti miembro ti komite, ket dagiti panatiko a balud ti nangituray iti kampo. Napegpeggad manen ti kasasaad. Dagiti pangulo ti rebelde nangbuangayda iti departamento ti seguridad, departamento ti militar, ken departamento ti pakaammo tapno mataginayon ti “urnos.” Nagusarda kadagiti trompa a naikabil kadagiti poste iti aglawlaw ti kampo tapno maipangngegda dagiti mensahe a mangrubrob kadagiti balud nga umalsa. Dagiti rebelde lapdanda dagiti aglibas, dusaenda dagidiay bumusor, ket sidadaan a papatayenda ti asinoman a dida kayat. Adda sayangguseng a napapatay ti dadduma a balud.
Tangay namnamaen dagiti rebelde a rumaut ti militar, nagsaganada a naimbag. Tapno masiguradoda a makabalan ti kaaduan a balud a mangdepensa iti kampo, binilin dagiti pangulo ti amin a balud a maaddaanda iti armas. Gapuna, dagiti balud inikkatda dagiti rehas ti tawa ket nangpandayda kadagiti kutsilio ken dadduma pay nga armas a metal. Nakaalada pay kadagiti paltog ken bomba.
Napilit a Makiraman
Dua a rebelde ti immasideg kaniak. Maysa ti nangyawat iti kaas-asa a kutsilio. “Alaem daytoy!” kinunana. “Kasapulam dayta a pangsalaknib.” Siuulimek nga inkararagko ken ni Jehova a tulongannak nga agtalinaed a kalmado. Kinunak: “Maysaak a Kristiano, maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Naibaludak ken ti dadduma a Saksi agsipud ta makidangdangadangkami, saan a kadagiti tattao, no di ket kadagiti espiritu a puersa. Ti armasmi a makidangadang kadakuada isu ti pammatimi ken ti namnamami iti Pagarian ti Dios.”—Efeso 6:12.
Nasdaawak ta naawatannak ti lalaki. Nupay kasta, dinanognak ti kaduana a lalaki. Kalpasanna pimmanawdan. Napan dagiti rebelde iti kada kuartel, nga ikagkagumaanda a piliten dagiti Saksi a makiraman iti iyaalsa. Ngem nagkedked amin dagiti Kristiano a kakabsattayo.
Iti miting ti komite dagiti rebelde, napagsasaritaanda ti neutral a takder dagiti Saksi ni Jehova. “Nakiraman nga immalsa dagiti miembro ti amin a relihion—dagiti Pentecostal, Adbentista, Baptista, ken dadduma pay. Dagiti laeng Saksi ni Jehova ti nagkedked,” kinunada. “Ania ti aramidentayo kadakuada?” Adda nagkuna nga ikabilda ti maysa a Saksi iti urno ti pagbaludan tapno pangbutbutengda kadakami. Ngem nagsao ti maysa a mararaem a balud a dati nga opisial ti militar: “Saan a nainsiriban dayta. Ikabiltay amin ida iti maymaysa a kuartel iti igid a mismo ti kampo. Iti kasta, no rumaut dagiti tangke ti militar, dagiti Saksi ti umuna a maatalan. Ket saan a datayo ti mapabasol a nangpapatay kadakuada.” Nagustuan ti dadduma dayta a singasing.
Naipasango iti Peggad
Di nagbayag, dagiti balud sinursorda ti kampo bayat nga ipukpukkawda, “Saksi ni Jehova, rummuarkayo!” Kalpasanna, impandakami amin a 80 iti maysa a kuartel iti igid ti kampo. Inikkatda dagiti kama iti kuarto ti kuartel tapno lumawa ti espasio sadakami pinastrek. Baludkami, ngem nagbalinkami pay a balud iti dayta a kampo.
Tapno adda linged, pinagkakamang dagiti Kristiano a babbai dagiti ules, ket dayta ti nangbingay iti kuartel iti dua a paset—maysa para kadagiti lallaki ket ti maikadua para kadagiti babbai. (Kalpasanna, maysa a Saksi a taga-Russia ti nangidrowing iti daytoy kas makita iti baba.) Bayat ti kaaddami iti dayta a nailet a kuartel, sangsangkamaysa a nagkararagkami, a sipapasnek a kiniddawmi ken ni Jehova nga ikkannakami iti sirib ken “pannakabalin a nalablabes ngem ti gagangay.”—2 Corinto 4:7.
Kabayatan dagita a tiempo, agpegpeggadkami gapu ta addakami iti nagbaetan dagiti rebelde ken ti militar ti Soviet. Dimi ammo no ania ti sumaganad nga aramiden ti agsumbangir a dasig. “Dikay madanagan,” indagadag ti maysa a lakayen a matalek a Kristiano a kabsat. “Dinatay baybay-an ni Jehova.”
Impakita met dagiti ing-ingungotentayo a Kristiano a kakabsat a babbai—agtutubo man wenno nataengan—ti naisangsangayan a kinaandur. Agarup 80 ti tawen ti maysa ket agkasapulan iti kanayonan a panangaywan. Masakit ti dadduma ket masapul a maagasanda. Kadagita a tiempo, masapul a nakalukat dagiti ruangan ti kuartel tapno kanayon a makitadakami dagiti rebelde. Iti rabii, umay dagiti armado a balud iti ayanmi a kuartel. No dadduma mangngegmi nga ibagbagada, “Nakaturog ti Pagarian ti Dios.” Iti aldaw, no palubosandakami a mapan iti panganan ti kampo, kanayon nga agkakaduakami ket ikararagmi a salaknibannakami ni Jehova kadagiti naranggas a tattao.
Iti kuartel, nagpipinnabilegkami. Kas pagarigan, masansan nga adda maysa a kabsat a lalaki a mangisalaysay iti estoria iti Biblia, a dakami laeng ti makangngeg. Kalpasanna, iyaplikarna ti salaysay iti kasasaadmi. Pagay-ayat nga estoriaen ti maysa a lakayen a kabsat ti maipapan iti buyot ni Gideon. Impalagipna kadakami: “Iti nagan ni Jehova, 300 a lallaki nga addaan kadagiti instrumento ti musika ti nakidangadang iti 135,000 nga armado a soldado. Amin dagiti 300 nagawidda a di nadangran.” (Uk-ukom 7:16, 22; 8:10) Daytoy ken dadduma pay a pagwadan iti Biblia ti nangpabileg kadakami iti naespirituan. Nabiit pay a nagbalinak a Saksi, ngem napabilegak unay idi makitak ti nabileg a pammati dagiti aduanen iti kapadasan a kakabsat. Nariknak a pudno a tartarabayennakami ni Jehova.
Nangrugin ti Panagrurupak
Limmabas ti adu a lawas, ket kimmaro ti di panagkinnaawatan dagiti rebelde ken dagiti agtuturay. Ipapilit dagiti lider dagiti rebelde a mangibaon ti gobierno ti Moscow iti pannakabagina a makisarita kadakuada. Kalikaguman dagiti agtuturay a sumuko dagiti rebelde, itedda dagiti armasda, ken agsublida nga agtrabaho. Awan kadagiti agsinnumbangir a dasig ti mayat nga agpabus-oy. Idin, napalikmutanen ti kampo kadagiti puersa ti militar, ket nakasaganadan a rumaut apaman a mabilinda. Sisasagana met dagiti rebelde a makirupak, a nagbarikada ken nagurnongda kadagiti armas. Namnamaen ti tunggal maysa ti panagrupak ti militar ken dagiti balud iti aniaman a kanito.
Idi Hunio 26, nariingkami gapu iti makatitileng a kanalbuong ti kanyon. Dagiti tangke dinungparda ti alad ket simrekda iti kampo. Simmaruno dagiti rimmaut a militar a nakamasinggan. Dagiti balud—lallaki ken babbai—sinabetda dagiti tangke, nga agpukpukkawda bayat a mangipurpuruakda kadagiti bato, inimbento a bomba, ken aniaman a maiggamanda. Nakaro ti panagrurupak, ket dakami a Saksi naipitkami iti nagtengngaanda. Kasano ngata a sungbatan ni Jehova dagiti ikarkararagmi a tulong?
Pagammuan, simrek dagiti soldado iti kuartelmi. “Rummuarkayo, dakayo a sasanto!” impukkawda. “Darasenyo, rummuarkayo iti alad!” Imbilin ti opisial a mangimatmaton a saandakami a paltogan dagiti soldado no di ket bantayan ken salaknibandakami. Bayat ti panagrurupak, nagtugawkami iti patag a karuotan iti ruar a mismo ti kampo. Iti uppat nga oras mangngegmi dagiti kanalbuong, ikkis, ken asug manipud iti kampo. Idi kuan, nakaul-ulimeken. Kabigatanna, nakitami dagiti soldado a mangiruruar kadagiti bangkay. Naammuanmi a nagadu ti nasugatan wenno natay.
Kamalmanna, maysa nga opisial nga am-ammok ti immasideg kadakami. “No kasta, Nikolai,” sipapannakkel a sinaludsodna, “siasino ti nangispal kadakayo? Dakami wenno ni Jehova?” Sipapasnek a nagyamankami kenkuana iti panangisalakanna iti biagmi, sa innayonmi, “Mamatikami a ti mannakabalin-amin a Diosmi, ni Jehova, tinignaynakayo a mangispal kadakami, kas iti panangtignayna iti dadduma a nangispal kadagiti adipenna idi panawen ti Biblia.”—Esdras 1:1, 2.
Imbaga met dayta nga opisial nga ammo dagiti soldado no siasinokami ken no sadino ti ayanmi. Imbagana a bayat ti naminsan a negosasion ti militar ken dagiti rebelde, ti militar inakusarna dagiti rebelde a patpatayenda dagiti balud a di mangsuportar kadakuada. Simmungbat dagiti rebelde a dagiti Saksi ni Jehova saanda a makipaspaset iti iyaalsa ngem saanda a napapatay. Ngem kas dusa, naikabilda amin iti maymaysa a kuartel. Tinandaanan dagiti opisial dayta.
Sititibker nga Intandudomi ti Pagarian
Ti mabigbigbig nga autor a Ruso a ni Aleksandr Solzhenitsyn iti librona a The Gulag Archipelago, dinakamatna ti iyaalsa a napasaranmi iti pagbaludan. Insuratna a napasamak ti iyaalsa gapu ta “amin a balud kayatda ti wayawaya, ngem, . . . siasino koma ti makaipaay iti dayta?” Kas Saksi ni Jehova iti dayta a kampo a pagbaludan, kayatmi met ti mawayawayaan. Nupay kasta, saan laeng a ti wayawaya iti pagbaludan no di ket ti wayawaya a ti laeng Pagarian ti Dios ti makaipaay. Bayat nga addakami iti pagbaludan, ammomi a kasapulanmi ti bileg nga agtaud iti Dios tapno maitandudomi a sititibker ti Pagarianna. Ket talaga nga impaay ni Jehova ti amin a kasapulanmi. Nagballigikami a dikam nagusar kadagiti kutsilio wenno granada.—2 Corinto 10:3.
“Ti pagariak saan a paset daytoy a lubong,” imbaga ni Jesu-Kristo ken ni Pilato. “No koma ti pagariak paset daytoy a lubong, nakibakal koma dagiti agserserbi kaniak.” (Juan 18:36) Kas pasurot ni Kristo, saankami a nakipaset kadagiti napolitikaan a pannakidangadang. Maragsakankami ta bayat ken kalpasan ti iyaalsa, nabigbig dagiti sabsabali ti kinasungdomi iti Pagarian ti Dios. Insurat ni Solzhenitsyn maipapan iti kababalinmi iti dayta a tiempo: “Siiinget nga inalagad dagiti Saksi ni Jehova dagiti pagannurotan ti relihionda ken nagkedkedda a mangibangon kadagiti sarikedked wenno agguardia.”
Nasuroken a 50 a tawen ti napalabas sipud daydi a nariribuk a panawen. Nupay kasta, masansan nga agyamyamanak no malagipko dagidi a tiempo agsipud ta nakaadalak kadagiti manayon a leksion, kas iti panaguray ken Jehova ken naan-anay a panagtalek iti nabileg nga imana. Wen, kas iti adu a sabsabali nga ing-ingungoten a Saksi nga agnanaed idi iti dati a Soviet Union, talaga a napasarak ti panangwayawaya, panangsalaknib, ken panangisalakan ni Jehova kadagidiay agur-uray iti Pagarian a “saan a paset daytoy a lubong.”
[Dagiti Ladawan iti panid 9]
Ti kampo a pagtrabahuan iti Kazakhstan a nakaibaludanmi
[Ladawan iti panid 10]
Drowing ti kuartel dagiti Saksi, lugar dagiti babbai
[Ladawan iti panid 11]
Kaduami dagiti Kristiano a kakabsat idi nawayawayaankami