Napateg Kadi No Ania a Relihion ti Piliem?

KAYAT ti kaaduan kadatayo nga adu ti pagpilianda no mapanda aggatang. No nagduduma dagiti prutas ken nateng a mailako, mapilitayo dagiti kayattayo ken dagidiay pagsayaatan ti pamiliatayo. No nalaka ti presio ken adu ti pagpilian nga estilo ken kolor iti paglakuan ti kawes, mapilitayo no ania ti maibagay kadatayo. No dadduma, pilientayo ti maysa a banag gapu laeng ta makaay-ayo dayta kadatayo. Ngem adda met dagiti pilientayo a talaga a pagimbagantayo, kas koma iti panangpili iti nasustansia a taraon wenno iti nasayaat a gagayyem. Ti ngay panagpilitayo iti relihion? Pilientayo kadi ti maysa a kita ti panagdayaw gapu laeng ta makaay-ayo dayta kadatayo? Wenno serioso ketdi dayta a banag a mangapektar iti pagimbagantayo?

Nagadu ti relihion a pagpiliantayo. Adu a pagilian ita ti mangraraem iti wayawaya ti relihion, ken marikna dagiti tattao a nalaklaka itan ti mangpanaw iti relihion dagiti dadakkelda. Natakuatan ti maysa a surbey idiay Estados Unidos a 80 a porsiento kadagiti Americano ti “mamati a nagduduma ti relihion nga agturong iti pannakaisalakan.” Sigun iti dayta a surbey, “maysa iti kada lima a napagsaludsodan ti nagkuna nga immalisda iti sabali a relihion idi adultodan.” Ipakita ti maysa a surbey idiay Brazil a dandani kakapat iti amin a taga-Brazil ti immalis iti sabali a relihion.

Idi napalabas, nakaro ti panagdedebate dagiti tattao maipapan kadagiti doktrina a nagdudumaan dagiti relihion. Ita, ti nalatak a kapanunotan ket, ‘Awan aniamanna no ania ti piliem a relihion.’ Ngem agpayso kadi dayta? Adda kadi epektona kenka ti piliem a relihion?

No kasano a ti masirib nga aggatang agsaludsod maipapan iti nagtaudan dagiti produkto a mailaklako, nainsiriban a saludsodem, ‘Kasano a nangrugi amin dagitoy a relihion, ken apay?’ Mangipaay ti Biblia kadagiti sungbat.

Kasano a Nangrugi Dagiti Relihion?

Iti nagkauna nga Israel, nangyussuat ni Ari Jeroboam iti baro a relihion dandani sangaribu a tawen sakbay nga immay ni Jesus ditoy daga. Ni Jeroboam ti umuna nga ari iti simmina a makin-amianan a pagarian ti Israel. Parikutna idi no kasano a pagkaykaysaen dagiti tattao agpaay iti panggepna. “Nakinumo ti ari ket nangaramid iti dua a nabalitokan a kigaw a baka ket kinunana kadagiti umili: ‘Nalabes unay a sumang-atkayo idiay Jerusalem. Adtoy ti Diosmo, O Israel.’” (1 Ar-ari 12:28) Nabatad a kayat ti ari nga usaren ti relihion tapno saanen a mapan dagiti tattao idiay Jerusalem, a nakairuamanda a pagdayawan. Nagpaut iti adu a siglo ti relihion nga inyussuat ni Jeroboam ket nagbanag dayta iti ipapatay wenno pannakaidestiero dagiti minilion idi impagteng ti Dios ti panangukomna iti apostata a nasion ti Israel. Ti relihion ni Jeroboam ket maysa a gakat a mangpabileg iti napolitikaan a pannakabalin. Umasping iti dayta, dadduma a relihion ti Estado a nagtultuloy agingga ita ti nangrugi kas maysa a gakat a mangpabileg iti napolitikaan a pannakabalin.

Impalgak ni apostol Pablo ti sabali pay a panggep dagiti tattao no apay a nangyussuatda iti baro a relihion idi kinunana: “Ammok a kalpasan ti ipapanawko sumrekto iti nagtetengngaanyo dagiti manangirurumen a lobo ket saandanto a tratuen a sidudungngo ti arban, ket manipud kadakayo tumakderto dagiti tattao ket agsaodanto iti tiritir a bambanag tapno iyadayoda a pasuroten kadakuada dagiti adalan.” (Aramid 20:29, 30) Masansan a mangyussuat dagiti natangsit a tattao kadagiti narelihiosuan a gakat tapno maiturong kadakuada ti atension. Dagiti relihion a siuulbod nga agkunkuna a Kristianoda nabingaybingayda kadagiti nagduduma a grupo.

Siasino ti Kayat nga Ay-ayuen Dagiti Relihion?

Mabalin a ti dadduma mangyussuatda iti baro a relihion maipaay iti pagayatan ti kaaduan. Kas pagarigan, impadamag ti magasin nga Economist ti maipapan kadagiti makunkuna a dadakkel a relihion idiay Estados Unidos. Kinuna ti artikulo nga umad-adu ti miembro dagitoy a relihion agsipud ta “us-usarenda ti isu met laeng a prinsipio nga us-usaren ti amin a naballigi a negosio: ti panangyun-una kadagiti suki.” Dadduma a dadakkel a relihion ti mangiparang iti “makalinglingay a serbisio agraman ti video, drama ken moderno a musika.” Sigun kadagiti dadduma a pangulo dagitoy a relihion, isuroda dagiti miembroda nga agbalin a “nabaknang, nasalun-at ken awanan parikut.” Nupay mababbabalaw dagitoy a relihion gapu ta simrekda iti industria ti pananglinglingay wenno “adda bukodda a panguartaan,” kuna dayta met la a magasin nga “ar-aramidenda laeng ti kayat dagiti miembroda.” Ingngudo ti report: “Talaga a naballigi ti panagtipon ti negosio ken ti relihion.”

Nupay saan a madlaw a negosio ti dadduma a relihion, dagiti relihion a ‘mangar-aramid laeng iti kayat dagiti miembroda’ ipalagipda kadatayo ti impakdaar ni Pablo. Kinunana nga ‘addanto tiempo a saandanto a maanusan ti makapasalun-at a sursuro, no di ket, maitunos kadagiti bukodda a tarigagay, mangurnongdanto kadagiti mannursuro a maipaay iti bagbagida tapno gagatelenda dagiti lapayagda; ket iyadayodanto dagiti lapayagda iti kinapudno, idinto ta maisiasidanto nga agturong iti ulbod a sarsarita.’​—2 Timoteo 4:3, 4.

Tangay adu a relihion ti timmaud gapu iti tarigagay a mangituray, maitan-ok, ken agbalin a mabigbigbig imbes a ti tarigagay a mangay-ayo iti Dios, saan a pakasdaawan nga adda paset ti relihion kadagiti maar-aramid a kinadakes a kas iti panangabuso iti ubing, panagkusit, gubat, wenno terorismo. Masansan a mangallilaw ti relihion. Kasano a maliklikam ti pannakaallilaw?

[Blurb iti panid 4]

Adu a relihion ti timmaud gapu iti tarigagay a mangituray, maitan-ok, ken agbalin a mabigbigbig imbes a ti tarigagay a mangay-ayo iti Dios