Panangkidnap​—Adda Aya Solusionna?

“NAKAGTENGEN ti panangkidnap iti kasasaad a din maibturan ti intero a nasion, ket masapul a labanan ti intero a kagimongan daytoy a kinadakes,” kinuna ti primero ministro ti Chechnya idi inkarina a pukawenna dayta iti sinaplit ti panangkidnap a republikana idiay Russia.

Pukawen ti panangkidnap? Nagsayaat a kalat, ngem ti saludsod ket, Kasano?

Maikagkagumaan

Nangdutok dagiti autoridad ti Colombia iti 2,000 a sekreta, 24 nga abogado, ken uray dagiti naisangsangayan a coordinator a kontra panangkidnap tapno malabanan laeng ti panangkidnap. Idiay Rio de Janeiro, Brazil, adda demonstrasion dagiti tattao a nangiprotesta iti adu a panangkidnap a naaramid iti siudad a nangurnong iti agarup 100,000 a demonstrador. Idiay Brazil ken Colombia, dagiti bunggoy a kaasping ti militar bimmalesda babaen ti panangkidnapda iti kabagian dagiti kidnaper. Ket dadduma a Filipino ti nagbalin a vigilante tapno maragpatda ti hustisia​—pinatayda dagiti kidnaper!

Rinugian dagiti autoridad ti Guatemala ti dusa nga ipapatay para kadagiti kidnaper, ket ti presidente pinagsaganana ti armada tapno mapasardeng ti epidemia a panangkidnap. Idiay Italia, impaannurot ti gobierno dagiti nainget a linteg a manglapped iti panangkidnap, babaen ti panangikeddeng a saan a legal ti panagbayad iti subbot ken ti panangsamsam iti kuarta ken sanikua tapno malapdan ti panagbayad dagiti kabagian ti biktima. Ipagpannakkel dagiti opisial ti Italia a dagitoy nga addang ti nakatulong a nangpabassit iti panangkidnap. Kuna dagiti kritiko, nupay kasta, a kas resulta, sililimed a padasenen dagiti pamilia a solbaren dagiti kaso ket daytoy ti nangpabassit iti opisial a bilang dagiti panangkidnap. Pattapattaen dagiti pribado a konsultant iti kinatalged a talaga a nagdoble ti bilang dagiti panangkidnap idiay Italia nanipud idi dekada 1980.

Adu a Singasing​—Manmano Dagiti Solusion

Para kadagiti adu a pamilia dagiti nakidnap, maysa laeng ti agkurri a solusion​—ipamuspusan ti pannakawayawaya ti ay-ayatenda iti kabiitan a pamay-an. Ngem mamakdaar dagiti eksperto a no dakkel ti subbot ken mabayadan a dagus, mabalin nga ibilang dagiti kidnaper a nalaka a puntiria ti pamilia ket piduaendanto manen. Wenno kiddawenda ti maikadua a subbot sakbay a wayawayaanda ti biktima.

Dadduma a pamilia ti nagbayad iti dakkel a subbot ngem natakuatanda laeng a natayen ti biktima. Isu a kunaen dagiti eksperto a saan koma a pulos nga agbayad ti maysa a tao iti subbot wenno makiareglo agingga a mapaneknekan a sibibiag ti biktima. Ti kasta a pammaneknek ket mabalin a sungbat iti saludsod a ti laeng biktima ti makaipaay. Agkiddaw ti dadduma a pamilia iti retrato ti biktima a nakaiggem iti nabiit pay a periodiko.

Dagiti ngay panangikagumaan a mangispal? Masansan a nagdakkel ti peggad a nainaig kadagitoy. “Idiay Latin America, 79 a porsiento kadagiti amin a kautibo ti napapatay bayat dagita a panangikagumaan a mangispal,” kuna ni Brian Jenkins, maysa nga eksperto iti panangkidnap. Nupay kasta, no dadduma, naballigi dagiti panangikagumaan a mangispal.

Saan a nakaskasdaaw nga adu a solusion ti naipamaysa iti pananglapped iti panangkidnap. Saan laeng a dagiti autoridad ti gobierno ti mangikagkagumaan a manglapped kadagiti panangkidnap. Isuro dagiti periodiko kadagiti tattao no kasano a liklikan ti pannakakidnap, no kasano ti tumpuak iti agtartaray a kotse, ken no kasano a lamiongen dagiti kidnaper. Dagiti pagadalan iti martial arts (judo ken karate) mangipaayda kadagiti kurso a panagdepensa iti panangkidnap. Adda dagiti kompania nga agilako kadagiti $15,000 a bassiusit a transmitter, a mabalin nga isingit kadagiti ngipen ti ubbing tapno matulongan dagiti polis a mangbirok kadagiti ubbing no makidnapda. Para kadagidiay makabael, agaramid dagiti agpatpataud iti kotse kadagiti “kidnap-proof” a kotse nga addaan iti tear-gas dispenser, gun port (abut a mabalin a pagpaputokan iti paltog), bullet proof a rikep ti tawa, goma a di maiwa, ken oil slick dispenser.

Mabigbig ti dadduma a babaknang a dagiti bodyguard ti solusion. Nupay kasta, no maipapan iti kasasaad iti Mexico, kastoy ti kuna ti eksperto iti kinatalged a ni Francisco Gomez Lerma: ‘Saan a makatulong dagiti bodyguard ta awisenna ti atension ken mabalin a kakumplot dagiti kidnaper.’

Nakarikrikut ti problema maipapan iti panangkidnap ken nakaun-uneg dagiti ramutna ta awan kadagiti mabalin nga aramiden ti tao ti kasla umdas a mangpukaw iti dayta. Adda aya ngarud pudno a solusion?

Adda Solusion a Magun-odan

Namin-adun nga ipatuldo daytoy a magasin ti kakaisuna a pudno a solusion ti amin a parikut a maipaspasango kadagiti tao. Dayta a solusion isu daydiay impatuldo ti Anak ti Dios a ni Jesu-Kristo idi insurona dagiti pasurotna nga agkararag: “Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti rabaw ti daga.”​—Mateo 6:10.

Nalawag a kasapulantayo ti maysa a nalinteg a sangalubongan a gobierno a mangtarawidwid kadagiti aramid ti adu a nagduduma a tattao ditoy daga​—wen, ti Pagarian ti Dios a sinarita ni Jesus. Tangay saan a kabaelan dagiti tattao nga ipasdek ti kasta a gobierno, nainsiriban nga agpannuraytayo iti Namarsua kadatayo a ni Jehova a Dios. Kuna ti Saona a ti Biblia a pinanggepna nga aramiden daytoy a banag.​—Salmo 83:18.

Inlanad ni mammadto a Daniel ti panggep ni Jehova, ket insuratna: “Iti kaaldawan dagidiay nga ar-ari, mangipasdekto ti Dios ti langit iti maysa a pagarian a saanto a pulos maiyeg iti pannakadadael. . . . Rumekennanto ken pagpatinggaenna amin dagitoy a pagarian, ket dayta a mismo agtalinaedto agingga iti tiempo a di nakedngan.” (Daniel 2:44, NW) Deskribiren ti Biblia no kasano a daytoy a gobierno ti Dios ibanagnanto dagiti agsasaruno nga addang a mangpukaw iti amin a krimen, agraman ti panangkidnap.

Nasken ti Umno nga Edukasion

Awan duadua nga umanamongka a nasken ti panangimula kadagiti nasasayaat a prinsipio iti tattao tapno masolbar ti problema a panangkidnap. Usigem, kas pagarigan, ti epektona iti natauan a kagimongan no ipangag ti amin dagitoy a balakad nga adda iti Biblia: “Ti wagas ti panagbiag[yo] siwayawaya koma iti panagayat iti kuarta, bayat a mapnekkayo kadagiti agdama a bambanag.” (Hebreo 13:5) “Dikay koma makautang iti maysa a banag iti asinoman, malaksid iti panagayat iti maysa ken maysa.”​—Roma 13:8.

Adda ideyam no anianto ti kasasaad ti biag no usigem ti programa a panangisuro dagiti Saksi ni Jehova iti nasurok a 230 a lugar iti intero a daga. Adda nagsayaat nga epekto daytoy a programa iti adu a tattao a dati a naagum wenno napeggad a kriminal. Kastoy ti kinuna ti maysa a dati a kidnaper: “Kamaudiananna, nabigbigko a tapno maay-ayok ti Dios, masapul nga uksobek ti daan a personalidadko ket ikawesko ti baro​—maysa a naemma a personalidad ken umasping iti personalidad ni Kristo Jesus.”

Kaskasdi, uray ti nagsayaat a programa ti edukasion dinanto mabalbaliwan dagiti amin a kriminal, nalabit uray ti kaaduan kadagitoy. Anianto ti mapasamak kadagidiay agkedked nga agbalbaliw?

Mapukaw Dagiti Managdakdakes

Dagiti sipapakinakem a managdakdakes didanto mapalubosan nga agbalin nga iturayan ti Pagarian ti Dios. Kastoy ti kuna ti Biblia: “Dikay aya ammo a dagiti nakillo a tattao didanto tawiden ti pagarian ti Dios? Dikay paiyaw-awan. Uray dagiti mannakiabig, . . . wenno dagiti naagum a tattao, . . . wenno dagiti manangkikil didanto tawiden ti pagarian ti Dios.” (1 Corinto 6:9, 10) “Ti nalinteg agtalinaedto ditoy daga . . . Ngem dagiti nadangkes magudasdanto ditoy daga.”​—Proverbio 2:21, 22.

Sigun iti Linteg ti Dios idi un-unana, masapul a mapapatay ti awanan panagbabawi a kidnaper. (Deuteronomio 24:7) Dagiti naagum a tattao, kas kadagiti kidnaper, awanto ti lugarda iti Pagarian ti Dios. Mabalin a maliklikan dagiti kriminal itatta ti panangukom ti tao, ngem didanto maliklikan ti panangukom ti Dios. Siasinoman a managdakdakes masapul a balbaliwanda dagiti dalanda tapno agbiagda iti sidong ti nalinteg a panangituray ti Pagarian ni Jehova.

Nalawag a no agtalinaed dagiti kasasaad a pagtataudan ti krimen, adda met krimen. Ngem di palubosan ti Pagarian ti Dios dayta, ta ikari ti Biblia: “Ti pagarian a mismo . . . rumekennanto ken pagpatinggaenna amin dagitoy a pagarian,” agraman dagiti amin a tattao nga agaramid iti kinadakes. Daytoy a padto ti Biblia ituloyna a kuna a ti Pagarian ti Dios agtalinaedto agingga iti tiempo a di nakedngan. (Daniel 2:44, NW) Panunotem laengen dagiti panagbalbaliw a mapasamakto!

Maysa a Baro a Lubong ti Kinalinteg

Usigem ti maysa pay a padto ti Biblia. Dayta ti padto a nagpintas ti panangiladawanna iti masanguanan kadagitoy a sasao: “Isuda bangonendanto dagiti balbalay, ket agtaengdanto kadakuada; ket agmuladanto kadagiti kaubasan, ket kanendanto ti bungada. Isuda didanto mangbangon, ket sabali ti agnaed; didanto agmula ket sabali ti mangan; ta kas kadagiti al-aldaw ti maysa a kayo kastadanto dagiti al-aldaw ti ilik, ket dagiti pinilik agragsakdanto iti mabayag iti aramid dagiti im-imada.”​—Isaias 65:21, 22.

Ti Pagarian ti Dios balbaliwannanto ti intero a planeta. Amin dagiti sibibiag sagrapendanto a naan-anay ti biag, patanorendanto dagiti gagangay nga abilidadda babaen ti pannakiramanda iti makapnek a trabaho ken makagunggona a panagpalpaliwa. Nasayaatto dagiti kasasaad iti intero a lubong ta awanto ti siasinoman nga agpanunot a mangkidnap iti padana a tao. Mariknamto ti naan-anay a kinatalged. (Mikias 4:4) No kasta, ti panangkidnap nga agdama a sangalubongan a pangta ket pagbalinenton ti Pagarian ti Dios a maysa a kapitulo iti pakasaritaan a saanton a mapanunot ti siasinoman.​—Isaias 65:17.

[Ladawan iti panid 10]

“Awanto ti mangpabuteng kadakuada.”​—Mikias 4:4