“Ti Manangaywan Rebbeng a . . . Managteppel”
“Ti manangaywan rebbeng a . . . managteppel.”—TITO 1:7, 8.
1, 2. Ania nga ulidan ti panangtengngel ti impaay ni William iti Orange, ken buyogen dagiti ania a makagunggona a resulta?
TI HISTORIA ipaayna ti nakadidillaw unay nga ulidan a mangiraman iti panangtengngel kadagiti emosion. Idi ngalay ti maika-16 a siglo, ti agtutubo nga Olandes a prinsipe William iti Orange agan-anup kaduana ni Ari Henry II ti Francia. Imbutaktak ti ari ken William ti panggepna ken ti ari ti España a panangpukaw kadagiti amin a Protestante idiay Francia ken idiay Netherlands—kinapudnona, iti intero a Kakristianuan. Inatap ni Ari Henry a ni agtutubo a William ket maysa a napeklan a Katoliko kas kenkuana ket insalaysayna ngarud amin dagiti detalye ti plano. Nakigtot unay ni William iti nangngegna agsipud ta adu kadagiti kasisingedan a gagayyemna ket Protestante, ngem dina impadlaw ti nariknana; imbes ketdi, impakitana ti dakkel a reggetna kadagiti amin a detalye nga inted kenkuana ti ari.
2 Iti kasasapaan a maaramidanna, nupay kasta, rinugian ni William dagiti plano tapno di matuloy ti panggep, ket kamaudiananna daytoy ti nangiturong iti pannakawayawaya iti Netherlands manipud Katoliko Español a panangringbaw. Gapu ta winatwat ni William ti panagteppel idi damona a mangngeg ti panggep, isut’ pagaammo ita kas “William a Naulimek.” Nakabalballigi unay ni William iti Orange a naibaga kadatayo: “Isut’ pudpudno a nangipasdek iti panagwaywayas ken kinanaindaklan ti republika nga Olandes.”
3. Siasino dagiti magunggonaan no watwaten dagiti panglakayen ti panagteppel?
3 Gapu iti panangmedmedna, ni William a Naulimek ginunggonaanna unay ti bagina ken ti ilina. Iti maidilig a pamay-an, ti bunga ti nasantuan nga espiritu a panagteppel ket rebbeng a maiparangarang ita dagiti Kristiano a panglakayen, wenno manangaywan. (Galacia 5:22, 23) Babaen panangwatwat iti daytoy a galad, agpadpada a gunggonaanda dagiti bagbagida ken dagiti kongregasion. Iti sabali a bangir, ti pannakapaay iti biangda a mangwatwat iti panagteppel ket mangaramid di mabilang a pannakadangran.
Ti Panagteppel—Kalikagum kadagiti Panglakayen
4. Ania a balakad ni apostol Pablo ti mangipaganetget iti kasapulan dagiti panglakayen a panangwatwat ti panagteppel?
4 Ni Pablo, mismo a maysa a panglakayen, inapresiarna ti kinapateg ti panagteppel. Idi binalakadanna dagiti panglakayen manipud Efeso a napan kenkuana, kunana kadakuada: “Kitaenyo ti bagiyo ken ti amin nga ipastoran.” Maibilang kadagiti sabsabali a banag, ti panangkitada kadagiti bagbagida iramanna ti pakasapulan a mangwatwat iti panagteppel, a siputanda ti konduktada. Iti panagsuratna ken Timoteo, inaramid ni Pablo ti isu met laeng a punto, a kunkunana: “Saluadam ti bagim ken ti isursurom.” Ti kasta a balakad impakitana a siaammo ni Pablo iti pagannayasan ti tao iti biang dagiti dadduma nga agbalin nga ad-adda a maseknan iti panangasaba ngem ti panangaramid iti ikaskasabada. Ngarud, immuna nga impaganetgetna ti kasapulan a panangsiputda kadagiti bagbagida.—Aramid 20:28; 1 Timoteo 4:16.
5. Kasano a nadutokan dagiti Kristiano a panglakayen, ken sadino ti nakairekordan dagiti kualipikasionda idiay Kasuratan?
5 Kadagiti naglabas a tawtawen, ti Nainkasuratan nga akem dagiti panglakayen ket nagin-inut a limmawag. Ita, makitatayo a ti kinapanglakayen ket nadutokan a saad. Dagiti panglakayen ket dutokan ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova wenno dagiti direkta a mangibagina. Otro, dayta a bagi, irepresentarna met “ti matalek ken naannad nga adipen.” (Mateo 24:45-47) Dagiti kualipikasion iti panagbalin a Kristiano a manangaywan, wenno panglakayen, ket impaay kangrunaanna ni apostol Pablo idiay 1 Timoteo 3:1-7 ken Tito 1:5-9.
6, 7. Aniada nga espesipiko a kualipikasion dagiti panglakayen ti mangkiddaw iti panagteppel?
6 Ibaga ni Pablo idiay 1 Timoteo 3:2, 3 a ti maysa a manangaywan rebbeng nga awan pakapilawanna. Daytoy ken ti kasapulan a panagbalin a naurnos ti maysa a panglakayen kalikagumanna ti panangwatwat iti panagteppel. Ti maysa a lalaki nga agtarigagay nga agbalin a panglakayen ket saan a mannakikabil ken saan a mannakiringgor. Dagitoy a kualipikasion kalikagumanna met a ti maysa a panglakayen ket rebbeng a managteppel. Kasta pay met, tapno saan nga agbalin a managinum ti arak, managbartek, rebbeng a watwatenna ti panagteppel.—Kitaenyo met dagiti footnote ti 1 Timoteo 3:2, 3.
7 Idiay Tito 1:7, 8, espesipiko nga imbaga ni Pablo a ti manangaywan rebbeng a managteppel. Siputanyo, nupay kasta, no kasano kaadu dagiti sabsabali pay a makiddaw a nailista kadagitoy a bersikulo iramanda ti panagteppel. Kas pangarigan, ti manangaywan masapul nga awan pakababalawanna, wen, di mauyaw. La ketdi, saan a magaw-at ti maysa a panglakayen dagidiay a kiddaw no dina watwaten ti panagteppel.
No Makilanglangen kadagiti Sabsabali
8. Aniada a kualidad a kasapulan dagiti panglakayen iti panangipaay ti balakad ti mangipabatad iti panagkasapulan ti panagteppel?
8 Sa manen, rebbeng a naanus ken managitured ti maysa a manangaywan iti pannakilangenna kadagiti padana a manamati, ket daytoy sapulenna ti panagteppel. Kas pangarigan, idiay Galacia 6:1, mabasatayo: “Kakabsat, no ti maysa a tao masukalan iti uray ania a panagsalungasing sakbay a madlawna dayta, dakayo nga addaan naespirituan a kualipikasion [kangrunaanna dagiti panglakayen] bagbagaanyo dayta babaen ti espiritu ti kinatakneng, a kitaem ti bagim, di la ket ta masulisogka met.” Ti panangiparangarang ti espiritu ti kinatakneng sapulenna ti panagteppel. Iti dayta a banag, nairaman met ti panagteppel iti panangkita ti maysa iti bagina. Kasta met, no maayaban ti maysa a panglakayen tapno tumulong iti maysa a tao nga agladladingit, nakapatpateg ti panagteppel. Uray aniaman ti mabalin nga ipato ti panglakayen iti indibidual, rebbeng nga isut’ agbalin a naasi, naanus, ken mannakaawat. Imbes a nadarasudos a mangipaay iti balakad, rebbeng a situtulok nga agimdeng ti panglakayen ken mailasinna manipud iti indibidual no ania a talaga ti mangburburibor kenkuana.
9. Rebbeng a laglagipen dagiti panglakayen ti ania a balakad no makilangenda kadagiti mariribukan a kakabsat?
9 Nangnangruna no makilanglangentayo kadagiti mariribukan a maitutop daytoy a balakad idiay Santiago 1:19: “Ammoyo daytoy, ay-ayatek a kakabsatko. Tunggal tao nasiglat koma a dumngeg, nabannayat iti panagsao, narigat nga agunget.” Wen, nangnangruna no makasabet kadagiti naunget wenno emosional a reaksion a masapul nga agannad ti maysa a panglakayen tapno di met sumungbat iti kasta. Kasapulan ti panagteppel tapno saan nga agsinnabet dagiti makasair a sasao, a di “ibales ti dakes iti dakes.” (Roma 12:17) Ti ibabales iti isu met laeng a wagas padaksenna laeng dagiti bambanag. Gapuna a ditoy manen ipaayan ti Sao ti Dios dagiti panglakayen ti naimbag a balakad, a palagipanna ida a “ti sungbat, no naalumanay, pagbaw-ingenna ti pungtot.”—Proverbio 15:1.
Panagteppel kadagiti Miting dagiti Panglakayen ken kadagiti Hudisial a Panangusig
10, 11. Aniat’ napasamaken kadagiti miting dagiti panglakayen, a mangipakita iti panagkasapulan iti panagteppel kadagidiay a gundaway?
10 Sabali pay a lugar a masapul a pagannadan dagiti manangaywan a watwatenda ti panagteppel ket kabayatan dagiti miting dagiti panglakayen. Ti panagsao a siaalumanay para iti kinapudno ken kinahustisia no dadduma sapulenna ti nawadwad a panagteppel. Kasapulan met ti panagteppel tapno maliklikan ti panangpadpadas a makaadu iti panagsasarita. No ti maysa a panglakayen addaan kasta a pagannayasan, kinaanus iti biang ti sabali a panglakayen ti panangisangona kenkuana iti balakad.—Idiligyo ti 3 Juan 9.
11 Sa manen, kadagiti miting dagiti panglakayen, ti maysa a narayray unay a panglakayen mabalin a magargari nga agbalin nga emosional, uray la a nakapigpigsa ti timekna. Anian a nagdakkel panangipadlaw dagidiay a tignay iti kinakurang ti panagteppel! Pudno a mamindua daras a makadadaelda. Iti maysa a banag, no kasano kakaro ti pannakapukaw ti maysa a tao ti panagteppelna, kasta met kakaro ti panangpakapuyna iti bukodna a kasasaad babaen ti panangipalubosna iti emosion a mangringbaw iti panagrason. Iti sabali a bangir, no kasano kakaro ti panagbalin nga emosional ti maysa nga indibidual, isut’ agannayas a mangringbaw wenno sumupring kadagiti padana a panglakayen. Maysa pay, no saan a naannad dagiti panglakayen, dagiti nakaro a panagsusupiat ti kapanunotan mabalin a mamataud kadagiti panagsisina kadakuada. Daytoy mangibunga iti bukodda a pakadangranan ken kasta met ti kongregasion.—Idiligyo ti Aramid 15:36-40.
12. Iti panangtaming kadagiti ania a kasasaad a rebbeng a naannad dagiti panglakayen a mangwatwat ti panagteppel?
12 Ti panagteppel ket kasapulan unay met dagiti panglakayen tapno maliklikanda ti panangidumduma wenno panangabusoda iti saadda. Nakalaklaka ti tumulok iti pannakasulisog, palubosan dagiti imperpekto a natauan a kinaanus nga impluensiaanda ti sawen wenno aramiden ti maysa! No manen, mapaay dagiti panglakayen nga agtignay a desidido no maysa kadagiti annakda wenno dadduma pay a kakabagianda ket natakkuatan a di umiso ti konduktana. Kadagiti kakasta a kasasaad kasapulan ti panagteppel tapno saan a mapalubosan dagiti pannakibagi a manglapped iti nainkalintegan a tignay.—Deuteronomio 10:17.
13. Apay a nangnangruna a kasapulan dagiti panglakayen ti panagteppel kadagiti hudisial a panangusig?
13 Sabali pay a kasasaad a sadiay nakapatpateg ti panagteppel ket no adda hudisial a panangusig. Rebbeng a watwaten dagiti panglakayen ti nawadwad a panagteppel tapno saan ida nga allilawen ti emosion. Saanda koma a nalaka a maluyaan. Maigiddato, rebbeng nga annadan ti maysa a panglakayen a mapamuneng no agkallatik kenkuana dagiti pammabasol ken mabalin a maiturong kenkuana dagiti panangumsi, kas ti mabalin a mapasamak no tamingenna dagiti apostata. Ditoy a maitutop unay dagiti sasao ni Pablo: “Ket ti adipen ti Apo saanna a rebbeng ti mannakiringgor, no di ket naamo kadagiti isuamin.” Kasapulan ti panagteppel tapno mawatwat ti kinaalumanay iti sidong ti pannakalipit. Ipakita ni Pablo a “ti adipen ti Apo” rebbeng a “medmedanna ti bagina nga agaramid ti dakes, nga isurona buyogen kinaemma dagiti sumalsalungasing.” Tapno maiparangarang ti kinaemma ken tapno matengngel ti maysa ti bagina no maipasango iti ibubusor kasapulan ti nawadwad a panagteppel.—2 Timoteo 2:24, 25.
Panagteppel iti Di Kasekso
14. Ania a nasayaat a balakad ti rebbeng nga ipangag dagiti panglakayen iti pannakilangenda kadagiti di kasekso?
14 Dagiti panglakayen rebbeng a nasiglatda a mangwatwat iti panagteppel no maipapan iti pannakilangenda kadagidiay di kasekso. Saan a maisingasing para iti panglakayen nga agmaymaysa a mangaramid ti panangipastor a panagsarungkar iti maysa a kabsat a babai. Ti panglakayen rebbeng a kaduaan ti sabali a panglakayen wenno maysa a ministerial nga adipen. Iti pannakabigbigna iti daytoy a parikut, binalakadan ni Pablo ni panglakayen a Timoteo: “Balakadam . . . dagiti babbaket a kasla inam, dagiti babbai nga ub-ubing a kasla kabsatmo iti amin a kinadalus.” (1 Timoteo 5:1, 2) Adut’ makitkitatayo a panglakayen a mangiyapros kadagiti imada iti kabsat a babai kas ket tay awid ti kinaama. Ngem amangan no al-allilawenda dagiti bagbagida, gapu ta ti met gayam romantiko a tignay imbes a ti nasin-aw a Kristiano a nainkabsatan nga ayat ti mangtigtignay iti dayta nga awid.—Idiligyo ti 1 Corinto 7:1.
15. Kasano a ti maysa a pasamak itampokna ti pannakaumsi ti nagan ni Jehova nga agresulta no ti maysa a panglakayen dina watwaten ti panagteppel?
15 Anian a nagadu a pannakadangran ti kinapudno ti nagresulta gapu ta saan a winatwat dagiti panglakayen ti panagteppel iti pannakilangenda kadagiti kakabsat a babbai iti uneg ti kongregasion! Sumagmamano a tawen ti napalabas, nailaksid ti maysa a panglakayen gapu ta isut’ nakaaramid ti pannakikamalala iti Kristiano a kabsat a babai a saan a Saksi ti asawana. Iti mismo a rabii a naiyanunsio ti pannakailaksid ti dati a panglakayen, simrek iti Kingdom Hall ti mariribukan nga asawa a lalaki a nakapaltog ket tinirana dagiti dua a nakabasol. Awan kadakuada ti natay, ket dagus a naagaw kenkuana ti armas, ngem iti sumaganad nga aldaw intampok ti maysa a nalatak a pagiwarnakan iti parupana ti damag iti ‘panangpaltog iti uneg ti maysa a simbaan.’ Anian a pannakalais ti kongregasion ken iti nagan ni Jehova ti inyeg ti kinakurang ti panagteppel dayta a panglakayen!
Panagteppel kadagiti Sabsabali Pay a Paset
16. Apay a rebbeng a naannad dagiti panglakayen a mangwatwat iti panagteppel no mangipaayda kadagiti palawag publiko?
16 Kasapulan unay ti panagteppel no mangipaay ti palawag publiko ti maysa a panglakayen. Ti managpalawag iti publiko rebbeng nga agbalin nga ulidan ti panagtalek ken kinatimbeng. Dadduma padasenda a liwliwaen dagiti managdengngegda kadagiti adu a nakakatkatawa a kumento tapno laeng agkatawada. Daytoy mabalinna nga ipadlaw ti itutulok iti pannakasulisog a mangay-ayo kadagiti managdengngegda. Siempre, amin nga itutulok iti pannakasulisog ket maysa a kinakurang ti panagteppel. Mabalin pay a maikuna a ti atiddug unay a palawag ipadlawna ti kinakurang ti panagteppel, kasta met ti di umdas a panagsagana.
17, 18. Ania ti akem ti panagteppel iti panangtimbeng ti maysa a panglakayen kadagiti nagduduma a responsabilidadna?
17 Tunggal nagaget a panglakayen rebbeng a malasatanna ti karit iti panangtimbeng iti nagduduma a pakasapulan ti panawen ken pigsana. Kasapulan ti panagteppel tapno saan nga agturong iti panaglablabes iti agsumbangir a dasig. Dadduma a panglakayen nagbalinda a maseknan unay kadagiti dawdawaten ti kongregasion ket nabaybay-andan dagiti pamiliada. Ngarud, idi imbaga ti maysa a kabsat a babai iti asawa ti maysa a panglakayen maipapan ti nasayaat a panangipastor a panagsarungkar a naaramidanna kenkuana, imsiag ti asawa ti panglakayen: “Tarigagayak a mangaramidto met koma ti panangipastor a panagsarungkar kaniak!”—1 Timoteo 3:2, 4, 5.
18 Kasapulan met ti maysa a panglakayen ti panagteppel tapno matimbengna ti panawen nga usarenna iti personal a panagadal ken iti usarenna idiay tay-ak ti ministerio wenno kadagiti panangipastor a panagsarungkar. Gapu iti kinamanangallilaw ti puso ti tao, nakalaklaka para iti maysa a panglakayen a busbosen ti ad-adu a tiempo ngem ti maiparbeng iti banag a pakaay-aywanna unay. No kayatna dagiti libro, amangan no mangbusbos iti ad-adu a tiempo iti personal a panagadal ngem iti maiparbeng. No mariknana a narigrigat ti panagbalaybalay a ministerio, amangan no agsapul kadagiti pambar iti panangbaybay-ana iti daytoy babaen kadagiti panangipastor a panagsarungkar.
19. Ania nga obligasion ti adda kadagiti panglakayen a mangipaganetget iti panagkasapulan iti panagteppel?
19 Ti obligasion a mangsalimetmet iti kumpidensial kiddawenna met a ti maysa a panglakayen agbalin koma a nasiglat a mangipakat iti natibker a panagteppel. Maikanatad ditoy ti balakad a: “Dika ipalgak ti palimed ti sabali.” (Proverbio 25:9) Isingasing ti kapadasan a mabalin a daytoy ti maysa kadagiti kasasaknapan pannakasalungasingna a kiddaw kadagiti panglakayen. No addaan ti maysa a panglakayen ti masirib ken naayat nga asawa a kenkuana isut’ addaan nasayaat a komunikasion, mabalin nga adda pagannayasan iti biangna a mangisarita wenno uray mangdakamat laeng kadagiti bambanag a rebbeng a mailimed. Ngem di umiso ken di pulos nainsiriban daytoy. Umuna, liputanna ti panagtalek. Dagiti naespirituan a kakabsat a lallaki ken babbai mapanda kadagiti panglakayen ket agpudnoda kadakuada gapu ta addaandat’ panagtalek a siiinget a mailimed dayta a banag. Ti panangidanon iti mailimed a banag iti asawa a babai ket di umiso, di nainsiriban, ken di met naayat gapu ta mangisaad daytoy ti di kasapulan a babantot kenkuana.—Proverbio 10:19; 11:13.
20. Apay a napateg kadagiti panglakayen ti panangwatwat ti panagteppel?
20 Awan duadua, ti panagteppel ket, ay, nakapatpateg, ket nangnangruna dayta kadagiti panglakayen! Iti bileg ti pannakaitalek kadakuada ti pribilehio iti panangidaulo iti ili ni Jehova, addaandat’ dakdakkel a sungsungbatan. Yantangay adu ti naited kadakuada, adu met ti makalikaguman kadakuada. (Lucas 12:48; 16:10; idiligyo ti Santiago 3:1.) Pribilehio ken rebbengen dagiti panglakayen ti mangituyang ti nasayaat nga ulidan kadagiti sabsabali. Nangnangruna ngem iti dayta, dagiti nadutokan a panglakayen addada iti saad a mangaramid ti ad-adu a kinaimbag wenno ad-adu a pannakadangran ngem dagiti sabsabali, a masansan agpannuray iti no ipakatda ti panagteppel wenno saan. Di pagsiddaawan a kuna ni Pablo: “Ti managaywan rebbeng a . . . managteppel.”
Malagipmo Kadi?
◻ Aniada a Nainkasuratan a kiddaw kadagiti panglakayen ti mangipakita a rebbeng a watwatenda ti panagteppel?
◻ Apay a kasapulan dagiti panglakayen ti panagteppel no makilangenda kadagiti padada a manamati?
◻ Kasanot’ rebbeng a pannakawatwat ti panagteppel kadagiti miting dagiti panglakayen?
◻ Ania a karit ti ipasango ti pakasapulan dagiti panglakayen a mangsalimetmet iti kumpidensial?
[Ladawan iti panid 20]
Ti panangiparang iti panagteppel ket napateg kadagiti miting dagiti panglakayen
[Ladawan iti panid 23]
Dagiti Kristiano a panglakayen rebbeng a watwatenda ti panagteppel ken taginayonenda ti kinalimed