Pagbalinenyo a Naballigi ti Biagyo!
“Naragsak ti tao a saan a magna iti patigmaan dagiti nadangkes . . .Agballiginto amin nga aramidenna.”—SALMO 1:1, 3.
1. (a) Kasano ti panangmatmat dagiti adu nga agtutubo iti lubong iti balligi? (b) Kasano ti panangiladawan ti Biblia iti naballigi a tao?
BALLIGI—ania ti kaipapanan kadakayo dayta a sao? “Ti naballigi a negosio ti kapatgan a kalatko,” kinuna ti maysa nga agtutubo a lalaki. Kinuna ti maysa nga agtutubo a babai: “Kangrunaan nga arapaapko ti maaddaan iti naragsak a pamilia.” Ngem kuna ti sabali pay nga agtutubo a babai: “Arapaapko ti maaddaan laeng iti napintas a kondominium, napintas a kotse . . . Ti laeng bukodko a pagimbagan ti pakaseknak.” Ti problema, saan a marukod ti pudno a balligi babaen ti kuarta, pamilia, wenno karera a pagbaknangan. Iti Salmo 1:1-3, mabasatayo: “Naragsak ti tao a saan a magna iti patigmaan dagiti nadangkes . . . Ti pakaragsakanna adda iti linteg ni Jehova . . . Agballiginto amin nga aramidenna.”
2. Sadino ti pakasarakan ti pudpudno a balligi, ket ania ti kakaisuna a pamay-an tapno magun-od dayta?
2 Adda ikarkari ditoy ti Biblia a di maited ti asinoman a tao—napaypayso a balligi! Ngem saan a pinansial a gunggona. Mamallaag a mismo ti Biblia: “Ti ayat iti kuarta isu ti ramut dagiti amin a kita ti makadangran a bambanag.” (1 Timoteo 6:10) Masarakan ti pudpudno a balligi iti panangay-ayo iti Dios—agraman ti panangtungpal iti linteg ni Jehova. Daytoy laeng ti mangted iti pudpudno a pannakapnek ken napaypayso a kinaragsak! Mabalin a kasla saan a makaay-ayo kadakayo ti maipapan iti panagpasakup iti linteg ni Jehova ken ti mabagaan no ania ti aramidenyo. Ngem kinuna ni Jesus: “Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.” (Mateo 5:3) Mabigbigyo man wenno saan, naparsuakayo nga addaan kadagiti naespirituan a kasapulan—agraman ti nasged a panagkasapulan a mangammo iti Dios ken mangtarus kadagiti panggepna. Gapuna, masagrapyo laeng ti pudno a kinaragsak no mapennek dagita a kasapulanyo ken tungpalenyo “ti linteg ni Jehova.”
No Apay a Kasapulantayo Dagiti Linteg ti Dios
3. Apay a rumbeng a maragsakantayo a ni Jehova ti ‘mangiturong kadagiti addangtayo’?
3 Insurat ni propeta Jeremias: “O Jehova, ammok a ti dalan ti tao saan nga agtaud kenkuana met laeng; saan nga agtaud iti tao a magna ti panangiturong kadagiti addangna.” (Jeremias 10:23) Pudno daytoy kadagiti amin a tattao, ubing man wenno nataengan. Saan laeng nga agkurangtayo iti sirib, padas, ken pannakaammo a mangiturong kadagiti addangtayo; awan kalintegantayo a mangaramid iti dayta. Iti Apocalipsis 4:11, kuna ti Biblia: “Maikarika, Jehova, a mismo a Diosmi, nga umawat ti dayag ken ti dayaw ken ti pannakabalin, agsipud ta pinarsuam dagiti isuamin a bambanag, ket gapu iti pagayatam napaaddada ken naparsuada.” Kas Namarsua kadatayo, ni Jehova ti “ubbog ti biag.” (Salmo 36:9) Gapu ta kasta, ad-adda nga ammona ngem iti asinoman no kasano ti rumbeng a panangusartayo iti biagtayo. Dayta ti gapuna a nangaramid kadagiti linteg, saan a tapno paidamannatayo iti ragsak, no di ket agpaay iti pagimbagantayo. (Isaias 48:17) Diyo ikankano ti linteg ti Dios, ket sigurado a pannakapaay ti pagtungpalanyo.
4. Apay a nagadu dagiti agtutubo a mangdaddadael iti biagda?
4 Kas pagarigan, nautobyo kadin no apay a nagadu nga agtutubo ti mangdaddadael iti biagda babaen ti droga, imoralidad, ken dadduma pay a bisio? Kuna ti Salmo 36:1, 2: “Ti kinasalungasing ti nadangkes kunana iti uneg toy pusok [“ti pusona,”], awan panagbuteng iti Dios iti saklang dagiti matana. Ta al-aliogenna ti bagina kadagiti matana met laeng, nga iti kinadakesna dinto masukalan ken magura.” Gapu ta awananda iti umno a “panagbuteng iti Dios,” al-allilawen dagiti adu nga agtutubo ti bagbagida, nga ipagarupda nga awan dakes nga ibunga dagiti napeggad nga aramidda. Ngem inton agangay, mabigbigdanto daytoy di agbalbaliw a prinsipio: “Aniaman nga imulmula ti maysa a tao, daytoyto met ti apitenna; agsipud ta ti agimulmula a maipaay iti lasagna apitennanto ti panagrupsa manipud iti lasagna, ngem ti agimulmula maipaay iti espiritu apitennanto ti agnanayon a biag manipud iti espiritu.”—Galacia 6:7, 8.
‘Panangbilang Kadagiti Al-aldaw’
5, 6. (a) Apay a dagiti agtutubo ‘bilangenda [koma] dagiti al-aldawda,’ ket ania ti kayat a sawen dayta? (b) Ania ti kayat a sawen ti ‘pananglagip iti Naindaklan a Namarsua kadatayo’?
5 Kasanoyo a mapagbalin a naballigi ti biagyo ket ‘agapitkayto iti agnanayon a biag’? Insurat ni Moises: “Dagiti al-aldaw dagiti tawenmi pitopuloda a tawen, wenno agpapan pay gapu iti kinabileg walopulo a tawen . . . Lumabas nga apagbiit, ket tumayabkamin.” (Salmo 90:10) Mabalin a manmano a mapanunotyo ti ipapatay, no mapanunotyo man. Kinapudnona, adu nga agtutubo ti agbibiag a kas man la saanda a matay. Ngem impabigbig ni Moises kadatayo ti nasaem a kinapudno nga ababa ti biag. Ditay pay ketdi masigurado no agbiagtayo iti 70 wenno 80 a tawen. “Ti panawen ken di mapakpakadaan a pasamak” mabalin a kettelenna ti biag uray dagidiay ubing pay ken nasalun-at. (Eclesiastes 9:11) Kasanoyo ngarud nga usaren ti napateg a biag a sagsagrapenyo ita? Inkararag ni Moises: “Isuronakami a mangbilang kadagiti al-aldawmi, tapno magun-odmi koma ti puso a manakem.”—Salmo 90:12.
6 Ania ti kayat a sawen ti panangbilang kadagiti aldawyo? Dina kayat a sawen a sangkapanunotyo no kasano kapaut ti panagbiagyo. Inkarkararag ni Moises nga isuro koma ni Jehova dagiti tattaona no kasanoda nga usaren ti natda nga aldaw ti biagda iti wagas a pakaidayawan ni Jehova. Bilbilangenyo kadi dagiti aldaw ti biagyo—nga ibilangyo ti tunggal aldaw kas napateg a sanikua a mausar a pakaidayawan ti Dios? Kastoy ti iparegta ti Biblia kadagiti agtutubo: “Ikkatem ti liday ita pusom, ket ikkatem ti kinadakes ita lasagmo; ta ti kinaagtutubo ken panagbannawag ti biag ubbawda. Lagipem ti Namarsua kenka [“Naindaklan a Namarsua kenka,”] kadagiti aldaw ti kinaagtutubom.” (Eclesiastes 11:10–12:1) Saan a basta di pananglipat nga adda Namarsua ti kayat a sawen ti pananglaglagip kenkuana. Idi impakpakaasi ti kriminal ken Jesus, “Laglagipennak inton makagtengka iti pagariam,” saan a ti pananglagip laeng ni Jesus iti naganna ti kayatna a mapasamak. Kayatna nga agtignay ni Jesus, a pagungarenna! (Lucas 23:42; idiligyo ti Genesis 40:14, 23; Job 14:13.) Umasping iti dayta, ti pananglagip ken Jehova kaipapananna ti panagtignay, panangaramid iti makaay-ayo kenkuana. Maikuna kadi a silalagipkayo ken Jehova?
Diyo Apalan Dagiti Managdakdakes
7. Apay a dagiti dadduma nga agtutubo lipatenda ti Namarsua kadakuada? Mangtedkayo iti ehemplo.
7 Adu nga agtutubo ti manglipat ken Jehova gapu ta kadakuada nainget unay ti agbalin a Saksi. Malaglagip ti maysa a kabsat a lalaki idiay España no kasano ti panagriknana idi agtutubo pay laeng: “Naallukoyak iti lubong agsipud ta kasla narigat a suroten ken nainget ti kinapudno. Kaipapananna ngamin ti panagtugaw, panagadal, pannakigimong, panagkorbata, ket saan a dagita ti kayatyo nga aramiden.” Mariknayo kadi no dadduma a maikapkapiskayo gapu ta agserserbikayo iti Dios? Nalabit masdaawkayo a makaammo a kasta ti narikna idi ti maysa kadagiti nangisurat iti Biblia. Pangngaasiyo ta luktanyo ti Bibliayo ket basaenyo ti Salmo 73.
8. Apay nga ‘immapal [ni Asaf] kadagiti napalangguad’?
8 Intay sukimaten ti dadduma a detalye daytoy a salmo. Kuna ti Sal 73 bersikulo 2 ken 3: “Ngem no siak, dagiti saksakak nagistayda napanen; dagiti addangko ngannganida la unay naigalis. Ta immapalak kadagiti napalangguad, idi a nakitak ti kinarang-ay [“kinatalna,”] dagiti managdakdakes.” Sigun iti paulona, ni Asaf ti nangisurat iti daytoy a salmo. Maysa ni Asaf a Levita a musiko ken kataeb ni Ari David. (1 Cronicas 25:1, 2; 2 Cronicas 29:30) Nupay naaddaan iti nagsayaat a pribilehio nga agserbi iti templo ti Dios, ‘immapal’ kadagiti tattao a nangipannakkel iti kinadakesda. Agparang nga awan dakes a mapaspasamak kadakuada; kasla natalna ken natalgedda. Kinapudnona, dagiti kasla balligi a naragpatda ‘ad-adu ngem ti mabalin a kalikaguman ti pusoda.’ (Sal 73 Bersikulo 5, 7) Agsaoda a ‘sipapalangguad,’ wenno pagpangasda dagiti gapuananda. (Sal 73 Bersikulo 8) “Intan-okda ti ngiwatda kadagiti langlangit, ket ti dilada agdakiwas ditoy daga,” nga awan a pulos ti ikabkabilanganda—idiay langit man wenno ditoy daga.—Sal 73 Bersikulo 9.
9. Kasano a mabalin a marikna dagiti dadduma nga agtutubo a Kristiano ita ti kas iti narikna ni Asaf?
9 Mabalin a maikuna met ti kasta maipapan kadagiti kapatadayo idiay eskuelaan. Nalabit mangngegyo ida nga awanan bain a mangipannakkel kadagiti imoral nga aramidda, naariwawa a panagragragsakda, ken ti pannakaigamerda iti arak ken droga. No paggidiatenyo ti makunkuna a naragsak a panagbiagda ken ti akikid a dalan a masapul a pagnaanyo kas Kristiano, mabalin nga ‘umapalkayo [no dadduma] kadagiti napalangguad.’ (Mateo 7:13, 14) Naikuna pay ketdi ni Asaf: “Pudno nga ubbaw ti panangugasko itoy pusok, ken panagbuggok kadagiti im-imak iti kinadalus; ta agmalmalem a nadidigraak.” (Sal 73 Bersikulo 13, 14) Wen, pinagduaduaanna ti pateg ti panagserbi iti Dios ken ti nalinteg a panagbiag.
10, 11. (a) Ania ti namagbalbaliw iti karirikna ni Asaf? (b) Kasano nga adda dagiti managdakdakes iti “nagalis a yan”? Mangtedkayo iti ehemplo.
10 Naimbag ta saan a nagpaut ni Asaf iti daytoy a nakalkaldaang a kasasaad. Naamirisna a dagus a maysa laeng nga ilusion ti kasla natalna a kasasaad dagiti managdakdakes—ken apagbiit laeng! Kinunana: “Pudno nga ikabilmo ida kadagiti nagalis a yan: itublakmo ida iti pannakadadael. Anian ti panagbalinda a nalangalang iti apagdarikmat; marunotda a maibus kadagiti am-ames.” (Sal 73 Bersikulo 18, 19) Adu met kadagiti kapatadanyo ti adda iti “nagalis a yan.” Inton agangay, agpullodanto gapu iti dakes nga aramidda, a nalabit mangibunga iti di matarigagayan a panagsikog, sakit a mayakar babaen ti sekso, pannakaibalud wenno ipapatay pay ketdi! Nakarkaro pay, agbalinda a kabusor ti Dios.—Santiago 4:4.
11 Napasaran daytoy a mismo ti maysa nga agtutubo a Saksi idiay España. Idi agtutubo pay laeng, doble kara ti panagbiagna. Nakibarkada iti maysa a bunggoy dagiti dakes nga agtutubo. Di nagbayag, nagayat iti maysa kadakuada—maysa a durogista. Nupay saan a nagdroga a mismo, igatgatanganna idi iti droga. “Tultulongak pay ketdi a mangitudok iti dagum,” inaminna. Naimbag ta nakapanunot daytoy a kabsat ket naisubli ti naespirituan a salun-atna. Ngem anian a pannakakigtotna idi madamagna a natay iti AIDS daydi durogista a nobiona. Wen, kas kinuna ti salmista, adda dagiti dakes a tattao iti “nagalis a yan.” Dagiti dadduma mabalin a matayda a di ninamnama gapu iti nalulok a kabibiagda. No maipapan kadagiti dadduma pay, malaksid no agbalbaliwda, sanguendanto iti saan a mabayag ti “pannakaipanayag ni Apo Jesus manipud langit a kadua dagiti mannakabalin nga anghelna iti dumardarang nga apuy, bayat nga iyegna ti pammales kadagidiay di makaammo iti Dios ken kadagidiay di agtulnog iti naimbag a damag maipapan ken Apotayo a Jesus.”—2 Tesalonica 1:7, 8.
12. Kasano a nabigbig ti maysa nga agtutubo idiay Japan a minamaag ti umapal kadagiti managdakdakes?
12 Anian a kinamaag ngarud no apalanyo dagidiay “di makaammo iti Dios”! Kinapudnona, dagidiay makaammo ken Jehova ken addaan namnama nga agbiag nga agnanayon ti rumbeng nga apalan. Nabigbig dayta ti maysa nga agtutubo a kabsat a lalaki idiay Japan. Kas agtutubo, “kayatna [met idi] ti dakdakkel a wayawaya.” Kinunana: “Impagarupko a maikapkapisak. Idi kuan, nabigbigko no ania ti pagbanagan ti biagko no awan ti kinapudno. Kasla makitkitak nga agbiagak iti 70 wenno 80 a tawen ket kalpasanna matayakon. Ngem ididiaya ni Jehova ti namnama a panagbiag nga agnanayon! Ti pannakaamirisko iti daytoy ti nakatulong kaniak a mangipateg iti adda kaniak.” Uray pay kasta, saan a nalaka ti agtalinaed a matalek iti tengnga dagiti tattao a di sumursurot kadagiti linteg ti Dios. Ania dagiti mabalinyo nga aramiden tapno masarangetyo dagita nga impluensia?
Pilienyo Dagiti Pakikadkaduaanyo!
13, 14. Apay a nasken a pilientayo dagiti pakikadkaduaantayo?
13 Maminsan pay nga usigentayo ti pannakailadawan ti naballigi a tao, kas nailanad iti Salmo 1:1-3 : “Naragsak ti tao a saan a magna iti patigmaan dagiti nadangkes, ken saan nga agtakder iti dalan dagiti managbasol, ken saan nga agtugaw iti tugaw dagiti managuyaw. Ngem ti pakaragsakanna adda iti linteg ni Jehova, ket iti lintegna agbasa a siaalumamay iti aldaw ken rabii. Ket sigurado nga agbalinto a kas iti kayo a naimula iti sibay dagiti ayus ti danum, nga agbunga iti tiempona ken saan a malaylay dagiti bulongna, ket agballiginto amin nga aramidenna.”
14 Umuna iti amin, imutektekanyo a dakkel ti maaramidan ti pannakitimtimpuyogyo. Kuna ti Proverbio 13:20:“Ti makipagna kadagiti masirib a tattao agbalinto a masirib, ngem ti makilangenlangen kadagiti maag dakesto ti pagbanaganna.” Di kayat a sawen daytoy ti panagbalin a naalipunget, saan a mannakigayyem, wenno nasabrak kadagiti agtutubo a saan a Saksi ni Jehova. Idagadag ti Biblia nga ayatentayo dagiti kaarrubatayo ken ‘makikappiatayo iti isuamin a tattao.’ (Roma 12:18; Mateo 22:39) Nupay kasta, mabalin a masarakanyo ti bagiyo a ‘magmagna iti patigmaan’ dagidiay saan a sumursurot kadagiti pagalagadan ti Biblia no nasingedkayo unay kadakuada.
Dagiti Magunggona iti Panagbasa iti Biblia
15. Kasano a mapatanor dagiti agtutubo ti panagtarigagay nga agbasa iti Biblia?
15 Kinuna pay ti salmista a ti naballigi a tao pagragsakanna a basbasaen “a siaalumamay [ti linteg ti Dios] iti aldaw ken rabii.” (Salmo 1:1, 2) Pudno, saan a parparawpaw ti panangbasa iti Biblia, ket “adda sumagmamano a bambanag [iti dayta] a narigat a maawatan.” (2 Pedro 3:16) Ngem di rumbeng a makapauma ti panagbasa iti Biblia. Mabalinyo a ‘patanoren ti panagtarigagay iti awan lalaokna a gatas’ ti Sao ti Dios. (1 Pedro 2:2) Padasenyo ti agbasa iti uray ababa laeng kada aldaw. No adda dagiti punto a diyo maawatan, agsukisokkayo. Kalpasanna, utobenyo ti nabasayo. (Salmo 77:11, 12) No marigatankayo a mangipamaysa iti panunotyo, padasenyo a basaen a “siaalumamay.” Inton agangay, sigurado a kaay-ayoyonton ti agbasa iti Biblia. Kinuna ti maysa nga agtutubo a kabsat a babai idiay Brazil: “Kasla kanayon nga adayo idi kaniak ni Jehova. Ngem sumagmamano a bulan itan a parparang-ayek ti personal a panagadal ken panagbasak iti Biblia. Mariknak a nasingsingedak itan ken Jehova. Ad-adda a napaypayson kaniak.”
16. Kasano nga ad-adda a magunggonaantayo kadagiti gimong ti kongregasion?
16 Nasken met iti naespirituan nga irarang-ayyo ti itatabuno kadagiti gimong ti kongregasion. No “siputanyo no kasano ti panagimdengyo,” makagun-odkayo iti dakkel a pammaregta. (Lucas 8:18) Mariknayo kadi no dadduma a saan unay a makapainteres dagiti gimong? Bueno, saludsodanyo ti bagiyo, ‘Ania ti ar-aramidek tapno agbalin a makapainteres dagiti gimong? Agim-imdengak kadi? Agsagsaganaak kadi? Agkomkomentoak kadi?’ Kuna ngamin ti Biblia nga ‘agpipinnanunottayo iti maysa ken maysa tapno mangparegta iti ayat ken nasayaat nga ar-aramid, . . . [nga] agpipinnaregtatayo iti maysa ken maysa.’ (Hebreo 10:24, 25) Tapno maaramid daytoy, masapul a makipartisiparkayo! Siempre, tapno makapartisiparkayo, masapul nga antemano nga agadalkayo. Inamin ti maysa nga agtutubo a kabsat a babai: “Talaga a nalaklaka ti makipartisipar kadagiti gimong no agsaganaka.”
Ti Panangsurot iti Dalan ti Dios Mangiturong iti Balligi
17. Kasano a ti tao a naanep nga agbasa iti Biblia ket mayarig “iti maysa a kayo a naimula iti sibay dagiti ayus ti danum”?
17 Kinuna pay ti salmista a mayarig ti naballigi a tao iti “maysa a kayo a naimula iti sibay dagiti ayus ti danum.” Dagiti ayus ti danum mabalin a tuktukoyenda dagiti pasayak a mangsibug kadagiti kayo iti minuyongan. (Isaias 44:4) Ti inaldaw a panangbasa iti Biblia kayariganna ti pannakaikonektar iti kasta a di maibusan a gubuayan ti taraon ken bang-ar. (Jeremias 17:8) Inaldaw a makagun-odkayo iti bileg a kasapulanyo tapno maparmekyo dagiti suot ken pakarigatan. No masursuroyo ti panagpampanunot ni Jehova, maaddaankayo iti sirib a kasapulanyo iti panangaramid kadagiti nainsiriban a pangngeddeng.
18. Ania ti mangipasigurado nga agballigi ti maysa nga agtutubo iti panagserbina ken Jehova?
18 No dadduma, mabalin a kasla narigat ti agserbi ken Jehova. Ngem diyo kunaen a narigat unay ket diyo mabaelan. (Deuteronomio 30:11) Ikarkari ti Biblia kadakayo nga ‘agballiginto amin nga aramidenyo,’ no la ket ti panangay-ayo ken Jehova ken ti panangparagsak iti pusona ti kangrunaan a panggepyo! (Proverbio 27:11) Ken laglagipenyo, saankayo nga agmaymaysa. Tulongandakayo da Jehova ken ni Jesu-Kristo. (Mateo 28:20; Hebreo 13:5) Ammoda dagiti pakarigatan a pakaipasanguanyo, ket didakayto baybay-an. (Salmo 55:22) Adda met a mangsaranay kadakayo ti “intero a timpuyog dagiti kakabsat” ken dagiti dadakkelyo no managbutengda iti Dios. (1 Pedro 2:17) Buyogen ti kasta a pannaranay, agraman determinasion ken panagreggetyo, matagiragsakyo ti naballigi a biag saan laeng nga ita no di ket iti agnanayon!
Dagiti Pangrepaso a Saludsod
◻ Ania ti pudpudno a balligi?
◻ Apay a kasapulantayo ni Jehova a mangiturong kadagiti addangtayo?
◻ Kasano ti ‘panangbilang [dagiti agtutubo] kadagiti al-aldawda’?
◻ Apay a minamaag ti umapal kadagiti managdakdakes?
◻ Kasano a ti inaldaw a panagbasa iti Biblia ken regular a pannakigimong matulonganna dagiti agtutubo a mangtagiragsak iti naballigi a biag?
[Ladawan iti panid 20]
Gapu ta awananda iti umno a “panagbuteng iti Dios,” adu nga agtutubo ti mangdaddadael iti biagda
[Ladawan iti panid 22]
Masansan a malipatan dagiti agtutubo nga apitendanto ti bunga dagiti aramidda
[Ladawan iti panid 23]
Sursuruenyo a tagiragsaken ti panagbasayo iti Biblia
[Ladawan iti panid 23]
Ad-adda a matagiragsakyo dagiti gimong no makipartisiparkayo