Ti Sao ni Jehova Nabiag

Dagiti Tampok iti Libro nga Umuna a Cronicas

AGARUP 77 a tawen ti napalabasen sipud idi nagsubli dagiti Judio iti daga a nakayanakanda kalpasan ti pannakaidestieroda idiay Babilonia. Nakatakder iti 55 a tawenen ti templo a binangon manen ni Gobernador Zorobabel. Ti kangrunaan a rason iti panagsubli dagiti Judio ket tapno isublida ti pudno a panagdayaw idiay Jerusalem. Ngem saan a naregta dagiti tattao no iti panagdayaw ken ni Jehova. Kasapulanda unay ti pammaregta, ket dayta ti nailanad iti Umuna a Cronicas a libro ti Biblia.

Malaksid iti rekord ti kapuonan, ti Umuna a Cronicas saklawenna ti agarup 40 a tawen, manipud iti ipapatay ni Ari Saul agingga iti ipapatay ni Ari David. Ni Esdras ti pagaammo a nangisurat iti daytoy a libro idi tawen 460 K.K.P. Interesadotayo iti Umuna a Cronicas agsipud ta lawlawagannatayo maipapan iti panagdayaw iti templo ken mangipaay kadagiti detalye maipapan iti kapuonan ti Mesias. Kas paset ti naipaltiing a Sao ti Dios, mangipaay dayta iti mensahe a mangpabileg iti pammatitayo ken ad-adda a mangpasayaat iti pannakaawattayo iti Biblia.​—Hebreo 4:12.

NAPATEG A REKORD DAGITI NAGNAGAN

(1 Cronicas 1:1–9:44)

Ti detalyado a listaan ti kapuonan a ginupgop ni Esdras ket napateg gapu iti di kumurang a tallo a rason: tapno masigurado a dagiti laeng autorisado a lallaki ti agserbi kas papadi, tapno tumulong iti panangammo iti tawid dagiti tribo, ken tapno maitalimeng ti rekord ti kapuonan ti Mesias. Babaen ti rekord, matunton ti kapuonan dagiti Judio mangrugi iti umuna a tao. Sangapulo a kaputotan ti naglabas manipud ken Adan agingga ken Noe, ken sabali pay a sangapulo a kaputotan agingga ken Abraham. Kalpasan ti pannakailista dagiti annak ni Ismael, dagiti annak ni Ketura a kamalala ni Abraham, ken dagiti annak ni Esau, intampok ti salaysay ti kapuonan ti 12 nga annak ni Israel.​—1 Cronicas 2:1.

Adu ti naisalaysay maipapan kadagiti kaputotan ti Juda gapu ta agtaud kadagitoy ti naarian a kapuonan ni Ari David. Adda 14 a kaputotan manipud ken Abraham agingga ken David, ken sabali pay a 14 a kaputotan agingga iti tiempo a pannakaidestiero dagiti Judio idiay Babilonia. (1 Cronicas 1:27, 34; 2:1-15; 3:1-17; Mateo 1:17) Kalpasanna, inlista ni Esdras dagiti kaputotan dagiti tribo iti daya ti Jordan, a sinaruno ti kapuonan dagiti annak ni Levi. (1 Cronicas 5:1-24; 6:1) Kalpasanna, naipaay ti sumario ti dadduma a tribu iti laud ti Karayan Jordan ken detalyado a kapuonan ni Benjamin. (1 Cronicas 8:1) Nailista met dagiti nagan dagiti damo a nagnaed iti Jerusalem kalpasan ti pannakakayaw iti Babilonia.​—1 Cronicas 9:1-16.

Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:

1:18​—Siasino ti ama ni Sela​—ni Cainan wenno ni Arpaksad? (Lucas 3:35, 36) Ni Arpaksad ti ama ni Sela. (Genesis 10:24; 11:12) Ti sao a “Cainan” iti Lucas 3:36 ket mabalin a nabaliwan a porma ti sasao a “dagiti Caldeo.” No pudno dayta, mabalin a kastoy ti mabasa iti orihinal a teksto, “ti anak ni Arpaksad a Caldeo.” Wenno mabalin a maymaysa a tao ti tuktukoyen dagiti nagan a Cainan ken Arpaksad. Laglagipentayo met a ti ebkas nga “anak ni Cainan” ket saan a masarakan kadagiti dadduma a manuskrito.​—Lucas 3:36, footnote ti New World Translation of the Holy Scriptures​—With References.

2:15​—Ni kadi David ti maikapito nga anak a lalaki ni Jesse? Saan. Walo a lallaki ti annak ni Jesse, ket ni David ti inaudi. (1 Samuel 16:10, 11; 17:12) Maysa kadagiti annak ni Jesse ti nabatad a natay a di nakaputot. Yantangay awan ti mairekord a kaputotan dayta nga anak, inikkat ni Esdras ti naganna.

3:17​—Apay a ti Lucas 3:27 tukoyenna ti anak ni Jeconias a ni Sealtiel kas anak ni Neri? Ni Jeconias ti ama ni Sealtiel. Ngem nabatad nga inted ni Neri ti anakna kas asawa ni Sealtiel. Ni Lucas tinukoyna ti manugang ni Neri kas anak ni Neri kas met laeng iti panangtukoyna ken ni Jose, nga inawaganna kas anak ni Heli nga ama ni Maria.​—Lucas 3:23.

3:17-19​—Kasano ti panagkakabagian da Zorobabel, Pedaias, ken Sealtiel? Ni Zorobabel ket anak ni Pedaias, a kabsat ni Sealtiel. Ngem ti Biblia no dadduma awaganna ni Zorobabel kas ti anak ni Sealtiel. (Mateo 1:12; Lucas 3:27) Mabalin a kasta gapu ta ni Sealtiel ti nangpadakkel ken ni Zorobabel kalpasan ti ipupusay ni Pedaias. Wenno, nalabit a gapu ta natay ni Sealtiel nga awanan iti anak, inasawa ni Pedaias ti nabalo nga ipagna, a nangibunga iti pannakaipasngay ni Zorobabel.​—Deuteronomio 25:5-10.

5:1, 2​—Ania ti kaipapananna ken ni Jose ti panangawat iti kalintegan kas inauna? Kayatna a sawen dayta a doble ti bingay ni Jose iti tawid. (Deuteronomio 21:17) Nagbalin ngarud kas ti ama ti dua a tribo​—ti Efraim ken Manases. Tunggal maysa kadagiti dadduma nga annak ni Israel ket nagbalin nga ama ti maysa laeng a tribo.

Dagiti Masursurotayo:

1:1–9:44. Dagiti kapuonan dagiti pudno a nagbiag a tattao paneknekanda a ti intero nga urnos ti pudno a panagdayaw ket naibatay, saan nga iti sarsarita, no di ket iti kinapudno.

4:9, 10. Sinungbatan ni Jehova ti napasnek a kararag ni Jabez a natalna a pannakapalawa ti teritoriana para iti ad-adu a managbuteng-Dios a tattao. Kasapulan met a sipapasnek nga ikararagtayo ti panagadu dagiti agdaydayaw iti Dios bayat a sireregta a makipasettayo iti trabaho a panagaramid iti adalan.

5:10, 18-22. Idi kaaldawan ni Ari Saul, dagiti tribo iti daya ti Jordan pinarmekda dagiti Hagrita nupay nasursurok ngem doble ti bilang dagitoy a kabusor. Nagtalek ngamin ken nagkamang ken ni Jehova dagiti maingel a lallaki kadagitoy a tribo. Maaddaantayo koma iti naan-anay a panagtalek ken ni Jehova bayat a makigubattayo iti naespirituan kadagiti kabusor nga ad-adu ngem kadatayo.​—Efeso 6:10-17.

9:26, 27. Naitalek ti dakkel nga annongen kadagiti Levita nga agay-aywan iti ridaw. Naited kadakuada ti tulbek ti pagserkan nga agturong kadagiti nasantuan a lugar iti templo. Pinaneknekanda a mapangnamnamaanda no iti pananglukat iti ridaw iti kada aldaw. Naiparebbeng kadatayo ti panangdanon kadagiti tattao iti teritoria ken iti panangtulong kadakuada nga agdayaw ken ni Jehova. Saan aya a rumbeng nga agbalintayo met a mapagpannurayan ken mapagtalkan kas kadagiti Levita nga agay-aywan iti ridaw?

NAGARI NI DAVID

(1 Cronicas 10:1–29:30)

Iti rugi ti salaysay, agngangabit ti biag ni Ari Saul ken dagiti tallo nga annakna a lallaki bayat a makigubgubatda kadagiti Filisteo iti Bantay Gilboa. Ni David, nga anak ni Jesse, isu ti naisaad nga agari iti tribo ti Juda. Dagiti lallaki manipud iti amin a tribo napanda iti Hebron ket insaadda ni David kas ari iti intero nga Israel. (1 Cronicas 11:1-3) Di nagbayag kalpasanna, sinakupna ti Jerusalem. Kalpasanna, dagiti Israelita impanda idiay Jerusalem ti lakasa ti tulag “buyogen ti narag-o a panagdir-i ken buyogen ti panangpaguni iti tangguyob ken . . . agtoktokarda iti napigsa kadagiti pagtokar nga adda kuerdasna ken kadagiti arpa.”​—1 Cronicas 15:28.

Inyebkas ni David ti tarigagayna a mangbangon iti balay agpaay iti pudno a Dios. Gapu ta ni Solomon ti nangtedanna iti pribilehio a mangibanag iti dayta, nakitulag ni Jehova ken ni David maipaay iti maysa a Pagarian. Bayat ti pannakigubat ni David kadagiti kabusor ti Israel, nagsasaruno ti panagballigina babaen ti tulong ni Jehova. Ngem ti di inanamongan ti Dios a panangaramidna iti sensus ket nagresulta iti ipapatay ti 70,000 nga iturayanna. Kalpasan nga indanon kenkuana ti anghel ti bilin nga adda koma mabangon nga altar agpaay ken ni Jehova, gimmatang ni David iti lugar manipud ken Ornan a Jebuseo. Nangrugi a “nagisagana ni David iti nakaad-adu unay” tapno mangbangon ti balay a “naringbaw iti kinatan-ok” maipaay ken Jehova iti dayta a lugar. (1 Cronicas 22:5) Inyurnos ni David dagiti nadumaduma nga annongen dagiti Levita, nga ad-adda a detalyado a nadeskribir ditoy ngem iti sadinoman iti Kasuratan. Ti ari ken ti ili nangipaayda iti naparabur a kontribusion maipaay iti templo. Kalpasan ti 40 a tawen a panagturay, pimmusay ni David a “napnek iti al-aldaw, kinabaknang ken dayag, ket ni Solomon nga anakna nangrugi nga agturay a mangsandi kenkuana.”​—1 Cronicas 29:28.

Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:

11:11​—Apay a ti bilang dagiti napapatay ket 300, saan a 800 kas nailanad iti isu met laeng a salaysay iti 2 Samuel 23:8? Ti panguluen dagiti tallo a kamamaingelan a pasurot ni David ket ni Jasobeam, wenno Joseb-bassebet. Dagiti dua a sabali pay a nabileg a lallaki ket da Eleazar ken Sammah. (2 Samuel 23:8-11) Dayta a nagdumaan dagiti dua a salaysay ket gapu la ketdi ta tuktukoyenda dagiti nagapuanan ti maymaysa a tao iti nagduma a gundaway.

11:20, 21​—Ania ti takder ni Abisai no maipapan kadagiti tallo a kangrunaan a maingel a lallaki a pasurot ni David? Ni Abisai ket saan a maysa kadagiti tallo a kabilgan a lallaki a pasurot ni David. Nupay kasta, kas nailanad iti 2 Samuel 23:18, 19, isu ti panguluen dagiti 30 a mannakigubat ken natantan-ok ngem iti siasinoman kadakuada. Ti reputasion ni Abisai ket maidilig kadagiti tallo a kangrunaan a kabilgan a lallaki agsipud ta nangaramid kadagiti mannakabalin a tignay a pumada iti naaramidan ni Jasobeam.

12:8​—Iti ania nga anag a dagiti rupa dagiti Gadita a mannakigubat kasla “ruprupa dagiti leon”? Dagitoy a maingel a lallaki addada iti dasig ni David iti let-ang. Immatiddog dagiti buokda. Aglanglangda a narungsot a leon gapu iti kinalampongda.

13:5​—Ania ti “karayan ti Egipto”? Adda dagiti agkuna a tuktukoyen daytoy nga ebkas ti maysa a sanga ti Karayan Nilo. Ngem maawatan ti kaaduan a tuktukoyen dayta ti “naapres a ginget ti Egipto”​—nawatiwat a derraas nga agserserbi kas beddeng iti makin-abagatan a laud ti Naikari a Daga.​—Numeros 34:2, 5; Genesis 15:18.

16:30​—Ania ti kaipapanan ti ‘nakaro a panagrigat’ maigapu ken Jehova? Ti ebkas a ‘rigat’ ditoy ket nausar iti piguratibo a pamay-an a mangipasimudaag iti nadiosan a panagbuteng ken nauneg a panagraem ken ni Jehova.

16:1, 37-40; 21:29, 30; 22:19​—Ania nga urnos iti panagdayaw ti masursurot pay latta iti Israel manipud idi naipan ti lakasa idiay Jerusalem agingga idi maibangon ti templo? Idi impan ni David ti Lakasa idiay Jerusalem ken inkabilna iti uneg ti tolda nga inaramidna, adu a tawen nga awan ti Lakasa iti tabernakulo. Kalpasan ti pannakayakarna, nagtalinaed ti Lakasa iti dayta a tolda idiay Jerusalem. Ti tabernakulo ket masarakan iti Gabaon, iti lugar a pagidatdatonan ti Nangato a Padi a ni Sadok ken dagiti kakabsatna kadagiti sakripisio a naibilin iti Linteg. Nagtultuloy daytoy nga urnos agingga iti naan-anay a pannakaibangon ti templo iti Jerusalem. Idi naisaganan ti templo, naipan idiay Jerusalem ti tabernakulo manipud Gabaon, ket naiplastar ti Lakasa iti Kasasantuan ti templo.​—1 Ar-ari 8:4, 6.

Dagiti Masursurotayo:

13:11. Imbes nga agpungtot ken pabasolentayo ni Jehova no mapaay ti panagreggettayo, masapul nga utobentayo ti kasasaad ken ikagumaantayo a tarusan no apay a napaaytayo. Di pagduaduaan a kasta ti inaramid ni David. Nakasursuro iti nagbasolanna ket idi agangay sibaballigi a naipanna ti Lakasa iti Jerusalem iti umiso a pamay-an.a

14:10, 13-16; 22:17-19. Kanayon koma nga umadanitayo ken ni Jehova babaen ti kararag ken agpaiwanwantayo kenkuana sakbay nga aramidentayo ti aniaman a tignay a mangapektar kadatayo iti naespirituan.

16:23-29. Ti panagdayaw ken ni Jehova ti rumbeng a kangrunaan a pakaseknantayo iti biag.

18:3. Ni Jehova ti Manangtungpal kadagiti karina. Babaen ken David, intungpalna ti karina nga itedna iti bin-i ni Abraham ti intero a daga ti Canaan, “manipud iti karayan ti Egipto agingga iti dakkel a karayan, ti karayan Eufrates.”​—Genesis 15:18; 1 Cronicas 13:5.

21:13-15. Ni Jehova binilinna ti anghel nga isardengna ti saplit agsipud ta nasaem Kenkuana ti panagsagaba ti ilina. Kinapudnona, “adu unay ti asina.”b

22:5, 9; 29:3-5, 14-16. Nupay saan a nadutokan a mangibangon iti templo ni Jehova, imparangarang ni David ti kinaparabur. Apay? Agsipud ta naawatanna a maigapu iti kinaimbag ni Jehova a nagun-odna ti amin nga ik-ikutanna. Ti kasta a kinamanagyaman ti mangtignay met koma kadatayo nga agbalin a naparabur.

24:7-18. Ti urnos a 24 a benneg dagiti papadi nga impasdek ni David ket masursurot pay laeng idi a ti anghel ni Jehova nagparang ken ni Zacarias, ti ama ni Juan a Mammautisar, ket impakaammona ti pannakaipasngayto ni Juan. Kas miembro ti “benneg ni Abias,” batang idi ni Zacarias ti agserbi iti templo. (Lucas 1:5, 8, 9) Ti pudno a panagdayaw ket mainaig kadagiti tattao a pudno a nagbiag, saan ket a sarsarita laeng. Nagadu ti bendision no sisusungdo a makitinnulongtayo iti “matalek ken masirib nga adipen” mainaig iti organisado a panagdayaw ita ken ni Jehova.​—Mateo 24:45.

Agserbi ken ni Jehova “Buyogen ti Naragsak a Kararua”

Saan laeng a maipapan iti kapuonan ti linaon ti Umuna a Cronicas. Isalaysayna met ti panangyeg ni David iti lakasa ti tulag iti Jerusalem, dagiti dakkel a panagballigina, ti panagsagana maipaay iti panangibangon iti templo, ken ti pannakaurnos ti benneg ti serbisio dagiti papadi a Levita. Amin nga insalaysay ni Ezra iti Umuna a Cronicas ket sigurado a nakagunggona kadagiti Israelita, a timmulong kadakuada a mangpabaro iti regtada nga agdayaw ken ni Jehova iti templo.

Nagsayaat la ketdin ti ulidan nga impasdek ni David no iti agtultuloy a panangipangpangruna iti panagdayaw ken ni Jehova! Imbes a sinapulna dagiti naisangsangayan a pribilehio agpaay iti bagina, inkagumaan ni David nga inaramid ti pagayatan ti Dios. Maparegtatayo a mangyaplikar iti balakadna a panagserbi ken ni Jehova “buyogen ti naan-anay a puso ken buyogen ti naragsak a kararua.”​—1 Cronicas 28:9.

[Footnotes]

[Tsart/Dagiti Ladawan iti panid 8-11]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

4026 K.K.P. Adan Dagiti kaputotan manipud ken Adan agingga

ken Noe (1,056 a tawen)

130 a tawen ⇩

Set

105 ⇩

Enos

90 ⇩

Quenan

70 ⇩

Mahalalel

65 ⇩

Jared

162 ⇩

Enoc

65 ⇩

Matuselem

187 ⇩

Lamec

182 ⇩

2970 K.K.P. Noe 2970 K.K.P. Naipasngay ni NOE

Dagiti kaputotan manipud ken Noe

502 a tawen ⇩ agingga ken Abraham (952 a tawen)

Sem

TI LAYUS 2370 K.K.P.

100 ⇩

Arpaksad

35 ⇩

Sela

30 ⇩

Eber

34 ⇩

Peleg

30 ⇩

Reu

32 ⇩

Serug

30 ⇩

Nacor

29 ⇩

Tare

130 ⇩

2018 K.K.P. Abraham 2018 K.K.P. Naipasngay ni ABRAHAM

Manipud ken Abraham agingga ken David:

100 a tawen 14 a kaputotan (911 a tawen)

Isaac

60 ⇩

Jacob

c.88 ⇩

Juda

⇩

Perez

⇩

Hezron

⇩

Ram

⇩

Aminadab

⇩

Naason

⇩

Salmon

⇩

Boaz

⇩

Obed

⇩

Jesse

⇩

1107 K.K.P. Naipasangay ni DAVID