Iti Wagas a Makirinnason

MARAGSAKANTAYO kadagiti panagbalbaliw nga inyeg ti Sao ti Dios iti biagtayo, ket kayattayo a magunggonaan met dagiti sabsabali. Kanayonanna, mabigbigtayo a ti reaksion dagiti tattao iti naimbag a damag apektaranna ti masakbayanda. (Mat. 7:13, 14; Juan 12:48) Sipapasnek a tarigagayantayo nga akseptarenda ti kinapudno. Nupay kasta, ti nabileg a kombiksion ken regtatayo ket masapul a mapakuyogan iti pannakaawat tapno nasayaat unay ti magapuanantayo.

Kaaduanna, saan nga akseptaren dagiti tattao ti nagubsang a panangyebkas iti kinapudno a mangibutaktak a di umiso ti ipatpategda a sursuro, uray pay no agusarka iti nagadu a mangsuportar a teksto iti Kasuratan. Kas pagarigan, no basta ibagam laeng a nagtaud kadagiti pagano dagiti popular a selebrasion, mabalin a saanna a mabalbaliwan daytoy ti pammatida maipapan kadagita. Ad-adda a makombinsirmo ida no nainkalinteganka. Ania ti ramanen ti panagbalin a nainkalintegan?

Ibaga kadatayo ti Kasuratan a “ti sirib manipud ngato [ket] . . . natalna, nainkalintegan.” (Sant. 3:17) “Natulok” ti literal a kaipapanan ti sao a Griego a naipatarus ditoy a “nainkalintegan.” Iti dadduma a patarus, naipaulog dayta a kas “nakonsiderasion,” “naalumamay,” wenno “naanus.” Paliiwem ta ti kinanainkalintegan ket nainaig iti kinatalna. Iti Tito 3:2, agkadua a nadakamat ti kinanainkalintegan ken kinaalumamay ket naigidiat dagita iti pannakiringgor. Idagadag ti Filipos 4:5 nga ipakitatayo ti ‘kinanainkalintegan.’ Ti tao a nainkalintegan ikonsiderarna ti nalikudan, kasasaad, ken rikrikna ti kasarsaritana. Madadaan a tumulok no mayanatup nga aramidenna ti kasta. Ti kasta a pannakilangen kadagiti tattao ket tumulong a manglukat iti panunot ken pusoda tapno ad-adda a denggendatayo no makirinnasontayo kadakuada manipud iti Kasuratan.

No Sadino nga Irugi. Impadamag ni historiador a Lucas nga idi adda ni Pablo idiay Tesalonica, inaramatna ti Kasuratan, “nga inlawlawagna ken pinampaneknekanna babaen kadagiti reperensia a masapul a ti Kristo agsagaba ken bumangon manipud kadagiti natay.” (Ara. 17:2, 3) Makapainteres ta inaramid ni Pablo daytoy idi adda iti sinagoga dagiti Judio. Dagidiay kasarsaritana minatmatanda ti Hebreo a Kasuratan a kas autoridad. Mayanatup nga inrugina iti banag nga akseptarenda.

Idi pinalawagan ni Pablo dagiti Griego iti Areopago idiay Atenas, saan a nangrugi babaen ti panangdakamatna iti Kasuratan. Imbes ketdi, nangrugi kadagiti banag nga ammo ken akseptarenda, ket inusarna dagitoy a nangiturong kadakuada a mangutob maipapan iti Namarsua ken kadagiti panggepna.​—Ara. 17:22-31.

Iti moderno a panawen, binilion a tattao ti di mangbigbig iti Biblia a kas autoridad iti biagda. Ngem ti biag ti gistay amin a tattao ket maap-apektaran kadagiti nasaem a kasasaad iti agdama a sistema ti bambanag. Il-iliwen dagiti tattao ti banag a nasaysayaat. No ipakitam nga umuna a maseknanka iti banag a pakariribukanda ket kalpasanna ipakitam no kasano nga ilawlawag ti Biblia dayta, ti kasta a pannakirinnason ti mabalin a mangtignay kadakuada a dumngeg iti ibagbaga ti Biblia maipapan iti panggep ti Dios iti sangatauan.

Mabalin a karaman dagiti narelihiosuan a sursuro ken kustombre iti impatawid dagiti dadakkel ti iyad-adalam iti Biblia. Ita, naammuan ti iyad-adalam a di makaay-ayo iti Dios dagita a sursuro ken kustombre, ket laksidenna dagita ken awatenna dagiti sursuro ti Biblia. Kasano a mailawlawag ti iyad-adalam kadagiti dadakkelna dayta a pangngeddengna? Nalabit ipapan dagiti nagannak a no tallikudanna ti narelihiosuan a tawidna, taltallikudanna metten ida. Mabalin nga ikeddeng ti iyad-adalam iti Biblia a sakbay nga ilawlawagna manipud iti Biblia ti nakaibatayan ti pangngeddengna, masapul nga ipatalgedna kadagiti dadakkelna nga ay-ayaten ken raraemenna ida.

No Kaano a Tumulok. Nupay naan-anay ti autoridadna nga agmandar, impakita a mismo ni Jehova ti nagpaiduma a konsiderasion. Idi inispalna ni Lot ken ti pamiliana idiay Sodoma, indagadag ti anghel ni Jehova: “Agtalawka nga agturong iti nakabambantay a rehion ta amangan no mapunaska!” Ngem nagkiddaw ni Lot: “Saan a kasta, pangngaasim, Jehova!” Indawatna a mapalubosan koma nga agkamang idiay Zoar. Impakita ni Jehova ti konsiderasion ken Lot babaen ti panangipalubosna kenkuana a mangaramid iti indawatna; isu nga idi nadadael dagiti sabali a siudad, saan a nadadael ti Zoar. Ngem idi agangay, tinungpal ni Lot daydi bilin ni Jehova ket immakar iti kabambantayan. (Gen. 19:17-30) Ammo ni Jehova nga umiso ti pagayatanna, ngem siaanus nga impakitana ti konsiderasion ken ni Lot agingga a naawatanna ti pagayatan ni Jehova.

Tapno nasayaat ti pannakilangentayo kadagiti dadduma, masapul met a saantayo a dogmatiko. Mabalin a kombinsidotayo a saan nga umiso ti patpatien ti maysa a tao, ket mabalin nga adda dagiti nalagda nga argumento a pampanunotentayo a mangpaneknek a di umiso ti patpatienna. Ngem no dadduma nasaysayaat a ditay pilpiliten nga aklonenna nga isu ket nagbiddut. Ti kinanainkalintegan dina kaipapanan nga ikompromisotayo dagiti pagalagadan ni Jehova. Mabalin a nasaysayaat no pagyamanam ti panangyebkasna iti kapanunotanna wenno palabsem dagiti di umiso nga imbagana tapno maipamaysayo a pagsaritaan ti banag nga ad-adda a makagunggona. Uray no babalawenna ti patpatiem, saanka nga agpudot. Mabalinmo a damagen no apay a kasta ti makunana. Imdengam a nalaing ti sungbatna. Ikkannaka daytoy iti pamalatpatan maipapan iti panagpampanunotna. Mabalin a daytoy pay ti mangted kenka iti gundaway a maaddaan iti nasayaat a pannakisarita kenkuana iti masanguanan.​—Prov. 16:23; 19:11.

Pinaraburan ni Jehova dagiti tattao iti abilidad nga agpili. Ipalubosna nga usarenda dayta nga abilidad, nupay mabalin a saan a nainsiriban ti panangusarda iti dayta. Kas pannakangiwat ni Jehova, rinepaso ni Josue dagiti pannakilangen ti Dios iti Israel. Ngem kalpasanna kinunana: “Ita no dakes kadagiti matayo ti panagserbi ken Jehova, agpilikayo ita nga aldaw maipaay iti bagbagiyo no siasino ti pagserbianyonto, no ti didios a nagserbian dagidi ammayo nga adda idi iti ballasiw ti Karayan wenno ti didios dagiti Amoreo nga iti dagada ti pagnanaedanyo. Ngem no maipapan kaniak ken iti sangakabbalayak, agserbikamto ken Jehova.” (Jos. 24:15) ‘Mangsaksi’ ti annongentayo ita, ket agsaotayo nga addaan kombiksion, ngem ditay piliten dagiti dadduma a mamati. (Mat. 24:14) Masapul nga agpilida, ket ditay ipaidam kadakuada dayta a kalintegan.

Agsaludsodka. Nangted ni Jesus iti nagsayaat nga ulidan iti pannakirinnason kadagiti tattao. Inkonsiderarna dagiti kasasaadda ken nagusar kadagiti ilustrasion a nalakada a maawatan. Sieepektibo met a nagusar kadagiti saludsod. Daytoy ti nangted kadagiti dadduma iti gundaway a mangyebkas iti kapanunotanda ken impalgakna ti linaon dagiti pusoda. Ginutugotna met ida nga agrason maipapan iti banag a mapagsasaritaan.

Adda idi lalaki a nalaing iti Linteg a nagsaludsod ken Jesus: “Mannursuro, babaen ti panangaramidko iti ania a matawidko ti agnanayon a biag?” Nalaka laeng koma a sungbatan ni Jesus dayta a saludsod. Ngem inawisna ti lalaki a mangyebkas iti kapanunotanna. “Ania ti naisurat iti Linteg? Kasano ti panangbasam?” Umiso ti insungbat ti lalaki. Nagngudo aya dita ti saritaan? Saan. Pinalubosan ni Jesus nga agsao pay ti lalaki, ket adda insaludsod ti lalaki a mangipasimudaag nga ikagkagumaanna a paneknekan nga isu ket nalinteg. Insaludsodna: “Asino a pudpudno ti padak a tao?” Imbes a nangted iti depinasion, a nalabit sinupiat koma ti lalaki gapu iti panangmatmat idi dagiti Judio kadagiti Gentil ken Samaritano, nangted ni Jesus iti ilustrasion a pagpanunotanna. Maipapan daytoy iti naimbag a Samaritano a timmulong iti maysa a biahero a natakawan ken nakabkabil, ngem saan a timmulong ti maysa a padi ken maysa a Levita. Babaen ti simple a saludsod, sinigurado ni Jesus a naawatan ti lalaki ti punto. Ti wagas a panagrason ni Jesus inikkanna iti kaipapanan ti sao a “pada a tao” nga idi laeng a naamiris daydi a lalaki. (Luc. 10:25-37) Anian a nagsayaat nga ulidan a tuladen! Imbes a bukbukodam ti agsao, a kas man la ipanunotam ti bumalay, adalem no kasano ti agusar kadagiti nataktika a saludsod ken ilustrasion a mangparegta iti umim-imdeng kenka nga agpanunot.

Mangtedka Kadagiti Rason. Idi nagpalawag ni apostol Pablo iti sinagoga idiay Tesalonica, saanna nga imbasa laeng ti adda iti autoridad nga akseptaren dagiti agdengdengngeg. Impadamag ni Lucas nga inlawlawag, pinaneknekan, ken impakita ni Pablo ti aplikasion dagiti imbasana. Nagbanaganna, “sumagmamano kadakuada ti nagbalin a manamati ket nakitimpuyogda kada Pablo ken Silas.”​—Ara. 17:1-4.

Uray no siasino dagiti agdengdengngeg, makagunggona ti kasta a pannakisarita a buyogen ti pannakirinnason. Pudno dayta no kasabaam dagiti kabagiam, kasaritam dagiti katrabahuam wenno kaeskuelaam, kasaom dagiti saanmo nga am-ammo iti pangasabaan, mangyadalka iti Biblia, wenno agpalawagka iti kongregasion. No mangibasaka iti teksto, mabalin a nalawag kenka ti kaipapananna ngem nalabit saan a maawatan ti kasarsaritam. Mabalin nga agparang a kasla dogmatiko ti panangilawlawag wenno panangyaplikarmo. Makatulong ngata ti panangilasin ken panangilawlawagmo iti kangrunaan a sasao iti kasuratan? Adda aya maidatagmo a mangsuporta nga ebidensia, nalabit manipud iti konteksto wenno iti sabali a teksto a nainaig iti topiko? Maipakita ngata ti maysa nga ilustrasion ti kinanainkalintegan ti imbagam? Makatulong aya dagiti saludsod kadagiti agdengdengngeg nga agrason maipapan iti dayta a banag? Ti kasta a pannakisarita a buyogen ti pannakirinnason ket mangibati iti nasayaat nga impresion ken pagpanunotenna a naimbag dagiti sabsabali.