Watchtower ONLINE A LIBRARIA
Watchtower
ONLINE A LIBRARIA
Iloko
  • BIBLIA
  • PUBLIKASION
  • GIMONG
  • w03 10/1 pp. 14-19
  • Pakaidayawan ni Jehova ti Panagibtur iti Sidong Dagiti Pakasuotan

Awan video-na ti napilim.

Pasensiakan, adda problema iti pannakai-load ti video.

  • Pakaidayawan ni Jehova ti Panagibtur iti Sidong Dagiti Pakasuotan
  • Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova—2003
  • Subtitulo
  • Umasping a Material
  • Matalek iti Sidong ti Pannubok
  • “Dikay Subadan ti Dakes iti Dakes iti Asinoman”
  • Ti Rag-o ti Panangsantipikar iti Nagan ni Jehova
  • Maidadanes Maigapu iti Kinalinteg
    Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova—2003
  • Mabalinyo Kadi ti Agsagana Itan iti Pannakaidadanes?
    Agriingkayo!—1986
  • Makapagtalinaedka a Matalek Uray Maidadaneska
    Agbiagka a Naragsak iti Agnanayon!—Leksion iti Biblia a Makatulong Kenka
  • Ania ti Rumbeng a Panangmatmattayo Kadagiti Pakasuotan?
    Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova—2002
Kitaen ti Ad-adu Pay
Ti Pagwanawanan Mangibumbunannag iti Pagarian ni Jehova—2003
w03 10/1 pp. 14-19

Pakaidayawan ni Jehova ti Panagibtur iti Sidong Dagiti Pakasuotan

“No, inton agar-aramidkayo iti naimbag ket agsagabakayo, ibturanyo dayta, makaay-ayo a banag daytoy iti Dios.”​—1 PEDRO 2:20.

1. Gapu ta kayat dagiti pudno a Kristiano a maitungpal ti dedikasionda, ania a saludsod ti nasken a mausig?

DAGITI Kristiano ket dedikado ken ni Jehova ken kayatda nga aramiden ti pagayatanna. Tapno maitungpalda ti dedikasionda, aramidenda ti amin a kabaelanda a mangtulad iti Ulidanda, ni Jesu-Kristo, ken saksianda ti kinapudno. (Mateo 16:24; Juan 18:37; 1 Pedro 2:21) Ngem ni Jesus ken ti dadduma pay a matalek a tattao imbuisda ti biagda ket natayda kas martir gapu iti pammatida. Kayat kadi a sawen daytoy a namnamaen ti amin a Kristiano a matayda gapu iti pammatida?

2. Ania ti panangmatmat dagiti Kristiano kadagiti suot ken panagsagaba?

2 Kas Kristiano, maidagadag nga agtalinaedtayo a matalek agingga ken patay, nupay dina kanayon a kaipapanan a mataytayo gapu iti pammati. (2 Timoteo 4:7; Apocalipsis 2:10) Kayat a sawen daytoy a nupay sidadaantayo nga agsagaba​—ken matay no kasapulan​—maigapu iti pammatitayo, saan a dayta ti tartarigagayantayo. Saantayo a pagragsakan ti panagsagaba ken ut-ot wenno pannakaibabain. Ngem gapu ta ditay malapdan dagiti suot ken pannakaidadanes, masapul nga utobentayo a naimbag no kasanotayo nga agtignay no mapasarantayo dagita.

Matalek iti Sidong ti Pannubok

3. Mangisalaysay kadagiti nailanad iti Biblia a kapadasan dagiti naipasango iti pannakaidadanes. (Kitaenyo ti kahon a “No Kasanoda a Sinango ti Pannakaidadanes,” iti sumaganad a panid.)

3 Iti Biblia, mabasatayo ti adu a salaysay a mangipakita no ania ti inaramid dagiti nagkauna nga adipen ti Dios idi naipasangoda kadagiti kasasaad a namagpeggad iti biagda. Dagiti nadumaduma a panagtignayda ket makaisuro kadagiti Kristiano ita no bilang ta maipasangoda kadagiti umasping a kasasaad. Usigenyo dagiti salaysay iti kahon a “No Kasanoda a Sinango ti Pannakaidadanes,” ket kitaenyo no ania ti maadalyo kadagita.

4. Ania ti inaramid ni Jesus ken ti dadduma a matalek nga adipen idi nasuotda?

4 Nupay saan nga agpapada ti panagtignay ni Jesus ken ti dadduma a matalek nga adipen ti Dios idi naidadanesda iti sidong ti nadumaduma a kasasaad, nalawag a dida insarsarak ti biagda nga awan gapgapuna. Idi naipasangoda iti napeggad a kasasaad, natured ngem naannadda. (Mateo 10:16, 23) Kayatda ngamin a maitultuloy ti panangasabada ken masalimetmetan ti kinasungdoda ken ni Jehova. Dagiti inaramidda iti nagduduma a kasasaad ket agserbi a pagwadan kadagiti Kristiano a maipaspasango ita kadagiti suot ken pannakaidadanes.

5. Ania a pannakaidadanes ti napasamak idiay Malawi idi dekada 1960, ket ania ti inaramid dagiti Saksi?

5 Iti moderno a panawen, naipasango ti ili ni Jehova kadagiti nakaro a rigat ken pannakadangran gapu kadagiti gubat, pannakaiparit, wenno direkta a pannakaidadanes. Kas pagarigan, idi dekada 1960, nakaro ti pannakaidadanes dagiti Saksi ni Jehova idiay Malawi. Nadadael dagiti Kingdom Hall, pagtaengan, abasto a taraon, ken negosioda​—nganngani amin nga ik-ikutanda. Napasaranda ti pannakakabkabil ken dadduma pay a pannakaparigat. Ania ti inaramid dagiti kakabsat? Rinibu ti nagtalaw manipud kadagiti purokda. Adu ti nagkamang iti kabakiran, bayat a dadduma ti temporario a nagnaed idiay Mozambique. Nupay adu a matalek a kakabsat ti natay, dadduma ti pimmanaw kadagiti napeggad a lugar, maysa a nainsiriban a tignay iti sidong dagiti kasta a kasasaad. Gapuna, tinulad dagiti kakabsat ti inaramid da Jesus ken Pablo.

6. Iti laksid ti nakaro a pannakaidadanes, ania ti saan a liniwayan dagiti Saksi idiay Malawi?

6 Nupay masapul nga umakar wenno aglemmeng dagiti kakabsat a taga Malawi, inkagumaanda a sinurot dagiti teokratiko nga instruksion ket sililimed nga intultuloyda nga intungpal dagiti Nakristianuan nga aktibidad agingga iti kabaelanda. Ti resultana? Naragpatda ti 18,519 a kangatuan a bilang dagiti agibumbunannag iti Pagarian sakbay unay ti pannakaiparit idi 1967. Nupay nagtultuloy ti pannakaiparit ken adu ti nagkamang idiay Mozambique, adda baro a 23,398 a kangatuan a bilang dagiti agibumbunannag idi 1972. Nagpromedioda iti nasurok a 16 nga oras iti ministerio kada bulan. Awan duadua a nangyeg iti pakaidayawan ni Jehova dagiti tignayda, ket binendisionan ni Jehova dagidi a matalek a kakabsat bayat daydi a panawen ti nakaro a pakarigatan.a

7, 8. Apay a saan nga immakar ti dadduma, nupay adda ibubusor?

7 Iti sabali a bangir, kadagiti pagilian a parikut ti ibubusor, mabalin a pilien ti dadduma a kakabsat ti saan a pumanaw, nupay kabaelanda koma ti umakar. Mabalin nga adda dagiti parikut a marisut no umakar, ngem mabalin a mangpataud met dayta iti dadduma a karit. Kas pagarigan, maitultuloyda ngata ti makitimpuyog kadagiti Kristiano a kakabsat ket saanda a maikapis iti naespirituan? Masalimetmetanda ngata ti naespirituan a rutinada bayat nga agbirbirokda iti pagnaedan ken panggedanda, nalabit iti nasalsaliwanwan a pagilian wenno iti lugar a dakdakkel ti oportunidad a sumayaat ti panagbiag?​—1 Timoteo 6:9.

8 Saan a kayat nga umakar ti dadduma gapu ta maseknanda iti naespirituan a pagimbagan dagiti kakabsatda. Pinilida ti agtalinaed ken sanguen ti kasasaad tapno maitultuloyda ti mangasaba iti lugarda ken mapabilegda dagiti padada nga agdaydayaw. (Filipos 1:14) Babaen ti kasta a pangngeddeng, nakatulong pay ketdi ti dadduma kadagiti legal a panagballigi iti pagilianda.b

9. Ania dagiti banag a nasken nga usigen sakbay nga agdesision no agtalinaed wenno umakar gapu iti pannakaidadanes?

9 Agtalinaed man wenno umakar​—personal a desision dayta ti indibidual. Ngem agdesision laeng koma kalpasan ti sikakararag a panagpaiwanwan ken ni Jehova. Aniaman ti desisiontayo, masapul a laglagipentayo ti kinuna ni apostol Pablo: “Tunggal maysa kadatayo makikuentanto iti Dios maipaay iti bagina.” (Roma 14:12) Kas nadakamaten, ti kalikaguman ni Jehova isu ti panagtalinaed a matalek ti tunggal adipenna iti sidong ti aniaman ken amin a kasasaad. Dadduma ita nga adipenna ti maipaspasango kadagiti suot ken pannakaidadanes; mabalin nga iti sabalinto met a gundaway ti dadduma. Maipasangotayo amin iti pannubok ket awan koma ti mangipapan a maliklikantayo dayta. (Juan 15:19, 20) Kas dedikado nga adipen ni Jehova, saantayo a mabalin a liklikan ti sapasap nga isyu mainaig iti pannakasantipikar ti nagan ni Jehova ken ti pannakaalangon ti kinasoberanona.​—Ezequiel 38:23; Mateo 6:9, 10.

“Dikay Subadan ti Dakes iti Dakes iti Asinoman”

10. Ania a nagsayaat a pagwadan ti impasdek ni Jesus ken dagiti apostolna no maipasangotayo iti suot ken ibubusor?

10 Ti sabali pay a napateg a prinsipio a masursurotayo iti inaramid ni Jesus ken dagiti apostolna iti sidong ti pannakasuot isu ti di pulos panagibales kadagiti mangidaddadanes kadatayo. Awan ti mabasatayo iti Biblia a mangiparipirip a ni Jesus wenno dagiti pasurotna nangbuangayda iti maysa a grupo ti oposision, wenno nakirinnanggasda kadagiti mangidaddadanes kadakuada. Iti kasumbangirna, binalakadan ni apostol Pablo dagiti Kristiano: “Dikay subadan ti dakes iti dakes iti asinoman.” “Dikay ibalesan ti bagbagiyo, dungdungnguen, no di ket ipaayanyo ti lugar ti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; supapakakto, kuna ni Jehova.’” Maysa pay, “dika ipalubos a parmekennaka ti dakes, no di ket itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.”​—Roma 12:17-21; Salmo 37:1-4; Proverbio 20:22.

11. Ania ti kinuna ti maysa a historiador maipapan iti kababalin dagiti nagkauna a Kristiano iti gobierno?

11 Dagiti nagkauna a Kristiano impapusoda dayta a balakad. Iti librona a The Early Church and the World, ni historiador a Cecil J. Cadoux dineskribirna ti kababalin dagiti Kristiano maipapan iti gobierno idi 30-70 K.P. Insuratna: “Awan ti nalawag a pammaneknektayo a dagiti Kristiano iti daydi a tiempo nangaramatda iti puersa tapno sarangtenda dagidiay mangidaddadanes kadakuada. Ti kakaruanen nga inaramidda isu ti panangkondenarda kadagiti agtuturay wenno ti pananglibasda kadagitoy. Ngem ti kadawyan a tignay dagidi a Kristiano no maidadanesda isu ti natanang ngem natibker a panagkedkedda kadagiti bilin ti gobierno nga ibilangda a maisalungasing iti panagtulnogda ken Kristo.”

12. Apay a nasaysayaat nga ibturan ti panagsagaba imbes nga agibales?

12 Nainsiriban kadi ti kasta a natanang a tignay? Dagidiay kasta ti kababalinda saanda ngata nga agbalin a nalaka a maabuso babaen dagidiay porsegido a mangtalipupos kadakuada? Saan ngata a nainsiriban nga idepensa ti maysa ti bagina? No iti panangmatmat ti tao, mabalin a husto dayta. Ngem kas adipen ni Jehova, agtalektayo a kasayaatan pay laeng a tungpalen ti instruksion ni Jehova iti amin a kasasaad. Silalagiptayo iti sasao ni Pedro: “No, inton agar-aramidkayo iti naimbag ket agsagabakayo, ibturanyo dayta, makaay-ayo a banag daytoy iti Dios.” (1 Pedro 2:20) Agtalektayo a naan-anay nga ammo ni Jehova ti kasasaad ket dina ipalubos nga agtultuloy a kasta dagiti bambanag. Kasanotayo a masigurado dayta? Kinuna ni Jehova kadagiti nakautibo nga ilina idiay Babilonia: “Ti mangsagid kadakayo sagidenna ti bukel ti matak.” (Zacarias 2:8) Siasino koma ti mayat a masagid ti matana iti mabayag? Ipaay ni Jehova ti bang-ar iti umiso a tiempo. Saan pulos a mapagduaduaan dayta.​—2 Tesalonica 1:5-8.

13. Apay nga impalubos ni Jesus nga isu ket arestuen dagiti kabusorna?

13 Mainaig iti dayta, makasursurotayo ken ni Jesus. Impalubosna nga isu ket arestuen dagiti kabusorna idiay minuyongan ti Getsemani. Ngem saan a gapu ta dina maidepensa ti bagina. Kinapudnona, kinunana kadagiti adalanna: ‘Pagarupenyo kadi a saanko a mabalin ti agkiddaw ken Amak tapno mangipaay kaniak ita a kanito iti nasurok a sangapulo ket dua a lehion dagiti anghel? Ta no kasta, kasanonto ti pannakatungpal ti Kasuratan a dayta ket masapul a maaramid iti kastoy a pamay-an?’ (Mateo 26:53, 54) Ti panangibanag iti pagayatan ni Jehova ti kapatgan ken ni Jesus, uray agsagaba maigapu iti dayta. Naan-anay a nagtalek iti naimpadtuan a salmo ni David: “Saanmonto a baybay-an ti kararuak idiay Sheol. Saanmonto nga ipalubos a daydiay nasungdom makitana ti abut.” (Salmo 16:10) Sumagmamano a tawen kalpasanna, kinuna ni apostol Pablo maipapan ken Jesus: “Gapu iti rag-o a naikabil iti sanguananna inibturanna ti kayo a pagtutuokan, nga inumsina ti bain, ket nagtugaw iti makannawan ti trono ti Dios.”​—Hebreo 12:2.

Ti Rag-o ti Panangsantipikar iti Nagan ni Jehova

14. Ania a rag-o ti nangpabileg ken ni Jesus kadagiti amin a pannakasuotna?

14 Ania a rag-o ti nangpabileg ken ni Jesus idi naipasidong iti kakaruan a pannubok? Kadagiti amin nga adipen ni Jehova, ni Jesus a dungdungnguenna nga Anak ti sigurado a kangrunaan a puntiria ni Satanas. No kasta, ti panangsalimetmet ni Jesus iti kinasungdona iti sidong ti pannubok isu ti kangrunaan a sungbat iti panangumsi ni Satanas ken ni Jehova. (Proverbio 27:11) Mailadawanyo kadi ti rag-o ken pannakapnek a narikna ni Jesus apaman a napagungar? Anian a ragsakna ta ammona a natungpalna ti annongenna kas perpekto a tao a nangalangon iti kinasoberano ni Jehova ken nangsantipikar iti naganna! Maysa pay, ti panagtugaw “iti makannawan ti trono ti Dios” ket awan duadua a maysa a nakaskasdaaw a dayaw ken kangrunaan a gubuayan ti rag-o ni Jesus.​—Salmo 110:1, 2; 1 Timoteo 6:15, 16.

15, 16. Ania a nakaro a pannakaidadanes ti inibturan dagiti Saksi idiay Sachsenhausen, ken ania ti nangpakired kadakuada a mangaramid iti kasta?

15 Para kadagiti Kristiano, maysa met a rag-o ti pannakiraman iti panangsantipikar iti nagan ni Jehova babaen ti panangibtur kadagiti suot ken pannakaidadanes, kas panangtulad iti ulidan ni Jesus. Maysa a mayanatup a pagarigan ti kapadasan dagiti Saksi a nagsagaba kadagiti nakaam-ames a kampo konsentrasion idiay Sachsenhausen ken nakalasat iti makabannog a martsa nga agturong ken patay idi arinunos ti Gubat Sangalubongan II. Bayat ti martsa, rinibu a balud ti natay gapu iti paniempo, sakit, bisin, wenno siuulpit a napapatay iti dalan babaen dagiti Nazi a guardia. Dagiti Saksi, nga agdagup iti 230, nakalasatda babaen ti panagtalinaedda a sisisinged iti maysa ken maysa ken nagtitinnulongda uray nagpeggad ti biagda.

16 Ania ti nangpakired kadagidi a Saksi tapno maibturanda ti kasta a nakaro a pannakaidadanes? Apaman a timmalged ti kasasaadda, inyebkasda ti rag-o ken panagyamanda ken ni Jehova babaen ti maysa a dokumento a napauluan “Ti resolusion dagiti 230 a saksi ni Jehova a naggapu iti innem a nasion, a nagkakadua iti kabakiran nga asideg ti Schwerin idiay Mecklenburg.” Kastoy ti sagudayenna: “Nalasatanmi ti maysa a napaut, narigat a panawen ti pannakasubok. Dagidiay naitalimeng, nga arigna narabsut manipud iti dumardarang nga urno, awan a pulos iti pagilasinan a naglak-amda iti kasta. (Kitaenyo ti Daniel 3:27.) Imbes ketdi, napnoda iti kired ken bileg ni Jehova ken sigagagar nga agur-urayda kadagiti baro a bilin ti Ari a mangidur-as kadagiti Teokratiko nga interes.”c

17. Aniada a kita ti pannubok ti maipaspasango ita kadagiti adipen ti Dios?

17 Kas kadagidi a 230 a matalek, mabalin met a masubok ti pammatitayo, nupay ditay pay napadas ti “simmaranget agingga iti dara.” (Hebreo 12:4) Ngem nadumaduma ti kita ti pannubok. Mabalin a pananguyaw dayta dagiti kaeskuelaan, wenno panangdurog dagiti kakadua nga agaramid iti imoralidad ken dadduma pay a dakes nga aramid. Mabalin a mangyeg met iti nakaro a rigat ken suot ti determinasion nga umadayo iti dara, makiasawa laeng iti maysa nga agserserbi iti Apo, wenno mangisuro kadagiti annak nga agbalin a manamati iti laksid ti nasinasina a sangakabbalayan.​—Aramid 15:29; 1 Corinto 7:39; Efeso 6:4; 1 Pedro 3:1, 2.

18. Apay a masiguradotayo a maibturantayo uray ti karigatan a suot?

18 Ngem aniaman a pannubok ti sumangbay kadatayo, ammotayo nga agsagsagabatayo gapu ta ipangpangrunatayo ni Jehova ken ti Pagarianna, ket ibilangtayo a pudno a dayaw ken rag-o ti panangaramid iti dayta. Mapabilegtayo iti makaliwliwa a sasao ni Pedro: “No maum-umsikayo gapu iti nagan ni Kristo, naragsakkayo, agsipud ta ti espiritu ti dayag, ti mismo nga espiritu ti Dios, agtataeng kadakayo.” (1 Pedro 4:14) Babaen ti bileg ti espiritu ni Jehova, maibturantayo uray ti karigatan a suot, a mangyeg amin kenkuana iti dayag ken dayaw.​—2 Corinto 4:7; Efeso 3:16; Filipos 4:13.

[Footnotes]

a Dagiti pasamak idi dekada 1960 ti damo kadagiti nagsasaruno a naulpit ken makapapatay a panangidadanes a nasken nga ibturan dagiti Saksi idiay Malawi iti nganngani tallo a dekada. Para iti kompleto a salaysay, kitaenyo ti 1999 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, panid 171-212.

b Kitaenyo ti artikulo nga “Intandudo ti Korte Suprema ti Pudno a Panagdayaw iti ‘Daga ti Ararat,’” iti Abril 1, 2003, a ruar Ti Pagwanawanan, panid 11-14.

c Para iti kompleto a linaon daytoy a resolusion, kitaenyo ti 1974 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, panid 208-9. Ti personal a salaysay ti maysa a nakalasat iti martsa ket mabasa iti Enero 1, 1998, a ruar Ti Pagwanawanan, panid 25-9.

Mailawlawagyo Kadi?

• Ania ti panangmatmat dagiti Kristiano iti panagsagaba ken pannakaidadanes?

• Ania ti masursurotayo iti inaramid ni Jesus ken ti dadduma a matalek a kakabsat idi naipasangoda iti suot?

• Apay a nainsiriban a di agibales no maidadanestayo?

• Ania a rag-o ti nangpabileg ken ni Jesus bayat ti pannakasuotna, ken ania ti masursurotayo iti dayta?

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 15]

No Kasanoda a Sinango ti Pannakaidadanes

• Sakbay a dimteng idiay Betlehem dagiti soldado ni Herodes tapno papatayenda ti amin nga ubbing a lalaki nga agtawen iti dua nga agpababa, innala da Jose ken Maria ti maladaga a ni Jesus ket nagkamangda idiay Egipto kas imbilin ti anghel.​—Mateo 2:13-16.

• Iti adu a daras kabayatan ti ministerio ni Jesus, ginandat dagiti kabusorna a papatayen gapu iti nabileg a panangsaksina. Nalibasan ida ni Jesus iti tunggal gundaway.​—Mateo 21:45, 46; Lucas 4:28-30; Juan 8:57-59.

• Idi dimteng dagiti soldado ken opisial iti minuyongan ti Getsemani tapno arestuenda ni Jesus, dina inlibak ti kinasiasinona babaen ti namindua a panangikunana: “Siak dayta.” Binilinna pay ketdi dagiti pasurotna a dida lapdan ti panangaresto kenkuana dagiti managderraaw.​—Juan 18:3-12.

• Idiay Jerusalem, naaresto, nasapsaplit, ken nabilin da Pedro nga isardengda ti agsao maipapan ken Jesus. Ngem apaman a nawayawayaanda “pimmanawda . . . , ket iti tunggal aldaw idiay templo ken iti binalaybalay nagtultuloyda nga awan sarday a mangisuro ken mangideklara iti naimbag a damag maipapan iti Kristo, a ni Jesus.”​—Aramid 5:40-42.

• Ni Saulo, a nagbalin idi agangay kas apostol Pablo, naammuanna ti plano dagiti Judio idiay Damasco a mangpapatay kenkuana. Isu ket inkabil dagiti kakabsat iti maysa a kuribot sada imbaba iti maysa a gutbaw iti pader ti siudad kabayatan ti rabii, isu a nakalibas.​—Aramid 9:22-25.

• Sumagmamano a tawen kalpasanna, pinili ni Pablo ti agapelar ken ni Cesar, uray pay agpada a natakuatan da Gobernador Festo ken Ari Agripa nga “awan ar-aramidenna a maikari iti ipapatay wenno pannakaparaut.”​—Aramid 25:10-12, 24-27; 26:30-32.

[Dagiti Ladawan iti panid 16, 17]

Nupay napilitanda nga umakar gapu iti nakaro a pannakaidadanes, rinibu a matalek a Saksi idiay Malawi ti sirarag-o a nangitultuloy a nangikasaba iti Pagarian

[Dagiti Ladawan iti panid 17]

Ti rag-o ti panangsantipikar iti nagan ni Jehova pinabilegna dagitoy a matalek a kakabsat kabayatan daydi makapapatay a martsa ken kadagiti kampo konsentrasion dagiti Nazi

[Credit Line]

Martsa nga agturong ken patay: KZ-Gedenkstätte Dachau, iti pammalubos ti USHMM Photo Archives

[Dagiti Ladawan iti panid 18]

Adu a kita dagiti suot ken rigat

    Dagiti Publikasion iti Iloko (1984-2025)
    Ag-log out
    Ag-log in
    • Iloko
    • I-share
    • Ti Kayatmo a Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pagannurotan iti Panagusar
    • Pagannurotan iti Kinapribado
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ag-log in
    I-share