Guanọ Ikoudure Bhi Obọ Jehova

1. Tẹmhọn idia nin ibhokhan Ju ha ye bhi Babilọn.

RIA ẹmhọn ebi egbe ha dia ibhokhan Ju yẹ ne ha ribhi imun bhi Babilọn. Ele daghe ebi a rẹ dunmhun agbaẹbho nọnsele sotọ yẹ. Ranmhude emhin ebe nọnsele, bi ọsi aba ele nin ẹdẹlẹ, a da mun ele sibhi agbaẹbho nọnsele re ha khian agbaẹbho ọbhebhe. (2 Chron. 36:​15, 16, 20, 21) Ẹmhọanta nọn ghe, beji ele ribhi Babilọn, ele wo miẹn isẹhoa rẹ ha lu ebi ele ho nin ele lu. (Jer. 29:​4-7) Ọrẹyiriọ, iẹnlẹn bha lẹkhẹ nin ele, sẹyẹ ọnan i yi iẹnlẹn nin ele rẹ gene ha guanọ. Be ọne idia nan nin ele ha ye dia ele bhi egbe yẹ? Mhan fẹ ebi ọkpa bhi ẹwẹ ele nọn wo ha sun rẹkhan Osẹnobulua tale, ọle da yọle: “Mhan da dotua bhi egbe ẹdẹ ọsi Babilọn. Mhan da ha viẹ ẹghe nin mhan rẹ ye Zaiyọn re.” (Ps. 137:1) Ene ibhokhan Ju ne ha ribhi Babilọn da ha guanọ ikoudure, ọkpakinọn, ijela ele ha da miẹn ọlẹn?

2-3. (a) Be Jehova lu nin ibhokhan Ju ne ha ribhi imun? (b) Be mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

² Jehova hi “Osẹnobulua nọn re ikoudure nin mhan.” (2 Kọr. 1:3) Beji a miẹn Osẹ ọsi oyẹẹ ọle khin, ọ ti ọle bhọ rẹ ha re ikoudure nin ẹbho ne ga ọle. Jehova lẹnmhin ghe eso bhi ibhokhan Ju nan mun a khian imun bhi Babilọn dẹ kiọya bhi emhin ebe nin ele lu, yẹ fikie bu ọle re. (Isa. 59:20) Bhiriọ, bhi ebe sẹbhi ikpe 100 ọkuẹsẹ a muno ele ha khian imun, Jehova da re ẹlinmhin nọn khiale rẹ rẹkpa Ẹzaya nin akhasẹ rẹ gbẹn ebe Baibo nan tie mun elin nọnsọle. Bezẹle nin Jehova da lu iriọ? Ẹzaya da yọle: “‘Ko ele udu re, ko ẹbho nesẹmhẹn udu re,’ iriọ Osẹnobulua nọnsẹbha tale.” (Isa. 40:1) Jehova da noo ebe ọsi Ẹzaya rẹ re ikoudure nin ibhokhan Ju ne ha ribhi imun.

³ Bọsi ene ibhokhan Ju ne ha ribhi imun, mhan yẹ wo guanọ ikoudure ẹghe rebhe. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan uwedẹ ea nin Jehova rẹ ko ene ibhokhan Ju udu re: (1) Ọle da ve ghe ọle dẹ rẹhunmhan ene fidenọ bhi ẹwẹ ele, (2) ọle da re ikhuaẹloghe nin ele, bi (3) ọle da rẹkpa ele beji a ha da miẹn ghe ofẹn bha ha mun ele. Beji mhan ha rẹ ha zilo nyan ene emhin ea nan, gbẹlokotọ bhi ebi Jehova yẹ rẹ ko mhan udu re yẹ ẹlẹnan.

JEHOVA RẸHUNMHAN MHAN RANMHUNDE ITOHAN NỌNSỌLE

4. Be Jehova rẹ rẹman yẹ ghe Osẹ nọn mhọn itohan ọle khin? (Isaiah 55:7)

⁴ “Aba nọn manman mhọn itohan” Jehova khin. (2 Kọr. 1:3) Ọle da wo re ọne ikpẹ nan man bhi ẹghe nin ọle rẹ ve ghe ọle dẹ rẹhunmhan ene ibhokhan Ju ne fidenọ. (Tie Isaiah 55:7.) Ọle da yọle: “Ranmhude ahoẹmhọn-egbe nọn i beghe ọsi ẹdẹdẹmhẹndẹ nin mẹn mhọn, mẹn dẹ mhọn itohan da [bha].” (Isa. 54:8) Be Jehova ha rẹ re itohan nọnsọle man yẹ? Arẹmiẹn ibhokhan Ju rebhe dẹ loya ọbhi emhin nin ele zẹle rẹ lu, Jehova da ji ele lẹn ghe, ele i da wo gbe ẹdagbọn iẹnlen nọnsele rebhe bhi Babilọn. (Isa. 40:2) Ene ọta nan dẹ wo manman re ikoudure bi izebhudu nin ene fidenọ bhi ẹwẹ ele!

5. Be re mhan rẹọbhọ gbera ene ibhokhan Ju ghe Jehova dẹ rẹhunmhan mhan?

⁵ Be imhan miẹn luẹ bhi ọnan? Jehova muegbe nin ọle rẹ rẹhunmhan eguọmhandia nesọle sẹsẹsẹ. Ẹlẹnan nian, mhan mhọn emhin ne rẹ mhan rẹọbhọ gbera ene ibhokhan Ju ghe Jehova dẹ rẹhunmhan mhan. Be ọ rẹ yi iriọ yẹ? Ranmhude mhan lẹn ẹmhọn uwedẹ nin Jehova zẹ ọle egbe dagbare nin ọle rẹ sabọ re emhin ebe nesẹmhan rẹhunmhan mhan. Ikpe ne bunbun ki gbera beji Ẹzaya kha akhasẹ nọnsọle fo, Jehova da je Ọmọn nọnsọle re bhi ọne otọ nan, nin ọle dọ re iẹnlẹn nọnsọle rẹ zọese ọbhi olukhọ ọsi eria. Ranmhude izọese nọnsi Jesu, Osẹnobulua dẹ sabọ re emhin ebe nesẹmhan rẹhunmhan mhan sẹsẹsẹ. (Iwẹn. 3:19; Isa. 1:18; Ẹfẹ. 1:7) Osẹ nọn manman mhọn itohan mhan ga!

6. Bezẹle nọn da ko mhan udu re sade mhan ria eria nyan uwedẹ nin Jehova rẹ rẹhunmhan mhan? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

⁶ Ẹmhọn nin Jehova ta bhi Isaiah 55:7 dẹ sabọ ko mhan udu re sade emhin ebe nin mhan lu bhi ẹghe nọn gbera yẹ wo ha kpokpo mhan bhi ọkhọle. Emhin ebe nin mhan lu bhi ẹghe nọn gbera sabọ yẹ rẹ re mhan ha lu akhiẹ arẹmiẹn ghe mhan fidenọ. Ọnan kẹ wo sunu sade mhan sẹyẹ wo ha kuẹlo da ọkakale ne na bhi emhin ebe nin mhan lu re. Ọrẹyiriọ, ahamiẹn mhan ki ka ta emhin ebe nesẹmhan man Jehova fo yẹ fidenọ, mhan dẹ sabọ ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe Jehova rẹhunmhan mhan. Ahamiẹn Jehova rẹhunmhan mhan, ọle i yẹ ye ọne emhin ebe re. (Yẹ fẹ Jeremiah 31:34 ghe.) Bhiriọ, beji a miẹn Jehova i yẹ dọ ha ria ẹmhọn emhin ebe nin mhan lu bhi ẹghe nọn gbera, ọ bha khẹke nin mhan yẹ dọ ha ria ẹmhọnlẹn. Ebe manman lu uhọnmhọn-emhin rẹji Jehova hi, ebi mhan lu nian, ọ i yi emhin ebe nin mhan lu bhi ẹghe nọn gbera. (Ezek. 33:​14-16) Sẹyẹ, bhi ẹghe nọn bha yẹ ree gbe nian, Aba mhan nọn manman mhọn itohan dẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale nọn hi ki rẹ khin nin mhan kuẹlo da nian ranmhude idobọ nesẹmhan.

7. Be ha re mhan dọ guanọ urẹkpa ahamiẹn ọ rele nin mhan mọn da re emhin ebe nin mhan lu he?

⁷ Be ọkhẹke nin mhan lu sade ọkhọle gbe mhan asan ranmhude emhin ebe nọn kaka nin mhan lu nin mhan bha ta dagbare? Baibo yọle ghe nin mhan bu ene ewanlẹn ne rẹkpa mhan. (Jem. 5:​14, 15) Ọrẹyiriọ, ọ sabọ rẹ ha nọghọ mhan rẹ taman ene ewanlẹn emhin ebe nin mhan lu. Ọkpakinọn, mhan dẹ bu ene ewanlẹn re sade mhan gene kiọya bhi emhin ebe nin mhan lu, bi sade mhan yere ghe, Jehova bi ene ewanlẹn nin ọle ne mundia dẹ re itohan rẹ ne mhan lu emhin. Bha ji mhan fẹ ebi itohan nọnsi Jehova rẹ ko obhio mhan nin okpea udu re yẹ natiọle Arthura. Ọkhole da wo manman ha gbe ọle asan ranmhude emhin ebe nin ọle lu. Ọle da yọle: “Mẹn wo ha ghe ividio ọsi ẹbho ne banọn an rẹ na bhi ebe sẹbhi ukpe ọkpa. Mẹn ki kaehọ ọta ọkpa fo nọn zilo nyan ẹmhọn ọkhọle-umueria nọnsẹmhan, mẹn da dọ ta emhin ebe nin mẹn lu man okhuo mẹn bi ene ewanlẹn. Mẹn ki lu ọnan fo, ọkhọle nọnsẹmhẹn da wo lọ re, ọkpakinọn emhin nin mẹn lu da sẹyẹ wo re mẹn ha lu akhiẹ. Ene ewanlẹn da ji mẹn lẹn ghe, Jehova sẹyẹ wo guanọ nin mẹn bi ọle ko ha yi ọmọẹ, ghe ranmhude ọle hoẹmhọn mhan zẹle nin ọle da re adia nin mhan. Uwedẹ nin ele rẹ re ifuẹkẹ rẹ ne mẹn talọ da wo re izebhudu nin mẹn, yẹ rẹkpa mẹn rẹ ha ghe egbe mẹn beji Jehova rẹ ghe mẹn.” Ẹlẹnan nian, ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe bi ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn Arthur ki khin. Ọ wo manman ko mhan udu re rẹ lẹn ghe, Jehova dẹ mhọn itohan da mhan sade mhan fidenọ!

JEHOVA RE IKHUAẸLOGHE NIN MHAN

8. (a) Ikhuaẹloghe nela Jehova re nin ibhokhan Ju ne ha ribhi imun? (b) Beji Isaiah 40:​29-31 rẹman, be emhin nin ene ibhokhan Ju ne fidenọ ha khuaẹloghe rẹ rẹkpa ele yẹ?

⁸ Bhi ẹlo ọsi eria, ibhokhan Ju ne ha ribhi imun bhi Babilọn bha zẹwẹ ha mhọn ikhuaẹloghe. A lẹn ibhokhan Babilọn bhi ẹbho ne i ka fan igbọn nin ele mun bhi imun fia. (Isa. 14:17) Ọrẹyiriọ, Jehova da re ikhuaẹloghe nin ẹbho nesọle. Ọle da ve ghe ọle dẹ fan ele fia, sẹyẹ emhin i ribhọ nọn ha mun ọlẹn mhọn rẹ lu iriọ. (Isa. 44:26; 55:12) Bhi ẹlo nọnsi Jehova, inian ibhokhan Babilọn diabe ẹbubu nan fi ahoho ọi nọn bọnmhẹn kua. (Isa. 40:15) Be ọne ikhuaẹloghe nan ha rẹ rẹkpa ibhokhan Ju yẹ ne ha ribhi imun? Ọ dẹ wo re ikoudure nin ele, sẹyẹ, ọ dẹ lu gbera ọnin. Ẹzaya da gbẹn yọle: “Ene mun udu nyan Jehova dẹ kie miẹn ahu.” (Tie Isaiah 40:​29-31.) Bhi ọsi ẹmhọanta, ọne ikhuaẹloghe dẹ re ahu nin ele; ele dẹ “taan igẹn an ha tin bhi okhun bọsi oghohọn.”

9. Emhin nela re ene ibhokhan Ju rẹọbhọ ghe Jehova dẹ mun ive nesọle sẹ?

⁹ Jehova da yẹ wo lu emhin nọn ha re ene ibhokhan Ju rẹọbhọ ghe, ọle dẹ mun ive nin ọle ve sẹ. Be ọle rẹ lu iriọ yẹ? Ria eria nyan ene ọta akhasẹ kẹkẹ nin ene ibhokhan Ju lẹn sẹ ghe ele munsẹ fo. Ele lẹnmhin ghe ibhokhan Asiria khọn ulin-uwa igbe ọsi Izrẹl nekẹle miotọ, yẹ muno ele ha khian imun beji Jehova ka ta ọbhi otọ. (Isa. 8:4) Ẹlo ele sẹbhi ẹghe nin ibhokhan Babilọn rẹ dunmhun Jerusalẹm an, yẹ muno ele ha khian imun. (Isa. 39:​5-7) Sẹyẹ, ẹlo ele sẹbhi ẹghe nan rẹ gbono Zẹdẹkaya nin ojie ẹlo a, yẹ mun ọlẹn ha khin Babilọn. (Jer. 39:7; Ezek. 12:​12, 13) Emhin rebhe nin Jehova ta bhi otọ da gene wo munsẹ. (Isa. 42:9; 46:10) Enan rebhe wo re ele rẹọbhọ ghe ive nin Jehova ve nọn rẹ ne ele sibhi imun re, dẹ gene munsẹ.

10. Bhi ọne ẹghe ọkike nan, be ha rẹkpa mhan rẹ sabọ ha ziẹn ikhuaẹloghe nin mhan mhọn?

¹⁰ Be imhan miẹn luẹ bhi ọnan? Ahamiẹn egbe lọ mhan, ikhuaẹloghe nin mhan mhọn rẹji ẹghe odalo dẹ sabọ ko mhan udu re, yẹ re ahu nin mhan. Ẹghe nin emhin bha rẹ zẹwẹ lẹkhẹ mhan da nyẹnlẹn, sẹyẹ, eghian mhan wo ha kpokpo mhan. Ọrẹyiriọ, ọ bha khẹke nin mhan ji egbe lọ mhan. Jehova ve ghe mhan dẹ nyẹnlẹn bhi otọ ọfubhegbe rẹ dọ sẹbhi ighegheghe. Ẹghenin, emhin soso i da yẹ ha ribhọ nọn ha re ofẹn ha mun mhan, sẹyẹ mhan ki wo ha mhọn ọfure. Ọkhẹke nin mhan wo ha ria ẹmhọn ọne ikhuaẹloghe nan. Ahamiẹn mhan bha lu iriọ, ikhuaẹloghe nin mhan mhọn i da yẹ ziẹn, la gbanọn an. Ọ ki dọ diabe ebe ha sabọ sunu sade ọria na bhi iwindo nan re glasi lu nin ẹbubu vuọn ghe ole nọn mhọn-ose a. Ranmhude ọne ẹbubu, ọle i da yẹ sabọ daghe ebi ọne ole mhọn-ose sẹ yẹ. Be mhan ha rẹ sabọ ha ziẹn ikhuaẹloghe nin mhan mhọn yẹ? Ọle hi, nin mhan rẹ re ẹghe ọbhi otọ rẹ ha ria ẹmhọn ebi iẹnlẹn nọnsẹmhan ha diayẹ bhi agbọn ọsọgbọn. Mhan sabọ rẹ dọ tie ebe nesẹmhan, ghe ividio nesẹmhan, yẹ kaehọ illo nesẹmhan ne tẹmhọn ikhuaẹloghe nin mhan mhọn. Sẹyẹ, mhan sabọ rẹ taman Jehova bhi erọnmhọn emhin nin mhan khuaẹloghe nọn sunu bhi agbọn ọsọgbọn.

11. Be re ahu nin obhio mhan nin okhuo nọn ha khọnmhọn emianmhẹn nọn manman kaka?

¹¹ Bha ji mhan fẹ ebi ikhuaẹloghe nin mhan mhọn rẹji ẹghe odalo rẹ re ikoudure bi ahu nin obhio mhan nin okhuo natiọle Joy yẹ. Ọne obhio mhan wo ha khọnmhọn emianmhẹn nọn manman kaka. Ọle da yọle: “Ahamiẹn egbe lọ mẹn, mẹn ki wo taman Jehova ebi emhin dia mẹn yẹ tee, ranmhude mẹn lẹnmhin ghe ọle lẹn otọ idia nin mẹn ye. Bhi ẹghe ne sẹ inian, Jehova sẹ wo re ‘ahu nọn gbera eji ahu ọsi ọria sẹle’ nin mẹn.” (2 Kọr. 4:7) Rẹ deba ọnin, Joy da yẹ wo ha re ọkhọle munọ ọlẹn ghe, ọle ribhi agbọn ọsọgbọn, bhi eji ọria soso i da yẹ ha tale ghe, “Imẹn khọnmhọn.” (Isa. 33:24) Ahamiẹn mhan taman Jehova ebi emhin dia mhan yẹ, yẹ ria ẹmhọn ikhuaẹloghe nin mhan mhọn, ọ dẹ re ahu nin mhan rẹ sabọ ziẹngbe ọkakale.

12. Emhin nela ha re mhan mun udu nyan ive nesi Jehova? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹² Beji Jehova lu nin ibhokhan Ju ne ha ribhi imun, iriọ ọle yẹ rẹ wo lu emhin ne bunbun nin mhan ne ha re mhan rẹọbhi ene ive nin ọle ve. Re ọkhọle ria ẹmhọn ọta akhasẹ nin mhan daghe ẹlẹnan ne munsẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan gene dọ daghe ọle ghe ugbẹloghe ọsi Anglo-America ‘ziẹn bhi ijeso yẹ wẹghẹ bhi ije enekẹle.’ (Dan. 2:​42, 43) Mhan yẹ wo họn ẹmhọn ebi otọ rẹ ha ‘munvẹa yẹ bhi ije kẹkẹ,’ sẹyẹ mhan deba tẹmhọn Agbejele na bhi “otọ agbọn rebhe.” (Mat. 24:​7, 14) Ene ọta akhasẹ nan, bi ọta akhasẹ ebhebhe bhi Baibo wo ziẹn urẹọbhọ nin mhan mhọn da ive nesi Jehova ne bha sẹ munsẹ.

JEHOVA RẸKPA MHAN RẸ SABỌ KHỌN EMHIN NE RE OFẸN MUN MHAN

13. (a) Ọkakale nela ibhokhan Ju ha kuẹlo da sade ọ bu ẹghe nan ha rẹ fan ele fia? (b) Beji Isaiah 41:​10-13 rẹman, be Jehova rẹ ko ibhokhan Ju udu re yẹ?

¹³ Jehova da re ikhuaẹloghe nin ibhokhan Ju ne ha ribhi Babilọn ghe, ọle dẹ ne ele sibhi imun re. Ọkpakinọn, ọle lẹnmhin ghe, emhin i da zẹwẹ lẹkhẹ nin ele beji ọne ẹghe nin ọle ha rẹ fan ele fia ha rẹ ha sire. Ọle da ta ọle ọbhi otọ ghe, ojie ọkpa nọn manman mhọn ahu dẹ zegbere, ọle ki khọn agbaẹbho ne nẹga Babilọn, yẹ mun okhọn bu Babilọn. (Isa. 41:​2-5) Ọnan dẹ be re ofẹn ha mun ene ibhokhan Ju? Jehova bhọ ki ka ta ọta ọbhi otọ nọn ha re ikoudure nin ele bhi ọne ẹghe nan. Ọle da yọle: “Hẹi ji ofẹn mun uwẹ, ranmhude imẹn ne uwẹ dia. Hẹi kpokpo egbe, ranmhude imẹn hi Osẹnobulua nọnsẹ.” (Tie Isaiah 41:​10-13.) Be Jehova re ọle ta beji ọle yọle “Imẹn hi Osẹnobulua nọnsẹ”? Ọle bha ha rẹ ọnan taman ibhokhan Ju ghe ọkhẹke nin ele ha ga ọle, ele tobele lẹnmhin ghe emhin nọn khẹke nin ele lu khọnin. Sokpan, ebe ọle ha re ọnan taman ele hi, ọle sẹyẹ wo ne ele dia.—Ps. 118:6.

14. Emhin ọbhebhe nela Jehova noo rẹ rẹkpa ibhokhan Ju rẹ khọn ofẹn nọn ha mun ele?

¹⁴ Jehova da ye ene ibhokhan Ju ẹmhọn ahu bi ilẹnmhin nọnsọle re. Ọnan hi uwedẹ ọbhebhe nọn rẹ rẹkpa ele rẹ sabọ khọn emhin nọn ha re ofẹn mun ele. Ọle da taman ene ibhokhan Ju nin ele khua ẹlo okhun ghe ene ahiẹnhiẹn, ọle da yẹ ji ele lẹn ghe, rẹ gbera ghe ọle man ene ahiẹnhiẹn, ọle bhọ mhọn elin nin ọle tie ọdeọde bhi ẹwẹ ele. (Isa. 40:​25-28) Ahamiẹn Jehova lẹn elin ọsi ọdeọde bhi ene ahiẹnhiẹn, ọnin rẹman ghe ọle lẹn elin ọsi ọdeọde bhi ẹwẹ eria ne ga ọle. Sẹyẹ, ahamiẹn Jehova mhọn ọne ahu rẹ man ene ahiẹnhiẹn, ọnin rẹman ghe ọle mhọn ọne ahu nin ọle rẹ rẹkpa ẹbho nesọle. Bhiriọ, emhin soso i ribhọ nọn ha re ene ibhokhan Ju ne ribhi imun ha kpokpo egbe, la ha mun ofẹn.

15. Be Osẹnobulua rẹ mun ibhokhan Ju egbe ọbhi otọ khẹ emhin ne ha sunu bhi ẹghe odalo?

¹⁵ Jehova yẹ wo mun ẹbho nesọle egbe ọbhi otọ khẹ emhin ne ha sunu bhi ẹghe odalo. Ọle da noo Ẹzaya nin akhasẹ rẹ ka gbẹn ene ẹmhọn nan ọbhi otọ, ọle da yọle: “Nabhi ẹkẹ ugha nesẹ, uwẹ ha khue odẹ nesẹ. Nẹko bhi obhi ẹghe khere ọkuẹsẹ ohu nọnsẹmhẹn lọre.” (Isa. 26:20) Asabọmiẹn ibhokhan Ju re obọ rẹkhan ọne adia nan bhi ẹghe nin Sairọs nin Ojie rẹ mun okhọn bu Babilọn. Obhokhan Grik ọkpa nọn gua otọ ẹmhọn fẹghe da yọle ghe, ẹghe nin Sairọs rẹ mun okhọn vae bhi Babilọn, ọle da taman eyokhọnlẹn nesọle ne gbono ọrebhe a nin ele kere bhi ole. Ria ẹmhọn ebi ọnan ha rẹ re ofẹn ha mun ibhokhan Babilọn yẹ. Asabọmiẹn ghe ibhokhan Ju ne ha ribhi Babilọn bha miẹn ikuan-egbe soso ranmhude nin ele rẹ re obọ rẹkhan adia nesi Jehova.

16. Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ji emhin ne ha sunu bhi ẹghe odalo re mhan ha mun ofẹn? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹⁶ Be mhan miẹn luẹ bhi ọnan? Mhan dẹ kẹ kuẹlo da ekpokpo nọn khua nan bha sẹ ka miẹn egbe ọle khẹ rẹ na bhi ẹghe umunhẹn ọsi ọne agbọn nan. Ọ ha munhẹn, ẹbho bhi ọne agbọn nan i da lẹn ebi ele ha lu yẹ, sẹyẹ ofẹn ki ha mun ele. Ọkpakinọn, ọ i da ha yi iriọ rẹji ẹbho nesi Jehova. Mhan lẹnmhin ghe Jehova hi Osẹnobulua nọnsẹmhan. Mhan dẹ wo mundia nọnsẹn bhi ọne ẹghenin ranmhude mhan lẹnmhin ghe “ẹghe nan ha rẹ miẹn [mhan] fan sire.” (Luk 21:28) Aharẹmiẹn agbaẹbho kugbe mun okhọn bu mhan re, mhan i da beghe. Jehova dẹ noo ẹhi nesọle rẹ gbega mhan, yẹ re adia nin mhan ne ha rẹkpa mhan rẹ miuhọnmhọn. Be ọle ha rẹ re ene adia nin mhan yẹ? Mhan bha sẹ lẹn nian. Ọrẹyiriọ, asabọmiẹn ghe rẹ na bhi obọ agbotu nọnsẹmhan mhan ha da miẹn ene adia. Ahamiẹn iriọ nọn, ọ ki dọ diabe “ẹkẹ ugha” nọnsẹmhan, nọn yi eji mhan ha da miẹn ugbega. Be mhan ha rẹ sabọ muegbe ọbhi otọ yẹ khẹ ene emhin ne da sunu bhi ẹghe odalo? Ọkhẹke nin mhan ha sikẹ ibhio mhan nin mhan ko ga nian. Ha re ọkhọle rebhe rẹ re obọ rẹkhan adia nọn na obọ agbotu nọnsi Jehova vae, uwẹ ha yẹ wo ha mhọn ọne izebhudu ghe Jehova tobọle re agbotu nọnsẹmhan khian.—Hib. 10:​24, 25; 13:17.

17. Be mhan rẹ guanọ ikoudure bhi obọ Jehova yẹ?

¹⁷ Arẹmiẹn emhin bha zẹwẹ lẹkhẹ nin ene ibhokhan Ju ne ha ribhi Babilọn, Jehova da re ikoudure nin ele ha guanọ nin ele. Ọle dẹ yẹ lu iriọ nin mhan. Ebe hi ki rẹ khin nọn ha sunu bhi ẹghe odalo, wo ha guanọ ikoudure bhi obọ Jehova. Wo ha mhọn ọne urẹọbhọ ghe ọle gene rẹhunmhan ene ga ọle, sẹyẹ ọle gbẹloghe ele. Wo ha ziẹn ikhuaẹloghe nin uwẹ mhọn. Yere ghe beji a miẹn Jehova hi Osẹ nọnsẹmhan, emhin i ribhọ nọn ha re mhan ha mun ofẹn.