გაკვეთილი 2
შინაარსიანი და ნათლად გადმოცემული მასალა
1–3. რატომ არის საჭირო კონკრეტული მასალა, რათა მოხსენება შინაარსიანი იყოს?
1 კარგი მოხსენება გულმოდგინე მომზადების შედეგია და დროსა და ძალისხმევას მოითხოვს. მაგრამ ღირს ამის გაკეთება! ამით იღრმავებ ზუსტ შემეცნებას და აუდიტორიასთან გასაზიარებლად გაქვს რაღაც ნამდვილად სასარგებლო. ნაცვლად იმისა, რომ ილაპარაკო ზოგადად, წარსადგენად გაქვს ისეთი დეტალები, რომლებიც ნათელს ხდიან გარკვეულ საკითხებს, და იცი, რომ რასაც ამბობ სწორია. ეს ღვთის სიტყვისადმი მსმენელის მადლიერებას აღვივებს და ამგვარად პატივს მიაგებს იეჰოვას. შინაარსიან მასალაზე ყურადღების გამახვილებაში ძირითადად შედის, თუ რას ილაპარაკებ მოხსენებისას. მოკლედ გავარჩიოთ ამ პუნქტის სხვადასხვა მხარეები. რჩევების ბლანკზე ეს პირველი პუნქტია.
2 კონკრეტული მასალა. ზოგადად წარმოდგენილი მოხსენება მოკლებულია წონასა და ავტორიტეტს. ის ბუნდოვანია და აუდიტორიას გაურკვევლობაში ტოვებს. აზრები რომ დამახსოვრებულ იქნეს, ისინი კონკრეტული და ზუსტი უნდა იყოს, რაც გამოკვლევასა და საკითხის ცოდნაზე მეტყველებს.
3 ამ პუნქტის დაძლევა შეიძლება მომზადებისას შემდეგი კითხვების დასმით: რატომ? როდის? სად? და ასე შემდეგ. რომელიმე მომხდარი ფაქტის მხოლოდ მოხსენიება არ კმარა. მოიყვანე ადგილების დასახელებები, თარიღები, შესაძლოა, მიზეზებიც. საკმარისი არ არის გარკვეული ჭეშმარიტებების მხოლოდ აღნიშვნა. აჩვენე, რატომაა ისინი ჭეშმარიტი; რატომაა საჭირო მათი ცოდნა. თუ რჩევას იძლევი, განმარტე, როგორ უნდა გაკეთდეს გარკვეული რაღაც. თუ რამდენად აუცილებელია მსგავსი განმარტებები, დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ რა არის მსმენელისთვის უკვე ცნობილი. ამიტომ, იმის დასადგენად, თუ რა დეტალები შეიძლება გახდეს საჭირო, უნდა გაითვალისწინო მსმენელი.
4–6. რომელი ფაქტორები უნდა მიიღო მხედველობაში, რათა შენი მოხსენება შინაარსიანი იყოს კონკრეტული მსმენელისთვის?
4 აუდიტორიისთვის შინაარსიანი. იმან, რაც შეიძლება ერთი აუდიტორიისთვის შინაარსიანი იყოს, შეიძლება მეორე ჯგუფის ცოდნას ვერაფერი შემატოს ან სრულ გაუგებრობაშიც კი დატოვოს. მაშასადამე, ცხადია, რომ მასალა უნდა შეესაბამებოდეს კონკრეტულ აუდიტორიას. მაგალითად, სამსახურებრივ შეხვედრაზე მოხსენებაში ჩვენი საქმიანობის წარმართვის შესახებ საჭიროა საკითხის რადიკალურად განსხვავებულად გაშუქება, ვიდრე იმ პიროვნებასთან საუბარში, რომელიც ემზადება, თავი მიუძღვნას იეჰოვას, ან მოხსენებაში, რომელიც არარელიგიური ხალხის წინაშე წარმოითქმება.
5 ამ ფაქტორებს ანგარიში უნდა გაეწიოს თეოკრატიული სამსახურის სკოლაში სხვადასხვაგვარი დავალებების მომზადების დროსაც. აუდიტორიას, სიტუაციასა და მოხსენების მიზანს ყურადღება უნდა მიექცეს ნებისმიერი დავალებით გამოსვლისას. ამ ფაქტორებს განაპირობებს მოხსენების ხასიათი და მომხსენებლის მიერ არჩეული სიტუაცია. რასაკვირველია, დამრიგებლური მოხსენება მიმართული იქნება კრებისადმი. სხვა მოხსენებები შეიძლება განსხვავდებოდეს, და მსმენელი და მიზანი პირობითი სიტუაციით განისაზღვრება. ნებისმიერ შემთხვევაში, მოწაფესაც და რჩევების მიმცემსაც შეუძლიათ საკუთარ თავს დაუსვან კითხვები: არის თუ არა მასალა შერჩეული იმ აუდიტორიისთვის, რომლის წინაშეც წარმოითქმება? არის ის მსმენელისთვის შინაარსიანი და დამრიგებლური?
6 მომზადებისას შეეკითხე საკუთარ თავს: რის მიღწევა მსურს ამ მოხსენებით? რამდენად არის გათვითცნობიერებული პიროვნება ან ჯგუფი იმ საკითხში, რის თქმასაც ვაპირებ? რა საფუძველი უნდა ჩავყარო იმისათვის, რომ ნათელვყო ეს საკითხები? როგორ ვეტყოდი ამას სხვადასხვაგვარად სრულიად განსხვავებულ ჯგუფებს? შედარებები ხშირად ნათელყოფს ჩვენს შეხედულებებს. მომზადებისას შეეცადე, იპოვო სხვადასხვა მიდგომა სხვადასხვა ჯგუფისადმი, რათა გაიგო, თუ როგორ მიუდგე სხვადასხვა აუდიტორიას და მასალა შინაარსიანი გახადო იმ აუდიტორიისათვის, რომელსაც მიმართავ.
7, 8. როგორ შეგვიძლია მოხსენება პრაქტიკული გავხადოთ?
7 პრაქტიკული ღირებულების მქონე მასალა. ბევრი რამის სწავლა შეიძლება, მაგრამ ყველაფერი პრაქტიკული როდია. ჩვენთვის შინაარსიანია ის მასალა, რომელშიც ისეთი საკითხების განხილვა ხდება, რაც ქრისტიანულ ცხოვრებაში, ჩვენს მსახურებაში გამოგვადგება. ჩვენი სურვილია, ვიცოდეთ, თუ როგორ გამოვიყენოთ ეს შეძენილი ინფორმაცია.
8 მოწაფეს მომზადებისას და სკოლის ზედამხედველს რჩევის მიცემისას შეუძლიათ ამ საკითხზე გაამახვილონ ყურადღება შემდეგი კითხვების საშუალებით: რა სახელმძღვანელო პრინციპების პოვნა შეიძლება მოხსენებაში? შეიძლება თუ არა ამ მასალის გამოყენება გადაწყვეტილებების მისაღებად? შეიძლება თუ არა ამ მასალის სამქადაგებლო მსახურებაში გამოყენება? განადიდებს თუ არა ის ღვთის სიტყვას და მიუთითებს თუ არა ღვთის განზრახვაზე? ამ ინფორმაციის სრულად განხილვა მხოლოდ რამდენიმე მოხსენებაშია შესაძლებელი, მაგრამ პრაქტიკული რომ იყოს, წარმოდგენილი მასალა რამე სახით გამოსადეგი უნდა იყოს აუდიტორიისთვის.
9–11. რატომ არის ნათქვამის სიზუსტე მნიშვნელოვანი?
9 ნათქვამის სიზუსტე. იეჰოვას მოწმეების ორგანიზაცია ჭეშმარიტების ორგანიზაციაა. ჩვენ ჭეშმარიტება უნდა ვილაპარაკოთ და ყოველთვის, ყოველგვარ წვრილმანებში, აბსოლუტურად ზუსტები უნდა ვიყოთ. სიზუსტე საჭიროა არა მხოლოდ მოძღვრებაში, არამედ ციტატებშიც, აგრეთვე იმაში, თუ რას ვლაპარაკობთ სხვების შესახებ ან როგორ წარმოვადგენთ მათ, აგრეთვე მეცნიერულ მონაცემებსა თუ ახალ ამბებში.
10 აუდიტორიის წინაშე წარმოთქმული მცდარი ინფორმაცია შეიძლება სხვებმაც გაიმეორონ და უზუსტობა გავრცელდეს. უზუსტობები, რომლებსაც აუდიტორია ამჩნევს, წამოჭრის კითხვას, შეიძლება ამ მომხსენებლის სიტყვებს ენდო სხვა საკითხებში და, შესაძლოა, ეჭვქვეშ დადგეს თვით ცნობის ჭეშმარიტებაც. როდესაც ახლად დაინტერესებული პიროვნება ისმენს ასეთ განაცხადს და სხვა შემთხვევაში სრულიად განსხვავებული რამ აქვს მოსმენილი, შეიძლება იმ დასკვნამდე მივიდეს, რომ იეჰოვას მოწმეთა შორის არ არის ერთიანობა და მიზეზის აუხსნელად შეწყვიტოს მათთან ურთიერთობა.
11 რჩევების მიმცემი არ უნდა ჩაუკირკიტდეს მოწაფის ნათქვამის ყოველ წვრილმანს, განსაკუთრებით, თუ პიროვნება ახალია ჭეშმარიტებაში და სრულად ვერ სწვდება ღვთის სიტყვის სიღრმეებს. პირიქით, ის ტაქტიანად დაეხმარება მოწაფეს მცდარი აზრების გასწორებაში და აჩვენებს, როგორ გაუმჯობესდეს სიზუსტის საკითხში გულმოდგინე მომზადების საშუალებით.
12, 13. რით არის სასარგებლო განმარტების მომცემი დამატებითი მასალის კარგად გაშუქება?
12 განმარტების მომცემი დამატებითი მასალა. კარგად გააზრებულმა ან გულმოდგინედ გამოკვლეულმა აზრებმა შეიძლება დიდი წვლილი შეიტანოს მოხსენებაში და ზოგჯერ აგვარიდოს აუდიტორიისთვის უკვე ცნობილი მასალის უსარგებლო გამეორება. ისინი სიახლეს მატებს მოხსენებას, აღვივებს აუდიტორიის ინტერესს და შეუძლია ძალიან ნაცნობი საკითხი ნამდვილად სასიამოვნო გახადოს. ის აგრეთვე დაჯერებულობას მატებს მომხსენებელს. მომხსენებელი აღფრთოვანებით წარმოთქვამს მოხსენებას, რაც იმის ცოდნამ წარმოშვა, რომ მას გადმოსაცემად აქვს რაღაც ოდნავ განსხვავებული რამ.
13 საშიშროება, რომელიც არიდებულ უნდა იქნეს, არის პირადი მოსაზრებები. მოხსენება დაფუძნებული უნდა იყოს საზოგადოების პუბლიკაციებზე. შეამოწმე საზოგადოების საძიებლებში და საღვთო წერილის სქოლიოებში. დარწმუნდი, რომ, რასაც ამბობ, დამატებითი ახსნაა და არა ფაქტების დამახინჯება.
-•-◂▸-•-
14–16. რა უნდა გაკეთდეს მოხსენების მომზადებისას მასალის მარტივად გადმოსაცემად?
14 მასალის მომზადებისას მნიშვნელოვანია დიდი ყურადღების მიპყრობა იმაზეც, თუ როგორ აპირებ იმის გადმოცემას, რის თქმაც გინდა. ეს პუნქტი რჩევების ბლანკზე მითითებულია როგორც „ნათელია, გასაგებია“. ამ პუნქტისადმი სათანადო ყურადღების გამოუვლენობამ შეიძლება ხელი შეგიშალოს აუდიტორიის ყურადღების მიპყრობაში ან შეიძლება მათ შეუშალოს ხელი მოსმენილის დამახსოვრებაში. ამ პუნქტთან დაკავშირებით არსებობს სამი მხარე, რომლებზეც ყურადღება უნდა გამახვილდეს.
15 მარტივად გადმოცემული. ეს არ ნიშნავს, რომ საჭიროა ფრაზების წინასწარ მოფიქრება. მაგრამ წარმოსათქმელი აზრები გაანალიზებული უნდა იყოს და გარკვეული ფაქტორები — გათვალისწინებული. ეს განაპირობებს მოხსენების დახვეწილობასა და აზრების უბრალო, მარტივი ენით გადმოცემას. მომხსენებელი წარმოთქვამს იმ აზრებს, რომლებიც წინასწარ აქვს მოფიქრებული.
16 საჭიროა, მოვერიდოთ ბოლო წუთში მომზადებას. მომხსენებელი მოხსენების თითოეულ საკითხზე იმდენ ხანს უნდა ფიქრობდეს, სანამ ის მისთვის მარტივი და ნათელი არ გახდება. მომზადებისას ამ საკითხების გამეორება იმდენად ჩაბეჭდავს მათ მომხსენებლის გონებაში, რომ ისინი ადვილი გასახსენებელი და ბოლომდე ნათელი იქნება როგორც მომხსენებლისთვის, ისე მსმენელისთვის.
17, 18. რატომ უნდა განიმარტოს უცნობი გამოთქმები?
17 უცნობი გამოთქმები განმარტებულია. საღვთო წერილისა და საზოგადოება „საგუშაგო კოშკის“ პუბლიკაციების შესწავლისას ვიძენთ ისეთ გამოთქმათა მარაგს, რომლებიც საკმაოდ უცხოა მათთვის, ვინც ჩვენს საქმიანობას არ არის გაცნობილი. თუ გარკვეულ მსმენელთან, ბიბლიის ჭეშმარიტებების ახსნისას, გამოვიყენებდით ასეთ გამოთქმებს, ჩვენი ნათქვამის უმეტესობა ან მთელი საუბარი მათთვის სავსებით გაუგებარი იქნებოდა.
18 გაითვალისწინე მსმენელი. როგორია მათი ცოდნის დონე? რამდენად არიან ისინი გაცნობილი ჩვენს საქმიანობას? მომხსენებლის მიერ გამოყენებული გამოთქმებიდან რამდენი იქნებოდა მათთვის ისევე ადვილი გასაგები, როგორც თვითონ მომხსენებლისთვის? ისეთმა გამოთქმებმა, როგორიცაა: „თეოკრატია“, „დარჩენილი ნაწილი“, „სხვა ცხვრები“ ან „არმაგედონი“ და „სამეფოც“ კი, შეიძლება მსმენელის გონებაში სხვადასხვა აზრები ან საერთოდ არაფერი არ აღძრას. ზოგჯერ გამოთქმებს: „სული“, „ჯოჯოხეთი“ და „უკვდავება“ განმარტება სჭირდება იმ მსმენელთან, რომელიც ჩვენს საქმიანობას არ არის გაცნობილი. მაგრამ მოხსენების კრების წინაშე წარმოთქმის დროს ასეთი გამოთქმების განმარტება საჭირო აღარ არის. ამგვარად, საჭიროა აუდიტორიის გათვალისწინება.
19, 20. როგორ შეგვიძლია, თავი ავარიდოთ ძალიან ბევრი მასალის გამოყენებას?
19 მასალა არ არის ძალიან ბევრი. მოხსენება შესაძლოა იმდენ ინფორმაციას შეიცავდეს, რომ მსმენელი ჩაიძიროს დიდი მასალის ნაკადში და მისი გაგება ან ძალიან ძნელი, ან სავსებით შეუძლებელი იყოს. მოხსენებამ რომ მიზანს მიაღწიოს, მასში განხილული უნდა იყოს იმ რაოდენობის მასალა, რის ნათლად გაშუქებაც შესაძლებელია მოცემული დროის განმავლობაში. მასალა არ უნდა იყოს იმაზე მეტი, რის კარგად გაგებაც მსმენელს შეუძლია. გარდა ამისა, მასალა, რომელიც წარმოითქმება უცხო ან ახლად დაინტერესებულ პიროვნებასთან, საგულდაგულოდ უნდა იყოს გამარტივებული იმავე საკითხის შესახებ იმ მასალასთან შედარებით, რომელიც კრების წინაშე იქნებოდა წარმოთქმული. მსმენელი, ვისაც მომხსენებელი მიმართავს, უნდა გაითვალისწინოს რჩევების მიმცემმაც.
20 როგორ გაიგოს მოწაფემ, რა რაოდენობის მასალა გამოიყენოს მოხსენებაში? ამ საკითხში დამხმარეა მომზადებისას შედარებების გაკეთება. გაანალიზე მასალა, რის წარდგენასაც აპირებ. მასალიდან რა საკითხებია მსმენელისთვის უკვე ცნობილი, თუნდაც ნაწილობრივ? რა იქნება სავსებით ახალი? რაც უფრო მეტი იცის მსმენელმა, მით უფრო მეტი ინფორმაციის მიწოდება შეიძლება მისთვის განსაზღვრული დროის განმავლობაში. მაგრამ, თუ განსახილველი საკითხის შესახებ თითქმის არაფერია მსმენელისთვის ცნობილი, მაშინ დიდი ყურადღებაა საჭირო, თუ რა რაოდენობის მასალა გადმოიცეს და რა დრო დასჭირდება ამ საკითხების ისე განმარტებას, რომ მსმენელისთვის სავსებით გასაგები გახდეს.