მათ შეასრულეს იეჰოვას ნება
ელია განადიდებს ჭეშმარიტ ღმერთს
ის ისრაელში ძებნილი კაცი იყო. თუ მეფე იპოვიდა, უსათუოდ სიკვდილით დასჯიდა. ვის ეძებდნენ? იეჰოვას წინასწარმეტყველ ელიას.
მეფე აქაბმა და მისმა წარმართმა ცოლმა, იზებელმა, ისრაელში ბაალის თაყვანისმცემლობა ააყვავეს. ამის გამო იეჰოვამ ქვეყანას გვალვა მოუვლინა, რომელიც სამ წელზე მეტ ხანს იყო. განრისხებულმა იზებელმა იეჰოვას წინასწარმეტყველის სიკვდილით დასჯა განიზრახა, მაგრამ აქაბს განსაკუთრებული მიზნით სჭირდებოდა ელია. ელია იყო ის, ვინც აქაბს სამ წელზე მეტი ხნის წინ უთხრა: „არ იქნება ამ წლებში ცვარი და წვიმა, თუ არა ჩემს სიტყვაზე“ (მესამე მეფეთა 17:1). გვალვა ჯერ კიდევ გრძელდებოდა.
ამ საშიშ ვითარებაში იეჰოვამ ელიას უთხრა: „წადი, ეჩვენე აქაბს და მეც ვაწვიმებ მიწის პირზე“. ელია დაემორჩილა იეჰოვას ბრძანებას მიუხედავად იმისა, რომ მის სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრებოდა (მესამე მეფეთა 18:1, 2).
ორი მოწინააღმდეგის შეხვედრა
„ეს შენა ხარ, ისრაელის მაოხრებელო?“ — შეეკითხა აქაბი ელიას დანახვისთანავე. „მე არ ამიოხრებია ისრაელი, შენ და მამაშენის სახლმა ააოხრეთ, რომ დაივიწყეთ უფლის მცნებანი და ბაალების გზაზე წახვედი“ — თამამად უპასუხა ელიამ. ელიამ ბრძანა, მთელი ისრაელი ქარმელის მთაზე შეკრებილიყო ‘ბაალის ოთხასორმოცდაათი წინასწარმეტყველისა და აშერას ოთხასი წინასწარმეტყველის’ ჩათვლით. შემდეგ ელიამ ხალხის ბრბოს მიმართა: „როდემდის უნდა კოჭლობდეთ ორივე ფეხით?a თუ უფალია ღმერთი, გაჰყევით მას, თუ ბაალია, მას გაჰყევით“ (მესამე მეფეთა 18:17–21).
ხალხი დუმდა. შესაძლოა, მათ შეიგნეს თავიანთი დანაშაული, რომ იეჰოვას ერთგულად აღარ ემსახურებოდნენ (გამოსვლა 20:4, 5). ან იქნებ მათი სინდისი იმდენად იყო გაუხეშებული, რომ ცუდს ვერაფერს ხედავდნენ, თუ იეჰოვასადმი ერთგულ თაყვანისცემას ბაალისაში გაცვლიდნენ. ნებისმიერ შემთხვევაში, ელიამ ბრძანა, მოეყვანათ ორი კურატი, ერთი — ბაალის წინასწარმეტყველთათვის, მეორე კი — თავისთვის. ორივე კურატი უნდა მოემზადებინათ შესაწირავად, მაგრამ ცეცხლი არ უნდა აენთოთ. „ახსენეთ თქვენი ღმერთის სახელი, — უთხრა ელიამ, — და მეც ვახსენებ უფლის სახელს; და ღმერთი, რომელიც ცეცხლით გაგვცემს პასუხს, ნამდვილად ღმერთი იქნება“ (მესამე მეფეთა 18:23, 24).
იეჰოვა განდიდდა
ბაალის წინასწარმეტყველებმა დაიწყეს ‘ხტომა სამსხვერპლოს წინ, რომელიც გამართეს’. მთელი დილა მოუხმობდნენ: „ხმა გაგვეც, ბაალ!“ მაგრამ ბაალი არ პასუხობდა (მესამე მეფეთა 18:26). მაშინ ელიამ დაუწყო მათ დაცინვა: „მაგრად დაუყვირეთ, რადგან ღმერთია იგი!“ (მესამე მეფეთა 18:27). ბაალის წინასწარმეტყველებმა თავის სერვაც კი დაიწყეს მახვილებითა და შუბებით — ამ ჩვეულებას წარმართები ხშირად მიმართავდნენ თავიანთი ღმერთებისთვის თავის შესაცოდებლადb (მესამე მეფეთა 18:28).
შუადღე გადასული იყო, „ისინი კი ისევ ქადაგად იყვნენ დავარდნილი“ — ამ ფრაზაში ასეთი აზრი დევს, რომ ისინი მძვინვარედ და თავშეკავების გარეშე მოქმედებდნენ. საღამო ხანს ელიამ ხალხს მიმართა: „ახლოს მოდით“. ყველა თვალის მოუცილებლად უყურებდა, თუ როგორ შეაკეთა ელიამ იეჰოვას სამსხვერპლო, გარშემო თხრილი შემოავლო, ნაჭრებად დაჭრა კურატი და დაალაგა სამსხვერპლოზე შეშასთან დასაწველად. კურატი, სამსხვერპლო და შეშა მთლიანად დაასველეს და თხრილი ამოავსეს წყლით (უეჭველია, წყალი ხმელთაშუა ზღვიდან იყო მოტანილი). შემდეგ ელიამ იეჰოვას ლოცვით მიმართა: „გაცხადდეს დღევანდელ დღეს, რომ შენა ხარ ღმერთი ისრაელში, მე კი შენი მორჩილი ვარ, და რომ შენი სიტყვის წყალობით გავაკეთე ეს ყველაფერი. ხმა გამეცი, უფალო, ხმა გამეცი, რათა გაიგოს ამ ხალხმა, რომ შენ ღმერთი ხარ, უფალო, და რომ შეგიძლია უკუმოაქციო მათი გულები“ (მესამე მეფეთა 18:29–37).
უეცრად ცეცხლი ჩამოვარდა ზეციდან „და შთანთქა აღსავლენი მსხვერპლი, შეშა, ქვები და მტვერი; ამოლოკა წყალიც, არხში რომ ესხა“. ხალხი, რომელიც თვალს ადევნებდა, დაუყოვნებლივ დაემხო და შეჰყვირა: «ღმერთია [„იეჰოვაა“, აქ] უფალი! ღმერთია უფალი!» ელიას ბრძანებით ბაალის წინასწარმეტყველები შეიპყრეს და კიშონის ხევში წაიყვანეს და იქ დახოცეს (მესამე მეფეთა 18:38–40).
გაკვეთილი ჩვენთვის
ელიას მიერ გამოვლენილი გაბედულება შეიძლება ზეადამიანური ჩანდეს. მაგრამ ბიბლიის ერთ-ერთი მწერალი იაკობი გვარწმუნებს, რომ „ელია ჩვენი მსგავსი კაცი იყო“ (იაკობი 5:17). ის დაცული არ იყო განცდებისა და შიშისგან. მაგალითად, როდესაც იზებელმა მოგვიანებით დაიფიცა, რომ შურს იძიებდა ბაალის დაკარგული წინასწარმეტყველების გამო, ელია გაიქცა და იეჰოვას შეჰღაღადა: „ახლა კი კმარა, უფალო, წაიღე ჩემი სული“ (მესამე მეფეთა 19:4).
იეჰოვას არ მოუკლავს ელია. ნაცვლად ამისა, გულმოწყალედ დაეხმარა (მესამე მეფეთა 19:5–8). დღეს ღვთის მსახურებს შეუძლიათ დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ იეჰოვა ასევე მოიქცევა, როდესაც ისინი შეიძლება მოწინააღმდეგეებისგან ძლიერ განცდებში ჩავარდებიან. მართლაცდა, თუ ისინი იეჰოვას დახმარებას სთხოვენ, მას შეუძლია მისცეს „აღმატებული ძლიერება“, ამიტომ ‘ყველაფერში შევიწროებულნიც’ რომ იყვნენ, არ ‘დაითრგუნებიან’, რადგან ელიას მსგავსად იქნებიან გაძლიერებულნი (2 კორინთელთა 4:7, 8).
[სქოლიოები]
a ზოგი სწავლული აღნიშნავს, რომ ელია შეიძლება გაკვრით მიუთითებდა ბაალის თაყვანისმცემლობის რიტუალურ ცეკვაზე. იგივე სიტყვა ‘კოჭლობა’ მესამე მეფეთა 18:26-ში ბაალის წინასწარმეტყველთა ცეკვის აღსაწერადაა გამოყენებული.
b ზოგიერთი ამბობს, რომ თავის დასახიჩრება ადამიანის მსხვერპლად შეწირვის ჩვეულებასთან იყო დაკავშირებული. ორივე მოქმედება გულისხმობს, რომ სხეულის წამებასა და სისხლის ღვრას შეუძლია ღვთის მოწყალების გაღვიძება.