როგორ შეუძლია ოჯახს დახმარება?

„პირველად ადამიანი ნთქავს სასმელს, სასმელი კი სასმელს ითხოვს და ბოლოს სასმელი ნთქავს ადამიანს“ (აღმოსავლური ანდაზა).

მიჰყვები ჭაობის ნაპირს. უეცრად ფეხქვეშ მიწა გეცლება. მოულოდნელად წებოვან მასაში იძირები. რაც უფრო მეტად იბრძვი, მით უფრო დაბლა იწევ.

ალკოჰოლიზმიც, მსგავსად, ნთქავს მთელ ოჯახს. ორმაგად დამოკიდებული სასოწარკვეთილი მეუღლე იბრძვის, რომ შეცვალოს ალკოჰოლიკი. სიყვარულის გამო ემუქრება მას, მაგრამ ის კვლავ აგრძელებს სმას. უმალავს სასმელს, მაგრამ ის უფრო მეტს ყიდულობს. უმალავს ფულს, მაგრამ ის მეგობრებისგან სესხულობს. მოუწოდებს ოჯახის, სიცოცხლის და თვით ღვთის სიყვარულისკენ, მაგრამ უშედეგოდ. რაც უფრო მეტად იბრძვის ქალი, მით უფრო ღრმად იძირება მთელი ოჯახი ალკოჰოლურ ჭაობში. ალკოჰოლიკს რომ დაეხმარონ, უპირველესად, თვითონ ოჯახის წევრები უნდა გაეცნონ ალკოჰოლიზმის ბუნებას. მათ კი უნდა იცოდნენ, თუ რატომ არის ხშირ შემთხვევაში უშედეგო ზოგი „გამოსავალი“ და უნდა ისწავლონ, თუ რომელი მეთოდებია წარმატებული.

ალკოჰოლიზმი მხოლოდ გამოთრობა არ არის. ეს არის ქრონიკული, სმასთან დაკავშირებული დარღვევა, რასაც ახასიათებს მხოლოდ ალკოჰოლზე ზრუნვა და მის მიღებაზე კონტროლის დაკარგვა. მიუხედავად იმისა, რომ მრავალი ექსპერტი შეუძლებლად მიიჩნევს მის განკურნებას, ალკოჰოლიზმის შეჩერება შესაძლებელია მთელი ცხოვრების მანძილზე სმისგან თავშეკავებით (შეადარე მათე 5:29).

ზოგ შემთხვევაში სიტუაციის შედარება შეიძლება დიაბეტიანის მდგომარეობასთან. მიუხედავად იმისა, რომ მას არ შეუძლია თავისი მდგომარეობის შეცვლა, დიაბეტიანი ცდილობს, დაეხმაროს ორგანიზმს იმით, რომ აღარ მიიღოს შაქარი. მსგავსად, ალკოჰოლიკს არ შეუძლია შეაჩეროს საკუთარი ორგანიზმის სმისადმი მოთხოვნილება, მაგრამ მას შეუძლია იმუშაოს თავის დარღვევებთან შეთანხმებულად იმით, რომ სავსებით თქვას უარი ალკოჰოლზე.

მაგრამ ეს სათქმელად უფრო იოლია, ვიდრე შესასრულებლად. ალკოჰოლიკი გადასულია მხოლოდ თავის მართლებაზე. ‘არც ისე ცუდი ვარ’. ‘ოჯახი მაიძულებს, რომ ვსვა’. ‘ჩემი უფროსის შემხედვარე, ვინ არ დალევდა?’ მისი, ერთი შეხედვით, გონივრული განმარტებები ხშირად ისე დამარწმუნებელია, რომ მთელი ოჯახი უერთდება მას თავის მართლებაში. ‘მამას დღის მიწურულს დასვენება ესაჭიროება’. ‘მამიკომ უნდა დალიოს. მან ძალიან ბევრი ბუზღუნი აიტანა დედისგან’. ყველაფრისთვის მზად არიან, არ გამჟღავნდეს ოჯახის საიდუმლო, რომ მამა ალკოჰოლიკია. „ეს არის ერთადერთი გზა ერთად ცხოვრებისთვის, — განმარტავს დოქტორი სუზან ფორუარდი, — სიცრუე, თავის მართლება და ოჯახის საიდუმლო, ყოველივე ეს საოცრად დამახასიათებელია ასეთი ოჯახებისთვის ისე, როგორც ჟანგბადი“.

ოჯახის წევრებს არ შეუძლიათ ამოათრიონ ჭაობის წებოვანი მასიდან ალკოჰოლიკი თუ თვითონ არ ამოვლენ. ზოგი შეიძლება შეგვეკამათოს, ‘ის არის ალკოჰოლიკი, მას ესაჭიროება დახმარება და არა მე!’ მაგრამ დაფიქრდი: რამდენად უკავშირდება შენი ემოციები და მოქმედებები ალკოჰოლიკის საქციელს? რამდენად ხშირად გაბრაზებულხარ, განერვიულებულხარ, იმედები გაგცრუებია და შეგშინებია მისი საქციელის გამო? რამდენჯერ დარჩენილხარ სახლში, რომ მოგევლო მისთვის იმ დროს, როდესაც უფრო მნიშვნელოვანი საქმეები გქონია? როდესაც ოჯახის არაალკოჰოლიკი წევრები ნაბიჯს დგამენ ცხოვრების გასაუმჯობესებლად, შესაძლოა, ალკოჰოლიკმაც მათ მიბაძოს.

შეწყვიტე საკუთარი თავის დადანაშაულება. ‘უკეთესად რომ მომქცეოდი, არ დავლევდი,’ — შეიძლება დაგარწმუნოს ალკოჰოლიკმა. მრჩეველი ტობი რაის დრეუსი ამბობს: „ალკოჰოლიკს სურს, რომ დაგარწმუნოს თავის სიტყვებში და საკუთარი ლოთობის პასუხისმგებლობა შენ გადმოგაბრალოს“. ნუ დაუჯერებ. ალკოჰოლიკი მხოლოდ ალკოჰოლზე კი არ არის დამოკიდებული, არამედ იმ ადამიანებზეც, რომლებიც მხარს დაუჭერენ თავის მართლებებში. ოჯახის წევრები ასეთი მოქმედებით უნებლიედ ხელს უწყობენ მას სმაში.

ბიბლიის იგავი თავშეუკავებლობასთან დაკავშირებით, ალკოჰოლიკებსაც შეესაბამება: „იტვირთოს სასჯელი, რადგან თუ გაუშვი, კვლავ მოგიწევს დასჯა“ (იგავნი 19:19). დიახ, დაურეკოს ალკოჰოლიკმა თავის უფროსს, თავად მივიდეს საწოლთან, თავად მიხედოს თავის თავს. თუ მის მაგივრად ოჯახის წევრები გააკეთებენ ამას, ისინი მხოლოდ ხელს შეუწყობენ მას გალეშვაში.

ითხოვე დახმარება. ძნელია და, შესაძლოა, შეუძლებელიც ოჯახის წევრისთვის, მარტო ამოვიდეს ჭაობიდან. შენ მხარდაჭერა გესაჭიროება. მიენდე მეგობრებს, რომლებიც მხარს არ დაუჭერენ ალკოჰოლიკს თავის მართლებაში და არც შენ მიგატოვებენ ასეთ მდგომარეობაში.

ძალიან სასიხარულოა თუ ალკოჰოლიკი დაგთანხმდება დახმარების მიღებაში. მაგრამ ეს მხოლოდ გამოჯანსაღების დასაწყისია. ფიზიკური დამოკიდებულება ალკოჰოლზე შეიძლება შეჩერდეს დღეების განმავლობაში დეტოკსიკაციის საშუალებით. მაგრამ ფსიქოლოგიური დამოკიდებულების გადალახვა გაცილებით რთულია.

[ჩარჩო 5 გვერდზე]

ალკოჰოლიკების ძირითადი დამახასიათებელი თვისებები

საზრუნავი: ალკოჰოლიკი დიდი მღელვარებით ელოდება, როდის დადგება სმის დრო. როდესაც არ სვამს ალკოჰოლს, ფიქრობს ალკოჰოლზე.

კონტროლის დაკარგვა: მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად მტკიცე გადაწყვეტილებას ღებულობს, საკუთარი დანაპირების საპირისპიროდ ხშირად სვამს.

სიმტკიცე: საკუთარი თავის მოტყუების პოლიტიკა („მარტო აღარასოდეს დავლევ,“ „არც სამუშაოს დროს“ და ასე შემდეგ), უბრალოდ, თავის მოტყუებაა და ნიღაბი ალკოჰოლიკების ჩვეულებრივი წესისთვის: „არავითარ შემთხვევაში არ დავუშვებ, ხელი შემეშალოს სმაში“.

ამტანობა: განსაკუთრებული ამტანობა სპირტიანი სასმელების მიმართ არ არის კურთხევა — ეს ხშირად ალკოჰოლიზმის საწყისი ნიშანია.

უარყოფითი შედეგები: ნორმალური მოქმედებები არ ანადგურებს ოჯახს, კარიერასა და ფიზიკურ ჯანმრთელობას. ალკოჰოლიზმის დროს კი ჩვეულებრივია (იგავნი 23:29–35).

თავის მართლება: ალკოჰოლიკი იძლევა ერთი შეხედვით საფუძვლიან განმარტებებს, ცდილობს თავისი მოქმედებების მიჩქმალვას და თავის მართლებას.