შვიდი ვაჟიშვილის აღზრდასთან დაკავშირებული სირთულეები და კურთხევები

მოგვითხრეს ბერტმა და მარგარეტ დიკმენებმა

დავიბადე 1 927 წელს ქალაქ ომაჰაში (ნებრასკა, აშშ) და გავიზარდე სამხრეთ დაკოტაში. კარგად მახსოვს მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისის (1 929—1 942 წლები) მძიმე წლებში გატარებული სიყრმე. დედა, როგორც თვითონ უწოდებდა, შიმშილობის კერძს გვიმზადებდა — ჩააგდებდა ცოტა ცხიმს ტაფაში და წყალს ამატებდა. შემდეგ კი ჩვენ პურს ვაწებდით და ვჭამდით. იმ დროს ბევრ ოჯახს უჭირდა.

ჩემი ოჯახის წევრები მორწმუნეები არ იყვნენ. ისინი ძალიან ბევრ ფარისევლობას ხედავდნენ ადგილობრივ პროტესტანტულ რელიგიებში. რაც შემეხება მე, ჩემი აზროვნება ჩამოყალიბდა მეორე მსოფლიო ომის დროს, ორი წლით ჯარში მსახურებისას. მაშინ სმას მივეჩვიე და აზარტულ თამაშებში ჩავები.

ჯარიდან დაბრუნების შემდეგ ცეკვაზე დავდიოდი, სადაც გავიცანი მარგარეტ შლეტი, გერმანულ-უკრაინული წარმოშობის გოგონა. ერთმანეთი შეგვიყვარდა და სამი თვის შემდეგ, 1946 წელს, დავქორწინდით. რვა წლის განმავლობაში შვიდი ვაჟიშვილი შეგვეძინა და გავიგეთ, რა მძიმეა მშობლის ტვირთი.

1951 წელს ხე-ტყის სახერხ ქარხანაში უბედური შემთხვევა მომიხდა და კინაღამ მარცხენა ხელი მოვიჭერი. ორი წელი საავადმყოფოში ვიწექი კანისა და ძვლის გადასანერგავად. მაშინ მარგარეტი ხუთ შვილს უვლიდა, რასაც მეგობრებისა და მეზობლების დახმარებით იმ ძნელ დროში თავი გაართვა. საავადმყოფოში ყოფნისას საკმაო დრო მქონდა, რომ დავფიქრებულიყავი, რა იყო ცხოვრების აზრი. ვცადე ბიბლიის წაკითხვა, მაგრამ ბევრი ვერაფერი გავიგე.

მალევე, საავადმყოფოდან ჩემი გამოსვლის შემდეგ, საცხოვრებლად ვაშინგტონის შტატში მდებარე ქალაქ ოპპორტუნიტში გადავედით და იქ ცოლისძმასთან ერთად მშენებლობას მივყევი ხელი. ახლა მარგარეტს ვუთმობ სიტყვას.

ძალიან ბევრი საქმე მქონდა

მე გავიზარდე ოჯახში, სადაც მარცვლეული მოგვყავდა, საქონელს ვუვლიდით და ხილსა და ბოსტნეულს ვაკონსერვებდით. მძიმედ ვშრომობდი, რამაც ცხოვრების სირთულეებისთვის მომამზადა, რომლებიც თურმე ბევრი მელოდა. ჩვენ უკეთ გადავიტანეთ ეკონომიკური კრიზისი, ვიდრე უმეტესობამ, რადგან, სულ ცოტა, საკვები მაინც გვქონდა ყოველთვის.

მშობლებს რელიგიისთვის არ ეცალათ, თუმცა მე ხანდახან ვესწრებოდი საკვირაო სკოლას. ცხრამეტი წლის ვიყავი, როცა მე და ბერტი დავქორწინდით. ეკლესიაში არ წავსულვართ; ჩემი მშობლების სახლის სასტუმრო ოთახში მხოლოდ პატარა ცერემონიალი გვქონდა, რომელიც კონგრეგაციონალისტმა შეასრულა. სულ რამდენიმე წელიწადში შვიდი ვაჟი შემეძინა: რიჩარდი, დენი, დაგი, გარი, მაიკლი, კენი და ბოლოს, 1954 წელს, სკოტი. ისინი ძალიან ცელქები იყვნენ!

ოპპორტუნიტში საცხოვრებლად გადასვლის შემდეგ ერთი მანდილოსანი მოვიდა ჩვენთან სახლში და ბიბლიაზე მესაუბრა. ვკითხე, თუ სწამდა ჯოჯოხეთის ცეცხლი — მოძღვრება, რომელიც ძალიან მაშინებდა. მან ჩემდა სანუგეშოდ ამიხსნა, რომ ჯოჯოხეთის ცეცხლი არაა ბიბლიური სწავლება და რომ სულის უკვდავების შესახებაც კი არ ასწავლის ბიბლია! აქამდე სიკვდილის შიშით ვცხოვრობდი და ვერ ვხედავდი საერთოს სიყვარულის ღმერთსა და ჯოჯოხეთის ცეცხლს შორის. გადავწყვიტე, რომ არასდროს ვასწავლიდი შვილებს ასეთ სიცრუეს.

1955 წელს დავიწყე ბიბლიის შესწავლა წიგნის „დაე, მართალი იყოს ღმერთი“ დახმარებითa. როგორც მოსალოდნელი იყო, ზუსტად იმ დროს ორმოცდაათიანელი მქადაგებელი დაინტერესდა ჩემით და სურდა, იეჰოვას მოწმეებისგან გადავერჩინე! მან დიდი შეცდომა დაუშვა — ქადაგება ჯოჯოხეთის ცეცხლით დამიწყო! სამი ორმოცდაათიანელი მანდილოსანიც მომიგზავნა, რომ როგორმე მოწმეებთან შესწავლა შემეწყვიტა.

ბიბლიის შესწავლისას ბერტი სასტუმრო ოთახიდან გვისმენდა. მოგვიანებით მან „ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ კითხვა დაიწყო და მისთვის ბევრი რამ ნათელი ხდებოდა. ის ღამის ცვლაში მუშაობდა და შუაღამისას ბრუნდებოდა სახლში. რა თქმა უნდა, მე უკვე ვიწექი, როცა სახლში მოდიოდა. ერთ ღამეს დაბლა სართულზე ჩავიპარე და ვნახე, ჩემს წიგნს ჩუმად კითხულობდა. ფეხაკრეფით დავბრუნდი საძინებელ ოთახში. მიხაროდა, რომ ამით დაინტერესდა. საბოლოოდ, მანაც დაიწყო ბიბლიის სწავლა და 1956 წელს მოვინათლეთ.

რვა წლის განმავლობაში შვიდი ვაჟი შემეძინა და დავრწმუნდი, რომ ზრუნვა მათ ყოველდღიურ კვებაზე და ჩაცმაზე და მცდელობა — სახლი სუფთა და დალაგებული ყოფილიყო — ძნელი იყო. ბიჭებმა ისწავლეს, თავიანთი წვლილი შეეტანათ ოჯახის საქმეში. ხშირად ვამბობდი, რომ ჭურჭლის სარეცხი მანქანა ერთი კი არა, შვიდი მქონდა. თითოეული მონაწილეობდა ამაში. რა თქმა უნდა, ბერტი დიდად მეხმარებოდა. ის იცავდა წესრიგს და ოჯახის შინაგანაწესს, მაგრამ ბავშვებთან გულახდილ ურთიერთობასაც ინარჩუნებდა. ბავშვები მამას პატივს სცემდნენ, მაგრამ არ ეშინოდათ მისი. ბერტი არასდროს უგულებელყოფდა თავის პასუხისმგებლობას — ესწავლებინა ვაჟიშვილებისთვის მამაკაცისა და ქალის ურთიერთობების შესახებ.

ჩვენმა უფროსმა ვაჟმა, რიჩარდმა, 1966 წელს ბრუკლინში (ნიუ-იორკი), საზოგადოება „საგუშაგო კოშკის“ მთავარ სამმართველოში დაიწყო მუშაობა. იმის დანახვა, რომ პირველმა შვილმა მიატოვა ბუდე, ჩემთვის გამოცდა იყო. გულს მტკენდა მაგიდასთან ყოველდღე ცარიელი ადგილის დანახვა. მაგრამ მიხაროდა, რომ ის კარგ გამოცდილებასა და სწავლებას იძენდა.

ახლა ბერტს ვუთმობ სიტყვას.

ბიჭების აღზრდა ბიბლიური პრინციპებით

მე და მარგარეტი სპოკენში (ვაშინგტონის შტატი) კონგრესზე მოვინათლეთ. ახლა რთული დავალება გვქონდა: აღგვეზარდა ბიჭები ბიბლიური პრინციპების თანახმად, რასაც თქვენ შეიძლება ძველი მეთოდი უწოდოთ. ბიჭებმა იცოდნენ, მე არ მოვითმენდი ტყუილებს ან გაორებულ ცხოვრებას. მათ ვასწავლიდით, რომ იეჰოვა ღირსი იყო, მისი სახელის გულისთვის კარგად მოქცეულიყვნენ.

ამასთანავე, მათ იცოდნენ, რომ ჩემზე დანდობა შეიძლებოდა, რადგან ახლო ურთიერთობა გვქონდა და ბევრ რამეს ერთად ვაკეთებდით. მთელი ოჯახით სიამოვნებით დავდიოდით პლაჟზე, გვქონდა პიკნიკები მთებში და ბურთს ვთამაშობდით ერთად. გვყავდა შინაური ცხოველები, გვქონდა ბაღი და მათ მოვლაში ბიჭებს ვიშველიებდით. ამიტომ მათ მუშაობაც ისწავლეს და თამაშიც. ვცდილობდით, გაწონასწორებული ვყოფილიყავით ყველაფერში.

თეოკრატიული თავგადასავლები

რაც შეეხება სულიერობას, ყველა ვესწრებოდით ქრისტიანულ შეხვედრებს სამეფო დარბაზში და რეგულარულად გვქონდა ბიბლიის ოჯახური შესწავლა. 1957 წელს დავესწარით იეჰოვას მოწმეების კონგრესს სიეტლში (ვაშინგტონის შტატი). პროგრამაში ოჯახებს მოუწოდებდნენ, საცხოვრებლად გადასულიყვნენ იქ, სადაც უფრო დიდი მოთხოვნილება იყო, რომ ექადაგათ ღვთის სამეფოს შესახებ კეთილი ცნობა. ჩვენ მოგვეწონა ეს აზრი და დავიწყეთ გადასახლების დაგეგმვა. პირველად, 1958 წელს, მისურიში წავედით, შემდეგ კი, 1959 წელს, — მისისიპიში.

1958 წელს პირველი თეოკრატიული თავგადასავალი გვქონდა. გავაკეთე ვაგონი, რომელიც მივაბი ძველ, 1947 წელს გამოშვებულ, სამადგილიან და ექვსცილინდრიან ავტომობილ „დესოტს“. იმ წელს ცხრანივე ამ ავტომობილით წავედით ნიუ-იორკში საერთაშორისო კონგრესზე დასასწრებად. სპოკენიდან ნიუ-ორკამდე 4 200 კილომეტრია და, რადგანაც გზადაგზა ვჩერდებოდით, რამდენიმე კვირა მივდიოდით. ბიჭები სიყვარულით იხსენებენ მგზავრობას, როგორც ნაყოფიერ დროს და შესანიშნავ მხიარულებას.

მნიშვნელოვანი გაკვეთილი

იმ კონგრესზე მივიღეთ წიგნი „დაკარგული სამოთხიდან დაბრუნებულ სამოთხემდე“b. ეს წიგნი ბიბლიასთან ერთად ჩვენი ყოველკვირეული შესწავლის სახელმძღვანელო გახდა. ბიჭებმა კითხვა პატარაობიდანვე ისწავლეს. გაკვეთილების შემდეგ მარგარეტი გარკვეულ დროს ბავშვებთან ატარებდა: უსმენდა, როგორ კითხულობდნენ ბიბლიას. არ ვუშვებდით, რომ ტელევიზორს ებატონა მათ გონებაზე.

ჩვენს ოჯახში წესრიგი და პატივისცემა სუფევდა. ერთხელ მარგარეტმა დიდი ნამცხვარი გამოაცხო, რაც ძალიან კარგად გამოსდიოდა. იმ დღეს სტაფილოც გვქონდა სუფრაზე. ყოველთვის ვარიგებდით შვილებს, რომ სულ ცოტა მაინც ეჭამათ ბოსტნეული. დაგს სტაფილო არ უყვარდა. ვუთხარით, რომ, სანამ სტაფილოს არ შეჭამდა, ნამცხვარს არ მიიღებდა. ის მაინც უარობდა საჭმლის დამთავრებას. „თუ არ შეჭამ ამ სტაფილოს, ძაღლს გადავუგდებ შენს ნამცხვარს“, — უთხრა მარგარეტმა. არა მგონია, რომ დაგს ნამდვილად სჯეროდა, რაც დედამ უთხრა, სანამ საკუთარი თვალით არ დაინახა, როგორ გადაყლაპა ბლეკმა მისი გემრიელი ნამცხვარი. ეს შემთხვევა როგორც მისთვის, ისე დანარჩენი ბიჭებისთვის გაკვეთილი იყო. აი, ასე ვზრდიდით შვილებს.

ცხოვრება სასიხარულო იყო

მე და მარგარეტი იესოს სიტყვებით ვხელმძღვანელობდით, რომლებიც მათეს 6:33-შია ჩაწერილი: „უწინარეს ეძიეთ ღვთის სასუფეველი და მისი სიმართლე, და ეს ყოველივე შეგემატებათ“. მთელი ოჯახი ვცდილობდით, რომ პირველ ადგილზე სამეფოს ინტერესები დაგვეყენებინა. ყველა სიამოვნებით გავდიოდით ერთად საქადაგებლად და ბიჭები რიგრიგობით დადიოდნენ ჩემთან ერთად კარდაკარ. თითოეულს ჰქონდა საკუთარი ჩანთა, ბიბლია და ბიბლიური ლიტერატურა. ჩვენ ვაქებდით წარმატებებისთვის, რომლებსაც ისინი აღწევდნენ. მარგარეტი მათ ხშირად გულში იკრავდა. მართლაცდა, ყოველთვის ვავლენდით მათ მიმართ სითბოსა და სიყვარულს, ყოველთვის ვუთმობდით დროს და მხიარული ცხოვრება გვქონდა.

როცა ბიჭები წამოიზარდნენ, ჰქონდათ ისეთი პასუხისმგებლობები, როგორიცაა: ვინმესთვის შევლა, რომ შეხვედრებზე წაეყვანათ, სამეფო დარბაზის გაღება და სხვა მოვალეობების შესრულება. მათ ისწავლეს სამეფო დარბაზის, როგორც თაყვანისმცემლობის ადგილის, დაფასება, და მისი სუფთად დაცვა.

ჩვენ ვახალისებდით მათ, ქრისტიანულ შეხვედრებზე მონაწილეობა მიეღოთ. ისინი „თეოკრატიული სამსახურის სკოლაში“ გამოდიოდნენ მოსწავლის მოხსენებებით, რის დახმარებითაც თანდათან კარგი მომხსენებლები გახდნენ. მაიკლს, ჩვენს მეხუთე ვაჟს, არასდროს მოსწონდა ხალხის წინაშე ლაპარაკი და შავ დღეში იყო ხოლმე სცენაზე ყოფნისას. რამდენჯერმე მოხსენების დროს იმედგაცრუებული ტირილს იწყებდა და მოხსენებას ვერ ამთავრებდა. დროთა განმავლობაში ეს გადალახა და ახლა მეუღლესთან ერთად მიმომსვლელ ზედამხედველად მსახურობს, ინახულებს სხვადასხვა კრებას და კვირაში რამდენჯერმე კითხულობს მოხსენებებს. რა დიდებული ცვლილებაა!

როგორ უყურებდნენ ბიჭები დარიგებას

ჟურნალის „გამოიღვიძეთ!“ კორესპონდენტი დაუკავშირდა მაიკლს, რომ გაეგო მისი, როგორც ძველი მეთოდით აღზრდილის, შთაბეჭდილებები. «მამას ვუყურებდით, როგორც კეთილმოსურნე დამრიგებელს. მახსოვს მოზარდი ვიყავი, რადიოსადგურში მუშაობა რომ დავიწყე. ავტომობილი მინდოდა, რათა პიონერად მსახურება დამეწყო. რადიოსადგურის დირექტორმა შემომთავაზა თავისი ორკარიანი „ფორდ მუსტანგი“ კაბრიოლეტი, სპორტული ავტომობილი, რომელიც ახალგაზრდებში ძალიან პოპულარული იყო. მართლაც, ძალიან მსურდა მისი შეძენა, თუმცა ვიცოდი, რომ არც ისე პრაქტიკული იყო მსახურებაში ვინმეს წასაყვანად. მამასთან ცოტა აფორიაქებული წავედი. როდესაც შეთავაზების შესახებ ვუთხარი, მან მიპასუხა: „მოდი ვისაუბროთ“. ვიცოდი, რასაც ნიშნავდა ეს. ჩვენ ვიმსჯელეთ და მიჩვენა უფრო პრაქტიკული ავტომობილის უპირატესობა. ასე რომ, ვიყიდე ოთხკარიანი სედანი და სამქადაგებლო მსახურებაში მხოლოდ 160 000 კილომეტრის გავლის შემდეგ შემეძლო მეთქვა, რომ „მამა კვლავ მართალი იყო“.

ბავშობისას ვაშინგტონიდან მისურიში, იქიდან კი მისისიპიში გადასახლება საინტერესო შემთხვევა იყო. ჩვენ დაგვამახსოვრდა ის. თუმცა კი წელიწადის განმავლობაში ცხრავე 2,5 მეტრი სიგანისა და 11 მეტრი სიგრძის ავტომობილის მისაბმელში ვცხოვრობდით, ეს იყო დიდი მხიარულება, რამაც გვასწავლა, ვყოფილიყავით ორგანიზებული და ერთმანეთს შევგუებოდით ამ ერთი ციცქნა ოთახშიც კი. რა თქმა უნდა, გარეთ დიდხანს თამაში გვიყვარდა.

რასაც ვიხსენებ და გულით დამაქვს, მამის მიერ დღიური მუხლის განხილვის ჩატარებაა. 1966 წელს ის ესწრებოდა უხუცესთა სკოლას „სამეფოს ფერმაში“, სამხრეთ ლანსინგში (ნიუ-იორკი), და ნახა, რომ ბეთელის ოჯახი ყოველდღე განიხილავს და კომენტარს უკეთებს ბიბლიურ მუხლს; მან ეს ჩვენი ოჯახის წესადაც აქცია. შვიდივეს მოცემული გვქონდა დავალება, გაგვეკეთებინა კომენტარი გამოკვლეული მასალიდან. თუმცა ხანდახან ვბუზღუნებდით, ამან გვასწავლა გამოკვლევების გაკეთება და საკუთარი აზრების გამოთქმა. ეს ჩვენი ცხოვრების წესად ვაქციეთ.

ჩემზე შთაბეჭდილება მოახდინა მსხვერპლმა, რომელსაც მამა და დედა იღებდნენ ჩვენ სასარგებლოდ. როდესაც ჩემს ორ ძმას, რიჩარდს და დენს, შეეძლო ოჯახში ფულის შემოტანა, მშობლები ურჩევდნენ, წასულიყვნენ ბრუკლინში (ნიუ-იორკი), რომ ემსახურათ მოხალისეებად საზოგადოება „საგუშაგო კოშკის“ მსოფლიო მთავარ სამმართველოში. მშობლებმა აგრეთვე ფული შეგვიგროვეს, ასე რომ, ჩვენგან ხუთს შეეძლო ნიუ-იორკში გადაფრენა და მთავარი სამმართველოს ნახვა. ამან ჩვენზე დიდად იმოქმედა და იეჰოვას ორგანიზაციისადმი მადლიერების გრძნობა გაგვიზარდა.

ახლა კი ნება მომეცით, კვლავ მამას გადავცე სიტყვა».

სიძნელეებიც გვქონდა

როგორც ნებისმიერ ოჯახს, ჩვენც გვქონდა პრობლემები და შეფერხებები. როდესაც ბიჭები დავაჟკაცდნენ, ვარიგებდი, რომ არ ეჩქარათ დაქორწინება პირველივე შემხვედრ გოგონაზე, რომელიც მოეწონებოდათ. აგრეთვე თვალყურს ვადევნებდით, რომ ისინი შეყვარებულებთან ერთად არ განმარტოებულიყვნენ. ჩვენ გვსურდა, რომ ცხოვრებაში რაღაც გამოცდილება ჰქონოდათ, სანამ ცხოვრების თანამგზავრს აირჩევდნენ. ზოგჯერ ცრემლიც უღვრიათ და გულიც გასტეხიათ, მაგრამ ბოლოს მათ შეიგნეს ბიბლიის რჩევის სიბრძნე — განსაკუთრებით ის, რომ დაქორწინებულიყვნენ „უფალში“. ჩვენ ვაქებდით მათ ამ გონიერებისთვის (1 კორინთელთა 7:39).

სკოტმა, ნაბოლარამ, გული გვატკინა. ის სამუშაოზე ცუდი საზოგადოების ზეგავლენაში მოექცა და ბოლოს კრებიდან გაირიცხა. ეს ძლიერი დარტყმა იყო ყოველი ჩვენგანისთვის, მაგრამ პატივისცემით შევხვდით უხუცესების სამართლებრივ გადაწყვეტილებას. სკოტმა მძიმე შემთხვევით ისწავლა, რომ იეჰოვას მსახურება ცხოვრების საუკეთესო გზაა.

იმედი არასოდეს დაგვიკარგავს, რომ ის ოდესმე დაბრუნდებოდა კრებაში. საბედნიეროდ, ხუთი წლის შემდეგ ის აღადგინეს კრებაში. წარსულის გახსენებისას მან თქვა: „რაც გარიცხვის შემდეგ დამეხმარა, ის იყო, რომ, თუმცა ოჯახთან ძალიან შეზღუდული ურთიერთობა მქონდა, ყოველთვის ვიცოდი, რომ ოჯახს ვუყვარდი“. სკოტმა წინსვლა განაგრძო და ბოლო რვა წელი უკვე უხუცესად მსახურობს.

სამწუხაროდ, ბოლო წლებში ჩვენი ორი შვილიშვილი გაირიცხა. მაგრამ ვიმედოვნებთ, რომ იეჰოვასგან წვრთნას შეუძლია დადებითი ცვლილების მოხდენა.

დიდი ცვლილება ჩვენს ცხოვრებაში

ბოლოს, 1978 წელს, ყველა შვილი ცალკე გადავიდა საცხოვრებლად. წლების განმავლობაში დიდი გამოცდილება შევიძინე გათბობის, ვენტილაციისა და კონდიციონერის სისტემებთან მუშაობაში. 1980 წელს მე და მარგარეტმა მივიღეთ საოცარი მოწვევა: ცხრა თვე გვემსახურა საზოგადოება „საგუშაგო კოშკის“ ბრუკლინის მთავარ სამმართველოში. თვრამეტი წლის შემდეგ ჯერ კიდევ აქა ვართ.

ჩვენ უხვად დავჯილდოვდით. ყოველთვის ადვილი არ იყო ვაჟების ძველი მეთოდით, ბიბლიის პრინციპებთან შეთანხმებით, აღზრდა, მაგრამ ჩვენთვის ეს ნაყოფიერი აღმოჩნდა. დღეს ჩვენი ხუთი ვაჟი კრებაში უხუცესად მსახურობს, ერთი კი მიმომსვლელი ზედამხედველია. გვყავს ოცი შვილიშვილი და ოთხი შვილთაშვილი; უმრავლესობა ჭეშმარიტებაშია და იეჰოვას ერთგულია.

ჩვენ დავინახეთ ფსალმუნმომღერლის სიტყვების ჭეშმარიტება: „აჰა, მემკვიდრეობა უფლისაგან — შვილები, გასამრჯელო — მუცლის ნაყოფი. როგორც ისრები მეომრის ხელში, ისეა ახალგაზრდა თაობა“ (ფსალმუნი 126:3, 4).

[სქოლიოები]

[სურათები 20, 21 გვერდებზე]

ვაჟებთან, რძლებთან (მარჯვნივ) და შვილიშვილებთან ერთად (მათ მარჯვნივ) ჩვენი ქორწინების 50 წლისთავზე, 1996 წელს.