თავი 10

რატომ უნდა ვიზრუნო ჩემს ჯანმრთელობაზე?

აღნიშნე ამ ნიშნით ✔, რას გინდა, რომ მიაღწიო.

□ დაძაბულობის შემცირება

□ ემოციების გაკონტროლება

□ მეტი დაჯერებულობის შეძენა

□ მეტი კონცენტრირება

□ ენერგიის მომატება

□ გარეგნობის გაუმჯობესება

□ წონაში დაკლება

არის ცხოვრებაში ისეთი რამ, რისი არჩევაც შენზე არ არის დამოკიდებული. შენ ვერ აირჩევ მშობლებს, და-ძმებსა თუ დაბადების ადგილს. მაგრამ, როცა საქმე შენს ჯანმრთელობას ეხება, აქ საქმე სულ სხვაგვარად არის. მართალია, შენს ჯანმრთელობას მემკვიდრეობაც ამჩნევს თავის კვალს, მაგრამ, უმთავრესად, მას შენი ცხოვრების წესი განსაზღვრავსa.

მაგრამ შეიძლება თქვა: მე ხომ ახალგაზრდა ვარ, ჯერ რა დროს ჯანმრთელობაზე ზრუნვაა?! დააკვირდი ჩამონათვალს წინა გვერდზე. აქედან რამდენი მონიშნე? რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს, ამ მიზნების მისაღწევად ნამდვილად გჭირდება კარგი ჯანმრთელობა.

შეიძლება იმავეს გრძნობდე, რასაც 17 წლის ამბერი, რომელიც ამბობს: „ყოველდღე დიეტური პურის, დაბალცხიმიანი და უშაქრო საკვების ჭამას ნამდვილად ვერ შევძლებ!“ თუ შენც ასე ფიქრობ, ნუ ინერვიულებ. აუცილებელი სულაც არ არის, რომ საერთოდ აუკრძალო შენ თავს ტკბილეული და თავი მოიკლა სირბილით. შეიძლება სულ ცოტა იყოს საჭირო იმისთვის, რომ კარგად იგრძნო თავი, უკეთესად გამოიყურებოდე და ენერგიულად იყო. ნახე, რას ამბობენ შენი თანატოლები.

თუ გინდა, რომ კარგად გამოიყურებოდე, სწორად იკვებე!

ბიბლია გვირჩევს, რომ ყველაფერში ზომიერები ვიყოთ: „ნუ იქნები მათ შორის, ვინც . . . ხორცით ვერ ძღება“ (იგავები 23:20). ამ რჩევის გათვალისწინება ყოველთვის არ არის ადვილი.

„ბევრი ჩემი თანატოლის მსგავსად, სულ მშია. ჩემი მშობლები მეუბნებიან, კუჭი გახვრეტილი გაქვსო!“ (ენდრიუ, 15 წლის).

„ჭამის დროს არაფერი გვემართება და ამიტომ ზოგი საკვები არც ისე მავნე გვგონია“ (დანიელა, 19 წლის).

მეტი ნებისყოფა ხომ არ გმართებს, როცა საქმე კვებას ეხება? ვნახოთ, ზოგისთვის რა აღმოჩნდა პრაქტიკული.

ნუ შეჭამ უზომოდ. „თავიდან კალორიებს ვითვლიდი, ახლა კი დანაყრებას ვიგრძნობ თუ არა, მაშინვე ვჩერდები“, — ამბობს 19 წლის ჯულია.

მოერიდე არაჯანსაღ საკვებს. „ერთ თვეში ხუთი კილო დავიკელი მხოლოდ იმიტომ, რომ გაზიანი სასმელების სმა შევწყვიტე“, — ამბობს 21 წლის პიტერი.

ყველაფერს ერთ ჯერზე ნუ შეჭამ. „ვცდილობ, მხოლოდ ერთი ულუფით დავკმაყოფილდე“, — ამბობს 19 წლის ერინი.

რა დაგეხმარება? თავის დროზე ჭამე საუზმე, სადილი და ვახშამი! თუ ასე მოიქცევი, არც შიმშილი შეგაწუხებს და არც ზედმეტი მოგივა.

თუ ივარჯიშებ, თავს კარგად იგრძნობ!

ბიბლიაში ვკითხულობთ: „ფიზიკური ვარჯიში . . . სასარგებლოა“ (1 ტიმოთე 4:8). მაგრამ ბევრ ახალგაზრდას არ უყვარს ვარჯიში.

„სკოლაში ძალიან ბევრი ვერ აბარებდა ფიზკულტურაში ნორმატივებს. არადა ამის გაკეთებას რა უნდა?!“ (რიჩარდი, 21 წლის).

„ზოგი ფიქრობს: რა ძალა მადგას, მზის გულზე ვირბინო და გავოფლიანდე მაშინ, როცა შემიძლია სახლში ვიდეო-თამაშით გავერთო და პულტით სხვა ვარბენინო?“ (რუთი, 22 წლის).

ხომ არ გზარავს ვარჯიშზე გაფიქრებაც კი? თუ ჩვევად გაიხდი ვარჯიშს, ეს სამ რამეში წაგადგება.

1. ვარჯიში იმუნურ სისტემას გაგიძლიერებს. 19 წლის რეიჩელი ამბობს: „მამაჩემი ყოველთვის იმას მეუბნება, თუ ვარჯიშისთვის ვერ მოიცლი, ავადმყოფობა მოიცლის შენთვისო“.

2. ვარჯიშის დროს ტვინი გამოყოფს ქიმიურ ნივთიერებებს, რაც სტრესს ამცირებს. „სირბილი დაძაბულობას მიხსნის, — გვიზიარებს 16 წლის ემილი. — სირბილის შემდეგ ფიზიკურად კარგად ვგრძნობ ხოლმე თავს, და ემოციურად — კიდევ უკეთესად“.

3. ვარჯიში კარგ ხასიათზე დაგაყენებს. „ძალიან მიყვარს აქტიური დასვენება, — ამბობს 22 წლის რუთი. — ხშირად დავდივარ ლაშქრობებზე, ვცურავ, სნოუბორდით ვსრიალებ და ველოსიპედით ვსეირნობ“.

რა დაგეხმარება? კვირაში სამჯერ, სულ ცოტა, 20 წუთით მაინც დაიტვირთე თავი ფიზიკურად ისეთი რამით, რაც სიამოვნებას განიჭებს.

თუ კარგად გამოიძინებ, ენერგიულად იქნები!

ბიბლიაში ნათქვამია: „ერთი მუჭა დასვენება სჯობია ორ მუჭა გარჯასა და ქარის დევნას“ (ეკლესიასტე 4:6). თუ კარგად არ გამოიძინებ, ეს შენს ჯანმრთელობაზე აისახება.

„თუ ძილი დამაკლდა, აღარ ვვარგივარ. ვერაფერზე ვახერხებ კონცენტრირებას“ (რეიჩელი, 19 წლის).

„შუადღისთვის უკვე ისეთ დაღლილობას ვგრძნობ, რომ ლაპარაკისას ლამის ჩამეძინოს“ (კრისტინა, 19 წლის).

შენც ხომ არ უჩივი ძილის ნაკლებობას? აი რა გააკეთა ზოგიერთმა შენმა თანატოლმა.

ნუ დაწვები გვიან. „ვცდილობ, დროულად დავიძინო ხოლმე“, — ამბობს 18 წლის კატრინი.

მოერიდე გვიანობამდე მეგობრებთან ლაპარაკს. „ზოგჯერ მეგობრები საკმაოდ გვიან მირეკავენ ან მიმესიჯებენ, მაგრამ ამ ბოლო დროს ჭკუა ვისწავლე, მალე ვამთავრებ ლაპარაკს და თავის დროზე ვიძინებ“, — გვიზიარებს 21 წლის რიჩარდი.

შეეცადე, ჩაჯდე რეჟიმში. 20 წლის ჯენიფერი ამბობს: „ამ ბოლო დროს ვცდილობ ყოველდღე ერთსა და იმავე დროს დავწვე და ავდგე“.

რა დაგეხმარება? შეეცადე, რომ ღამეში 8 საათი მაინც იძინო.

თუ რამდენიმე რჩევას გაითვალისწინებ და საკუთარ თავს მიხედავ, ბევრს მოიგებ. გახსოვდეს: თუ გინდა, კარგად გამოიყურებოდე, თავს უკეთ გრძნობდე და ენერგიულად იყო, პირველ რიგში, ჯანმრთელი უნდა იყო. არის ცხოვრებაში ისეთი რამ, რისი გაკონტროლებაც შეუძლებელია, მაგრამ როცა საქმე შენს ჯანმრთელობას ეხება, რაღაცის გაკეთება ნამდვილად შეგიძლია. 19 წლის ერინი ამბობს: „შენი ჯანმრთელობა შენს ხელშია“.

[სქოლიო]

საკვანძო ბიბლიური მუხლი

„ფიზიკური ვარჯიში . . . სასარგებლოა“ (1 ტიმოთე 4:8).

რჩევა

ვინმესთან ერთად ივარჯიშე. ეს დამატებით სტიმულს მოგცემს, რადგან მოგერიდება, რომ შენს პარტნიორს ხათრი გაუტეხო.

იცოდი, რომ . . . ?

ფიზიკური ვარჯიშის შედეგად თავის ტვინში გამომუშავდება ჰორმონი — ენდორფინი, რომელსაც შეუძლია ტკივილის შემსუბუქება და ზოგადი ემოციური მდგომარეობის გაუმჯობესება.

რა უნდა გავაკეთო

უფრო ჯანსაღად რომ ვიკვებო, მე ․․․․․

თუ მინდა, რომ ვარჯიშით ყოველთვის კარგ ფორმაში ვიყო, მე ․․․․․

მომდევნო თვეში ყოველ ღამე საშუალოდ დავიძინებ ․․․․․ საათს.

რა ვკითხო მშობლებს ამ საკითხზე?

როგორ ფიქრობ?

● როგორ შეგმატებს დაჯერებულობას ჯანმრთელობაზე ზრუნვა?

● ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე ზრუნვასთან შედარებით რა უფრო მნიშვნელოვანია? (1 ტიმოთე 4:8).

[ჩანართი 74 გვერდზე]

„ვარჯიშის მერე თავს ძალიან კარგად ვგრძნობ. ვარჯიშის წყალობით უკეთესად გამოვიყურები, რაც დაჯერებულობას მმატებს“ (ემილი).

[ჩარჩო 73 გვერდზე]

„ჯანსაღი ცხოვრება დავიწყე“

„როცა წამოვიზარდე, საკმაოდ დიდი წონა მქონდა, რასაც ვერასდროს ვიტანდი. საშინლად არ მომწონდა საკუთარი თავი. დროდადრო დიეტას ვიცავდი, მაგრამ მალევე ვიმატებდი. 15 წლის რომ გავხდი, გადავწყვიტე, საკუთარი თავი ხელში ამეყვანა. მივხვდი, რომ სწორი მიდგომა მჭირდებოდა; ისე უნდა დამეკლო წონაში, რომ მერე აღარ მომემატებინა. შევიძინე სპეციალური სახელმძღვანელო, სადაც მოცემული იყო რჩევები სწორ კვებასა და ვარჯიშზე. დავიწყე ამ რჩევების გამოყენება. მიზნად დავისახე, რომ ერთი-ორჯერაც რომ მქონოდა ჩავარდნა, ხელი მაინც არ ჩამექნია. ჩემს მონდომებას უკვალოდ არ ჩაუვლია: ერთ წელიწადში 25 კილო დავიკელი. უკვე ორი წელია, რაც სასურველ წონას ვინარჩუნებ. ადრე ეს წარმოუდგენლად მიმაჩნდა. წონაში დაკლების მიზეზი მარტო დიეტა არ იყო — მე ჯანსაღი ცხოვრება დავიწყე“ (კატრინი, 18 წლის).

[ჩანართი 74 გვერდზე]

ადამიანის სხეული ჰგავს მანქანას, რომელიც, კარგად თუ არ მოუვლი, მწყობრიდან გამოვა.