ᲙᲚᲓᲔ

ებრაულ წერილებში კლდის აღსანიშნავად ორი ებრაული სიტყვა, ცურ და სელა, გამოიყენება და ორივე იხმარება როგორც პირდაპირი, ისე გადატანითი მნიშვნელობით. ეს სიტყვები ერთად გვხვდება 2 სამუელის 22:2, 3-სა და ფსალმუნის 18:2-ში: „იეჰოვაა ჩემი კლდე [სელა]... ჩემი ღმერთი ჩემი კლდეა [ცურ]!“.

ბიბლიამ ზოგიერთი კლდის სახელწოდება შემოგვინახა. მაგალითად, გედეონის მეომრებმა ორების კლდეზე მოკლეს მიდიანელთა მთავარი ორები. ამ კლდეს ეს სახელი, როგორც ჩანს, ამ შემთხვევის გამო ეწოდა (მსჯ. 7:25; ეს. 10:26). მასში მოხსენიებულია აგრეთვე ეტამის კლდე, სადაც ერთი ხანობა სამსონი სახლობდა (მსჯ. 15:8) და ბოცეცისა და სენეს კლდეების შვერილები, სადაც იონათანი და მისი საჭურველთმტვირთველი თავს დაესხნენ დაბანაკებულ ფილისტიმელებს (1სმ. 14:4, 5). მერიბასთან, კადეშის მახლობლად (კიდევ ერთი მერიბა რეფიდიმთან ხორების მთიან მხარეში მდებარეობდა [გამ. 17:7]) განრისხებულმა მოსემ და აარონმა ისე გადმოუდინეს ხალხს კლდიდან წყალი, რომ იეჰოვა არ განწმინდეს (რც. 20:11—13; ფს. 106:32, 33; იხ. ᲛᲐᲐᲡᲐᲘ; ᲛᲔᲠᲘᲑᲐ).

გადატანითი მნიშვნელობით. კლდე გადატანითი მნიშვნელობით იეჰოვა ღმერთს აღგვიწერს, როგორც ისრაელის მამას (კნ. 32:18), სიმაგრეს (2სმ. 22:32, 33; ეს. 17:10), თავშესაფარს მაღლობზე (ფს. 62:7; 94:22) და მხსნელს (კნ. 32:15; ფს. 95:1). ზოგმა „კლდედ“ ცრუღმერთები გაიხადა (კნ. 32:37). ზოგიერთ მუხლში „კლდე“ ზოგადად უსაფრთხო ადგილის, თავშესაფრის სიმბოლოდ გამოიყენება (ეს. 2:10, 19, 21). ესაიას 8:14-ში მოხსენიებულ კლდეში იესო ქრისტე იგულისხმება, რომელიც დაბრკოლება აღმოჩნდა „ისრაელის ორივე სახლისთვის“ (შდრ. მთ. 21:42—44).

მთესველის შესახებ იესოს იგავში იმ კლდოვანი ადგილის აღსანიშნავად, რომელზეც თესლი დავარდა, გამოყენებულია ბერძნული ზედსართავი სახელი პეტროდეს [ენათესავება არსებით სახელს, პეტროსს] (მთ. 13:3—5, 20). პეტროსიდან მომდინარეობს საკუთარი სახელი „პეტრე“ (ინ. 1:42). ამ სიტყვის შესახებ ვაინის ძველი და ახალი აღთქმის სიტყვების განმარტებით ლექსიკონში ნათქვამია: „პეტრასგან განსხვავებით, რომელიც კლდოვან ადგილს ნიშნავს, პეტროსი კლდის ნატეხს, ქვას ან ლოდს აღნიშნავს“ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, 1981, ტ. 4, გვ. 76). ერთ ნაშრომში პეტროსის შესახებ ვკითხულობთ: „კლასიკურ ბერძნულში ეს სიტყვა ნიშნავს კლდის ნატეხს, მაგალითად ისეთს, როგორიც ჰომეროსის ნაწარმოებში აიაქსმა ჰექტორს ესროლა ... ან ისეთ წახნაგოვან ქვას, როგორიც პატროკლემ აიღო და ხელში დამალა“ (Word Studies in the New Testament, მ. ვინსენტი, 1957, ტ. I, გვ. 91).

ბერძნული სიტყვა ტრაქის ნიშნავს „ოღროჩოღროს“ (ლკ. 3:5) და გულისხმობს წახნაგოვან, უსწორმასწორო წყალქვეშა კლდეებს (სქ. 27:29).

ბერძნული სიტყვა სპილასიც, როგორც ჩანს, წყალქვეშა კლდეებს გულისხმობს. სწორედ ამ სიტყვით აღწერა იუდამ ის ადამიანები, რომლებიც ქრისტიანულ კრებაში შეიპარნენ. როგორც წყალქვეშა კლდეები უქმნიდნენ საფრთხეს გემებს, ისე ეს ადამიანები უქმნიდნენ საფრთხეს კრების წევრებს. იუდა მათ ასე აღწერს: „ისინი წყალქვეშა კლდეები არიან თქვენი სიყვარულის ნადიმებზე, როცა ნადიმობენ თქვენთან ერთად“ (იუდ. 12).

ქრისტიანული კრების საძირკველი. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, პეტრა (მდედრ.) (მთ. 7:24, 25; 27:51, 60; ლკ. 6:48; 8:6, 13; გმც. 6:15, 16) განსხვავდება პეტროსისგან (მამრ., აქედან მომდინარეობს საკუთარი სახელი პეტრე). ეს სხვაობა ნათელს ჰფენს იესოს სიტყვებს, რომელმაც პეტრეს უთხრა: „შენა ხარ პეტრე [პეტროს], და მე ამ კლდეზე [პეტრა] ავაშენებ ჩემს კრებას“ (მთ. 16:18). იესოს აქ არ გამოუყენებია სინონიმური მნიშვნელობის სიტყვები. არამეულ (სირიულ) თარგმანშიც კი აშკარაა ეს სხვაობა. სიტყვა კიფას, რომელიც გამოიყენება როგორც „პეტრეს“, ისე „კლდის“ აღსანიშნავად, წინ უძღვის განსხვავებული სქესის ნაწილაკები, კერძოდ, „პეტრეს“ წინ დგას მამრობითი სქესის ზმნური ნაცვალსახელი (ჰუ), ხოლო „კლდის“ წინ — მდედრობითი სქესის ჩვენებითი ზედსართავი სახელი (ჰადე ).

იესოს ნათქვამი მოციქულებს ისე არ გაუგიათ, თითქოს პეტრე კლდე ყოფილიყო, რასაც ის ფაქტი მოწმობს, რომ მოგვიანებით მოციქულებმა კამათი დაიწყეს იმის შესახებ, თუ ვინ იყო მათ შორის უფრო დიდი (მრ. 9:33—35; ლკ. 22:24—26). იესოს პეტრე რომ აერჩია კლდედ, რომელზეც კრება დაშენდებოდა, მოციქულები კამათს აღარ დაიწყებდნენ. ბიბლიიდან ნათლად ჩანს, რომ ყველა მოციქული, როგორც საძირკვლის ქვები, თანასწორი იყო. ყველა მათგანი, მათ შორის პეტრე, იესოზე, საძირკვლის ქვაკუთხედზე იყო დაშენებული (ეფ. 2:19—22; გმც. 21:2, 9—14). თავად პეტრე იესო ქრისტეს მიიჩნევდა იმ კლდედ (პეტრა), რომელზეც კრება დაშენდებოდა (1პტ. 2:4—8). პავლე მოციქულმა დაწერა: „ყველა [ისრაელები] ერთსა და იმავე სულიერ სასმელს სვამდა. იმ სულიერი კლდიდან სვამდნენ, რომელიც მათ თან დაჰყვებოდა, და ის კლდე ქრისტეს განასახიერებდა“ (1კრ. 10:4). სულ მცირე ორ შემთხვევაში, ორ სხვადასხვა ადგილას, ისრაელებს სასწაულებრივად მიეცათ კლდიდან გადმოსული წყალი (გმ. 17:5—7; რც. 20:1—11). ამგვარად, შეიძლება ითქვას, რომ კლდე, საიდანაც წყალი გადმოვიდა, „მათ თან დაჰყვებოდა“. კლდე, როგორც ჩანს, განასახიერებდა ქრისტე იესოს, რომელმაც იუდეველებს უთხრა: „თუ ვინმეს სწყურია, მოვიდეს ჩემთან და დალიოს“ (ინ. 7:37).

ავგუსტინე (ახ. წ. 354—430), იგივე ავგუსტინე ნეტარი ერთ დროს ფიქრობდა, რომ პეტრე იყო კლდე, მაგრამ მოგვიანებით აზრი შეიცვალა. ერთ თეოლოგიურ ნაშრომში მოყვანილია ავგუსტინეს სიტყვები: «„კლდეს სახელი პეტრეს მიხედვით კი არ ეწოდა, არამედ პეტრეს — კლდის მიხედვით (non enim a Petro petra, sed Petrus a petra), როგორც ქრისტეს არ ეწოდა ქრისტე ქრისტიანების მიხედვით, არამედ ქრისტიანებს ეწოდათ ქრისტიანები ქრისტეს მიხედვით. პეტრეს ნათქვამი ჰქონდა: „შენა ხარ ქრისტე, ძე ცოცხალი ღმრთისა“. ამიტომაც თქვა უფალმა: „ამ კლდეზე ავაშენებ ჩემს ეკლესიას“. „ამ კლდეზე, რომელიც შენ აღიარე, — ამბობს უფალი, — ავაშენებ ჩემს ეკლესიას“. ქრისტე იყო კლდე (petra enim erat Christus), რომელზეც პეტრეც დაშენდა. ვერავინ ვერ დადებს სხვა საძირკველს, გარდა უკვე დადებულისა, რომელიც არის იესო ქრისტე» (Commentary on the Holy Scriptures, მთ. 16:18, სქ; გვ. 296, ი. ლანგე, ნათარგმნია ფ. შაფის ინგლისური თარგმანიდან, 1976).