წინასწარმხილველი

წინასწარმხილველად ითარგმნა ორი ებრაული სიტყვა როʼე და ხოზე. როგორც ჩანს, ებრაულ სიტყვაში როʼე იგულისხმება ადამიანი, რომელიც ღვთის დახმარებით სწვდებოდა მის ნებას, ანუ ის, ვისაც ღმერთმა თვალები აუხილა, რომ დაენახა და გაეგო ის, რაც სხვებისთვის დაფარული იყო. ეს ებრაული სიტყვა მომდინარეობს ზმნიდან, რომელიც პირდაპირ ან გადატანითი მნიშვნელობით დანახვას ნიშნავს. წინასწარმხილველთან მიდიოდნენ ბრძნული რჩევის მისაღებად, რათა წამოჭრილი სირთულეები გადაეჭრათ (1სმ. 9:5—10). ბიბლიაში ეს სიტყვა გამოიყენება სამუელთან (1სმ. 9:9, 11, 18, 19; 1მტ. 9:22; 29:29), ცადოკსა (2სმ. 15:27) და ხანანისთან ( 2მტ. 16:7, 10). ხოზე მიანიშნებს ადამიანზე, რომელსაც ჰქონდა ან რომელიც ამტკიცებდა, რომ ჰქონდა ხილვა ღვთისგან მომავლის ან რაიმე დაფარულის შესახებ. ეს სიტყვა მომდინარეობს ზმნიდან ხაზაჰ, რაც ცქერას, ხილვას ნიშნავს. ხაზაჰ და მისგან ნაწარმოები სიტყვები მაშინ გამოიყენება, როცა ხილვის ქონაზეა საუბარი (რც. 24:4; ეს. 1:1; 21:2; 22:1; ეზკ. 13:7; დნ. 8:1).

ბიბლიაში ებრაული სიტყვები როʼე (წინასწარმხილველი), ნავიʼ (წინასწარმეტყველი) და ხოზე (წინასწარმხილველი) მსგავსი მნიშვნელობით გამოიყენება. ამ სიტყვებს შორის განსხვავება შესაძლოა იმით არის განპირობებული, რომ როʼე გამოხატავს განჭვრეტას, ხოზე — ღვთის ნების გაცხადების საშუალებას, ნავიʼ კი — სხვებისთვის ღვთის ნების გაცხადებას. სამუელს, ნათანსა და გადს წინასწარმეტყველები ეწოდებათ (1სმ. 3:20; 2სმ. 7:2; 24:11), თუმცა 1 მატიანის 29:29-დან ჩანს, რომ ამ სამ სიტყვას შორის არსებობს განსხვავება. ამ მუხლში ვკითხულობთ: „დავით მეფის საქმეები, პირველიდან უკანასკნელამდე, ჩაწერილია წინასწარმხილველ [როʼე] სამუელის, წინასწარმეტყველ [ნავიʼ] ნათანისა და წინასწარმხილველ [ხოზე] გადის სიტყვებში“ (შდრ. ბსგ).

1 სამუელის 9:9-ში ნათქვამია: „ვისაც დღეს წინასწარმეტყველს ეძახიან, ადრე წინასწარმხილველს [როʼე] ეძახდნენ“. შესაძლოა ამის მიზეზი ის იყო, რომ მსაჯულების ეპოქის მიწურულს და ისრაელის მეფეთა მმართველობის დროს (დაიწყო სამუელის დროს) წინასწარმეტყველის, როგორც ღვთის ნების განმცხადებლის როლმა წინა პლანზე წამოიწია. ხშირ შემთხვევაში სამუელი პირველ წინასწარმეტყველად მოიხსენიება (სქ. 3:24; 13:20; იხ. წინასწარმეტყველი).

ზოგი ცრუწინასწარმხილველი იყო, ამიტომ ღმერთი ეწინააღმდეგებოდა მათ (ეს. 29:10; მქ. 3:7). სხვები იეჰოვას მიერ იყვნენ გაგზავნილნი და მისი სახელით ლაპარაკობდნენ (2მფ. 17:13; 2მტ. 33:18). ბიბლიაში წინასწარმხილველი ეწოდებოდა რამდენიმე მამაკაცს, კერძოდ, ჰემანს, იდოს, ხანანის, გადს, ასაფს, იედუთუნსა და ამოსს (1მტ. 25:5; 2მტ. 12:15; 19:2; 29:25, 30; 35:15; ამ. 7:12). ზოგიერთები, მაგალითად გადი და იდო, იწერდნენ თავიანთ ხილვებსა თუ სხვა შემთხვევებს (1მტ. 29:29; 2მტ. 9:29; 33:19). იეჰოვას ყველა წინასწარმეტყველი არ ყოფილა წინასწარმხილველი. გადს წინასწარმეტყველიც ეწოდებოდა და „დავითის წინასწარმხილველიც“, რადგან ღვთისგან მიღებული სულ მცირე რამდენიმე ცნობა, რომლებიც მეფე დავითისთვის მითითებებსა თუ რჩევებს შეიცავდა, როგორც ჩანს, მან ხილვის სახით მიიღო (2სმ. 24:11; 1მტ. 21:9).