Ũtonya Kwĩka Ata Ũlũlũmĩlye Ngwatanĩo Yitũ ya Kĩklĩsto?

1. Nĩ kyaũ kyambĩĩe kwoneka mawĩanĩ ma Ngai kuma tene?

NGWATANĨO yambĩĩe kwoneka tene kuma o ĩla syĩndũ syoombawa. Kwa ngelekanyʼo, Mwana mũsyawa wa mbee wa Ngai, ũla ũwetetwe tawe ũĩ, aisye atĩĩ: “Naĩ vakuvĩ nake [Yeova], mũthũkũmi mũnene; na naĩ ũtanu wake kĩla mũthenya.” (Nth. 8:30) Ĩvindanĩ ya wũmbi Mwana nĩwathũkũmie na Ĩthe me ngwatanĩo. Ve angĩ maĩ na ngwatanĩo ta ĩsu maitethya wĩa wa Ngai. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ii: Noa ayaka ngalawa amyakie e ngwatanĩo na angĩ. Na ĩla andũ ma Ngai maĩ kyalonĩ mesĩle weũnĩ meethĩawa na ngwatanĩo mayamba yĩla ĩeema na maiyambũa nĩ kana mathame. O na ĩvinda yĩla kwaĩ ĩkalũ andũ maĩ no nginya methĩwe na ngwatanĩo nĩ kana makũne wathi nesa na mayina na mawasya mekwosana nesa maimũtaĩa Yeova. Mawĩa asu onthe mayaĩ mesa kũendeea vate ngwatanĩo.—Mwa. 6:14-16, 22; Mot. 4:4-32; 1 Mav. 25:1-8.

2. (a) Kĩla kĩkundi kya mbee kya Kĩklĩsto kyeesĩkĩe na nguma yĩva? (b) Nĩ makũlyo meva tũũneenea?

² O na kĩkundi kya Kĩklĩsto kya ĩvinda ya atũmwa kyaĩ na ngwatanĩo ta ĩsu kĩtongoewʼe nĩ Yesũ Klĩsto. Mũtũmwa Vaulo aisye kana Aklĩsto asu onthe etĩkĩwʼa mauta maĩ “mwĩĩ ũmwe” o na kũtwʼĩka kwaĩ “ivathũkanʼyo sya mĩthĩnzĩo,” kwaĩ na “ivathũkanʼyo sya mothũkũmi,” na “ivathũkanʼyo sya kwĩka [kana, mawĩa].” (Soma 1 Akolintho 12:4-6, 12.) Ĩndĩ nata ũmũnthĩ? Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩthĩwe na ngwatanĩo wĩanĩ wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo? Na tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩthĩwe na ngwatanĩo kĩkundinĩ na mũsyĩ?

ĨTHĨWAI NA NGWATANĨO WĨANĨ WA KŨTAVANYʼA

3. Mũtũmwa Yoana ooniwʼe woni wĩva?

³ Mũminũkĩlyonĩ wa ĩvinda ya atũmwa, mũtũmwa Yoana nĩwooniwʼe woni wa alaĩka mũonza, na kĩla mũlaĩka nĩwavuvie soo. Ĩla mũlaĩka wa katano wavuvie soo wake, Yoana oonie “ndata” yauma ĩtunĩ yavalũka nthĩ. “Ndata” ĩsu yaĩ na ũvungũo yavungũie ĩima yĩte kĩtulu nawʼo. Ĩima yavingũwa, vatoie syũki yingĩ na vu syũkinĩ vaumĩla ngie itatalĩka. Ĩndĩ vandũ va ngie isu syanange nthĩ, syaendie kũla kwĩ “ala mate na ũsiĩlo wa Ngai itulyanĩ syoo.” (Ũvu. 9:1-4) Yoana nĩweesĩ ũndũ ngie itonya kwananga vandũ. Ũu nĩwʼo syaanangie nthĩ ya Misili ĩvinda ya Mose. (Kuma 10:12-15) Nũndũ ũmũnthĩ Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta nĩmatavanasya ũvoo mũito wa ũsilĩlo wa Yeova, nĩmo maelekanĩtwʼe na ngie ila Yoana woonie. Aklĩsto asu makwetwe mbau nĩ angĩ milioni mbingĩ ala me na wĩkwatyo wa kwĩsa kwĩkala kũũ nthĩ. Nũndũ nĩtwĩthĩĩtwe na ngwatanĩo wĩanĩ wa kũtavanyʼa, ti ũsengyʼo kwona andũ aingĩ matiĩte ndĩni sya ũvũngũ makaeka kũtongoewʼa nĩ Satani!

4. Nĩ wĩa wĩva andũ ma Ngai maĩle kwĩka, na nĩ kyaũ kĩtonya kũmatethya mawĩanĩsye?

⁴ Andũ ma Yeova me na wĩa mwingĩ mũno wa kũtavanyʼa ũla ‘ũvoo mũseo’ nthĩ yonthe mũthya wa nthĩ ĩno ũtanamba kũvika. (Mt. 24:14; 28:19, 20) Ũndũ ũmwe twĩkaa wĩanĩ ũsu nĩ kũthokya “ũla wĩ na waũni” oke anywʼe “manzĩ ma thayũ mana.” (Ũvu. 22:17) Nĩkwĩthĩwa ithyonthe twĩ kĩkundi kya Kĩklĩsto, tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩanĩsye ũndũ ũsu nesa? Kĩla kĩtonya kũtũtethya no kwĩkala ‘tũkomanĩtwʼe nesa na tũkwatanĩtwʼe,’ kana kwa ndeto ingĩ, kwĩkala twĩ na ngwatanĩo.—Aev. 4:16.

5, 6. Elesya ũndũ twĩthĩawa na ngwatanĩo wĩanĩ wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo.

⁵ Nĩ kana tũvote kũtavya andũ aingĩ vyũ ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ, no nginya wĩa wa kũtavanyʼa ũtethwʼe na mũvango. Kĩu nĩkyo kĩtumi tũnengawe myolooto ya kũtethya wĩa ũsu. Myolooto ĩla ĩnengawe ikundi syonthe nthĩ yonthe nĩtũtetheeasya tũtethye wĩa na ngwatanĩo. Kĩla ĩvinda twamina ũmbano wa ũtavanyʼa nĩtumaalaa tũthi tũkatavye andũ ũvoo wa Ũsumbĩ. Tũmatavasya ũvoo ũsu kwa kũmaelesya kĩla kĩ Mbivilianĩ na kwa kũmanenga mavuku milioni mbingĩ me na ũvoo wa Mbivilia. We nĩwĩkĩaa kĩthito ũkwatane na ala angĩ ĩla tweewa kwĩ kambeini ya mwanya ya kũtavanyʼa? Ethĩwa nĩwĩkaa ũu, wĩthĩawa wĩ ngwatanĩo na angĩ milioni mbingĩ mũitavanyʼa ũla ũtũmane wĩ na ‘mũlaĩka ũũlũkĩle ĩtunĩ katĩ,’ o tondũ vawetetwe ĩvukunĩ ya Ũvuanʼyo 14:6.

⁶ Mũyo ũla twĩwʼaa nĩ mwingĩ mũno ĩla twasoma ĩvukunĩ ya Kitabu cha Mwaka livoti ya wĩa ũla tũtethetye nthĩ yonthe. O na ĩngĩ, kwasũanĩa ngwatanĩo ĩla twĩthĩawa nayo ĩla tũũnyaĩĩkya tũvalũa twa kũthokya andũ maũmbanonĩ manene ma mwanya, ma mĩthenya ĩtatũ, na ma nthĩ mbingĩ. Maũmbanonĩ asu nĩtwĩthukĩĩasya maũvoo maseo mosanĩte na Maandĩko, o na nĩkwĩthĩawa ndulama na mawonanyʼo. Kaingĩ maũndũ asu methĩawa maũmbanonĩ asu matũtetheeasya kwona kana Ngai endaa tũmũthũkũme na vinya witũ wʼonthe. Kĩndũ kĩngĩ kĩtũkwatanĩtye vamwe nĩ kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Nĩkwĩthĩwa nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa mumo wa Ngai na ĩngĩ twendaa kwĩanĩsya mwĩao wa Yesũ, kĩla mwaka nĩtũmbanaa kwondũ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ, na tũkomanaa matukũ 14 ma mwei wa Nisani syũa yamina kũthũa. (1 Ako. 11:23-26) Na ti Ngũsĩ syoka syaĩlĩte kũthi ũmbanonĩ ũsu. Syumwa siana ũna itiele nĩ kana tũlilikane kĩkwʼũ kya Yesũ, tũthokasya andũ aingĩ kĩsionĩ kĩnene ũndũ vatonyeka nĩ kana twĩthĩwe vamwe namo ũmbanonĩ ũsu.

7. Kũthũkũma twĩ ngwatanĩo kũtethetye ata?

⁷ Ngie ĩmwe ndĩ ĩndĩ yĩsa kwananga vandũ vanene. O ta ũu kĩthito kya mũndũ ũmwe no kĩeme kũtethya vanene. Ĩndĩ kũthũkũma twĩ ngwatanĩo nĩkũtumĩte tũtetheesya andũ milioni mbingĩ mamanye kana kwĩ Ngai wĩtawa Yeova, ũla waĩlĩte nguma na ndaĩa syonthe! O na ũu wĩ o vo, kũtavanyʼa ti kwʼo kwĩ kwʼoka kũtumaa andũ ma Ngai mekala me ngwatanĩo.

ĨTHĨWAI NA NGWATANĨO KĨKUNDINĨ

8, 9. (a) Nĩ ngelekanyʼo yĩva Vaulo watũmĩie amanyĩsye Aklĩsto kwĩkalaa me ngwatanĩo? (b) Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩthĩwe na ngwatanĩo kĩkundinĩ?

⁸ Valũanĩ ũla Vaulo waandĩkĩe Aeveso nĩwawetie ũndũ kĩkundi kyaĩle kwĩthĩwa na mĩvango, na aweta vata wa onthe ‘kwĩana maũndũnĩ onthe.’ (Soma Aeveso 4:15, 16.) Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya kĩla ũmwe witũ avike vau? Nĩ kana Vaulo onanyʼe ngwatanĩo ĩla yĩthĩawa kĩkundinĩ kya Kĩklĩsto kĩtongoewʼe nĩ Yesũ Klĩsto, atũmĩie ngelekanyʼo ya mwĩĩ wa mũndũ. Mũtũmwa ũsu awetie kana mwĩĩ wĩthĩawa wĩ na ngwatanĩo “nũndũ wa ũtethyo wa kĩla ũleenyũ.” Kĩla ũmwe witũ ethĩwe nĩ mũkũũ kana nĩ wa mũika, e na vinya kana nĩ mwonzu, atonya kũtethya kĩkundi ata kĩthĩwe na ngwatanĩo na kĩiendeea nesa kĩ-veva?

⁹ Kĩndũ kĩla kĩtonya kũtũtetheesya vyũ nĩ kĩĩ: kwĩnyivĩsya na kũnenga ndaĩa ala Yesũ ũnyuvĩte matongoesye kĩkundi, namo nĩ atumĩa. (Aevl. 13:7, 17) Mavinda amwe no twĩwʼe ũndũ ũsu ũte mũvũthũ kwĩanĩsya. Ĩndĩ no tũmũkũlye Ngai atũtetheesye, na tũyĩka ũu tũte na nzika kana nũkũtũtethya. Veva wake mũtheu no ũtũnenge vinya wa kũkwata mbau mĩvango ĩla yĩ kĩkundinĩ na ngoo yonthe. Kwoou ĩla twesa kwĩwʼa tũiemwa nĩ kũatĩĩa mwolooto mũna, nũseo tũkasũanĩa ũndũ kwĩnyivya tũkwatĩanĩe na ala angĩ kũtonya kũete ngwatanĩo kĩkundinĩ. O na eka ũu, kũkwatĩanĩa na ala angĩ maũndũnĩ ta asu no kũtume ithyonthe twendana mũno.

10. Nĩ kĩthito kĩva atetheesya ma kĩkundi mekĩaa nĩ kana kĩkundi kĩkale kĩ ngwatanĩo? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 13.)

¹⁰ Nĩtũtanaa mũno kwona kĩthito kĩla atetheesya ma kĩkundi mekĩaa nĩ kana kĩkundi kĩkale kĩ ngwatanĩo. Ana-a-asa asu, o na methĩwe me na myaka ĩana ata, meyumasya vyũ mathũkũme ala angĩ. Kwa ngelekanyʼo, nĩmatetheeasya atumĩa kwa kũĩkĩĩthya kana onthe kĩkundinĩ nĩmakwata mavuku ma kũtavanyʼa. O na ĩngĩ nĩmatheasya na makasũvĩa Nyũmba ya Ũsumbĩ, na no mo mathokasya aeni ala mooka ũmbanonĩ. Tweethĩwa twĩ ngwatanĩo na ana-a-asa asu tũkatumaa mĩvango ĩla yĩ kĩkundinĩ ĩendeea o ũndũ ĩvangĩtwe.—Sianĩsya na Meko ma Atũmwa 6:3-6.

11. Nĩ kyaũ andũ ma mũika matonya kwĩka nĩ kana matetheesye kĩkundi kĩkale kĩ ngwatanĩo?

¹¹ Kwĩ ana-a-asa aingĩ aima me na myaka maikwatĩĩa mawĩa kĩkundinĩ. Na kwoou nũndũ maendeee na kũkũa, no kwĩthĩwa ve maũndũ amwe matatonya kwĩka, na nũndũ wa kĩtumi kĩu ũyĩthĩa moalyũku no mekiwe. Mavindanĩ ta asu ana-a-asa ma mũika methĩawa me ũtethyo mũnene vyũ. O na kau mai na ũmanyi mwingĩ, makamanyĩwʼa no makwatĩĩe maũndũ maitango kĩkundinĩ. Wĩthĩawa wĩ ũseo ta kĩ kwona atetheesya ma kĩkundi mayĩkĩa kĩthito nĩ kana matwʼĩke atumĩa! (1 Tim. 3:1, 10) O na ve atumĩa amwe ma mũika mekĩte maendeeo nginya makalika wĩanĩ wa kũthyũlũlũka, makĩthũkũma ana-a-asa na eĩtu-a-asa ikundinĩ mbingĩ syĩ kĩvathũkanyʼo. Ĩndĩ tyo tũtanaa kwona wĩa ũla amũika matethasya na ngoo ya kwenda?—Soma Savuli 110:3; Mũtavanʼya 12:1.

ĨTHĨWAI NA NGWATANĨO MŨSYĨ

12, 13. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtetheesya mĩsyĩ yĩkale yĩ ngwatanĩo?

¹² Ekai ngewa ĩno ya ngwatanĩo tũmyamaangye twone ũndũ tũtonya kwĩthĩwa na ngwatanĩo mũsyĩ. Aingĩ nĩmethĩĩte kana kwĩka Ũthaithi wa Mũsyĩ nesa kĩla kyumwa nĩkũlũlũmĩlasya ngwatanĩo katĩ wa asyai na syana. Mavinda asu methĩawa me maseo mũno na mausĩe maũndũ ma kĩ-veva, kwoou nĩmatetheeasya mũsyĩ wĩthĩwe na ngwatanĩo. O na ĩngĩ kwĩyũmbanĩsya ũndũ mũtonya kũthi kũtavanyʼa no kũmũtetheesye inywʼonthe mwĩthĩwe mũtonya kũtavanyʼa nesa. O na mavinda maingĩ wĩthĩaa ĩla kĩla ũmwe weewʼa ũla ũngĩ aielesya kĩla wemanyĩsya Ndetonĩ ya Ngai, na ĩla inywʼonthe mwoona kana mwendete Ngai ũla ũmwe na kana mwendaa kwĩka kwenda kwake, kyu kĩtumaa mwĩthĩwa na ngwatanĩo.

¹³ Ala matwaanĩte matonya kwĩka ata mekale na ngwatanĩo nĩ kana Yeova ataĩwe? Ethĩwa mũndũ na mũka nĩ athũkũmi aĩkĩĩku ma Yeova, no methĩwe na ngwatanĩo nzeo na kĩu nĩkĩmaeteae ũtanu mwingĩ mũno. Kwa ngelekanyʼo, andũ aa nĩmoonanasya wendo mĩtwaanonĩ yoo: Avalaamu na Sala, Isaka na Leveka, na Elikana na Aana. O naitũ twaĩlĩte kũtata twĩke o tamo. (Mwa. 26:8; 1 Sam. 1:5, 8; 1 Vet. 3:5, 6) Kwĩka ũu nĩkũtũthengeanĩasya na aũme maitũ kana na iveti sitũ, na kũituma twĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Asa witũ wa ĩtunĩ.—Soma Mũtavanʼya 4:12.

14. Ethĩwa mũemeu kana kĩveti kyaku ti mũthũkũmi wa Yeova, ũtonya kwĩka ata mũtwaano wenyu wĩkale wĩ mũlũmu?

¹⁴ Aklĩsto mayaĩlĩte kwovanĩwʼa ĩsoki yĩmwe na andũ mate etĩkĩli. (2 Ako. 6:14) Ĩndĩ nata ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala matwaanĩte na andũ mate Ngũsĩ? Amwe meemanyĩisye ũwʼo me atwae kana matwaanĩte, na kwoou yu aũme kana aka moo ti Ngũsĩ. Ĩndĩ o na vailyĩ oou, kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia no kũtetheesye mĩsyĩ ta ĩsu ĩkethĩwa na ngwatanĩo. Nĩ kana kyu kĩthĩwe, ũla Ngũsĩ no atate ũndũ ũtonya akwatĩanĩe na ũla ũngĩ maũndũnĩ ĩndĩ aisisya ndakatũle mĩao ya Yeova. Kwĩka ũu no kwĩthĩwe kwĩ vinya ĩndĩ sũanĩa ũathimo ũla wĩ vo. Ũndũ ũngĩ ũtonya kũtuma vethĩwa ve vinya kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia nĩ ĩla ũla ũtwaanĩte nake watia kĩkundi. Ũndũ ta ũsu nĩwamũkwatie mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Mary. Mũũme etawa David na nĩmamũthũkũmaa Yeova ĩmwe, ĩndĩ myaka ta 25 mĩvĩtu David nĩwaekie kũthi maũmbanonĩ. Mary we ndaaeka kũthi maũmbanonĩ ma kĩkundi na maũmbanonĩ manene. O na nĩwatataa vyũ aatĩĩe myolooto ya Mbivilia mũsyĩ, ta kũmanyĩsya syana syoo thanthatũ. Ĩla syana syeanie na syauma mũsyĩ, eewʼaa ũu ta wĩ weka. Ĩndĩ Mary ailangye, David nĩwambĩĩe kũsoma makaseti ala wamũtiĩaa. Mũthya nĩwesie kwambĩĩa kũthi Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, na avika eethĩaa mwĩsũkũũe wa myaka thanthatũ amũkwatĩie kĩvĩla. David aelya kũtĩĩa kamwĩsũkũũe kakomana nake kamwĩaa, “Ũmau, keka tyo ũkie ũmbanonĩ ũmũnthĩ.” Ũmũnthĩ ũũ David atanĩaa kũmũthũkũma Yeova mũno, na ũtanu ũla Mary wĩ nawʼo nĩ mwingĩ nũndũ yu memũthũkũma Yeova me ĩmwe.

15. Ala akũangũ matonya kũtetheesya ata ala manatwaanie mĩtũkĩ?

¹⁵ Twasũanĩa ũndũ Satani ũvangĩte kwananga mĩsyĩ, ve vata mũnene wa athũkũmi onthe ma Ngai kũtata methĩwe na ngwatanĩo ndũmu mĩtwaanonĩ yoo. O na mwĩthĩwe mwatwaanie ĩndĩĩ, ĩkala nthĩ ũsũanĩe kĩla we mwene ũtonya kũweta kana kwĩka nĩ kana ũlũlũmĩlye mũtwaano wenyu. Ala akũangũ no matetheesye ala aninangi kĩkundinĩ nĩ kana o namo malũlũmĩlye mĩtwaano yoo. Mavinda kwa mavinda no mũthokye asu aninangi ĩla mwĩ na ũthaithi wa mũsyĩ. Ĩla mwĩ namo vau no methĩe kaĩ wendo na ngwatanĩo nĩ maũndũ ma vata o na andũ matwʼĩke matwaanie ĩndĩĩ!—Tito 2:3-7.

“TWAMBATE KĨĨMANĨ KYA YEOVA”

16, 17. Andũ ma Ngai me na mea ma kwona ĩvinda yĩva?

¹⁶ Kwakũna visa Aisilaeli maimũtaĩa Yeova ĩvindanĩ ya sikũkũ me ĩkalũnĩ yake Yelusaleme. Nĩ kana mavike kũu meethĩawa mambie kwĩyũmbanyʼa, na ĩndĩ makwatya kyalo nĩmatethanasya nzĩanĩ nĩ kana ĩndĩ mese kũvika ĩkalũnĩ mathaithe me ĩmwe. Maũndũ asu onthe mendaa ngwatanĩo. (Luka 2:41-44) O naitũ twaĩlĩte kwĩthĩwa twĩ kĩmwe na twĩ ngwatanĩo nũndũ twĩ kyalonĩ kya kũthi nthĩ nzaũ. Nĩ kana tũvote kwĩka ũu twaĩle kwĩthĩwa na kĩthito kingĩ kĩte kũoleka. We nũkwona ta waĩle kũsũanĩa ũndũ ũsu mũnango?

¹⁷ Kwatata kũsũanĩa moathimo ala tweteele! O na kau nthĩ ĩno yusĩe andũ mate ngwatanĩo na mate mũuo, ithyĩ twĩ kĩvathũkanyʼo vyũ namo. Ithyĩ nĩtwene nesa kĩla Isaia na Mika mathanie kĩianĩa. Mathanie kana andũ ma Ngai makambata “kĩĩmanĩ kya Yeova” me ngwatanĩo. (Isa. 2:2-4; soma Mika 4:2-4.) Vate nzika, ‘mĩthenyanĩ ĩĩ ya mũminũkĩlyo’ ũthaithi witũ nĩwʼo mũseo vyũ. Ĩndĩ ũtanu ũla mwingĩ vyũ tũkaũkwata ĩla twĩvika ĩvinda yĩla andũ onthe makekalaa ‘makomanĩtwʼe nesa’ na me na ngwatanĩo!