IBUKU RĨA KERĨ RĨA MAŨNDŨ MA MATUKŨ MA TENE
1 Na rĩrĩ, Suleimani mũrũ wa Daudi nĩ aakĩrĩrĩirie kũgĩa na hinya ũthamaki-inĩ wake, na Jehova Ngai wake aarĩ hamwe nake na agĩtũma anenehe mũno.+
2 Suleimani agĩgĩtũmanĩra Isiraeli yothe, anene a andũ ngiri na anene a andũ igana, atuanĩri ciira, na atongoria othe a Isiraeli yothe, arĩa maatongoragia nyũmba cia maithe. 3 Nake Suleimani hamwe na kĩũngano gĩothe magĩthiĩ handũ harĩa hatũũgĩru kũu Gibeoni,+ tondũ kũu nĩkuo hema ya gũtũnganwo ya Ngai ũrĩa wa ma yarĩ, hema o ĩrĩa Musa ndungata ya Jehova aakĩte werũ-inĩ. 4 No rĩrĩ, Daudi nĩ aambatĩtie Ithandũkũ rĩa Ngai ũrĩa wa ma kuuma Kiriathu-jearimu+ akarĩtwara handũ harĩa Daudi aathondekete nĩ ũndũ warĩo; aarĩambĩire hema kũu Jerusalemu.+ 5 Nakĩo kĩgongona gĩa gĩcango+ kĩrĩa Bezaleli+ mũrũ wa Uri mũrũ wa Huri aathondekete kĩaigĩtwo mbere ya gĩikaro kĩrĩa kĩamũre kĩa Jehova; na Suleimani o hamwe na kĩũngano maahoyaga marĩ mbere yakĩo.* 6 Suleimani agĩkĩruta magongona kũu mbere ya Jehova, na akĩrutĩra magongona 1,000 ma njino igũrũ rĩa kĩgongona kĩu gĩa gĩcango+ kĩa hema ya gũtũnganwo.
7 Ũtukũ ũcio Ngai akiumĩrĩra Suleimani akĩmwĩra atĩrĩ: “Hoya kĩrĩa ũngĩenda ngũhe.”+ 8 Suleimani aigua ũguo akĩra Ngai atĩrĩ: “Nĩ wonetie baba Daudi wendo mũnene na mwĩhokeku,+ na ũkandua mũthamaki ithenya rĩake.+ 9 Rĩu wee Jehova Ngai-rĩ, reke ũndũ ũrĩa werĩire baba Daudi ũhinge,+ nĩ gũkorũo ũnduĩte mũthamaki igũrũ rĩa andũ aingĩ o ta rũkũngũ rwa thĩ.+ 10 Kĩĩhe ũũgĩ na ũmenyo+ wa gũtongoria andũ aya,* tondũ rĩrĩ, nũũ ũngĩkĩhota gũtuithania andũ aya aku aingĩ ũũ?”+
11 Nake Ngai akĩra Suleimani atĩrĩ: “Tondũ ũndũ ũcio nĩguo ngoro yaku yerirĩria, na ndũnahoya indo, ũtonga, na gĩtĩo kana gĩkuũ kĩa* andũ arĩa magũthũire, na ningĩ ndũnahoya ũheo ũtũũro mũraihu,* no wahoya ũheo ũũgĩ na ũmenyo wa gũtuithania andũ akwa arĩa ngũtuĩte mũthamaki igũrũ rĩao-rĩ,+ 12 nĩ ũkũheo ũũgĩ na ũmenyo; no ningĩ nĩ ngũkũhe indo na ũtonga na gĩtĩo iria gũtarĩ athamaki marĩ maakorũo nacio mbere yaku na gũtarĩ angĩ makaagĩa nacio thutha waku.”+
13 Nake Suleimani akĩhũndũka kuuma handũ harĩa hatũũgĩru kũu Gibeoni,+ kuuma mbere ya hema ya gũtũnganwo, agĩthiĩ Jerusalemu; na agĩthamakĩra Isiraeli. 14 Suleimani agĩthiĩ na mbere kũingĩhia ngaari cia mbarathi na mbarathi;* aarĩ na ngaari cia mbarathi 1,400, na mbarathi* 12,000,+ na agĩciiga cikarage matũũra-inĩ ma ngaari cia mbarathi+ na hakuhĩ na mũthamaki kũu Jerusalemu.+ 15 Mũthamaki agĩtũma betha na thahabu cingĩhe thĩinĩ wa Jerusalemu o ta mahiga,+ na mbaũ cia mũtarakwa ikĩingĩha o ta mĩtĩ ya mĩkũyũ ya Shefela.+ 16 Mbarathi cia Suleimani ciagũrĩtwo kuuma Misiri,+ na gĩkundi kĩa ahũũri biacara kĩa mũthamaki kĩagũraga mbarathi icio irĩ ndũũru* na thogora ũmwe.+ 17 O ngaari ya mbarathi ĩrĩa yarutagwo Misiri yagũragwo icunjĩ 600 cia betha, nayo mbarathi yagũragwo icunjĩ 150 cia betha; magacoka magaciendia kũrĩ athamaki othe a Ahiti na athamaki a Siria.
2 Na rĩrĩ, Suleimani nĩ aaheanire watho wa gwaka nyũmba nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jehova,+ na nyũmba* ĩngĩ nĩ ũndũ wa ũthamaki wake.+ 2 Suleimani akĩandĩkithia andũ a moko* 70,000, andũ 80,000 a gwacũhia mahiga irĩma-inĩ,+ na arori 3,600 a kũmarũgamĩrĩra.+ 3 Ningĩ Suleimani agĩtũma ndũmĩrĩri kũrĩ Hiramu+ mũthamaki wa Turo akĩmwĩra atĩrĩ: “Njĩkĩra o ta ũrĩa wekĩire baba Daudi rĩrĩa wamũtũmanĩire mbaũ cia mũtarakwa cia gwaka nyũmba* ya gũikara.+ 4 Rĩu nĩ ngwaka nyũmba nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jehova Ngai wakwa, ndĩmĩamũre ĩtuĩke yake, ya gũcinagĩra ũbumba ũrĩa ũnungaga wega+ mbere yake, ningĩ ĩrutagĩrũo mĩgate ya kũiganĩrĩrũo*+ hingo ciothe na magongona ma njino, rũcinĩ na hwaĩ-inĩ,+ mĩthenya ya Thabatũ,+ hĩndĩ ya karũgamo ka mweri,+ na hĩndĩ ya ciathĩ+ cia Jehova Ngai witũ. Ũcio nĩ watho wa gũtũũra harĩ Isiraeli. 5 Nyũmba ĩrĩa ngwaka ĩgũkorũo ĩrĩ nene, nĩ gũkorũo Ngai witũ nĩ mũnene gũkĩra ngai iria ingĩ ciothe. 6 Na nũũ ũngĩhota kũmwakĩra nyũmba? Nĩ gũkorũo igũrũ na igũrũ rĩrĩa rĩrĩ igũrũ mũno rĩtingĩmũigana,+ niĩ ngĩrĩ ũ nĩguo ndĩmwakĩre nyũmba o tiga handũ ha kũrutagĩra ndogo ya magongona mbere yake? 7 Rĩu ndũmĩra bundi ũũhĩgĩrĩire wĩra-inĩ wa thahabu, betha, gĩcango,+ kĩgera, ndigi cia rangi wa papũ, cia rangi mũtune, na cia rangi wa mburuu na ũũĩ gũconga mĩcongo. Arĩrutagĩra wĩra Juda na Jerusalemu hamwe na mabundi akwa arĩa marĩ na ũũgĩ, o acio baba Daudi aheanĩte.+ 8 Na ũndũmĩre mbaũ cia mũtarakwa, cia mũthengera,+ na cia mũthandari+ kuuma Lebanoni, nĩ gũkorũo nĩ njũĩ wega atĩ ndungata ciaku irĩ na ũmenyeru wa gũtema mĩtĩ ya Lebanoni.+ Ndungata ciakwa nĩ ikũrutithania wĩra na ndungata ciaku+ 9 nĩguo ihaarĩrie mbaũ nyingĩ nĩ ũndũ wakwa, tondũ nyũmba ĩrĩa ngwaka ĩgũkorũo ĩrĩ nene mũno. 10 Atĩrĩrĩ, nĩ ngũhe ndungata ciaku irio,+ atemi a mĩtĩ arĩa marĩatũraga mbaũ, ndĩmahe kori* 20,000 cia ngano, kori 20,000 cia cairi, mbathi* 20,000 cia ndibei, na mbathi 20,000 cia maguta.”
11 Nake Hiramu mũthamaki wa Turo akĩandĩka ndũmĩrĩri ĩno agĩtũmĩra Suleimani: “Tondũ Jehova nĩ endete andũ ake, nĩkĩo agũtuĩte mũthamaki wao.” 12 Hiramu agĩcoka akiuga ũũ: “Jehova Ngai wa Isiraeli arogoocwo, o ũcio wombire igũrũ na thĩ, tondũ nĩ aheete Mũthamaki Daudi mũriũ mũũgĩ,+ ũrĩ na ũũgĩ na ũtaũku,+ ũrĩa ũgwaka nyũmba ya Jehova, na nyũmba ĩngĩ nĩ ũndũ wa ũthamaki wake. 13 Rĩu-rĩ, nĩ ngũtũma Hiramu-abi, bundi ũrĩ na ũũgĩ na ũtaũku,+ 14 na nĩ mũrũ wa mũtumia wa kuuma Dani no ithe aarĩ wa kuuma Turo; arĩ na ũmenyeru wa kũruta wĩra na thahabu, betha, gĩcango, kĩgera, mahiga, mbaũ, ndigi cia rangi wa papũ, ndigi cia rangi wa mburuu, ngora njega, na ngora ya rangi mũtune.+ No ahote gũconga mĩcongo ya mĩthemba yothe na athondeke mũcoro o wothe angĩheo.+ Arĩrutithanagia wĩra na mabundi aku arĩa marĩ na ũũgĩ hamwe na mabundi arĩa marĩ na ũũgĩ a thoguo Daudi mwathi wakwa. 15 Rĩu-rĩ, mwathi wakwa nĩ atũme ngano, cairi, maguta, na ndibei, o icio erĩire ndungata ciake.+ 16 Na nĩ tũgũtema mĩtĩ kuuma Lebanoni,+ mĩingĩ o ta ũrĩa ũkwenda, na tũkũrehere ĩrĩ mĩgogo tũmĩgereirie iria-inĩ tũmĩtware Jopa;+ nawe ũmĩoe ũmĩtware Jerusalemu.”+
17 Suleimani agĩcoka agĩtara andũ othe arĩa maarĩ ageni thĩinĩ wa bũrũri wa Isiraeli,+ thutha wa hĩndĩ ĩrĩa ithe Daudi aamatarĩte,+ nao maarĩ 153,600. 18 Kwoguo agĩthuura andũ 70,000 gatagatĩ-inĩ kao matuĩke andũ a moko,* andũ 80,000 matuĩke a gwacũhia mahiga+ irĩma-inĩ, na andũ 3,600 matuĩke arori a kũmarũgamĩrĩra makĩruta wĩra.+
3 Thutha ũcio Suleimani akĩambĩrĩria gwaka nyũmba ya Jehova+ kũu Jerusalemu igũrũ rĩa Kĩrĩma kĩa Moria,+ kũrĩa Jehova ooimĩrĩire ithe Daudi,+ handũ harĩa Daudi aahaarĩirie kĩhuuhĩro-inĩ kĩa Orinani+ ũrĩa Mũjebusi. 2 Aambĩrĩirie gwaka mũthenya wa kerĩ wa mweri wa kerĩ, mwaka-inĩ wa kana wa wathani wake. 3 Na mũthingi ũrĩa Suleimani aathondekire wa gwaka nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma warĩ na ũraihu wa mĩkono 60 na wariĩ wa mĩkono 20+ kũringana na gĩthimi kĩa hau kabere.* 4 Gĩthaku kĩrĩa kĩarĩ mwena wa mbere kĩarĩ na ũraihu wa mĩkono 20, ũiganaine na wariĩ wa nyũmba ĩyo,* na ũraihu wakĩo wa na igũrũ warĩ 120;* na agĩkĩhumbĩra mwena wa thĩinĩ na thahabu therie.+ 5 Aagemirie nyũmba ĩyo nene na mbaũ cia mũthengera, thutha ũcio akĩmĩhumbĩra na thahabu therie,+ agĩcoka akĩmĩgemia na mĩhiano ya mĩkĩndũ+ na tũmĩnyororo.+ 6 Ningĩ akĩhumbĩra nyũmba ĩyo na mahiga mathaka ma goro;+ na thahabu+ ĩrĩa aahũthĩrire yarĩ thahabu ya kuuma Paravaimu. 7 Aahumbĩrire nyũmba ĩyo, mĩitĩrĩro, itonyero, thingo ciayo, na mĩrango yayo akĩhũthĩra thahabu;+ na agĩconga akerubi thingo-inĩ.+
8 Agĩcoka agĩthondeka rumu ya Harĩa Hatheru Mũno;+ ũraihu wayo waiganaine na wariĩ wa nyũmba ĩyo, mĩkono 20, naguo wariĩ wayo warĩ mĩkono 20. Akĩmĩhumbĩra na taranda* 600 cia thahabu ĩrĩa njega.+ 9 Ũritũ wa thahabu ya mĩcumarĩ warĩ cekeri* 50; na akĩhumbĩra tũnyũmba twa igũrũ na thahabu.
10 Agĩcoka agĩthondeka mĩcongo ĩĩrĩ ya akerubi thĩinĩ wa rumu ya Harĩa Hatheru Mũno, na akĩmĩhumbĩra na thahabu.+ 11 Ũraihu wothe wa mathagu ma akerubi+ acio warĩ mĩkono 20; ithagu rĩmwe rĩa kerubi wa mbere rĩarĩ na ũraihu wa mĩkono ĩtano na nĩ rĩahutĩtie rũthingo rwa nyũmba ĩyo, na ithagu rĩu rĩngĩ rĩake rĩarĩ na ũraihu wa mĩkono ĩtano na nĩ rĩahutĩtie ithagu rĩmwe rĩa kerubi ũcio ũngĩ. 12 Na ithagu rĩmwe rĩa kerubi ũcio ũngĩ rĩarĩ na ũraihu wa mĩkono ĩtano na nĩ rĩahutĩtie rũthingo rũu rũngĩ rwa nyũmba ĩyo, na ithagu rĩu rĩngĩ rĩake rĩarĩ na ũraihu wa mĩkono ĩtano na nĩ rĩahutĩtie ithagu rĩmwe rĩa kerubi wa mbere. 13 Mathagu ma akerubi acio maatambũrũkĩte mĩkono 20; ningĩ akerubi acio maarũgamĩte na magũrũ mao, na maarorete na thĩinĩ.*
14 Ningĩ agĩthondeka gĩtaama+ kĩa ndigi cia rangi wa mburuu, cia rangi wa papũ, cia rangi mũtune, na ngora njega, na agĩkĩgemia na mĩcoro ya akerubi.+
15 Agĩcoka agĩthondeka itugĩ igĩrĩ+ mwena wa mbere wa nyũmba ĩyo, iria ciarĩ na ũraihu wa mĩkono 35, na kĩongo kĩrĩa kĩarĩ igũrũ rĩa o gĩtugĩ kĩarĩ kĩa mĩkono ĩtano.+ 16 Ningĩ agĩthondeka tũmĩnyororo tũtariĩ ta mĩgathĩ, na agĩtwĩkĩra igũrũ rĩa itugĩ icio, na agĩthondeka makomamanga 100 akĩmekĩra tũmĩnyororo-inĩ tũu. 17 Akĩhanda itugĩ icio mbere ya hekarũ, kĩmwe mwena wa ũrĩo* na kĩu kĩngĩ mwena wa ũmotho;* gĩtugĩ kĩrĩa kĩarĩ mwena wa ũrĩo agĩgĩta Jakini* na kĩrĩa kĩarĩ mwena wa ũmotho agĩgĩta Boazu.*
4 Ningĩ agĩthondeka kĩgongona gĩa gĩcango,+ kĩa ũraihu wa mĩkono 20, wariĩ wa mĩkono 20, na mĩkono 10 kũraiha na igũrũ.
2 Agĩthondeka Karia*+ akĩhũthĩra cuma ndwekie. Kaarĩ ga gĩthiũrũrĩ, na kaarĩ ka mĩkono 10 kuuma mwena ũmwe wa mũromo nginya mwena ũrĩa ũngĩ, na ũraihu wa na igũrũ wa mĩkono 5, na rũrigi rwa gũthima rũrĩa rũngĩagathiũrũrũkĩirie rwarĩ rwa ũraihu wa mĩkono 30.+ 3 Na thĩ wa mũromo wako haagemetio na mĩũngũ,+ ĩgathiũrũrũkĩirie guothe, mĩũngũ ikũmi harĩ o mũkono gũthiũrũrũkĩria Karia kau gothe. Kaarĩ na mĩhari ĩĩrĩ ya mĩũngũ ĩtwekanĩirio hamwe nako igatuĩka kĩndũ kĩmwe. 4 Kaaigĩrĩirũo igũrũ rĩa ndegwa 12,+ na 3 ciarorete mwena wa rũgongo, 3 ikarora mwena wa ithũĩro, 3 ikarora mwena wa mũhuro, na 3 ikarora mwena wa irathĩro; Karia kau kaaigĩrĩirũo igũrũ rĩacio, nacio ciĩga ciothe ciacio cia na thutha ciarorete gatagatĩ. 5 Naguo ũtungu wako waiganaine na wariĩ wa rũhĩ rũmwe;* na mũromo wako wathondeketwo o ta mũromo wa gĩkombe, watariĩ o ta ihũa icanũku rĩa itoka. Itangi rĩu rĩngĩaiganĩire* maĩ ithimi 3,000 cia mbathi.*
6 Ningĩ agĩthondeka iraĩ ikũmi cia gũthambĩria na akĩiga ithano mwena wa ũrĩo na ithano mwena wa ũmotho.+ Nĩcio maathambagĩria indo iria ciahũthagĩrũo harĩ magongona ma njino.+ No Karia kaarĩ ka athĩnjĩri-Ngai ga gwĩthambĩra.+
7 Agĩcoka agĩthondeka mĩtĩ ikũmi ya thahabu ya kũigĩrĩrũo matawa,+ o ta ũrĩa gwataarĩirio,+ na akĩmĩiga thĩinĩ wa hekarũ, ĩtano mwena wa ũrĩo na ĩtano mwena wa ũmotho.+
8 Ningĩ agĩthondeka metha ikũmi agĩciiga thĩinĩ wa hekarũ, ithano mwena wa ũrĩo na ithano mwena wa ũmotho;+ na agĩthondeka mbakũri 100 cia thahabu.
9 Agĩcoka agĩthondeka nja+ ya athĩnjĩri-Ngai+ na nja ĩrĩa nene+ na mĩrango ya nja ĩyo, na akĩhumbĩra mĩrango yacio na gĩcango. 10 Na akĩiga Karia kau mwena wa ũrĩo, kwerekera mũhuro wa mwena wa irathĩro.+
11 Ningĩ Hiramu agĩthondeka ndoo, icakũri, na mbakũri.+
Nĩ ũndũ ũcio Hiramu akĩrĩkia wĩra ũrĩa aarutagĩra Mũthamaki Suleimani wĩgiĩ nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma:+ 12 itugĩ igĩrĩ+ na ciongo ihaana mbakũri, iria ciarĩ igũrũ rĩa itugĩ icio igĩrĩ; neti igĩrĩ+ cia kũhumbĩra ciongo icio igĩrĩ ciahaanaga mbakũri, iria ciarĩ igũrũ rĩa itugĩ icio; 13 makomamanga 400+ ma neti icio igĩrĩ, mĩhari ĩĩrĩ ya makomamanga harĩ o neti, nĩ ũndũ wa kũhumbĩra ciongo icio igĩrĩ ciahaanaga mbakũri, icio ciarĩ igũrũ rĩa itugĩ icio;+ 14 tũkaari* ikũmi hamwe na iraĩ ikũmi iria ciarĩ igũrũ rĩa tũkaari tũu;+ 15 Karia na ndegwa 12 iria ciarĩ rungu rwako;+ 16 na ndoo, icakũri, hũma,+ na indo ciothe iria ciakonainie nacio iria Hiramu-abivu+ aathondekeire Mũthamaki Suleimani akĩhũthĩra gĩcango gĩkumuthe irĩ cia nyũmba ya Jehova. 17 Mũthamaki aacitwekirie agĩcithondekera rĩũmba-inĩ gĩcigo-inĩ kĩa Jorodani, gatagatĩ ga Sukothu+ na Zereda. 18 Suleimani aathondekire indo icio ciothe irĩ nyingĩ mũno; ũritũ wa gĩcango kĩu ndwamenyekire ũrĩa waiganaga.+
19 Suleimani agĩgĩthondeka indo ciothe+ cia nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma: kĩgongona gĩa thahabu;+ metha+ cia kũigĩrĩrũo mĩgate ya magongona;+ 20 mĩtĩ ya kũigĩrĩrũo matawa hamwe na matawa mayo ma thahabu therie,+ ma gwakanaga marĩ mbere ya rumu ya thĩinĩ biũ kũringana na ũrĩa gwaathanĩtwo; 21 na mahũa, matawa, na magathĩ ma kũnyita ndambĩ, agĩcithondeka na thahabu, thahabu ĩrĩa therie biũ; 22 magathĩ ma kũhoria ndambĩ, mbakũri, ikombe, na ngĩo cia mwaki, cia thahabu therie; na itonyero rĩa nyũmba ĩyo, mĩrango ya thĩinĩ ya Harĩa Hatheru Mũno,+ na mĩrango ya nyũmba ya hekarũ, agĩcithondeka na thahabu.+
5 Nĩ ũndũ ũcio Suleimani akĩrĩkia wĩra wothe ũrĩa aagĩrĩirũo kũruta wa nyũmba ya Jehova.+ Suleimani agĩcoka akĩingĩria indo iria ithe Daudi aamũrĩte,+ na akĩiga betha, thahabu, na indo icio ingĩ ciothe igĩna-inĩ cia nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma.+ 2 Hĩndĩ ĩyo Suleimani agĩcokanĩrĩria athuri* a Isiraeli, atongoria othe a mĩhĩrĩga, atongoria a nyũmba cia maithe ma andũ a Isiraeli. Magĩgĩthiĩ Jerusalemu nĩguo mambatie ithandũkũ rĩa kĩrĩkanĩro kĩa Jehova kuuma Itũũra rĩa Daudi,+ na norĩo Zayuni.+ 3 Arũme othe a Isiraeli makĩũngana mbere ya mũthamaki hĩndĩ ya gĩathĩ* kĩrĩa gĩkagwo mweri-inĩ wa mũgwanja.+
4 Nĩ ũndũ ũcio athuri* othe a Isiraeli magĩũka, nao Alawii makĩoya Ithandũkũ rĩu.+ 5 Makĩambatia Ithandũkũ rĩu, hema ya gũtũnganwo,+ na indo ciothe nyamũre iria ciarĩ hema-inĩ ĩyo. Athĩnjĩri-Ngai na Alawii* magĩciambatia. 6 Mũthamaki Suleimani na kĩrĩndĩ gĩothe kĩa Isiraeli kĩrĩa gĩetĩtwo nĩguo gĩcemanie nake maarĩ mbere ya Ithandũkũ. Gũgĩkĩrutwo magongona ma ngʼondu na ngʼombe nyingĩ+ itangĩagerekire kana itarĩke. 7 Athĩnjĩri-Ngai magĩcoka makĩrehe ithandũkũ rĩa kĩrĩkanĩro kĩa Jehova makĩrĩiga handũ harĩo, thĩinĩ wa rumu ya thĩinĩ biũ ya nyũmba ĩyo, Harĩa Hatheru Mũno, rungu rwa mathagu ma akerubi.+ 8 Kwoguo mathagu ma akerubi maatambũrũkĩte igũrũ rĩa harĩa Ithandũkũ rĩu rĩarĩ, ũndũ akerubi acio maahumbĩrĩte Ithandũkũ rĩu o hamwe na mĩtĩ yarĩo+ kuuma na igũrũ. 9 Mĩtĩ ĩyo yarĩ mĩraihu mũno ũndũ mĩthia ya mĩtĩ ĩyo yoonekaga mũndũ arĩ Harĩa Hatheru mbere ya rumu ĩyo ya thĩinĩ biũ, no ndĩoonekaga mũndũ arĩ nja. Na hau nĩho ĩrĩ nginyagia ũmũthĩ. 10 Ithandũkũ rĩu rĩtiarĩ na kĩndũ tiga o ihengere igĩrĩ iria Musa aaigire ho arĩ Horebu,+ rĩrĩa Jehova aathondekire kĩrĩkanĩro+ hamwe na andũ a Isiraeli rĩrĩa mooimaga Misiri.+
11 Rĩrĩa athĩnjĩri-Ngai mooimire harĩa hatheru magĩthiĩ nja (nĩ gũkorũo athĩnjĩri-Ngai othe arĩa maarĩ ho nĩ meetheretie,+ gũtekũmakania ikundi iria maarĩ),+ 12 aini othe Alawii+ arĩa maarĩ a Asafu,+ Hemani,+ Jeduthuni,+ o na a ariũ ao na ariũ a ithe wao meehumbĩte ngora ĩrĩa njega, manyitĩte thani iria ihũũrithanagio, inanda cia ndigi, na inanda cia mũgeeto; maarũgamĩte mwena wa irathĩro wa kĩgongona, na maarĩ hamwe na athĩnjĩri-Ngai 120 arĩa maahuuhaga tũrumbeta.+ 13 Hĩndĩ ĩrĩa arĩa maahuuhaga tũrumbeta na aini maagoocaga na magacokeria Jehova ngatho marĩ na ũrũmwe, naguo mũgambo ũkambata kuuma tũrumbeta-inĩ, thani iria ihũũrithanagio, na indo icio ingĩ cia ũini hĩndĩ ĩyo maagoocaga Jehova, “tondũ nĩ mwega; wendo wake mwĩhokeku ũtũũraga tene na tene,”+ nyũmba ĩyo, o nyũmba ĩyo ya Jehova, ĩkĩiyũra itu.+ 14 Athĩnjĩri-Ngai matiahotire kũrũgama matungate nĩ ũndũ wa itu rĩu, nĩ gũkorũo riri wa Jehova waiyũrĩte nyũmba-inĩ ĩyo ya Ngai ũrĩa wa ma.+
6 Hĩndĩ ĩyo Suleimani akiuga ũũ: “Jehova ooigire arĩikaraga thĩinĩ wa nduma ndumanu.+ 2 Rĩu nĩ ndĩkĩtie gũgwakĩra nyũmba ndũũgĩru, gĩikaro kĩĩhandĩte nĩguo ũtũũre ho tene na tene.”+
3 Mũthamaki agĩcoka akĩhũgũka na akĩambĩrĩria kũrathima kĩũngano gĩothe kĩa Isiraeli, kĩũngano kĩu gĩothe kĩa Isiraeli kĩrũgamĩte.+ 4 Akiuga ũũ: “Jehova Ngai wa Isiraeli arogoocwo, o we ũrĩa kũgerera kanua gake eerĩire baba Daudi kĩĩranĩro, na kũgerera moko make mwene nĩ akĩhingĩtie, akoiga atĩrĩ, 5 ‘Kuuma mũthenya ũrĩa ndarutire andũ akwa kuuma bũrũri wa Misiri, ndirĩ ndathuura itũũra kuuma harĩ mĩhĩrĩga yothe ya Isiraeli rĩa gwakwo nyũmba nĩguo rĩĩtwa rĩakwa rĩtũũre kuo,+ na ndirĩ ndathuura mũndũ wa gũtuĩka mũtongoria wa andũ akwa Isiraeli. 6 No nĩ thuurĩte Jerusalemu+ nĩguo rĩĩtwa rĩakwa rĩtũũre kuo, na nĩ thuurĩte Daudi athamakĩre andũ akwa Isiraeli.’+ 7 Ngoro ya baba Daudi nĩ yerirĩirie gwaka nyũmba nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jehova Ngai wa Isiraeli.+ 8 No Jehova akĩra baba Daudi atĩrĩ, ‘Ngoro yaku nĩ ĩrirĩirie gwaka nyũmba nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa, na nĩ wĩkĩte wega kwĩrirĩria ũndũ ũcio ngoro-inĩ yaku. 9 O na kũrĩ ũguo, wee tiwe ũgwaka nyũmba ĩyo, ĩndĩ mũrũ waku wee mwene ũrĩa ũgaaciarĩrũo* nĩwe ũgaaka nyũmba ĩyo nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa.’+ 10 Jehova nĩ ahingĩtie kĩĩranĩro kĩrĩa eeranĩire, nĩ gũkorũo nĩ njokete ithenya rĩa baba Daudi na ngaikarĩra gĩtĩ kĩa ũnene kĩa Isiraeli,+ o ta ũrĩa Jehova eeranĩire.+ Ningĩ nĩ njakĩte nyũmba nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jehova Ngai wa Isiraeli, 11 na thĩinĩ wayo ngaiga Ithandũkũ rĩrĩa rĩrĩ na kĩrĩkanĩro+ kĩrĩa Jehova aathondekire hamwe na andũ a Isiraeli.”
12 Agĩcoka akĩrũgama mbere ya kĩgongona kĩa Jehova arĩ mbere ya kĩũngano gĩothe kĩa Isiraeli, na agĩtambũrũkia moko make.+ 13 (Nĩ gũkorũo Suleimani nĩ aathondekete handũ harĩ igũrũ ha gĩcango na akahaiga nja gatagatĩ.+ Haarĩ na ũraihu wa mĩkono* ĩtano, wariĩ wa mĩkono ĩtano, na mĩkono ĩtatũ kũraiha na igũrũ; na akĩrũgama ho igũrũ.) Na agĩturia maru mbere ya kĩũngano gĩothe kĩa Isiraeli na agĩtambũrũkia moko make na igũrũ,+ 14 akiuga ũũ: “Wee Jehova Ngai wa Isiraeli, gũtirĩ Ngai ũngĩ ũhaana tawe kũu igũrũ kana gũkũ thĩ, ũhingagia kĩrĩkanĩro na ũkonania wendo mwĩhokeku harĩ ndungata ciaku iria ithiaga mbere yaku na ngoro yacio yothe.+ 15 Nĩ ũhingĩtie kĩĩranĩro kĩrĩa werĩire baba Daudi ndungata yaku.+ Weranĩire kĩĩranĩro kĩu na kanua gaku mwene, na ũmũthĩ ũyũ nĩ wakĩhingia na guoko gwaku mwene.+ 16 Na rĩu, wee Jehova Ngai wa Isiraeli, ũrohingia kĩĩranĩro kĩrĩa werĩire baba Daudi ndungata yaku rĩrĩa woigire ũũ: ‘Gũtirĩ hĩndĩ gũkaaga mũndũ wa kuuma rũciaro-inĩ rwaku mbere yakwa wa gũikarĩra gĩtĩ kĩa ũnene kĩa Isiraeli, angĩkorũo tu ariũ aku nĩ marĩmenyagĩrĩra mĩthiĩre yao na njĩra ya kũrũmĩrĩra watho wakwa,+ o ta ũrĩa wee ũthiaga mbere yakwa.’+ 17 Na rĩu, wee Jehova Ngai wa Isiraeli, reke kĩĩranĩro kĩrĩa werĩire Daudi ndungata yaku gĩkorũo kĩrĩ gĩa kwĩhokeka.
18 “No rĩrĩ, hihi Ngai no aikaranie na andũ gũkũ thĩ?+ Atĩrĩrĩ, igũrũ, ĩni, igũrũ rĩrĩa rĩrĩ igũrũ mũno, rĩtingĩkũigana;+ na githĩ nyũmba ĩno njakĩte ndĩkĩrĩ nini o na makĩria!+ 19 Rĩu thikĩrĩria mahoya ma ndungata yaku na ihoya rĩayo rĩa kwenda gwĩtĩkĩrĩka, wee Jehova Ngai wakwa, na ũthikĩrĩrie kĩrĩro gĩa kũhoya ũteithio na mahoya ma ndungata yaku marĩa ĩrakũhoya ĩrĩ mbere yaku. 20 Maitho maku maroikaraga merekeire na kũrĩ nyũmba ĩno ũtukũ na mũthenya, kwerekera handũ harĩa woigire atĩ nĩ ũngĩkaaiga rĩĩtwa rĩaku,+ nĩguo ũgathikĩrĩria mahoya marĩa ndungata yaku ĩrahoya yerekeire handũ haha. 21 Na ũthikĩrĩrie mathaithana ma ndungata yaku ma kũhoya ũteithio na mathaithana ma andũ aku Isiraeli rĩrĩa marahoya merekeire handũ haha,+ ũroigua ũrĩ gĩikaro-inĩ gĩaku kũu igũrũ;+ ĩni, ũroigua na ũtuohere.+
22 “Mũndũ angĩhĩtĩria mũndũ ũngĩ na ehĩtithio mwĩhĩtwa* na amũige rungu rwa kũhingia mwĩhĩtwa ũcio,* na hĩndĩ ĩyo arĩ rungu rwa mwĩhĩtwa ũcio* oke mbere ya kĩgongona gĩaku nyũmba-inĩ ĩno,+ 23 ũroigua ũrĩ kũu igũrũ na woe ikinya na ũtuĩre ndungata ciaku na njĩra ya kũrĩha mũndũ ũrĩa mwaganu na ũtũme ũndũ ũcio ekĩte ũmũcokerere mũtwe-inĩ wake mwene,+ na uuge atĩ ũrĩa mũthingu ndarĩ na mahĩtia* na ũmũrĩhe kũringana na ũthingu wake mwene.+
24 “Na andũ aku Isiraeli mangĩkahootwo nĩ thũ nĩ ũndũ wa gũikara magĩkwĩhagĩria,+ na magũcokerere na magooce rĩĩtwa rĩaku+ na makũhoye+ magũthaithe ũmetĩkĩre marĩ mbere yaku nyũmba-inĩ ĩno,+ 25 ũroigua ũrĩ kũu igũrũ+ na wohere andũ aku Isiraeli mehia mao na ũmacokie bũrũri-inĩ ũrĩa wamaheire na ũkĩhe maithe mao ma tene.+
26 “Igũrũ rĩngĩkahingwo na kwage mbura+ nĩ ũndũ wao gũikara magĩkwĩhagĩria,+ na mahoe merekeire handũ haha na magooce rĩĩtwa rĩaku na magarũrũke matige mehia mao nĩ ũndũ wa ũrĩa ũgaakorũo ũtũmĩte menyihie,*+ 27 ũroigua ũrĩ kũu igũrũ na wohere ndungata ciaku, andũ aku Isiraeli mehia mao, nĩ gũkorũo nĩ ũkaamaruta ũhoro wĩgiĩ njĩra ĩrĩa njega magĩrĩirũo kũgerera;+ na uurie mbura+ bũrũri-inĩ waku ũrĩa waheire andũ aku ũrĩ igai.
28 “Kũngĩkagĩa ngʼaragu bũrũri-inĩ,+ kana mũrimũ mũũru,+ ũrugarĩ mũnene, mbuu,+ ngigĩ iria ithiaga irĩ gĩkundi, kana ngigĩ* irĩ na mũkoroko;+ kana thũ ciao ingĩkamarigicĩria itũũra-inĩ o rĩothe rĩa bũrũri ũyũ*+ kana makorũo nĩ ihũũra rĩa mũthemba ũngĩ o wothe kana mũrimũ,+ 29 mahoya o mothe,+ ihoya o rĩothe rĩa gwĩtĩkĩrĩka+ rĩrĩa rĩngĩhoywo nĩ mũndũ o wothe kana andũ aku othe Isiraeli (nĩ gũkorũo o mũndũ nĩ oĩ ihũũra rĩake mwene na ruo rwake mwene)+ rĩrĩa maatambũrũkia moko mao merekeire na kũrĩ nyũmba ĩno,+ 30 ũroigua ũrĩ kũu igũrũ, gĩikaro-inĩ gĩaku,+ na ũromohera;+ na ũrĩhe o mũndũ kũringana na mĩthiĩre yake yothe, nĩ gũkorũo nĩ ũĩ ngoro yake (wee nowe wiki ũĩ wega ngoro ya mũndũ),+ 31 nĩguo magagwĩtigĩraga na njĩra ya kũrũmagĩrĩra njĩra ciaku matukũ-inĩ mothe marĩa megũtũũra bũrũri-inĩ ũrĩa waheire maithe maitũ ma tene.
32 “O na ningĩ mũndũ wa kũngĩ ũtarĩ ũmwe wa andũ aku Isiraeli angĩgooka kuuma bũrũri wa kũraya nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku inene*+ na guoko gwaku kũrĩ hinya na guoko gwaku gũtambũrũkie, na oke ahoe erekeire na kũrĩ nyũmba ĩno,+ 33 ũrothikĩrĩria ũrĩ kũu igũrũ, gĩikaro-inĩ gĩaku, na ũhingĩrie mũndũ ũcio wa kũngĩ maũndũ marĩa mothe akũhoete, nĩgetha andũ othe thĩinĩ wa thĩ mamenye rĩĩtwa rĩaku+ na magwĩtigĩre, o ta ũrĩa andũ aku Isiraeli mekaga, na mamenye atĩ nyũmba ĩno njakĩte nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku.
34 “Andũ aku mangĩgathiĩ mbaara-inĩ kũrũa na thũ ciao kũrĩa ũngĩmatũma,+ na makũhoe+ marorete na kũrĩ itũũra rĩrĩ ũthuurĩte na merekeire na kũrĩ nyũmba ĩno njakĩte nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku,+ 35 ũroigua ũrĩ kũu igũrũ mahoya mao na ihoya rĩao rĩa gwĩtĩkĩrĩka na ũtue ciira nĩ ũndũ wao.+
36 “Mangĩgakwĩhĩria (nĩ gũkorũo gũtirĩ mũndũ ũtehagia),+ na ũrakario nĩo na ũmatiganĩrie kũrĩ thũ, na anyitani mĩgwate mamanyite mĩgwate mamatware bũrũri wa kũraya kana gũkuhĩ,+ 37 na macokererũo nĩ meciria mao marĩ bũrũri-inĩ ũrĩa maatwarirũo marĩ mĩgwate, na magũcokerere na magũthaithe ũmetĩkĩre marĩ bũrũri-inĩ ũcio manyitĩtwo mĩgwate, moige atĩrĩ, ‘Nĩ twĩhĩtie na tũgeka maũndũ moru; nĩ twĩkĩte maũndũ ma waganu,’+ 38 na magũcokerere na ngoro yao yothe+ na muoyo* wao wothe marĩ bũrũri-inĩ ũrĩa maatwarirũo marĩ mĩgwate,+ na mahoe marorete na kũrĩ bũrũri wao ũrĩa waheire maithe mao ma tene na marorete na kũrĩ itũũra rĩrĩa ũthuurĩte+ na kũrĩ nyũmba ĩno njakĩte nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku, 39 ũroigua ũrĩ kũu igũrũ, gĩikaro-inĩ gĩaku, mahoya mao na ihoya rĩao rĩa gwĩtĩkĩrĩka, na ũtue ciira nĩ ũndũ wao+ na wohere andũ aku arĩa makwĩhĩirie.
40 “Rĩu ndagũthaitha wee Ngai wakwa, ũrohingũra maitho maku na ũtege matũ maku harĩ mahoya marĩa marĩhoyagĩrũo* handũ haha.+ 41 Na rĩrĩ, ambata, wee Jehova Ngai, ũthiĩ handũ haku ha kũhurũka,+ wee hamwe na Ithandũkũ rĩa hinya waku. Athĩnjĩri-Ngai aku, wee Jehova Ngai, marohumbwo ũhonokio, nao andũ aku arĩa ehokeku marokena nĩ ũndũ wa wega waku.+ 42 Wee Jehova Ngai, ndũkarege* ũrĩa waku mũitĩrĩrie maguta.+ Ũroririkana wendo waku mwĩhokeku kwerekera Daudi ndungata yaku.”+
7 Rĩrĩa Suleimani aarĩkirie kũhoya,+ mwaki ũgĩikũrũka kuuma igũrũ+ na ũgĩcina igongona rĩa njino na magongona macio mangĩ, naguo riri wa Jehova ũkĩiyũra nyũmba ĩyo.+ 2 Athĩnjĩri-Ngai matiahotire gũtonya nyũmba ĩyo ya Jehova nĩ gũkorũo riri wa Jehova waiyũrĩte nyũmba-inĩ ĩyo ya Jehova.+ 3 Nao andũ a Isiraeli nĩ meeroragĩra rĩrĩa mwaki waikũrũkire na riri wa Jehova warĩ igũrũ rĩa nyũmba ĩyo, na makĩinamĩrĩra magĩturumithia mothiũ mao thĩ gacĩra-inĩ magĩcokeria Jehova ngatho, “tondũ nĩ mwega; wendo wake mwĩhokeku ũtũũraga tene na tene.”
4 Na rĩrĩ, mũthamaki na andũ othe makĩruta magongona marĩ mbere ya Jehova.+ 5 Mũthamaki Suleimani akĩruta igongona rĩa ngʼombe 22,000 na ngʼondu 120,000. Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki na andũ othe makĩrugũria nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma.+ 6 Athĩnjĩri-Ngai maarũgamĩte harĩa maarutagĩra wĩra hamwe na Alawii arĩa maarĩ na indo cia ũini iria ciahũũragwo hamwe na rwĩmbo rwa Jehova.+ (Mũthamaki Daudi aathondekete indo icio cia ũini irĩ cia gũcokeria Jehova ngatho—“tondũ wendo wake mwĩhokeku ũtũũraga tene na tene”—rĩrĩa Daudi aagoocaga arĩ hamwe nao.*) Na athĩnjĩri-Ngai maahuuhaga tũrumbeta na mũgambo mũnene+ marĩ mbere yao, nao Aisiraeli othe nĩ kũrũgama maarũgamĩte hĩndĩ ĩyo.
7 Suleimani agĩcoka akĩamũra gĩcigo gĩa gatagatĩ kĩa nja ĩrĩa yarĩ mbere ya nyũmba ya Jehova, nĩ gũkorũo hau nĩho aagĩrĩirũo kũrutĩra magongona ma njino,+ na icunjĩ cia maguta cia magongona ma ũiguano, tondũ kĩgongona gĩa gĩcango+ kĩrĩa Suleimani aathondekete gĩtingĩaiganĩire magongona ma njino, magongona ma mũtu,+ na icunjĩ cia maguta.+ 8 Hĩndĩ ĩyo Suleimani akĩgĩa na gĩathĩ thikũ mũgwanja+ hamwe na andũ othe a Isiraeli, kĩũngano kĩarĩ kĩnene mũno kuuma Lebo-hamathu* gũikũrũka nginya Mũkuru wa Misiri,+ 9 No mũthenya wa kanana* makĩgĩa na kĩgomano gĩtheru,+ tondũ nĩ maarugũrĩtie kĩgongona ihinda rĩa thikũ mũgwanja na magakorũo na gĩathĩ gĩa thikũ mũgwanja. 10 Naguo mũthenya wa 23 wa mweri wa mũgwanja, akĩreka andũ mainũke kwao mĩciĩ makenete+ na maiguĩte wega ngoro nĩ ũndũ wa wega ũrĩa Jehova oonetie Daudi na Suleimani o hamwe na andũ ake Isiraeli.+
11 Kwoguo Suleimani akĩrĩkia nyũmba ya Jehova na nyũmba ya mũthamaki;+ na ũndũ o wothe ngoro ya Suleimani yerirĩirie gwĩka ũkoniĩ nyũmba ya Jehova na nyũmba yake mwene akĩũhingia biũ.+ 12 Jehova agĩcoka akiumĩrĩra Suleimani+ ũtukũ akĩmwĩra atĩrĩ: “Nĩ njiguĩte ihoya rĩaku, na nĩ thuurĩte handũ haha nĩ ũndũ wakwa hatuĩke nyũmba ya igongona.+ 13 Ingĩhinga igũrũ kwage mbura na ingĩatha ndaahi cianange bũrũri na ingĩtũma mũrimũ mũũru gatagatĩ-inĩ ka andũ akwa, 14 andũ akwa o acio metanĩtio na rĩĩtwa rĩakwa+ mangĩĩnyihia+ mahoe na macarie ũthiũ wakwa na magarũrũke matigane na mĩthiĩre yao mĩũru,+ hĩndĩ ĩyo nĩ ngaaigua ndĩ igũrũ na ndĩmohere mehia mao na honie bũrũri wao.+ 15 Maitho makwa marĩikaraga marĩ mahingũre na ngatega matũ makwa harĩ mahoya marĩa marĩhoyagĩrũo handũ haha.+ 16 Na rĩu nĩ thuurĩte na ngaamũra nyũmba ĩno nĩguo rĩĩtwa rĩakwa rĩtũũre kuo,+ namo maitho makwa na ngoro yakwa irĩkoragwo kuo hingo ciothe.+
17 “Nawe-rĩ, angĩkorũo nĩ ũrĩthiaga mbere yakwa ta ũrĩa thoguo Daudi aathiaga, na njĩra ya gwĩka ũrĩa wothe ngwathĩte, na wathĩkagĩre mawatho makwa na matuĩro makwa,+ 18 nĩ ngũhanda gĩtĩ kĩa ũnene kĩa ũthamaki waku,+ o ta ũrĩa ndarĩkanĩire kĩrĩkanĩro hamwe na thoguo Daudi+ ngiuga ũũ, ‘Gũtirĩ hĩndĩ gũkaaga mũndũ wa kuuma rũciaro-inĩ rwaku wa gwathaga Isiraeli.’+ 19 No mũngĩgarũrũka mũtiganĩrie mawatho makwa na maathani makwa marĩa njigĩte mbere yanyu, na mũthiĩ mũtungatĩre ngai ingĩ na mũcinamĩrĩre,+ 20 nĩ ngaamunya Isiraeli kuuma bũrũri ũrĩa ndĩmaheete,+ nayo nyũmba ĩno nyamũrĩte nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa ndĩmĩeherie mbere ya maitho makwa, na ndũme ĩtuĩke kĩndũ gĩa kũnyararũo* na kĩndũ gĩa kũnyũrũrio gatagatĩ-inĩ ka ikundi ciothe cia andũ.+ 21 Na nyũmba ĩno ĩgaatuĩka hĩba cia mwanangĩko. Mũndũ wothe ũkaahĩtũkagĩra hakuhĩ nayo akaamĩroraga agegete+ akoiga atĩrĩ, ‘Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova eke bũrũri ũyũ na nyũmba ĩno ũũ?’+ 22 Ningĩ macoke moige ũũ, ‘Nĩ tondũ nĩ maatiganĩirie Jehova+ Ngai wa maithe mao ma tene, ũrĩa wamarutire bũrũri-inĩ wa Misiri,+ na makĩhĩmbĩria ngai ingĩ na magĩcinamĩrĩra na magĩcitungatĩra.+ Nĩkĩo aamareheire mwanangĩko ũyũ wothe.’”+
8 Mũthia-inĩ wa mĩaka 20, ihinda-inĩ rĩrĩa Suleimani aakire nyũmba ya Jehova na nyũmba yake mwene,*+ 2 Suleimani nĩ aakire rĩngĩ matũũra marĩa Hiramu+ aaheete Suleimani na akĩiga Aisiraeli* maikarage kuo. 3 Ningĩ Suleimani agĩthiĩ Hamathu-zoba na agĩtaha itũũra rĩu. 4 Agĩcoka agĩaka* Tadimori werũ-inĩ na matũũra mothe ma kũiga indo+ marĩa aakĩte Hamathu.+ 5 Ningĩ agĩaka Bethi-horoni ya Rũgongo+ na Bethi-horoni ya Kĩanda,+ matũũra marĩ na ũgitĩri marĩa maarĩ na thingo, ihingo, na mĩgamba, 6 na itũũra rĩa Baalathu+ o hamwe na matũũra mothe marĩa Suleimani aaigaga indo, matũũra mothe ma ngaari cia mbarathi,+ matũũra ma atwarithia a mbarathi, na kĩrĩa gĩothe Suleimani eerirĩirie gwaka Jerusalemu, Lebanoni, na bũrũri-inĩ wothe kũrĩa aathanaga.
7 Nao andũ othe arĩa maatigarire kuuma harĩ Ahiti, Aamori, Aperizi, Ahivi, na Ajebusi,+ arĩa mataarĩ Aisiraeli,+ 8 njiarũa ciao iria ciatigarire bũrũri-inĩ—iria Aisiraeli mataaniinĩte+—ciaathirũo nĩ Suleimani irutage wĩra mũritũ nginyagia ũmũthĩ.+ 9 Ĩndĩ Suleimani ndaigana gũtua Mũisiraeli o na ũmwe ngombo ya wĩra wake,+ nĩ gũkorũo nĩo maarĩ njamba ciake cia ita, anene a atongoria ake a mbũtũ, na anene a atwarithia ake a ngaari cia mbarathi na atwarithia a mbarathi.+ 10 Kwarĩ na anene 250 a atongoria a Mũthamaki Suleimani, anyabara a kũrũgamĩrĩra andũ.+
11 Ningĩ Suleimani akĩambatia mwarĩ wa Firauni+ kuuma Itũũra-inĩ rĩa Daudi akĩmũtwara nyũmba-inĩ ĩrĩa aamwakĩire,+ nĩ gũkorũo ooigire atĩrĩ: “O na gũtuĩka nĩ mũtumia wakwa, ndagĩrĩirũo gũikara nyũmba-inĩ ya Mũthamaki Daudi wa Isiraeli, tondũ kũndũ kũrĩa Ithandũkũ rĩa Jehova rĩũkĩte nĩ gũtheru.”+
12 Suleimani agĩcoka akĩrutĩra Jehova magongona ma njino+ igũrũ rĩa kĩgongona+ kĩa Jehova kĩrĩa aakĩte mbere ya gĩthaku.+ 13 Akĩrũmĩrĩra ũrĩa gwekagwo o mũthenya na akĩruta magongona kũringana na rĩathani rĩa Musa rĩgiĩ Thabatũ,+ tũrũgamo twa mweri,+ na ciathĩ nyamũre iria ciekagwo maita matatũ harĩ mwaka+—Gĩathĩ kĩa Mĩgate Ĩtarĩ Mĩimbie,+ Gĩathĩ gĩa Ciumia,+ na Gĩathĩ gĩa Ithũnũ.*+ 14 Ningĩ akĩamũra ikundi cia athĩnjĩri-Ngai+ nĩ ũndũ wa ũtungata wao kũringana na watho wa ithe Daudi, na Alawii nĩ ũndũ wa harĩa maarutagĩra wĩra, nĩguo magoocage+ na magatungata marĩ mbere ya athĩnjĩri-Ngai kũringana na ũrĩa gwekagwo o mũthenya, na arangĩri a ihingo ikundi-inĩ ciao nĩ ũndũ wa ihingo itiganĩte,+ nĩ gũkorũo rĩu nĩrĩo rĩarĩ rĩathani rĩa Daudi, mũndũ wa Ngai ũrĩa wa ma. 15 Na matiatiganĩirie rĩathani rĩa mũthamaki kũrĩ athĩnjĩri-Ngai na Alawii ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũndũ o wothe kana ũhoro-inĩ wĩgiĩ thitoo. 16 Kwoguo wĩra wothe wa Suleimani nĩ wabangĩtwo wega,* kuuma mũthenya ũrĩa mũthingi wa nyũmba ya Jehova waakirũo+ nginya rĩrĩa yarĩkire. Nĩ ũndũ ũcio nyũmba ya Jehova ĩkĩrĩka.+
17 Hĩndĩ ĩyo nĩrĩo Suleimani aathiire Ezioni-geberi+ na Elothu,+ rũteere-inĩ rwa iria bũrũri-inĩ wa Edomu.+ 18 Hiramu+ akĩmũtũmĩra meri o hamwe na aruti wĩra a meri arĩa maarĩ na ũmenyeru akĩhũthĩra ndungata ciake mwene. Magĩthiĩ Ofiri+ hamwe na ndungata cia Suleimani na makĩruta taranda* 450 cia thahabu+ kuo magĩtwarĩra Mũthamaki Suleimani.+
9 Na rĩrĩ, mũtumia mũthamaki wa Sheba+ akĩigua ũhoro wĩgiĩ Suleimani, nĩ ũndũ ũcio agĩthiĩ Jerusalemu kũgeria Suleimani na ciũria nditũ.* Aarũmĩrĩirũo nĩ ndungata nyingĩ mũno, na ngamĩra ikuuĩte maguta ma balisamu na thahabu nyingĩ mũno+ na mahiga ma goro. Agĩthiĩ agĩtonya harĩ Suleimani na akĩaria nake ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa mothe maarĩ ngoro-inĩ yake.+ 2 Nake Suleimani akĩmũcokeria ciũria ciake ciothe. Gũtirĩ ũndũ o na ũmwe warĩ mũritũ mũno harĩ* Suleimani kũmũtaarĩria.
3 Rĩrĩa mũtumia mũthamaki wa Sheba oonire ũũgĩ wa Suleimani,+ nyũmba ĩrĩa aakĩte,+ 4 irio iria ciaigagwo metha-inĩ yake,+ ũrĩa ndungata ciake ciaikaraga metha-inĩ, ũrĩa ndungata ciake ciatungataga metha-inĩ na nguo iria ciehumbaga, ndungata ciake iria ciamũrehagĩra gĩa kũnyua na nguo iria ciehumbaga, na magongona make ma njino marĩa aarutaga hingo ciothe nyũmba-inĩ ya Jehova,+ akĩgega mũno.* 5 Nĩ ũndũ ũcio akĩra mũthamaki ũũ: “Ũhoro ũrĩa ndaiguire bũrũri-inĩ wakwa wĩgiĩ maũndũ marĩa ũhingĩtie* na wĩgiĩ ũũgĩ waku nĩ wa ma. 6 No ndietĩkirie ũhoro ũcio nginya rĩrĩa ndĩrokire ndĩreyonera na maitho makwa.+ Na atĩrĩrĩ, ndierĩtwo o na nuthu ya ũũgĩ waku mũingĩ.+ Nĩ ũkĩrĩte na kũnene ũhoro ũrĩa ndaiguire.+ 7 Gũkena nĩ arũme aku, na gũkena nĩ ndungata ciaku iria irũgamaga mbere yaku hingo ciothe, ithikĩrĩirie ũũgĩ waku! 8 Jehova Ngai waku arogoocwo, o we ũcio ũkenetio nĩwe agagũikarĩria gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene ũtuĩke mũthamaki ithenya rĩa Jehova Ngai waku. Nĩ ũndũ wa ũrĩa Ngai waku endete Isiraeli,+ na nĩguo atũme ĩthiĩ na mbere tene na tene, nĩ aagũtuire mũthamaki igũrũ rĩayo wa gũtuanĩra ciira na kĩhooto na ũthingu.”
9 Agĩcoka akĩhe mũthamaki taranda* 120 cia thahabu+ na maguta ma balisamu maingĩ mũno na mahiga ma goro. Gũtirĩ hĩndĩ ĩngĩ kwarehirũo mũigana ta ũcio wa maguta ma balisamu marĩa mũtumia mũthamaki wa Sheba aaheire Mũthamaki Suleimani.+
10 Makĩria ma ũguo, ndungata cia Hiramu na ndungata cia Suleimani iria ciarehire thahabu kuuma Ofiri+ nĩ ciarehire nginya mbaũ cia mũthandari na mahiga ma goro.+ 11 Mũthamaki akĩhũthĩra mbaũ icio cia mũthandari gũthondeka ngathĩ cia nyũmba ya Jehova+ o hamwe na cia nyũmba ya mũthamaki,+ na agĩcihũthĩra gũthondekera aini inanda cia mũgeeto na inanda cia ndigi.+ Mbere ĩyo gũtionekete ingĩ tacio thĩinĩ wa bũrũri wa Juda.
12 Ningĩ Mũthamaki Suleimani akĩhe mũtumia mũthamaki wa Sheba kĩrĩa gĩothe eerirĩirie na akĩhoya, indo nyingĩ gũkĩra* iria aareheire mũthamaki. Thutha ũcio akiumagara agĩcoka bũrũri-inĩ wake, hamwe na ndungata ciake.+
13 Na rĩrĩ, thahabu ĩrĩa Suleimani aarehagĩrũo ihinda-inĩ rĩa mwaka ũmwe yarĩ na ũritũ wa taranda 666 cia thahabu,+ 14 hatatarĩtwo ĩrĩa yarehagwo nĩ ahũũri biacara na onjorithia na athamaki othe a Aarabu na mangavana a bũrũri arĩa maarehaga thahabu na betha kũrĩ Suleimani.+
15 Mũthamaki Suleimani agĩthondeka ngo 200 nene cia thahabu ndukanie na cuma ingĩ+ (o ngo yathondekirũo na cekeri* 600 cia thahabu ndukanie na cuma ingĩ)+ 16 na ngo 300 nini cia thahabu ndukanie na cuma ingĩ (o ngo yathondekirũo na mina* ithatũ cia thahabu). Thutha ũcio mũthamaki agĩciiga Nyũmba-inĩ ya Mũtitũ wa Lebanoni.+
17 Ningĩ mũthamaki akĩhũthĩra mĩguongo gũthondeka gĩtĩ kĩnene mũno kĩa ũnene na agĩkĩhumbĩra na thahabu therie.+ 18 Haarĩ na ngathĩ ya makinya matandatũ yathiĩte nginya gĩtĩ-inĩ kĩu kĩa ũnene, na gaturũa ka magũrũ ga thahabu kaanyitithanĩtio na gĩtĩ kĩu kĩa ũnene, na gĩtĩ kĩu kĩarĩ na moko* mĩena yerĩ, na mĩrũthi ĩĩrĩ+ yarũgamĩte hakuhĩ na moko macio. 19 Na haarĩ na mĩrũthi 12+ yarũgamĩte makinya-inĩ macio matandatũ ma ngathĩ ĩyo, o mũrũthi warĩ mũthia-inĩ ũmwe wa makinya macio matandatũ. Gũtirĩ ũthamaki ũngĩ wathondekete kĩndũ ta kĩu. 20 Indo iria ciothe Mũthamaki Suleimani aanyuagĩra ciarĩ cia thahabu, na indo iria ciothe ciahũthagĩrũo Nyũmba-inĩ ya Mũtitũ wa Lebanoni ciarĩ cia thahabu therie. Gũtirĩ kĩndũ gĩathondeketwo na betha, nĩ gũkorũo betha ndĩoonagwo ta arĩ kĩndũ matukũ-inĩ ma Suleimani.+ 21 Tondũ meri cia mũthamaki nĩ ciathiaga Tarishishi+ irĩ na ndungata cia Hiramu.+ Riita rĩmwe harĩ mĩaka ĩtatũ, meri cia Tarishishi ciokaga ikuuĩte thahabu na betha, mĩguongo,+ nũgũ, na tauthi.
22 Nĩ ũndũ ũcio Mũthamaki Suleimani nĩwe warĩ na ũtonga mũingĩ na ũũgĩ mũingĩ gũkĩra athamaki arĩa angĩ othe thĩinĩ wa thĩ.+ 23 Na athamaki a thĩ yothe nĩ meethaga ũrĩa mangĩonanire na* Suleimani nĩguo maigue ũũgĩ wake ũrĩa Ngai wa ma eekĩrĩte ngoro-inĩ yake.+ 24 O ũmwe wao aatwaraga kĩheo—indo cia betha, indo cia thahabu, nguo,+ indo cia mbaara, maguta ma balisamu, mbarathi, na nyũmbũ—na gwekagwo ũguo o mwaka o mwaka. 25 Na Suleimani aarĩ na ciugũ 4,000 cia mbarathi ciake na ngaari cia mbarathi na mbarathi* 12,000,+ na agĩciiga cikarage matũũra-inĩ ma ngaari cia mbarathi na hakuhĩ na mũthamaki kũu Jerusalemu.+ 26 Na nĩ aathamakagĩra athamaki othe kuuma Rũũĩ-inĩ* gũthiĩ bũrũri-inĩ wa Afilisti na gũthiĩ nginya mũhaka-inĩ wa Misiri.+ 27 Mũthamaki agĩtũma betha ĩingĩhe thĩinĩ wa Jerusalemu o ta mahiga, na mbaũ cia mũtarakwa ikĩingĩha o ta mĩtĩ ya mĩkũyũ ya Shefela.+ 28 Na nĩ maarehagĩra Suleimani mbarathi kuuma Misiri+ na kuuma mabũrũri-inĩ marĩa mangĩ mothe.
29 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Suleimani,+ kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, na githĩ ti maandĩke hamwe na ciugo cia mũnabii Nathani,+ thĩinĩ wa ũrathi wa Ahija+ ũrĩa Mũshiloni, na thĩinĩ wa rekondi ya cioneki cia Ido+ ũrĩa muoni cioneki ciĩgiĩ Jeroboamu+ mũrũ wa Nebati? 30 Suleimani aathamakĩire Isiraeli yothe thĩinĩ wa Jerusalemu mĩaka 40. 31 Thutha ũcio Suleimani akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene. Nao makĩmũthika Itũũra-inĩ rĩa ithe Daudi;+ na mũrũwe Rehoboamu agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.+
10 Na rĩrĩ, Rehoboamu agĩthiĩ Shekemu,+ nĩ gũkorũo andũ othe a Isiraeli nĩ maathiĩte Shekemu nĩguo makamũtue mũthamaki.+ 2 Rĩrĩa Jeroboamu+ mũrũ wa Nebati aaiguire ũhoro ũcio (aarĩ o Misiri tondũ nĩ oorĩte nĩ ũndũ wa Mũthamaki Suleimani),+ Jeroboamu agĩcoka kuuma Misiri. 3 Nao makĩmũtũmanĩra, nake Jeroboamu na andũ othe a Isiraeli magĩũka kũrĩ Rehoboamu makĩmwĩra ũũ: 4 “Thoguo nĩ aaritũhirie icoki ritũ mũno.+ No angĩkorũo nĩ ũgũtũhũthĩria wĩra mũritũ wa thoguo na ũtũhũthĩrie icoki iritũ* rĩrĩa aatũigĩrĩire, nĩ tũgũgũtungatĩra.”
5 Nĩ ũndũ ũcio akĩmeera ũũ: “Thiĩi mũgaacoka kũrĩ niĩ thutha wa thikũ ithatũ.” Andũ acio magĩgĩthiĩ.+ 6 Nake Mũthamaki Rehoboamu akĩhoya ũtaaro harĩ athuri akũrũ* arĩa maatungatagĩra ithe Suleimani rĩrĩa aarĩ muoyo, akĩmoria atĩrĩ: “Nĩ ũtaaro ũrĩkũ mũngĩĩhe ũrĩa njagĩrĩirũo gũcokeria andũ acio?” 7 Nao makĩmũcokeria ũũ: “Ũngĩtuĩka mwega harĩ andũ acio na ũmakenie na ũmahe macokio mega, megũtũũra marĩ ndungata ciaku.”
8 No rĩrĩ, akĩrega ũtaaro ũrĩa athuri acio akũrũ* maamũheire, na akĩhoya ũtaaro harĩ anake arĩa maareranĩirũo nake arĩa hĩndĩ ĩyo maarĩ ndungata ciake.+ 9 Akĩmoria ũũ: “Nĩ ũtaaro ũrĩkũ mũngĩĩhe ũrĩa twagĩrĩirũo gũcokeria andũ acio manjĩrĩte atĩrĩ, ‘Tũhũthĩrie icoki rĩrĩa thoguo aatũigĩrĩire’?” 10 Anake acio maareranĩirũo nake makĩmwĩra atĩrĩ: “Ũũ nĩguo wagĩrĩirũo kwĩra andũ acio makwĩrĩte atĩrĩ, ‘Thoguo nĩ aatũritũhĩirie icoki, no wee wagĩrĩirũo gũtũhũthĩria icoki rĩu’; ũũ nĩguo wagĩrĩirũo kũmeera, ‘Kaara gakwa karĩa kanini gegũtunguha gũkĩra njohero ya baba. 11 Baba aamũigĩrĩire icoki iritũ, no niĩ ngũritũhia icoki rĩu rĩanyu makĩria. Baba aamũhũũraga na iboko, no niĩ ndĩrĩmũhũũraga na iboko irĩ na tũmĩthece.’”
12 Jeroboamu na andũ othe magĩthiĩ kũrĩ Rehoboamu mũthenya wa gatatũ, o ta ũrĩa mũthamaki aameerĩte atĩrĩ: “Mũgaacoka kũrĩ niĩ mũthenya wa gatatũ.”+ 13 No mũthamaki akĩmacokeria arĩ na ũũru. Kwoguo Mũthamaki Rehoboamu akĩrega ũtaaro wa athuri arĩa akũrũ.* 14 Akĩmaarĩria kũringana na ũtaaro wa anake acio, akĩmeera ũũ: “Baba aamũritũhĩirie icoki rĩanyu, no niĩ ngũritũhia icoki rĩu rĩanyu makĩria na ndĩrĩongerere. Baba aamũhũũraga na iboko, no niĩ ndĩrĩmũhũũraga na iboko irĩ na tũmĩthece.” 15 Kwoguo mũthamaki akĩaga gũthikĩrĩria andũ acio, nĩ gũkorũo Ngai ũrĩa wa ma nĩwe watũmire maũndũ mathiĩ ũguo,+ nĩgetha kiugo kĩrĩa Jehova eerĩte Jeroboamu mũrũ wa Nebati kũgerera Ahija+ ũrĩa Mũshiloni kĩhinge.
16 Ha ũhoro wa andũ othe a Isiraeli, tondũ mũthamaki nĩ aaregire kũmathikĩrĩria, andũ acio magĩcokeria mũthamaki ũũ: “Nĩ gĩcunjĩ kĩrĩkũ tũrĩ nakĩo harĩ Daudi? Tũtirĩ na igai harĩ mũrũ wa Jesii. O mũndũ nĩ athiĩ kũrĩ ngai ciake, inyuĩ andũ a Isiraeli! Rĩu rũmbũyia nyũmba yaku mwene, wee Daudi!”+ Nĩ ũndũ ũcio andũ othe a Isiraeli magĩcoka kwao mĩciĩ.*+
17 No Rehoboamu agĩthiĩ na mbere gwatha Aisiraeli arĩa maaikaraga matũũra-inĩ ma Juda.+
18 Mũthamaki Rehoboamu agĩcoka agĩtũma Hadoramu,+ ũrĩa warũgamagĩrĩra andũ arĩa maathĩtwo marutage wĩra mũritũ, no Aisiraeli makĩmũhũũra na mahiga nginya agĩkua. Mũthamaki Rehoboamu nĩ aahotire kũhaica ngaari-inĩ yake ya mbarathi na akĩũra agĩthiĩ Jerusalemu.+ 19 Na Aisiraeli matũire maremeire nyũmba ya Daudi nginyagia ũmũthĩ.
11 Rĩrĩa Rehoboamu aakinyire Jerusalemu, o rĩo agĩcokanĩrĩria nyũmba ya Juda na Benjamini,+ njamba cia ita 180,000 imenyeretio,* nĩguo marũe na Isiraeli nĩgetha macokie ũthamaki kũrĩ Rehoboamu.+ 2 Nakĩo kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinyĩra Shemaia+ mũndũ wa Ngai ũrĩa wa ma, akĩrũo ũũ: 3 “Ĩra Rehoboamu mũrũ wa Suleimani mũthamaki wa Juda na andũ othe a Isiraeli arĩa marĩ Juda na Benjamini atĩrĩ, 4 ‘Ũũ nĩguo Jehova ekuuga: “Mũtikambate kũrũa na ariũ a ithe wanyu. O ũmwe wanyu nĩ acoke gwake mũciĩ, nĩ gũkorũo nĩ niĩ ndũmĩte maũndũ maya mathiĩ ũguo.”’”+ Nĩ ũndũ ũcio magĩathĩkĩra kiugo kĩa Jehova na makĩhũndũka, na matiathiire kũrũa na Jeroboamu.
5 Rehoboamu agĩtũũra Jerusalemu na agĩaka matũũra marĩ na ũgitĩri thĩinĩ wa Juda. 6 Kwoguo agĩaka* Bethilehemu,+ Etamu, Tekoa,+ 7 Bethi-zuru, Soko,+ Adulamu,+ 8 Gathu,+ Maresha, Zifu,+ 9 Adoraimu, Lakishi,+ Azeka,+ 10 Zora, Aijaloni,+ na Hebironi,+ matũũra marĩ na ũgitĩri marĩa maarĩ Juda na Benjamini. 11 Ningĩ agĩĩkĩra hinya kũndũ kũrĩa kwarĩ na ũgitĩri na akĩiga anene a mbũtũ kuo na agĩtwara irio, maguta, na ndibei kuo, 12 na agĩtwara ngo nene na matimũ matũũra-inĩ mothe matiganĩte; akĩmekĩra hinya na gĩkĩro kĩnene mũno. Nakuo Juda na Benjamini gũgĩthiĩ na mbere gũkorũo kũrĩ gwake.
13 Nao athĩnjĩri-Ngai na Alawii arĩa maarĩ thĩinĩ wa Isiraeli guothe makĩrũgama mwena wake, moimĩte icigo-inĩ ciao ciothe. 14 Alawii magĩtiga ũrĩithio wao na indo ciao+ magĩthiĩ Juda na Jerusalemu, tondũ Jeroboamu na ariũ ake nĩ maamatigithĩtie gũtungata marĩ athĩnjĩri-Ngai a Jehova.+ 15 Jeroboamu agĩcoka akĩamũra athĩnjĩri-ngai ake mwene nĩ ũndũ wa kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru+ na nĩ ũndũ wa ndaimono iria ciahaanaga mbũri*+ na nĩ ũndũ wa njaũ iria aathondekete.+ 16 Na andũ kuuma mĩhĩrĩga yothe ya Isiraeli arĩa meehotorete na ngoro ciao gũcaria Jehova Ngai wa Isiraeli makĩmarũmĩrĩra magĩthiĩ nao Jerusalemu nĩguo makarutĩre Jehova Ngai wa maithe mao ma tene igongona.+ 17 Ihinda-inĩ rĩa mĩaka ĩtatũ magĩĩkĩra hinya ũthamaki wa Juda na makĩnyita mbaru Rehoboamu mũrũ wa Suleimani, nĩ gũkorũo maarũmĩrĩire njĩra ya Daudi na ya Suleimani ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ.
18 Rehoboamu agĩcoka akĩhikia Mahalathu mwarĩ wa Jerimothu mũrũ wa Daudi na wa Abihaili mwarĩ wa Eliabu mũrũ wa Jesii.+ 19 Thutha wa ihinda akĩmũciarĩra ariũ aya: Jeushu, Shemaria, na Zahamu. 20 Thutha wake, akĩhikia Maaka mũcũkũrũ wa Abisalomu.+ Thutha wa ihinda akĩmũciarĩra Abija,+ Atai, Ziza, na Shelomithu. 21 Rehoboamu eendete Maaka mũcũkũrũ wa Abisalomu gũkĩra atumia acio angĩ ake othe na thuriya,+ nĩ gũkorũo aarĩ na atumia 18 na thuriya 60, na agĩtuĩka ithe wa ariũ 28 na aarĩ 60. 22 Nĩ ũndũ ũcio, Rehoboamu akĩamũra Abija mũrũ wa Maaka atuĩke mũnene na mũtongoria gatagatĩ-inĩ ka ariũ a ithe, tondũ nĩ eendaga kũmũtua mũthamaki. 23 No rĩrĩ, nĩ aahũthĩrire ũtaũku na agĩtũma* ariũ amwe ake icigo-inĩ ciothe cia Juda na Benjamini, mathiĩ matũũra-inĩ mothe marĩa maarĩ na ũgitĩri,+ na akĩmahe irio nyingĩ na akĩmacarĩria atumia aingĩ.
12 Rĩrĩa ũthamaki wa Rehoboamu wehandire wega+ na akĩgĩa na hinya, nĩ aatiganĩirie Watho wa Jehova,+ we hamwe na Isiraeli yothe. 2 Mwaka-inĩ wa gatano wa Mũthamaki Rehoboamu, Mũthamaki Shishaka+ wa Misiri akĩambata gũũkĩrĩra Jerusalemu, tondũ nĩ maagĩte gũkorũo marĩ ehokeku harĩ Jehova. 3 Aarĩ na ngaari 1,200 cia mbarathi, atwarithia a mbarathi 60,000, na thigari itangĩtarĩka iria ciokire hamwe nake kuuma Misiri—Alibia, Asukii, na Aethiopia.+ 4 Nake agĩtaha matũũra marĩa maarĩ na ũgitĩri ma Juda na thutha-inĩ agĩkinya Jerusalemu.
5 Shemaia+ ũrĩa mũnabii agĩthiĩ kũrĩ Rehoboamu na anene a Juda arĩa maacemanĩtie Jerusalemu nĩ ũndũ wa Shishaka, akĩmeera atĩrĩ: “Ũũ nĩguo Jehova ekuuga, ‘Nĩ mũndiganĩirie, kwoguo o na niĩ nĩ ndĩmũtiganĩirie+ guoko-inĩ gwa Shishaka.’” 6 Nao anene a Isiraeli o na mũthamaki maigua ũguo makĩĩnyihia+ na makiuga ũũ: “Jehova nĩ mũthingu.” 7 Rĩrĩa Jehova oonire atĩ nĩ meenyihĩtie, kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinyĩra Shemaia akĩrũo atĩrĩ: “Nĩ menyihĩtie. Ndikũmaniina,+ na thutha wa kahinda kanini nĩ ngũmahonokia. Ndigũitĩrĩra mangʼũrĩ makwa igũrũ rĩa Jerusalemu kũgerera Shishaka. 8 Ĩndĩ megũtuĩka ndungata ciake, nĩgetha mamenye ngũrani gatagatĩ ga kũndungatĩra na gũtungatĩra athamaki a* mabũrũri mangĩ.”
9 Mũthamaki Shishaka wa Misiri akĩambata gũũkĩrĩra Jerusalemu. Akĩoya mĩthithũ ya nyũmba ya Jehova+ na mĩthithũ ya nyũmba ya mũthamaki. Akĩoya indo ciothe, nginya ngo cia thahabu iria Suleimani aathondekete.+ 10 Nĩ ũndũ ũcio Mũthamaki Rehoboamu agĩthondeka ngo cia gĩcango nĩgetha icoke ithenya rĩa icio, na agĩciĩhokera anene a arangĩri,* arĩa maarangagĩra mũromo wa nyũmba ya mũthamaki. 11 Rĩrĩa rĩothe mũthamaki aathiaga nyũmba-inĩ ya Jehova, arangĩri acio maaingĩraga magacikuua, thutha ũcio magacicokia kanyũmba-inĩ ka arangĩri. 12 Tondũ mũthamaki nĩ eenyihirie, marakara ma Jehova nĩ maamwehereire,+ na ndaaniinire andũ acio biũ.+ Makĩria ma ũguo, nĩ harĩ maũndũ mamwe mega moonekire Juda.+
13 Mũthamaki Rehoboamu agĩĩkĩra hinya ũnene wake kũu Jerusalemu na agĩthiĩ na mbere gwathana; Rehoboamu aarĩ na mĩaka 41 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩthamaka mĩaka 17 thĩinĩ wa Jerusalemu, itũũra rĩrĩa Jehova aathuurĩte kuuma mĩhĩrĩga-inĩ yothe ya Isiraeli rĩtuĩke handũ ha kũiga rĩĩtwa rĩake. Nyina wa mũthamaki eetagwo Naama ũrĩa Mũamoni.+ 14 No nĩ eekire maũndũ moru, tondũ ndaatuĩte ngoro-inĩ yake gũcaria Jehova.+
15 Ha ũhoro wa maũndũ megiĩ Rehoboamu, kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, na githĩ ti maandĩke hamwe na ciugo cia mũnabii Shemaia+ na cia Ido+ ũrĩa muoni cioneki thĩinĩ wa rekondi ya ndĩra? Na gwatũire mbaara gatagatĩ-inĩ ka Rehoboamu na Jeroboamu.+ 16 Thutha ũcio Rehoboamu akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene na agĩthikwo Itũũra-inĩ rĩa Daudi;+ na mũrũwe Abija+ agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
13 Na rĩrĩ, mwaka-inĩ wa 18 wa Mũthamaki Jeroboamu, Abija nĩ aatuĩkire mũthamaki wa Juda.+ 2 Aathanire mĩaka ĩtatũ thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Mikaia+ mwarĩ wa Urieli wa Gibea.+ Na kwarĩ na mbaara gatagatĩ ka Abija na Jeroboamu.+
3 Nĩ ũndũ ũcio Abija agĩthiĩ mbaara-inĩ arĩ na mbũtũ ya njamba cia ita 400,000 irĩ hinya na imenyeretio.*+ Nake Jeroboamu akĩĩbanga nĩ ũndũ wa mbaara arĩ na andũ 800,000 mamenyeretio,* arĩa maarĩ njamba cia ita irĩ hinya. 4 Abija akĩrũgama Kĩrĩma-inĩ kĩa Zemaraimu, kĩrĩa kĩrĩ gĩcigo-inĩ kĩrĩ irĩma kĩa Efiraimu akiuga atĩrĩ: “Wee Jeroboamu na Isiraeli yothe, ta thikĩrĩriai. 5 Kaĩ mũtoĩ atĩ Jehova Ngai wa Isiraeli nĩ aaheire Daudi ũthamaki nĩguo athamakĩre Isiraeli tene na tene,+ akĩmũhe we mwene na ariũ ake,+ kũgerera kĩrĩkanĩro gĩa cumbĩ?*+ 6 No Jeroboamu+ mũrũ wa Nebati, ndungata ya Suleimani mũrũ wa Daudi, akĩarahũka na akĩremera mwathi wake.+ 7 Nao arũme arĩa maarĩ igũũta na mataarĩ kĩene magĩthiĩ kũrĩ we. Na magĩkorũo na hinya gũkĩra Rehoboamu mũrũ wa Suleimani hĩndĩ ĩrĩa Rehoboamu aarĩ mũnyinyi na ataarĩ na ngoro nyũmĩrĩru, na ndangĩahotire kũmetiiria.
8 “Na rĩu mũreciria atĩ no mũhote gwĩtiiria ũthamaki wa Jehova ũrĩa ũrĩ guoko-inĩ kwa ariũ a Daudi tondũ mũrĩ kĩrĩndĩ kĩnene na mũrĩ na njaũ cia thahabu iria Jeroboamu aathondekire ituĩke ngai cianyu.+ 9 Githĩ mũtiaingatire athĩnjĩri-Ngai a Jehova,+ o acio njiarũa cia Haruni, o na Alawii, na mũkĩamũra athĩnjĩri-ngai anyu ene o ta andũ a mabũrũri marĩa mangĩ?+ Mũndũ wothe ũngĩokire na* gategwa na ndũrũme mũgwanja nĩ angĩatuĩkire mũthĩnjĩri-ngai wa indo itarĩ ngai. 10 No ithuĩ-rĩ, Jehova nĩwe Ngai witũ,+ na tũtimũtiganĩirie; athĩnjĩri-Ngai aitũ, o acio njiarũa cia Haruni, nĩ matungatagĩra Jehova, nao Alawii makamateithĩrĩria wĩra-inĩ ũcio. 11 Nĩ marutagĩra Jehova ndogo ya magongona ma njino o rũcinĩ na hwaĩ-inĩ+ hamwe na ũbumba ũrĩa ũnungaga wega,+ nayo mĩgate ya kũiganĩrĩrũo*+ ĩkoragwo metha-inĩ ya thahabu therie, na magakia mũtĩ wa kũigĩrĩrũo matawa wa thahabu+ hamwe na matawa maguo o hwa-inĩ,+ tondũ nĩ tũrũmbũyagia wĩra ũrĩa tũheetwo nĩ Jehova Ngai witũ; no inyuĩ nĩ mũmũtiganĩirie. 12 Na rĩrĩ, Ngai ũrĩa wa ma arĩ hamwe na ithuĩ, agĩtũtongoria, na athĩnjĩri-Ngai ake na tũrumbeta twa kũhuuha kĩmenyithia kĩa mbaara kũmwerekera inyuĩ. Atĩrĩrĩ inyuĩ andũ a Isiraeli, mũtikarũe na Jehova Ngai wa maithe manyu ma tene, tondũ mũtigũtooria.”+
13 Ĩndĩ Jeroboamu akĩiga andũ a gũikara mohetie nĩguo mamatharĩkĩre kuuma na thutha, na kwoguo magĩkorũo marĩ mbere ya Juda na andũ acio maamohetie maarĩ thutha wao. 14 Rĩrĩa andũ a Juda maarorire na thutha, makĩona atĩ maabataraga kũrũa mbaara kuuma mwena wa mbere na wa thutha. Kwoguo makĩambĩrĩria gũkaĩra Jehova,+ nao athĩnjĩri-Ngai maahuuhaga tũrumbeta na mũgambo mũnene. 15 Andũ a Juda makiugĩrĩria mbugĩrĩrio ya mbaara, na rĩrĩa andũ acio a Juda mooigĩrĩirie mbugĩrĩrio ya mbaara, Ngai ũrĩa wa ma akĩhoota Jeroboamu hamwe na Isiraeli yothe mbere ya Abija na Juda. 16 Nao Aisiraeli makĩũra mbere ya Juda, na Ngai akĩmaneana guoko-inĩ kwao. 17 Abija na andũ ake makĩmoraga njũragano nene, na andũ a Isiraeli arĩa mooragirũo makĩgwa, arũme 500,000 mamenyeretio.* 18 Nĩ ũndũ ũcio andũ a Isiraeli magĩtoorio ihinda-inĩ rĩu, no andũ a Juda makĩgĩa na hinya tondũ nĩ meehokire* Jehova Ngai wa maithe mao ma tene.+ 19 Abija akĩrũmĩrĩra Jeroboamu na agĩtaha matũũra kuuma harĩ we, Betheli+ na taũni iria ciamĩthiũrũrũkĩirie, Jeshana na taũni iria ciamĩthiũrũrũkĩirie, na Efiraini+ na taũni iria ciamĩthiũrũrũkĩirie. 20 Na Jeroboamu ndaacokereirie hinya wake rĩngĩ mahinda-inĩ ma Abija; nake Jehova akĩmũhũũra agĩkua.+
21 No Abija agĩthiĩ na mbere kũgĩa na hinya. Thutha wa ihinda akĩhikia atumia 14,+ na agĩtuĩka ithe wa ariũ 22 na aarĩ 16. 22 Na maũndũ macio mangĩ megiĩ Abija, ciĩko ciake na ciugo ciake, nĩ maandĩke maandĩko-inĩ ma mũnabii Ido.+
14 Thutha ũcio Abija akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene, na makĩmũthika Itũũra-inĩ rĩa Daudi;+ na mũrũwe Asa agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake. Matukũ-inĩ make, bũrũri warĩ na ũhurũko ihinda rĩa mĩaka ikũmi.
2 Asa eekire maũndũ mega na marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova Ngai wake. 3 Akĩeheria igongona cia ngai cia kũngĩ+ na kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru, akĩhehenja itugĩ cia kũhoywo,+ na agĩtema mĩtĩ ya kũhoywo.*+ 4 Makĩria ma ũguo, akĩra andũ a Juda macarie Jehova Ngai wa maithe mao ma tene na marũmĩrĩre Watho na rĩathani. 5 Kwoguo akĩeheria kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru na indo cia gũcinĩrũo ũbumba kuuma matũũra-inĩ mothe ma Juda,+ na ũthamaki ũcio ũgĩthiĩ na mbere gũkorũo na thayũ rungu rwake. 6 Agĩaka matũũra marĩ na ũgitĩri thĩinĩ wa Juda,+ tondũ bũrũri ũcio warĩ na thayũ na gũtiarĩ na mbaara ya kũmũũkĩrĩra mĩaka-inĩ ĩyo, nĩ gũkorũo Jehova nĩ aamũheire ũhurũko.+ 7 Nake akĩra andũ a Juda atĩrĩ: “Nĩ twakei matũũra maya na tũmathiũrũrũkĩrie na thingo na nyũmba ndaya na igũrũ,+ ihingo* o hamwe na mĩgamba. Tondũ bũrũri ũrĩ o moko-inĩ maitũ, nĩ gũkorũo nĩ tũcarĩtie Jehova Ngai witũ. Nĩ tũcarĩtie, nake agatũhe ũhurũko kũndũ guothe.” Nĩ ũndũ ũcio wĩra ũcio wao wa gwaka ũkĩgaacĩra.+
8 Asa aarĩ na mbũtũ ya arũme 300,000 kuuma Juda, arĩa maarĩ na ngo nene na matimũ. Na kuuma Benjamini kwarĩ na njamba cia ita 280,000 irĩ hinya, iria ciakuuaga ngo nini na ciarĩ na mota.*+
9 Thutha ũcio Zera ũrĩa Mũethiopia agĩũka kũmokĩrĩra arĩ na mbũtũ ya arũme 1,000,000 na ngaari 300 cia mbarathi.+ Rĩrĩa aakinyire Maresha,+ 10 Asa agĩthiĩ kũrũa nake na makĩĩbanga marĩ mbũtũ Mũkuru-inĩ wa Zefatha kũu Maresha. 11 Asa agĩcoka agĩkaĩra Jehova Ngai wake+ akiuga ũũ: “Atĩrĩrĩ wee Jehova, gũtiramakania kana andũ arĩa ũrateithia nĩ aingĩ kana matirĩ na hinya.+ Tũteithie wee Jehova Ngai witũ, nĩ gũkorũo nĩwe twĩhokete,*+ na tũkĩte gũũkĩrĩra kĩrĩndĩ gĩkĩ na rĩĩtwa rĩaku.+ Atĩrĩrĩ Jehova, wee nĩwe Ngai witũ. Ndũkareke mũndũ akũhoote.”+
12 Nĩ ũndũ ũcio Jehova akĩhoota Aethiopia acio mbere ya Asa na mbere ya Juda, nao Aethiopia acio makĩũra.+ 13 Asa na andũ arĩa maarĩ hamwe nake makĩmarũmĩrĩra o nginya Gerari,+ na Aethiopia acio magĩthiĩ na mbere kũgwa nginya gũkĩaga o na ũmwe wao ũgũtigara muoyo, nĩ gũkorũo nĩ maahehenjirũo nĩ Jehova na mbũtũ yake. Thutha ũcio magĩkuua indo nyingĩ mũno iria maatahire. 14 Ningĩ makĩhũũra matũũra marĩa mothe maarigicĩirie Gerari, tondũ matũũra macio nĩ maanyitĩtwo nĩ guoya nĩ ũndũ wa Jehova; na magĩtaha indo matũũra-inĩ macio mothe, nĩ gũkorũo kwarĩ na indo nyingĩ cia gũtahwo thĩinĩ wamo. 15 O na nĩ maatharĩkĩire hema cia arĩa maarĩ na mahiũ, na magĩtaha mũigana mũnene wa ndũũru na ngamĩra, thutha ũcio magĩcoka Jerusalemu.
15 Na rĩrĩ, roho wa Ngai ũgĩũka igũrũ rĩa Azaria mũrũ wa Odedi. 2 Nĩ ũndũ ũcio agĩthiĩ gũcemania na Asa na akĩmwĩra atĩrĩ: “Thikĩrĩria, wee Asa na andũ othe a Juda na Benjamini! Jehova arĩ hamwe na inyuĩ angĩkorũo nĩ mũgũthiĩ na mbere gũkorũo hamwe nake;+ na angĩkorũo nĩ mũkũmũcaria, nĩ ekũreka mũmuone,+ ĩndĩ mũngĩmũtiganĩria, nake nĩ ekũmũtiganĩria.+ 3 Kwa ihinda iraya,* andũ a Isiraeli matiarĩ na Ngai ũrĩa wa ma, matiarĩ na mũthĩnjĩri-Ngai wa kũmaruta, na matiarĩ na watho.+ 4 No rĩrĩa marĩ na mĩtangĩko nĩ maacokagĩrĩra Jehova Ngai wa Isiraeli na makamũcaria, nake nĩ aarekaga mamuone.+ 5 Matukũ-inĩ macio, gũtirĩ mũndũ ũngĩoimagarire na thayũ,* tondũ kwarĩ na ngũĩ nyingĩ gatagatĩ ka aikari othe a mabũrũri. 6 Rũrĩrĩ rũmwe rwahehenjagwo nĩ rũrĩa rũngĩ, narĩo itũũra rĩmwe rĩkahehenjwo nĩ rĩrĩa rĩngĩ, tondũ Ngai nĩ aatũmĩte makorũo na ngũĩ na mĩtangĩko ya mĩthemba yothe.+ 7 Ĩndĩ inyuĩ, gĩai na hinya na mũtigakue ngoro,*+ tondũ wĩra wanyu nĩ ũkaarĩhwo.”
8 Rĩrĩa Asa aaiguire ciugo icio, na ũrathi wa Odedi ũrĩa mũnabii, akĩgĩa na ũmĩrĩru na akĩeheria mĩhianano ĩrĩ magigi kuuma bũrũri wothe wa Juda+ na Benjamini na kuuma matũũra-inĩ marĩa aatahĩte gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Efiraimu na agĩcokia kĩgongona kĩa Jehova kĩrĩa kĩarĩ mbere ya gĩthaku kĩa Jehova.+ 9 Ningĩ agĩcokanĩrĩria andũ othe a Juda na Benjamini na ageni arĩa maaikaraga hamwe nao kuuma Efiraimu na Manase na Simeoni,+ tondũ nĩ moorĩte magoka kũrĩ we kuuma Isiraeli marĩ aingĩ mũno rĩrĩa moonire atĩ Jehova Ngai wake aarĩ hamwe nake. 10 Nĩ ũndũ ũcio makĩgomana hamwe kũu Jerusalemu mweri-inĩ wa gatatũ mwaka-inĩ wa 15 wa wathani wa Asa. 11 Mũthenya ũcio makĩrutĩra Jehova magongona kuuma harĩ indo cia gũtahwo iria mookĩte nacio, ngʼombe 700 na ngʼondu 7,000. 12 Makĩria ma ũguo, makĩgĩa na kĩrĩkanĩro gĩa gũcaria Jehova Ngai wa maithe mao ma tene na ngoro yao yothe na muoyo* wao wothe.+ 13 Mũndũ wothe ũngĩagire gũcaria Jehova Ngai wa Isiraeli aagĩrĩire kũũragwo, o na arĩ mũnini kana mũnene, arĩ mũndũrũme kana mũtumia.+ 14 Nĩ ũndũ ũcio makĩĩhĩta mwĩhĩtwa kũrĩ Jehova na mũgambo mũnene, makĩanagĩrĩra makenete, na makĩhuuhaga tũrumbeta na coro. 15 Nao andũ othe a Juda magĩkena nĩ ũndũ wa mwĩhĩtwa ũcio, tondũ meehĩtĩte mwĩhĩtwa ũcio na ngoro yao yothe na makĩmũcaria na kĩyo nake akĩreka mamuone,+ na Jehova agĩthiĩ na mbere kũmahe ũhurũko mĩena yothe.+
16 Mũthamaki Asa o na nĩ eeheririe cũwe Maaka+ kuuma gaturũa-inĩ gake ga gũkorũo arĩ nyina wa mũthamaki, tondũ nĩ aathondekete mũhianano ũrĩ magigi nĩ ũndũ wa ũthathaiya wa mũtĩ wa kũhoywo.*+ Asa agĩtemanga mũhianano ũcio ũrĩ magigi wa cũwe na akĩũhehenja na akĩũcinĩra Mũkuru-inĩ wa Kidironi.+ 17 Ĩndĩ kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru gũtieheririo+ thĩinĩ wa Isiraeli.+ O na kũrĩ ũguo, Asa nĩ eeheanĩte* na ngoro yothe ũtũũro-inĩ wake wothe.*+ 18 Na akĩrehe indo nyũmba-inĩ ya Ngai ũrĩa wa ma iria we na ithe maamũrĩte—betha, thahabu, na indo cia mĩthemba ĩtiganĩte.+ 19 Gũtiarĩ na mbaara nginya mwaka-inĩ wa 35 wa wathani wa Asa.+
16 Mwaka-inĩ wa 36 wa wathani wa Asa, Mũthamaki Baasha+ wa Isiraeli akĩambata gũũkĩrĩra Juda na akĩambĩrĩria gwaka* itũũra rĩa Rama+ nĩgetha agirĩrĩrie mũndũ o wothe kuuma kana kũingĩra kũrĩ* Mũthamaki Asa wa Juda.+ 2 Nĩ ũndũ ũcio Asa akĩruta betha na thahabu kuuma igĩna-inĩ cia nyũmba ya Jehova+ na cia nyũmba ya mũthamaki na agĩcitũmĩra Mũthamaki Beni-hadadi wa Siria,+ ũrĩa waikaraga Dameski, akĩmwĩra ũũ: 3 “Nĩ harĩ na ũiguano* gatagatĩ gakwa nawe na gatagatĩ ka baba na baba wanyu. Nĩ ndakũneanĩra betha na thahabu. Ũka ũniine ũiguano waku* na Mũthamaki Baasha wa Isiraeli, nĩgetha anjeherere.”
4 Beni-hadadi agĩgĩthikĩrĩria Mũthamaki Asa na agĩtũma anene ake a mbũtũ mokĩrĩre matũũra ma Isiraeli, na magĩtharĩkĩra Ijoni,+ Dani,+ Abeli-maimu, na kũndũ guothe gwa kũiga indo kwa matũũra ma Nafitali.+ 5 Rĩrĩa Baasha aaiguire ũhoro ũcio, o rĩo agĩtiga gwaka* itũũra rĩa Rama na agĩtiganĩria wĩra wake kuo. 6 Mũthamaki Asa agĩcoka akĩoya andũ othe a Juda, na magĩkuua mahiga na mbaũ cia Rama+ iria Baasha aakoretwo agĩaka*+ nacio, na agĩcihũthĩra gwaka Geba+ na Mizipa.+
7 Hĩndĩ ĩyo Hanani+ ũrĩa muoni maũndũ agĩũka kũrĩ Mũthamaki Asa akĩmwĩra atĩrĩ: “Tondũ wehokire* mũthamaki wa Siria na ndwehokire* Jehova Ngai waku, mbũtũ ya mũthamaki wa Siria nĩ ĩĩtharĩte kuuma guoko-inĩ gwaku.+ 8 Na githĩ Aethiopia na Alibia matiarĩ mbũtũ nene mũno marĩ na ngaari nyingĩ cia mbarathi na atwarithia a mbarathi? No tondũ nĩ wehokire Jehova, nĩ aamaneanire guoko-inĩ gwaku.+ 9 Nĩ gũkorũo maitho ma Jehova morũraga kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ+ nĩguo onanie hinya* wake nĩ ũndũ wa arĩa meheanĩte* na ngoro yao yothe harĩ we.+ Nĩ wĩkĩte ũndũ wa ũrimũ ũhoro-inĩ ũcio; kuuma rĩu nĩ kũrĩkoragwo na mbaara cia gũgũũkĩrĩra.”+
10 No rĩrĩ, Asa akĩrakario nĩ muoni maũndũ ũcio na akĩmũikia njera* tondũ nĩ aarakarĩtio mũno nĩwe nĩ ũndũ wa ũguo. Na Asa akĩambĩrĩria kũhinyĩrĩria andũ amwe gatagatĩ-inĩ ka andũ hĩndĩ o ĩyo. 11 Na rĩrĩ, maũndũ megiĩ Asa, kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, nĩ maandĩke thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Juda na a Isiraeli.+
12 Mwaka-inĩ wa 39 wa wathani wake, Asa nĩ aarwarire magũrũ, nginya akĩrwara mũno; o na hĩndĩ ĩyo aarĩ mũrwaru ndaacaririe ũteithio kũrĩ Jehova, ĩndĩ aathiire kũrĩ ahonania. 13 Thutha ũcio Asa akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene;+ aakuire mwaka-inĩ wa 41 wa wathani wake. 14 Nĩ ũndũ ũcio, makĩmũthika mbĩrĩra-inĩ nene ĩrĩa eeyenjeire we mwene thĩinĩ wa Itũũra rĩa Daudi,+ na makĩmũkomia karĩrĩ-inĩ kaaiyũrĩte maguta ma balisamu na indo itiganĩte ciatukanĩtio igathondeka maguta ma mwanya.+ Ningĩ magĩakia mwaki mũnene mũno nĩ ũndũ wake.*
17 Na mũrũwe Jehoshafatu+ agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake, na agĩĩkĩra hinya ũnene wake igũrũ rĩa Isiraeli. 2 Aaigire mbũtũ matũũra-inĩ mothe marĩa maarĩ na ũgitĩri ma Juda na akĩiga kambĩ cia thigari bũrũri-inĩ wa Juda na matũũra-inĩ ma Efiraimu marĩa ithe Asa aatahĩte.+ 3 Jehova agĩthiĩ na mbere gũkorũo hamwe na Jehoshafatu tondũ nĩ aarũmĩrĩire njĩra cia tene cia Daudi+ ithe wao wa tene na ndaacaririe ngai cia Baali. 4 Nĩ gũkorũo aacaririe Ngai wa ithe+ na akĩrũmĩrĩra rĩathani rĩake no ti mĩtugo ya Isiraeli.+ 5 Jehova agĩtũma ũthamaki ũcio wĩhande wega guoko-inĩ gwake;+ na andũ othe a Juda magĩthiĩ na mbere kũhe Jehoshafatu iheo, nake akĩgĩa na ũtonga mũingĩ na riri mũnene.+ 6 Ngoro yake ĩkĩgĩa na ũmĩrĩru ũhoro-inĩ wĩgiĩ njĩra cia Jehova, o na akĩeheria kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru+ na mĩtĩ ya kũhoywo*+ thĩinĩ wa Juda.
7 Mwaka-inĩ wa gatatũ wa wathani wake nĩ aatũmanĩire anene ake, nĩo Beni-haili, Obadia, Zekaria, Nethaneli, na Mikaia, nĩguo marutane matũũra-inĩ ma Juda. 8 Kwarĩ na Alawii maarĩ hamwe nao, nĩo Shemaia, Nethania, Zebadia, Asaheli, Shemiramothu, Jehonathani, Adonija, Tobija, na Tobu-adonija, nao Elishama na Jehoramu arĩa maarĩ athĩnjĩri-Ngai maarĩ hamwe nao.+ 9 Makĩambĩrĩria kũrutana thĩinĩ wa Juda, makuuĩte ibuku rĩa Watho wa Jehova,+ na magĩthiũrũrũka matũũra-inĩ mothe ma Juda makĩrutanaga gatagatĩ-inĩ ka andũ.
10 Na mothamaki mothe ma mabũrũri marĩa maathiũrũrũkĩirie Juda makĩnyitwo nĩ guoya nĩ ũndũ wa Jehova, na matiigana kũrũa na Jehoshafatu. 11 Na Afilisti makĩrehera Jehoshafatu iheo na mbeca irĩ igooti. Nao Aarabu makĩmũrehera ndũrũme 7,700 na thenge 7,700 kuuma harĩ ndũũru ciao.
12 Jehoshafatu agĩkĩrĩrĩria kũgĩa na hinya mũno,+ na agĩthiĩ na mbere gwaka kũndũ kũrĩ na ũgitĩri+ na matũũra ma kũiga indo+ thĩinĩ wa Juda. 13 Aarutire mawĩra manene matũũra-inĩ ma Juda, na aarĩ na thigari, njamba cia ita irĩ hinya, thĩinĩ wa Jerusalemu. 14 Ciabangĩtwo na ikundi kũringana na nyũmba cia maithe mao: kuuma Juda kwarĩ na anene a andũ ngiri, Adina nĩwe warĩ mũnene, na aarĩ na njamba cia ita 300,000 irĩ hinya.+ 15 Na rungu rwa ũtongoria wake kwarĩ Jehohanani ũrĩa warĩ mũnene, na aarĩ na njamba cia ita 280,000 irĩ hinya. 16 Ningĩ rungu rwa ũtongoria wake kwarĩ Amasia mũrũ wa Zikiri, ũrĩa werutĩire ũtungata-inĩ wa Jehova, na aarĩ na njamba cia ita 200,000 irĩ hinya. 17 Na kuuma Benjamini+ kwarĩ Eliada, njamba ya ita ĩrĩ hinya, na aarĩ na arũme 200,000 marĩ na ũta na ngo.+ 18 Na rungu rwa ũtongoria wake kwarĩ Jehozabadu, na aarĩ na arũme 180,000 mehaarĩirie nĩ ũndũ wa mbaara. 19 Acio maatungatagĩra mũthamaki hamwe na arĩa mũthamaki aaigĩte matũũra-inĩ marĩa maarĩ na ũgitĩri kũndũ guothe thĩinĩ wa Juda.+
18 Jehoshafatu aarĩ na ũtonga mũingĩ na riri mũnene,+ ĩndĩ agĩthondeka ũiguano wa kĩhiko hamwe na Ahabu.+ 2 Nĩ ũndũ ũcio thutha wa mĩaka ĩigana ũna, agĩikũrũka Samaria kũrĩ Ahabu,+ na Ahabu akĩruta magongona maingĩ ma ngʼondu na ngʼombe nĩ ũndũ wake na nĩ ũndũ wa andũ arĩa maarĩ hamwe nake. Na akĩmũringĩrĩria mambate hamwe nake magokĩrĩre Ramothu-gileadi.+ 3 Mũthamaki Ahabu wa Isiraeli agĩcoka akĩra Mũthamaki Jehoshafatu wa Juda atĩrĩ: “Hihi nĩ ũgũthiĩ na niĩ Ramothu-gileadi?” Nake akĩmũcokeria ũũ: “Niĩ nawe tũrĩ ũndũ ũmwe, na andũ akwa no ta andũ aku na nĩ tũgũgũteithĩrĩria mbaara-inĩ.”
4 No Jehoshafatu akĩra mũthamaki wa Isiraeli ũũ: “Ndagũthaitha, amba ũtuĩrie kiugo kĩa Jehova.”+ 5 Mũthamaki wa Isiraeli agĩgĩcokanĩrĩria anabii hamwe, arũme 400, akĩmoria ũũ: “Tũthiĩ tũkarũe na itũũra rĩa Ramothu-gileadi kana ndige?” Nao makiuga atĩrĩ: “Ambata, na Ngai ũrĩa wa ma nĩ ekũrĩneana guoko-inĩ kwa mũthamaki.”
6 Jehoshafatu agĩcoka akiuga: “Kaĩ gũkũ gũtarĩ mũnabii wa Jehova?+ Reke tũtuĩrie ũhoro kũgerera kũrĩ we o nake.”+ 7 Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli akĩra Jehoshafatu atĩrĩ: “Harĩ na mũndũ ũngĩ ũmwe+ tũngĩhũthĩra gũtuĩria ũhoro harĩ Jehova; no nĩ ndĩmũthũire tondũ ndarĩ hĩndĩ arathaga maũndũ mega manjĩgiĩ, tiga o maũndũ moru hingo ciothe.+ Nĩ Mikaia mũrũ wa Imula.” No Jehoshafatu akiuga ũũ: “Mũthamaki ndagĩrĩirũo kuuga ũndũ ta ũcio.”
8 Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli agĩta mũnene ũmwe wa kwa mũthamaki akĩmwĩra atĩrĩ: “Thiĩ ũrehe Mikaia mũrũ wa Imula narua.”+ 9 Na rĩrĩ, mũthamaki wa Isiraeli na Jehoshafatu mũthamaki wa Juda maaikarĩte o mũndũ gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene, mehumbĩte nguo cia ũnene; maaikarĩte thĩ kĩhuuhĩro-inĩ mũromo-inĩ wa kĩhingo gĩa Samaria, nao anabii othe maarathaga marĩ mbere yao. 10 Nake Zedekia mũrũ wa Kenaana agĩĩthondekera hĩa cia kĩgera na akiuga atĩrĩ: “Ũũ nĩguo Jehova oigĩte, ‘Ici nĩcio ũgũtheca* Asiria nacio nginya ũmaniine biũ.’” 11 Anabii acio angĩ othe maarathaga na njĩra o ta ĩyo, makoiga: “Ambata itũũra rĩa Ramothu-gileadi na nĩ ũgũtooria;+ Jehova nĩ ekũrĩneana guoko-inĩ kwa mũthamaki.”
12 Kwoguo mũtũmwo ũrĩa wathiĩte gwĩta Mikaia akĩmwĩra ũũ: “Atĩrĩrĩ, ciugo cia anabii othe irĩ na ndũmĩrĩri njega harĩ mũthamaki. Ndagũthaitha ũreke kiugo gĩaku gĩkorũo gĩtariĩ o ta ciugo ciao,+ na warie ũhoro mwega.”+ 13 No Mikaia akiuga atĩrĩ: “O ta ũrĩa Jehova atũũraga muoyo, ũndũ ũrĩa wothe Ngai wakwa ekũnjĩra noguo nguuga.”+ 14 Agĩcoka agĩtonya harĩ mũthamaki, nake mũthamaki akĩmũũria atĩrĩ: “Mikaia, tũthiĩ tũkarũe na itũũra rĩa Ramothu-gileadi kana ndige?” O rĩo akĩmũcokeria ũũ: “Ambata na nĩ ũgũtooria; nĩ mekũneanwo guoko-inĩ gwaku.” 15 Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki akĩmwĩra ũũ: “Ngũkwĩhĩtithia maita maigana atĩ ndũkanjĩre ũndũ ũngĩ tiga ũhoro wa ma rĩĩtwa-inĩ rĩa Jehova?” 16 Agĩkiuga atĩrĩ: “Ndĩrona Aisiraeli othe mahurunjũkĩte irĩma-inĩ, ta ngʼondu itarĩ na mũrĩithi.+ Jehova oigĩte ũũ: ‘Aya matirĩ na mwathi. O mũndũ nĩ acoke gwake mũciĩ na thayũ.’”
17 Nake mũthamaki wa Isiraeli akĩra Jehoshafatu ũũ: “Na githĩ ndikwĩrire atĩrĩ, ‘Ndekũratha maũndũ mega manjĩgiĩ, tiga o maũndũ moru’?”+
18 Mikaia agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Gĩthikĩrĩriei kiugo kĩa Jehova: Nyonire Jehova aikarĩire gĩtĩ gĩake kĩa ũnene+ na mbũtũ yothe ya igũrũ+ ĩrũgamĩte mwena wake wa ũrĩo na wa ũmotho.+ 19 Jehova acoka oiga atĩrĩ, ‘Nũũ ũkũheenereria Mũthamaki Ahabu wa Isiraeli, nĩguo ambate Ramothu-gileadi agakuĩre kuo?’ Na ũmwe ekuugaga ũndũ ũmwe, ũngĩ nake akoiga ũndũ ũngĩ. 20 Naguo roho*+ woimĩra woka mbere ya Jehova woiga atĩrĩ, ‘Nĩ ngũmũheenereria.’ Jehova amũũria ũũ, ‘Ũgwĩka ũguo atĩa?’ 21 Roho ũcio wamũcokeria atĩrĩ, ‘Nguumagara thiĩ nduĩke roho wa maheeni kanua-inĩ ka anabii ake othe.’ Nĩ ũndũ ũcio oiga atĩrĩ, ‘Nĩ ũkũmũheenereria, na makĩria ma ũguo, nĩ ũkũgaacĩra. Umagara ũgeke ũguo.’ 22 Na rĩu Jehova nĩ ekĩrĩte roho wa maheeni kanua-inĩ ka anabii aya aku,+ no Jehova atuĩte gũkũrehera mwanangĩko.”
23 Hĩndĩ ĩyo Zedekia+ mũrũ wa Kenaana agĩkuhĩrĩria na akĩgũtha Mikaia+ ikai+ akĩmũũria ũũ: “Roho wa Jehova ũgereire njĩra ĩrĩkũ kuuma harĩ niĩ woka kwaria nawe?”+ 24 Mikaia akĩmũcokeria ũũ: “Atĩrĩrĩ, nĩ ũkoona nĩ njĩra ĩrĩkũ mũthenya ũrĩa ũgaatonya rumu-inĩ ya thĩinĩ biũ kwĩhitha.” 25 Mũthamaki wa Isiraeli agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Oyai Mikaia mũmũneane kũrĩ Amoni mũnene wa itũũra na Joashu mũrũ wa mũthamaki. 26 Mũmeere atĩrĩ, ‘Ũũ nĩguo mũthamaki oigĩte: “Ikiai mũndũ ũyũ njera+ na mũmũheage mũigana mũnini wa mũgate na maĩ nginya rĩrĩa ngaacoka na thayũ.”’” 27 No Mikaia akiuga ũũ: “Ũngĩgaacoka na thayũ, Jehova ndarĩtie na niĩ.”+ Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Ririkanai ũguo ndoiga, inyuĩ ikundi ciothe cia andũ.”
28 Kwoguo mũthamaki wa Isiraeli na Jehoshafatu mũthamaki wa Juda makĩambata magĩthiĩ Ramothu-gileadi.+ 29 Mũthamaki wa Isiraeli akĩra Jehoshafatu ũũ: “Ngwĩgarũra nĩguo ndikamenyeke na thiĩ mbaara-inĩ, no wee wĩhumbe nguo yaku ya ũnene.” Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki wa Isiraeli akĩĩgarũra nĩguo ndakamenyeke, na makĩingĩra mbaara-inĩ. 30 Na rĩrĩ, mũthamaki wa Siria nĩ aathĩte anene ake a ngaari cia mbarathi akameera ũũ: “Mũtikarũe na mũndũ o na ũrĩkũ, mũnini kana mũnene, o tiga mũthamaki wa Isiraeli.” 31 Na rĩrĩa anene a ngaari cia mbarathi moonire Jehoshafatu, makĩĩrana atĩrĩ: “Ũyũ nĩwe mũthamaki wa Isiraeli.” Nĩ ũndũ ũcio makĩmũhũgũkĩra nĩguo marũe nake; nake Jehoshafatu akĩambĩrĩria gũkaya nĩguo ateithio,+ na Jehova akĩmũteithia, na o rĩmwe Ngai akĩmaroria na kũngĩ makĩmweherera. 32 Rĩrĩa anene a ngaari cia mbarathi moonire atĩ ti mũthamaki wa Isiraeli, o rĩo makĩhũndũka magĩtiga kũmũrũmĩrĩra.
33 No mũndũ ũmwe agĩikia mũguĩ o ro ũguo,* na akĩratha mũthamaki wa Isiraeli gatagatĩ ka ngathĩko cia kagooti gake ga cuma.* Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki akĩra mũtwarithia wa ngaari yake ya mbarathi atĩrĩ: “Garũrũka ũnjeherie mbaara-inĩ,* nĩ gũkorũo nĩ ndagurario ũũru.”+ 34 Mbaara ĩyo ĩgĩcaca mũthenya ũcio wothe, na mũthamaki ũcio wa Isiraeli agĩikara atiirĩrĩirũo arĩ ngaari-inĩ ya mbarathi, angʼetheire Asiria o nginya hwaĩ-inĩ; na agĩkua riũa rĩgĩthũa.+
19 Thutha ũcio Mũthamaki Jehoshafatu wa Juda agĩcoka na thayũ+ nyũmba-inĩ yake mwene* kũu Jerusalemu. 2 Na rĩrĩ, Jehu+ mũrũ wa Hanani+ ũrĩa muoni cioneki agĩthiĩ kũmũtũnga na akĩra Mũthamaki Jehoshafatu atĩrĩ: “Hihi andũ arĩa aganu nĩo wagĩrĩirũo gũteithia,+ na hihi andũ arĩa mathũire Jehova nĩo wagĩrĩirũo kwenda?+ Nĩ ũndũ wa ũguo, marakara ma Jehova marĩ igũrũ rĩaku. 3 O na kũrĩ ũguo, nĩ kũrĩ maũndũ mega monekete thĩinĩ waku,+ tondũ nĩ weeheririe mĩtĩ ya kũhoywo* kuuma bũrũri-inĩ na nĩ ũhaarĩirie ngoro yaku* gũcaria Ngai ũrĩa wa ma.”+
4 Jehoshafatu agĩthiĩ na mbere gũikara Jerusalemu, na akiumagara o rĩngĩ agĩthiĩ kũrĩ andũ kuuma Biri-shiba nginya gĩcigo kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Efiraimu,+ nĩguo amacokie kũrĩ Jehova Ngai wa maithe mao ma tene.+ 5 Ningĩ nĩ aamũrire atuanĩri ciira kũndũ guothe thĩinĩ wa bũrũri matũũra-inĩ mothe marĩa maarĩ na ũgitĩri ma Juda, itũũra o itũũra.+ 6 Na akĩra atuanĩri ciira acio atĩrĩ: “Roragai wega maũndũ marĩa mũreka, nĩ gũkorũo mũtiratua ciira nĩ ũndũ wa mũndũ no nĩ tondũ wa Jehova, na nĩ arĩkoragwo hamwe na inyuĩ rĩrĩa mũratuanĩra ciira.+ 7 Rĩu-rĩ, mwĩtigagĩrei Jehova.+ Mwĩmenyagĩrĩrei maũndũ-inĩ marĩa mũreka, tondũ harĩ Jehova Ngai witũ hatirĩ wagi wa kĩhooto,+ hatirĩ mũthutũkanio,+ hatirĩ kuoya mahaki.”+
8 Ningĩ thĩinĩ wa Jerusalemu Jehoshafatu nĩ aamũrire Alawii amwe na athĩnjĩri-Ngai na atongoria amwe a nyũmba cia maithe ma andũ a Isiraeli nĩguo matungatage marĩ atuanĩri ciira nĩ ũndũ wa Jehova na matuithanagie maciira ma aikari a Jerusalemu.+ 9 Na akĩmaatha akĩmeera atĩrĩ: “Ũũ nĩguo mwagĩrĩirũo gwĩka nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra Jehova, mũrĩ na wĩhokeku na mwĩke na ngoro yothe:* 10 Rĩrĩa rĩothe ariũ a ithe wanyu arĩa maikaraga matũũra-inĩ mao mamũrehera ciira wĩgiĩ ũiti wa thakame+ kana kĩũria kĩgiĩ watho, rĩathani, mawatho, kana matuĩro, mwagĩrĩirũo kũmahe mũkaana nĩguo matigakorũo na mahĩtia mbere ya Jehova; kwaga ũguo marakara make megũkorũo igũrũ rĩanyu na igũrũ rĩa ariũ a ithe wanyu. Ũguo nĩguo mwagĩrĩirũo gwĩka nĩguo mũtigakorũo na mahĩtia. 11 Na rĩrĩ, Amaria mũnene wa athĩnjĩri-Ngai nĩwe ũyũ, arĩkoragwo igũrũ rĩanyu maũndũ-inĩ mothe megiĩ Jehova.+ Zebadia mũrũ wa Ishumaeli nĩwe mũtongoria wa nyũmba ya Juda maũndũ-inĩ mothe megiĩ mũthamaki. Nao Alawii marĩtungataga marĩ ateithĩrĩria anyu. Gĩai na hinya na mũrute wĩra, na Jehova arokorũo hamwe na arĩa mekaga wega.”*+
20 Thutha ũcio, Amoabi+ na Aamoni,+ o hamwe na Aamonimu* amwe, magĩũka kũrũa na Jehoshafatu. 2 Nĩ ũndũ ũcio, Jehoshafatu akĩrũo atĩrĩ: “Kĩrĩndĩ kĩnene nĩ gĩũkĩte gũgũũkĩrĩra kuuma gĩcigo-inĩ kĩa iria,* kuuma Edomu,+ na kĩrĩ Hazazoni-tamaru, ũguo nĩ kuuga Eni-gedi.”+ 3 Nake Jehoshafatu aigua ũguo agĩĩtigĩra, na agĩtua itua rĩa* gũcaria Jehova.+ Nĩ ũndũ ũcio, akĩanĩrĩra atĩ andũ othe a Juda mehinge. 4 Nao andũ a Juda magĩcokanĩrĩra hamwe nĩguo matuĩrie ũhoro harĩ Jehova;+ mookire moimĩte matũũra-inĩ mothe ma Juda nĩguo mahoe ũhoro harĩ Jehova.
5 Jehoshafatu agĩcoka akĩrũgama kĩũngano-inĩ kĩa Juda na Jerusalemu thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova mbere ya nja ĩrĩa njerũ, 6 akiuga ũũ:
“Atĩrĩrĩ wee Jehova Ngai wa maithe maitũ ma tene, na githĩ wee tiwe Ngai kũu igũrũ;+ githĩ ndũkoragwo na wathani igũrũ rĩa mothamaki mothe ma ndũrĩrĩ?+ Hinya na ũhoti irĩ guoko-inĩ gwaku, na gũtirĩ mũndũ ũngĩhota gũgwĩtiiria.+ 7 Wee Ngai witũ-rĩ, na githĩ ndwaingatire aikari a bũrũri ũyũ mehere mbere ya andũ aku Isiraeli na ũkĩũheana harĩ mbeũ ya* mũrata waku Iburahimu ũtuĩke igai rĩa gũtũũra?+ 8 Nao magĩikara kuo, na magĩgwakĩra handũ hatheru kuo nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku,+ makiuga ũũ, 9 ‘Thĩna ũngĩgaatũkora, ũkorũo ũrĩ wa rũhiũ rwa njora, ituĩro iritũ, mũrimũ mũũru, kana ngʼaragu, reke tũkaarũgama mbere ya nyũmba ĩno na mbere yaku (nĩ gũkorũo rĩĩtwa rĩaku rĩrĩ thĩinĩ wa nyũmba ĩno)+ na tũgũkaĩre ũtũteithie tuume thĩna-inĩ ũrĩa tũrĩ naguo, nawe ũgaatũthikĩrĩria na ũtũhonokie.’+ 10 Na rĩu haha harĩ na andũ a Amoni, Moabi, na gĩcigo kĩrĩa kĩrĩ irĩma gĩa Seiru,+ arĩa ũteetĩkĩririe Isiraeli mamatharĩkĩre rĩrĩa mooimire bũrũri wa Misiri. Maarorire na kũngĩ makĩmeherera na matiamaniinire.+ 11 Rĩu maratũrĩha na njĩra ya gũka gũtũingata kuuma bũrũri-inĩ waku ũrĩa watũheire ũtuĩke igai.+ 12 Atĩrĩrĩ wee Ngai witũ, na githĩ ndũkũmatuĩra?+ Nĩ gũkorũo ithuĩ tũtirĩ na hinya mbere ya kĩrĩndĩ gĩkĩ kĩnene kĩroka gũtũũkĩrĩra; na tũtiũĩ ũrĩa twagĩrĩirũo nĩ gwĩka,+ no maitho maitũ merekeire harĩ wee.”+
13 Ihinda-inĩ rĩu, andũ othe a Juda maarũgamĩte mbere ya Jehova, hamwe na atumia ao, na ciana ciao,* nginya twana tũrĩa tũnini.
14 Thutha ũcio gatagatĩ-inĩ ga kĩũngano kĩu, roho wa Jehova ũgĩũka igũrũ rĩa Jahazieli mũrũ wa Zekaria, mũrũ wa Benaia mũrũ wa Jeieli mũrũ wa Matania ũrĩa Mũlawii wa ariũ a Asafu. 15 Akiuga atĩrĩ: “Thikĩrĩriai inyuĩ andũ othe a Juda na inyuĩ aikari a Jerusalemu na Mũthamaki Jehoshafatu! Ũũ nĩguo Jehova ekũmwĩra, ‘Mũtigetigĩre kana mũmake tondũ wa kĩrĩndĩ gĩkĩ kĩnene, nĩ gũkorũo mbaara ĩno ti yanyu no nĩ ya Ngai.+ 16 Rũciũ ikũrũkai mũkamatharĩkĩre. Magaakorũo makĩambata magereire gacĩra ga Zizu na mũkaamakora mũthia-inĩ wa mũkuru mbere ya werũ wa Jerueli. 17 Mũtikabatara kũrũa mbaara ĩno. Rũgamai handũ hanyu, mũrũgame mwĩhandĩte,+ muone Jehova akĩmũhonokia.*+ Inyuĩ Juda na Jerusalemu mũtigetigĩre kana mũmake.+ Rũciũ mũkoimagara mũmatharĩkĩre, na Jehova nĩ agaakorũo hamwe na inyuĩ.’”+
18 O rĩo Jehoshafatu akĩinamĩrĩra agĩturumithia ũthiũ thĩ, na andũ othe a Juda na aikari a Jerusalemu makĩĩgũithia thĩ mbere ya Jehova nĩguo mathathaiye Jehova. 19 Nao Alawii arĩa maarĩ njiarũa cia Akohathu+ na cia Akora makĩrũgama nĩguo magooce Jehova Ngai wa Isiraeli na mũgambo mũnene mũno.+
20 Magĩũkĩra tene rũcinĩ rũrĩa rwarũmĩrĩire na magĩthiĩ werũ-inĩ wa Tekoa.+ Na rĩrĩa maathiaga, Jehoshafatu akĩrũgama na akĩmeera atĩrĩ: “Thikĩrĩriai, inyuĩ andũ a Juda na aikari a Jerusalemu! Gĩai na wĩtĩkio harĩ Jehova Ngai wanyu nĩguo mũhote kũrũgama mwĩhandĩte.* Gĩai na wĩtĩkio harĩ anabii ake,+ na nĩ mũgũtooria.”
21 Thutha wa kwaranĩria na andũ, agĩthuura andũ a kũinĩra+ Jehova na kũmũgooca mehumbĩte nguo nyamũre makiumagara marĩ mbere ya arũme arĩa maarĩ na indo cia mbaara, makiugaga ũũ: “Cokeriai Jehova ngatho, tondũ wendo wake mwĩhokeku ũtũũraga tene na tene.”+
22 Rĩrĩa maambĩrĩirie kũina makĩgoocaga makenete, Jehova akĩbanga tharĩkĩro ĩterĩgĩrĩirũo kwerekera andũ a Amoni, Moabi, na gĩcigo kĩrĩa kĩrĩ irĩma gĩa Seiru arĩa maatharĩkagĩra Juda, nao makĩũragana o ene.+ 23 Na Aamoni na Amoabi makĩgarũrũkĩra aikari a gĩcigo kĩrĩa kĩrĩ irĩma gĩa Seiru+ nĩguo mamanange na mamaniine; na rĩrĩa maaniinire aikari a Seiru, magĩteithĩrĩria kũniinana o ene.+
24 Rĩrĩa andũ a Juda maakinyire nyũmba-inĩ ĩrĩa ndaya na igũrũ ya mũrangĩri+ ya werũ-inĩ na makĩrora kĩrĩndĩ kĩu, makĩona ciimba ciao igwĩte thĩ;+ gũtirĩ mũndũ wahonokete. 25 Nĩ ũndũ ũcio, Jehoshafatu na andũ ake magĩthiĩ gũtaha indo kuuma kũrĩ o, na magĩkora atĩ maarĩ na indo nyingĩ, nguo, na indo cia kwĩrirĩrio, iria maamarutire nginya makĩremwo nĩ gũkuua ingĩ.+ Maahũthĩrire thikũ ithatũ gũkuua indo icio cia gũtahwo, nĩ gũkorũo ciarĩ nyingĩ. 26 Mũthenya wa kana makĩgomana Mũkuru-inĩ wa* Beraka, tondũ hau nĩho maagooceire* Jehova. Nĩkĩo meetire handũ hau Mũkuru wa Beraka*+—nginya ũmũthĩ ũyũ.
27 Thutha ũcio andũ othe a Juda na Jerusalemu matongoretio nĩ Jehoshafatu magĩcoka Jerusalemu makenete, nĩ gũkorũo Jehova nĩ aatũmĩte makene nĩ ũndũ wa gũtooria thũ ciao.+ 28 Magĩkĩingĩra Jerusalemu marĩ na inanda cia ndigi, inanda cia mũgeeto,+ na tũrumbeta+ na magĩthiĩ nyũmba-inĩ ya Jehova.+ 29 Na mothamaki mothe ma mabũrũri makĩnyitwo nĩ guoya nĩ ũndũ wa Jehova rĩrĩa maaiguire atĩ nĩ aahũũrĩte thũ cia Isiraeli.+ 30 Nĩ ũndũ ũcio ũthamaki wa Jehoshafatu ũgĩikara na thayũ, na Ngai wake agĩthiĩ na mbere kũmũhe ũhurũko mĩena yothe.+
31 Na Jehoshafatu agĩthiĩ na mbere gwathana Juda. Aarĩ na mĩaka 35 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 25 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Azuba mwarĩ wa Shilihi.+ 32 Agĩthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra njĩra ya ithe Asa.+ Ndaatiganire nayo, na eekire maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova.+ 33 No rĩrĩ, kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru gũtieheririo,+ na andũ matiahaarĩirie ngoro yao nĩ ũndũ wa Ngai wa maithe mao ma tene.+
34 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Jehoshafatu, kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, nĩ maandĩke hamwe na ciugo cia Jehu+ mũrũ wa Hanani,+ iria ciaandĩkirũo thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Isiraeli. 35 Thutha ũcio Mũthamaki Jehoshafatu wa Juda nĩ aagĩire na ngwatanĩro na Mũthamaki Ahazia wa Isiraeli, ũrĩa wekaga maũndũ ma waganu.+ 36 Agĩkĩnyitanĩra nake harĩ gũthondeka meri cia gũthiĩ Tarishishi,+ na magĩthondekera meri icio Ezioni-geberi.+ 37 No rĩrĩ, Eliezeri mũrũ wa Dodavahu kuuma Maresha akĩrathĩra Jehoshafatu ũrathi wa kũmũũkĩrĩra, akiuga ũũ: “Tondũ nĩ ũgĩĩte ngwatanĩro na Ahazia, Jehova nĩ ekwananga mawĩra maku.”+ Nĩ ũndũ ũcio, meri icio igĩthũkanga,+ na itiahotire gũthiĩ Tarishishi.
21 Thutha ũcio Jehoshafatu akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene, na agĩthikwo hamwe na maithe make ma tene thĩinĩ wa Itũũra rĩa Daudi; na mũrũwe Jehoramu agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.+ 2 Ariũ a ithe, o acio maarĩ ariũ a Jehoshafatu, maarĩ Azaria, Jehieli, Zekaria, Azaria, Mikaeli, na Shefatia; acio othe maarĩ ariũ a Mũthamaki Jehoshafatu wa Isiraeli. 3 Na ithe wao nĩ aamaheete iheo nyingĩ cia betha na thahabu, na indo cia goro, hamwe na matũũra marĩ na ũgitĩri thĩinĩ wa Juda;+ ĩndĩ akĩhe Jehoramu+ ũthamaki tondũ nĩwe warĩ irigithathi.
4 Rĩrĩa Jehoramu eehandire wega ũthamaki-inĩ wa ithe, eekĩrire hinya ũnene wake na njĩra ya kũũraga ariũ a ithe othe+ na rũhiũ rwa njora o hamwe na anene amwe a Isiraeli. 5 Jehoramu aarĩ na mĩaka 32 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka ĩnana thĩinĩ wa Jerusalemu.+ 6 Aarũmĩrĩire njĩra ya athamaki a Isiraeli,+ o ta ũrĩa andũ a nyũmba ya Ahabu meekĩte, tondũ mwarĩ wa Ahabu nĩ aatuĩkĩte mũtumia wake;+ nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova. 7 No Jehova ndeendaga kwananga nyũmba ya Daudi nĩ ũndũ wa kĩrĩkanĩro kĩrĩa aarĩkanĩire na Daudi,+ tondũ nĩ aamwĩrĩire atĩ nĩ angĩkamũhe na ahe ariũ ake tawa hingo ciothe.+
8 Matukũ-inĩ make andũ a Edomu nĩ maaremeire Juda+ na magĩĩthuurĩra mũthamaki wao.+ 9 Nĩ ũndũ ũcio Jehoramu na anene ake a mbũtũ makĩringa hamwe na ngaari ciake ciothe cia mbarathi, na agĩũkĩra ũtukũ akĩhoota Aedomu arĩa maamũrigicĩirie hamwe na anene a ngaari cia mbarathi. 10 No Edomu ĩtũire ĩremeire Juda nginya ũmũthĩ ũyũ. Libina+ o nayo nĩ yamũremeire hĩndĩ ĩyo, tondũ nĩ aatiganĩirie Jehova Ngai wa maithe make ma tene.+ 11 Ningĩ nĩ aathondekete kũndũ gũtũũgĩru+ irĩma-inĩ cia Juda nĩguo atũme aikari a Jerusalemu mahũũre ũmaraya wa kĩĩroho, na akĩhĩtithia andũ a Juda njĩra.
12 Mũthia-inĩ hagĩũka ndũmĩrĩri nyandĩke kuuma kũrĩ Elija+ ũrĩa mũnabii, akĩrũo atĩrĩ: “Ũũ nĩguo Jehova Ngai wa Daudi ithe wanyu wa tene ekuuga, ‘Wee ndũrũmĩrĩire njĩra cia thoguo Jehoshafatu+ kana njĩra cia Mũthamaki Asa+ wa Juda. 13 Ĩndĩ ũrũmagĩrĩra njĩra ya athamaki a Isiraeli+ na ũgatũma andũ a Juda na aikari a Jerusalemu mahũũre ũmaraya wa kĩĩroho+ o ta ũmaraya wa nyũmba ya Ahabu,+ o na nĩ woragire ariũ a thoguo,+ o acio maarĩ a nyũmba ya thoguo, arĩa maarĩ ega gũgũkĩra. 14 Nĩ ũndũ ũcio, Jehova nĩ ekũhũũra andũ aku ihũũra inene, ahũũre ariũ aku, atumia aku, na indo ciaku ciothe. 15 Nawe nĩ ũkũnyamarĩka nĩ ũndũ wa mĩrimũ mĩingĩ, nginya mũrimũ wa mara maku, nginya mara maku moime nĩ ũndũ wa mũrimũ ũcio, mũthenya o mũthenya.’”
16 Nake Jehova akĩarahũra+ Afilisti*+ na Aarabu+ arĩa maarĩ hakuhĩ na Aethiopia mokĩrĩre Jehoramu. 17 Nĩ ũndũ ũcio magĩtharĩkĩra Juda, makĩingĩra kuo kĩa hinya, na magĩkuua indo ciothe iria ciarĩ nyũmba-inĩ ya mũthamaki+ hamwe na ariũ ake na atumia ake; na mũriũ wake ũrĩa watigarire no Jehoahazu,*+ mũriũ wake ũrĩa mũnyinyi. 18 Na thutha wa maũndũ macio mothe, Jehova akĩmũrehera mũrimũ ũtangĩhona thĩinĩ wa mara make.+ 19 Kahinda kanini thutha ũcio, thutha wa mĩaka ĩĩrĩ kũhĩtũka, mara make makiuma tondũ wa mũrimũ ũcio wake, nake agĩkua hĩndĩ ĩyo aanyamarĩkaga mũno kuumana na mũrimũ ũcio wake; na andũ ake matiakirie mwaki nĩ ũndũ wake ta mwaki ũrĩa maakirie nĩ ũndũ wa maithe make ma tene.+ 20 Aarĩ na mĩaka 32 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki na agĩathana mĩaka ĩnana thĩinĩ wa Jerusalemu. Gũtirĩ mũndũ wagĩire na kĩeha hĩndĩ ĩrĩa aakuire. Nĩ ũndũ ũcio, makĩmũthika thĩinĩ wa Itũũra rĩa Daudi,+ no ti kũndũ kũrĩa athamaki maathikagwo.+
22 Thutha ũcio aikari a Jerusalemu magĩtua Ahazia, mũriũ wake ũrĩa mũnyinyi biũ, mũthamaki ithenya rĩake, tondũ gĩkundi kĩa atunyani kĩrĩa gĩokĩte na Aarabu kambĩ-inĩ nĩ kĩoragĩte ariũ arĩa akũrũ othe.+ Nĩ ũndũ ũcio Ahazia mũrũ wa Jehoramu akĩambĩrĩria gwathana arĩ mũthamaki wa Juda.+ 2 Ahazia aarĩ na mĩaka 22 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mwaka ũmwe thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Athalia,+ ũrĩa warĩ mũcũkũrũ* wa Omuri.+
3 O nake aarũmĩrĩire njĩra cia nyũmba ya Ahabu,+ nĩ gũkorũo nyina nĩwe watuĩkire mũtaarani wake harĩ gwĩka maũndũ ma waganu. 4 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova, o ta nyũmba ya Ahabu, nĩ gũkorũo nĩo maatuĩkire ataarani ake thutha wa ithe gũkua, ũndũ ũcio ũkĩmũrehera mwanangĩko. 5 Aarũmĩrĩire ũtaaro wao na agĩthiĩ hamwe na Jehoramu mũrũ wa Mũthamaki Ahabu wa Isiraeli kũrũa na Mũthamaki Hazaeli+ wa Siria kũu Ramothu-gileadi,+ kũrĩa aikia a mĩguĩ maagurarĩirie Jehoramu. 6 Nake agĩcoka Jezireeli+ nĩguo akahonie nguraro iria maamũgurarĩtie kũu Rama rĩrĩa aarũaga na Mũthamaki Hazaeli wa Siria.+
Ahazia* mũrũ wa Jehoramu+ mũthamaki wa Juda agĩikũrũka Jezireeli akone Jehoramu+ mũrũ wa Ahabu, tondũ nĩ aagurarĩtio.*+ 7 No Ngai agĩtũma Ahazia aniinwo kũgerera iceera rĩu aathiĩte kũrĩ Jehoramu; na rĩrĩa aathiire kuo, makiumagara hamwe na Jehoramu magacemanie na Jehu+ mũcũkũrũ* wa Nimushi, ũrĩa Jehova aaitĩrĩirie maguta nĩguo aniine nyũmba ya Ahabu.+ 8 Rĩrĩa Jehu aambĩrĩirie kũhingia ituĩro harĩ nyũmba ya Ahabu, nĩ oonire anene a Juda, na ariũ a ariũ a ithe na Ahazia, arĩa maarĩ ndungata cia Ahazia, na akĩmoraga.+ 9 Agĩcoka agĩcaria Ahazia; makĩmũnyitĩra Samaria kũrĩa eehithĩte, na makĩmũtwara kũrĩ Jehu. Magĩcoka makĩmũũraga na makĩmũthika,+ nĩ gũkorũo mooigire atĩrĩ: “Nĩ mũcũkũrũ wa Jehoshafatu, ũrĩa wacaragia Jehova na ngoro yake yothe.”+ Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wa nyũmba ya Ahazia warĩ na ũhoti wa gwatha ũthamaki ũcio.
10 Rĩrĩa Athalia,+ nyina wa Ahazia oonire atĩ mũrũwe nĩ akua, agĩũkĩra na akĩananga rũciaro ruothe rwa ũthamaki rwa* nyũmba ya Juda.+ 11 No rĩrĩ, Jehoshabeathu mwarĩ wa mũthamaki akĩoya Jehoashu+ mũrũ wa Ahazia akĩmũiya kuuma gatagatĩ ka ariũ a mũthamaki arĩa maarĩ moragwo, akĩmũiga hamwe na mũreri wake rumu-inĩ ya thĩinĩ ya toro. Jehoshabeathu mwarĩ wa Mũthamaki Jehoramu+ (aarĩ mũtumia wa Jehoiada+ ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai na maarĩ a ithe ũmwe na Ahazia) akĩhota kũmũhitha kuuma harĩ Athalia, kwoguo ndaamũũragire.+ 12 Aaikarire nao mĩaka ĩtandatũ, ahithĩtwo nyũmba-inĩ ya Ngai ũrĩa wa ma hĩndĩ ĩyo Athalia aathanaga bũrũri-inĩ ũcio.
23 Mwaka-inĩ wa mũgwanja, Jehoiada nĩ oonanirie ũmĩrĩru na akĩgĩa kĩrĩkanĩro hamwe na anene a andũ igana,+ nĩo Azaria mũrũ wa Jerohamu, Ishumaeli mũrũ wa Jehohanani, Azaria mũrũ wa Obedi, Maaseia mũrũ wa Adaia, na Elishafati mũrũ wa Zikiri. 2 Magĩcoka magĩthiĩ kũndũ guothe thĩinĩ wa Juda na magĩcokanĩrĩria Alawii+ kuuma matũũra-inĩ mothe ma Juda na atongoria a nyũmba cia maithe ma andũ a Isiraeli. Rĩrĩa maathiire Jerusalemu, 3 kĩũngano gĩothe gĩkĩrĩkanĩra kĩrĩkanĩro+ hamwe na mũthamaki thĩinĩ wa nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma, thutha ũcio akĩmeera ũũ:
“Atĩrĩrĩ, mũrũ wa mũthamaki nĩ egwathana, o ta ũrĩa Jehova eeranĩire ũhoro-inĩ wĩgiĩ ariũ a Daudi.+ 4 Ũndũ ũyũ nĩguo mwagĩrĩirũo gwĩka: Gĩcunjĩ kĩmwe harĩ ithatũ kĩa athĩnjĩri-Ngai na Alawii arĩa magaakorũo wĩra+ mũthenya wa Thabatũ magaakorũo marĩ aikaria a mĩrango;+ 5 gĩcunjĩ kĩngĩ kĩmwe harĩ ithatũ gĩgaakorũo nyũmba-inĩ ya mũthamaki,+ na gĩcunjĩ kĩu kĩngĩ kĩmwe harĩ ithatũ gĩkorũo Kĩhingo-inĩ kĩa Mũthingi, na andũ othe magaakorũo nja-inĩ cia nyũmba ya Jehova.+ 6 Mũtikanareke mũndũ o na ũmwe atonye thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova tiga o athĩnjĩri-Ngai na Alawii arĩa magaakorũo magĩtungata.+ Acio no matonye tondũ nĩ gĩkundi kĩamũre, na andũ othe nĩ makaahingia wĩra wao harĩ Jehova. 7 Alawii magĩrĩirũo gũthiũrũrũkĩria mũthamaki na mĩena yothe, o mũndũ anyitĩte matharaita make na guoko. Mũndũ wothe ũkaaingĩra nyũmba-inĩ ĩyo nĩ akooragwo. Mwagĩrĩirũo gũikara na mũthamaki harĩa hothe athiĩ.”*
8 Alawii na andũ othe a Juda magĩka o ta ũrĩa Jehoiada ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai aamaathĩte. O ũmwe wao akĩoya andũ ake arĩa maagĩrĩirũo kũruta wĩra mũthenya wa Thabatũ, o hamwe na arĩa mataagĩrĩirũo kũruta wĩra mũthenya wa Thabatũ,+ nĩ gũkorũo Jehoiada ũcio mũthĩnjĩri-Ngai ndaarekereirie ikundi+ icio ciume wĩra-inĩ wacio. 9 Nake Jehoiada ũcio mũthĩnjĩri-Ngai akĩhe anene acio a andũ igana+ matimũ na ngo nini na ngo cia gĩthiũrũrĩ iria ciarĩ cia Mũthamaki Daudi,+ o icio ciarĩ nyũmba-inĩ ya Ngai ũrĩa wa ma.+ 10 Agĩcoka akĩrũgamia andũ othe, o ũmwe wao anyitĩte itharaita rĩake na guoko, kuuma mwena wa ũrĩo wa nyũmba ĩyo nginya mwena wayo wa ũmotho, hakuhĩ na kĩgongona na hakuhĩ na nyũmba ĩyo, magĩthiũrũrũkĩria mũthamaki. 11 Magĩcoka makĩruta mũrũ wa mũthamaki+ nja na makĩmũigĩrĩra thũmbĩ* na Ũira*+ na makĩmũtua mũthamaki, nake Jehoiada hamwe na ariũ ake makĩmũitĩrĩria maguta. Magĩcoka makiuga atĩrĩ: “Mũthamaki arotũũra ihinda iraya!”+
12 Rĩrĩa Athalia aaiguire mũgambo wa andũ magĩtengʼera makĩgoocaga mũthamaki, o rĩmwe agĩthiĩ kũrĩ andũ nyũmba-inĩ ya Jehova.+ 13 Agĩcoka akĩona mũthamaki arũgamĩte hau hakuhĩ na gĩtugĩ gĩake kĩrĩa kĩarĩ mũromo-inĩ. Anene+ na ahuuhi tũrumbeta maarĩ hamwe na mũthamaki, na andũ othe a bũrũri nĩ gũkena maakenaga+ makĩhuuhaga tũrumbeta, nao aini marĩ na indo cia ũini nĩo maatongoragia* nyĩmbo cia kũgooca. Athalia ona ũguo agĩtembũra nguo ciake na akĩanĩrĩra akiuga: “Ĩno nĩ njama! Ĩno nĩ njama!” 14 No Jehoiada ũcio mũthĩnjĩri-Ngai akĩruta anene a andũ igana nja, arĩa maathuurĩtwo matongorie mbũtũ, akĩmeera ũũ: “Mweheriei gatagatĩ-inĩ ga thigari, na mũndũ o wothe ũkũmũrũmĩrĩra, mũmũũrage na rũhiũ rwa njora!” Tondũ mũthĩnjĩri-Ngai nĩ ooigĩte atĩrĩ: “Mũtikamũũragĩre nyũmba-inĩ ya Jehova.” 15 Magĩkĩmũnyita, na rĩrĩa aakinyire itonyero-inĩ rĩa Kĩhingo kĩa Mbarathi kĩa nyũmba ya mũthamaki, o rĩo makĩmũũragĩra ho.
16 Nake Jehoiada agĩtũma kũgĩe kĩrĩkanĩro gatagatĩ gake na andũ othe o hamwe na mũthamaki, atĩ nĩ mangĩathiire na mbere gũikara marĩ andũ a Jehova.+ 17 Thutha ũcio andũ othe magĩthiĩ nyũmba-inĩ* ya Baali na makĩmĩmomora,+ na makĩhehenja igongona ciake na mĩhianano yake,+ na makĩũragĩra Matani mũthĩnjĩri-ngai wa Baali+ mbere ya igongona icio. 18 Jehoiada agĩcoka akĩiga ũrũgamĩrĩri wa nyũmba ya Jehova moko-inĩ ma athĩnjĩri-Ngai na Alawii, arĩa Daudi aheete wĩra na ikundi nĩ ũndũ wa nyũmba ya Jehova nĩgetha marutage magongona ma njino ma Jehova+ kũringana na ũrĩa kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa Watho wa Musa,+ marĩ na gĩkeno na makĩinaga, kũringana na ũtongoria wa* Daudi. 19 Ningĩ akĩiga arangĩri+ ihingo-inĩ cia nyũmba ya Jehova, nĩgetha mũndũ ũrĩ na thahu wa mũthemba o wothe ndakaingĩre. 20 Agĩcoka akĩoya anene a andũ igana,+ andũ arĩa atĩĩku, atongoria a andũ, o hamwe na andũ othe a bũrũri na makiumagaria mũthamaki maikũrũkĩte kuuma nyũmba-inĩ ya Jehova. Magĩcoka makĩgerera kĩhingo-inĩ kĩa rũgongo magĩthiĩ nyũmba-inĩ ya mũthamaki na magĩikarĩria mũthamaki gĩtĩ-inĩ kĩa ũnene+ kĩa ũthamaki.+ 21 Nao andũ othe a bũrũri magĩkena na itũũra rĩu rĩkĩhoorera, nĩ gũkorũo nĩ mooragĩte Athalia na rũhiũ rwa njora.
24 Jehoashu aarĩ na mĩaka mũgwanja rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki,+ na agĩathana mĩaka 40 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Zibia kuuma Biri-shiba.+ 2 Jehoashu agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova matukũ-inĩ mothe ma Jehoiada ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai.+ 3 Jehoiada akĩmũthuurĩra atumia erĩ, nake agĩtuĩka ithe wa ariũ na aarĩ.
4 Thutha ũcio Jehoashu akĩĩrirĩria na ngoro yake gũthondeka nyũmba ya Jehova.+ 5 Nĩ ũndũ ũcio agĩcokanĩrĩria athĩnjĩri-Ngai na Alawii na akĩmeera atĩrĩ: “Thiĩi matũũra-inĩ ma Juda mũkonganie mbeca kuuma kũrĩ andũ othe a Isiraeli cia gũthondeka nyũmba ya Ngai wanyu+ mwaka o mwaka; na mwagĩrĩirũo gwĩka ũndũ ũcio na ihenya.” No Alawii matiekire ũndũ ũcio na ihenya.+ 6 Mũthamaki agĩgĩta Jehoiada ũcio warĩ mũnene akĩmwĩra atĩrĩ:+ “Nĩ kĩĩ kĩgirĩtie wĩre Alawii marehe kuuma Juda na Jerusalemu igooti rĩrĩa rĩamũre rĩaathanirũo nĩ Musa+ ndungata ya Jehova, igooti rĩamũre rĩa kĩũngano kĩa Isiraeli, nĩ ũndũ wa hema ya Ũira?+ 7 Nĩ gũkorũo ariũ a Athalia,+ mũtumia ũcio mwaganu, nĩ maabunjĩte nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma,+ na makahũthĩra indo ciothe nyamũre cia nyũmba ya Jehova harĩ ngai cia Baali.” 8 Nake mũthamaki agĩathana, na gũgĩthondekwo ithandũkũ+ rĩkĩigwo nja kĩhingo-inĩ kĩa nyũmba ya Jehova.+ 9 Thutha ũcio gũkĩmenyithanio kũndũ guothe thĩinĩ wa Juda na Jerusalemu atĩ andũ marehere Jehova igooti rĩamũre+ rĩrĩa Musa ndungata ya Ngai ũrĩa wa ma aatuĩrĩire Isiraeli werũ-inĩ. 10 Anene othe na andũ othe magĩkena,+ na magĩthiĩ na mbere kũrehe mĩhothi makĩmĩikagia thĩinĩ wa ithandũkũ rĩu nginya rĩkĩiyũra.”*
11 Rĩrĩa rĩothe Alawii maarehaga ithandũkũ rĩu nĩguo rĩneanwo kũrĩ mũthamaki na makona atĩ rĩrĩ na mbeca nyingĩ, mwandĩki wa mũthamaki na mũteithĩrĩria wa mũnene wa athĩnjĩri-Ngai mookaga makonoria ithandũkũ rĩu,+ thutha ũcio makarĩcokia handũ harĩo. Ũguo nĩguo meekaga mũthenya o mũthenya, na magĩcokanĩrĩria mbeca nyingĩ. 12 Nake mũthamaki na Jehoiada maacineanaga kũrĩ arĩa maarũgamagĩrĩra wĩra wa ũtungata wa nyũmba ya Jehova, nao makandĩka aicũhia a mahiga na mabundi a gũthondeka nyũmba ya Jehova,+ o na aruti wĩra a kĩgera na gĩcango nĩguo mathondeke nyũmba ya Jehova. 13 Nao andũ acio maarũgamagĩrĩra wĩra makĩwambĩrĩria, na wĩra ũcio wa kũmĩthondeka ũgĩthiĩ na mbere ũrũgamĩrĩirũo nĩo, na magĩcokereria nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma ũrĩa yagĩrĩire gũkorũo ĩtariĩ na makĩmĩĩkĩra hinya. 14 Rĩrĩa maarĩkirie, magĩtwara mbeca iria ciatigarĩte kũrĩ mũthamaki na kũrĩ Jehoiada, nao magĩcihũthĩra gũthondeka indo cia nyũmba ya Jehova, indo cia ũtungata na cia kũrutĩra magongona na ikombe na indo cia thahabu na cia betha.+ Na nĩ maarutaga magongona ma njino+ nyũmba-inĩ ya Jehova mategũtĩrĩria matukũ-inĩ mothe ma Jehoiada.
15 Rĩrĩa Jehoiada aakũrire na agĩkorũo aiganĩtie mĩaka, agĩkua; aarĩ na mĩaka 130 rĩrĩa aakuire. 16 Nĩ ũndũ ũcio makĩmũthika thĩinĩ wa Itũũra rĩa Daudi hamwe na athamaki,+ tondũ nĩ eekĩte maũndũ mega thĩinĩ wa Isiraeli+ ũhoro-inĩ wĩgiĩ Ngai ũrĩa wa ma na nyũmba Yake.
17 Thutha wa Jehoiada gũkua, anene a Juda magĩthiĩ na makĩinamĩrĩra harĩ mũthamaki, nake mũthamaki akĩmathikĩrĩria. 18 Magĩtiganĩria nyũmba ya Jehova Ngai wa maithe mao ma tene makĩambĩrĩria gũtungatĩra mĩtĩ ya kũhoywo* na mĩhianano, namo marakara ma Ngai magĩũkĩrĩra* Juda na Jerusalemu nĩ ũndũ wa mahĩtia mao. 19 Agĩthiĩ na mbere gũtũma anabii kũrĩ o nĩguo mamacokie kũrĩ Jehova, nao magĩthiĩ na mbere kũmahe mũkaana,* no matiigana gũthikĩrĩria.+
20 Na rĩrĩ, roho wa Ngai ũgĩũka igũrũ rĩa* Zekaria mũrũ wa Jehoiada+ ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai, nake akĩrũgama handũ igũrũ rĩa andũ akĩmeera atĩrĩ: “Ũũ nĩguo Ngai ũrĩa wa ma ekuuga, ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma mwagarare maathani ma Jehova? Mũtikũgaacĩra! Tondũ nĩ mũtiganĩirie Jehova, o nake nĩ ekũmũtiganĩria.’”+ 21 No makĩbanga njama ya kũmũũkĩrĩra+ na mũthamaki akĩmaatha mamũhũũre na mahiga, na magĩka ũguo nja-inĩ ya nyũmba ya Jehova.+ 22 Kwoguo Mũthamaki Jehoashu ndaaririkanire wendo mwĩhokeku ũrĩa ithe* Jehoiada aamuonetie, na akĩũraga mũrũwe, ũrĩa woigire ũũ hĩndĩ ĩyo aakuaga: “Jehova nĩ one ũndũ ũcio na akũherithie.”+
23 Kĩambĩrĩria-inĩ kĩa mwaka* mbũtũ ya Siria ĩkĩambata gũũkĩrĩra Jehoashu na ĩgĩtharĩkĩra Juda na Jerusalemu.+ Ĩgĩcoka ĩkĩniina anene othe+ a andũ, na ĩgĩtaha indo ciao ciothe ĩgĩtwarĩra mũthamaki wa Dameski. 24 Tondũ o na gũtuĩka mbũtũ ĩrĩa yatharĩkagĩra ya Siria yarĩ mbũtũ ya thigari nini, Jehova nĩ aaneanire mbũtũ nene mũno moko-inĩ mao,+ tondũ nĩ maatiganĩirie Jehova Ngai wa maithe mao ma tene; nĩ ũndũ ũcio makĩhingia* ituĩro harĩ Jehoashu. 25 Na rĩrĩa maamwehereire (nĩ gũkorũo maamũtigire agurarĩtio mũno*), ndungata ciake ikĩbanga njama ya kũmũũkĩrĩra tondũ nĩ aaitĩte thakame ya ariũ a* Jehoiada+ ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai. Ciamũũragĩire ũrĩrĩ-inĩ wake.+ Agĩgĩkua na makĩmũthika thĩinĩ wa Itũũra rĩa Daudi,+ no matiamũthikire kũndũ kũrĩa athamaki maathikagwo.+
26 Aya nĩo maabangire njama+ ya kũmũũkĩrĩra: Zabadi mũrũ wa Shimeathu ũrĩa Mũamoni na Jehozabadu mũrũ wa Shimurithu ũrĩa Mũmoabi. 27 Ha ũhoro wĩgiĩ ariũ ake na wĩgiĩ ndũmĩrĩri nyingĩ cia kũmũũkĩrĩra+ na gũthondekwo kwa* nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma,+ maũndũ macio mothe mandĩkĩtwo maandĩko-inĩ ma Ibuku rĩa Athamaki. Na mũrũwe Amazia agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
25 Amazia aarĩ na mĩaka 25 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 29 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Jehoadani wa kuuma Jerusalemu.+ 2 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova, no ti na ngoro yothe. 3 Rĩrĩa ũthamaki warũmire moko-inĩ make, akĩũraga ndungata ciake iria cioragĩte ithe, o ũcio warĩ mũthamaki.+ 4 Ĩndĩ ndooragire ariũ ao, tondũ eekire kũringana na ũrĩa kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa Watho, ibuku-inĩ rĩa Musa, harĩa Jehova aathanĩte atĩrĩ: “Maithe matiagĩrĩire gũkua nĩ ũndũ wa ariũ ao, na ariũ matiagĩrĩire gũkua nĩ ũndũ wa maithe mao; no o mũndũ agĩrĩire gũkua nĩ ũndũ wa mehia make we mwene.”+
5 Na Amazia agĩcokanĩrĩria andũ a Juda akĩmeera marũgame kũringana na nyũmba cia maithe mao, rungu rwa anene a andũ ngiri na rungu rwa anene a andũ igana nĩ ũndũ wa andũ othe a Juda na Benjamini.+ Akĩmandĩkithia kuuma mĩaka 20 gũthiĩ na igũrũ+ na akĩona atĩ maarĩ njamba cia ita 300,000 imenyeretio* cia gũtungata mbũtũ-inĩ, ingĩhota kũhũthĩra itimũ na ngo nene. 6 Makĩria ma ũguo, agĩkombora njamba cia ita irĩ hinya 100,000 kuuma Isiraeli na thogora wa taranda* 100 cia betha. 7 No mũndũ ũmwe wa Ngai ũrĩa wa ma agĩũka kũrĩ we akĩmwĩra ũũ: “Atĩrĩrĩ mũthamaki, ndũkareke mbũtũ ya Isiraeli ĩthiĩ hamwe nawe, nĩ gũkorũo Jehova ndarĩ hamwe na Isiraeli,+ ndarĩ hamwe na mũndũ o wothe wa Efiraimu. 8 Ĩndĩ thiĩ ũrĩ wiki, ũrũe na ũkorũo na ũcamba mbaara-inĩ. Waga gwĩka ũguo, Ngai ũrĩa wa ma ahota gũtũma ũhĩngwo mbere ya thũ, nĩ gũkorũo Ngai nĩ arĩ hinya wa gũteithia+ na wa gũtũma mũndũ ahĩngwo.” 9 Amazia aigua ũguo akĩra mũndũ ũcio wa Ngai ũrĩa wa ma atĩrĩ: “Ĩ nacio taranda 100 iria nengerete thigari cia Isiraeli?” Nake mũndũ ũcio wa Ngai ũrĩa wa ma akĩmũcokeria atĩrĩ: “Jehova arĩ na ũhoti wa gũkũhe nyingĩ gũkĩra icio.”+ 10 Nĩ ũndũ ũcio Amazia akĩrekereria thigari icio ciokĩte kũrĩ we kuuma Efiraimu, agĩciĩra icoke kwao. No rĩrĩ, nĩ ciarakarire mũno nĩ ũndũ wa Juda, kwoguo igĩcoka kwao ciakanĩtwo nĩ marakara.
11 Nake Amazia akĩĩyũmĩrĩria na agĩtongoria thigari ciake magĩthiĩ Mũkuru-inĩ wa Cumbĩ,+ na akĩũraga arũme 10,000 a Seiru.+ 12 Na andũ a Juda makĩnyita andũ 10,000 marĩ muoyo. Magĩkĩmatwara igũrũ rĩa ndũmba ya ihiga na makĩmaikia thĩ kuuma igũrũ rĩa ndũmba ĩyo ya ihiga, na othe makĩbacana magĩtuĩka tũcunjĩ. 13 No andũ amwe harĩ thigari iria Amazia aacokithĩtie itige gũthiĩ nake mbaara-inĩ+ nĩ gũtharĩkĩra maatharĩkagĩra matũũra ma Juda, kuuma Samaria+ o nginya Bethi-horoni;+ magĩkĩũraga andũ 3,000 na magĩtaha indo nyingĩ.
14 No rĩrĩa Amazia aacokire thutha wa kũũraga Aedomu, ookire na ngai cia andũ a Seiru na agĩcihanda ituĩke ngai ciake,+ na akĩambĩrĩria gũcinamĩrĩra na gũcirutĩra ndogo ya magongona. 15 Nĩ ũndũ ũcio Jehova akĩrakario mũno nĩ Amazia, na agĩtũma mũnabii akamwĩre atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ kĩratũma ũrũmĩrĩre ngai cia andũ iria itaahonokirie andũ a cio kuuma guoko-inĩ gwaku?”+ 16 Hĩndĩ ĩyo aamwaragĩria, mũthamaki akĩmwĩra atĩrĩ: “Kaĩ tũgũthuurĩte ũtuĩke mũtaarani wa mũthamaki?+ Kira!+ Ũgũkĩenda makũũrage nĩkĩ?” Hĩndĩ ĩyo mũnabii ũcio agĩtigana nake, no akĩongerera atĩrĩ: “Nĩ njũĩ atĩ Ngai nĩ atuĩte gũkũrehera mwanangĩko, tondũ nĩ wĩkĩte ũguo na nĩ ũregete gũthikĩrĩria ũtaaro wakwa.”+
17 Thutha wa kwaranĩria na ataarani ake, Mũthamaki Amazia wa Juda agĩtũmana ndũmĩrĩri kũrĩ Jehoashu mũrũ wa Jehoahazu mũrũ wa Jehu mũthamaki wa Isiraeli, akĩmwĩra atĩrĩ: “Ũka tũngʼethanĩre mbaara-inĩ.”*+ 18 Nake Mũthamaki Jehoashu wa Isiraeli agĩtũmana ndũmĩrĩri ĩno kũrĩ Mũthamaki Amazia wa Juda: “Ria rĩrĩa rĩrĩ mĩigua kũu Lebanoni nĩ rĩatũmanire ndũmĩrĩri kũrĩ mũtarakwa kũu Lebanoni rĩkiuga, ‘Heana mwarĩ waku atuĩke mũtumia wa mũrũ wakwa.’ No rĩrĩ, nyamũ ya gĩthaka ya Lebanoni ĩkĩhĩtũkĩra hau na ĩkĩrangĩrĩria ria rĩu rĩarĩ na mĩigua. 19 Wee uugĩte ũũ: ‘Atĩrĩrĩ, nĩ hũũrĩte Edomu.’+ Nĩkĩo ngoro yaku ĩgĩĩte na mwĩtĩo, ũkenda kũgoocwo. No rĩrĩ, ikara nyũmba-inĩ yaku mwene.* Nĩ kĩĩ gĩgũtũma wĩrehere thĩna ũcoke ũgwe, na ũtũme Juda ĩgwe hamwe nawe?”
20 No Amazia ndaigana gũthikĩrĩria,+ nĩ gũkorũo ũndũ ũcio woimĩte kũrĩ Ngai ũrĩa wa ma nĩguo amaneane guoko-inĩ gwa thũ,+ tondũ nĩ maarũmĩrĩire ngai cia Edomu.+ 21 Nĩ ũndũ ũcio Mũthamaki Jehoashu wa Isiraeli akĩambata, na we hamwe na Mũthamaki Amazia wa Juda makĩngʼethanĩra mbaara-inĩ kũu Bethi-shemeshi+ ya Juda. 22 Juda ĩkĩhootwo nĩ Isiraeli, nĩ ũndũ ũcio o ũmwe wao akĩũra agĩthiĩ gwake mũciĩ.* 23 Mũthamaki Jehoashu wa Isiraeli agĩkĩnyita Mũthamaki Amazia wa Juda, mũrũ wa Jehoashu mũrũ wa Jehoahazu,* kũu Bethi-shemeshi. Agĩcoka akĩmũtwara Jerusalemu, na agĩthondeka mwanya rũthingo-inĩ rwa Jerusalemu kuuma Kĩhingo-inĩ kĩa Efiraimu+ nginya Kĩhingo-inĩ gĩa Kona,+ mĩkono 400.* 24 Akĩoya thahabu yothe o na betha na indo ciothe iria ciarĩ nyũmba-inĩ ya Ngai ũrĩa wa ma na* Obedi-edomu na iria ciarĩ igĩna-inĩ cia nyũmba ya mũthamaki,+ na akĩnyita andũ mĩgwate. Thutha ũcio agĩcoka Samaria.
25 Amazia+ mũrũ wa Jehoashu mũthamaki wa Juda agĩtũũra mĩaka 15 thutha wa gĩkuũ kĩa Jehoashu+ mũrũ wa Jehoahazu mũthamaki wa Isiraeli.+ 26 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Amazia, kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, atĩrĩrĩ, githĩ ti maandĩke thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Juda na a Isiraeli? 27 Kuuma hĩndĩ ĩrĩa Amazia aagarũrũkire agĩtiga kũrũmĩrĩra Jehova, nĩ maabangire njama+ ya kũmũũkĩrĩra kũu Jerusalemu, nake akĩũra agĩthiĩ Lakishi, no o magĩtũma andũ mamũrũmĩrĩre nginya Lakishi na makĩmũũragĩra kuo. 28 Magĩkĩmũkuua na mbarathi makĩmũcokia, na makĩmũthika hamwe na maithe make ma tene thĩinĩ wa itũũra rĩa Juda.
26 Nao andũ othe a Juda makĩoya Uzia,+ ũrĩa warĩ na mĩaka 16, makĩmũtua mũthamaki ithenya rĩa ithe Amazia.+ 2 Nake agĩaka itũũra rĩa Elothu+ rĩngĩ na akĩrĩcokia Juda thutha wa mũthamaki* kũhurũkio hamwe na maithe make ma tene.+ 3 Uzia+ aarĩ na mĩaka 16 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 52 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Jekolia wa kuuma Jerusalemu.+ 4 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova, o ta ũrĩa ithe Amazia eekĩte.+ 5 Agĩthiĩ na mbere gũcaria Ngai matukũ-inĩ ma Zekaria, ũrĩa wamũrutire gwĩtigĩra Ngai ũrĩa wa ma. Hĩndĩ ĩyo aacaragia Jehova, Ngai ũrĩa ma nĩ aatũmire agaacĩre.+
6 Agĩkiumagara na akĩrũa na Afilisti+ na agĩtũrĩkia rũthingo rwa Gathu,+ rũthingo rwa Jabine,+ na rũthingo rwa Ashidodi.+ Agĩcoka agĩaka matũũra gĩcigo-inĩ kĩa Ashidodi na gatagatĩ-inĩ ka Afilisti. 7 Ngai ũrĩa wa ma agĩthiĩ na mbere kũmũteithia kũrũa na Afilisti, andũ a Arabia+ arĩa maaikaraga Guribaali, na kũrũa na Ameunimu. 8 Aamoni+ makĩambĩrĩria kũrehera Uzia igooti. Ngumo yake ĩgĩtherema o nginya Misiri, nĩ gũkorũo nĩ aagĩire na hinya mũno. 9 Makĩria ma ũguo, Uzia agĩaka nyũmba ndaya na igũrũ+ thĩinĩ wa Jerusalemu hakuhĩ na Kĩhingo gĩa Kona,+ Kĩhingo kĩa Mũkuru,+ na hakuhĩ na Gĩtugĩ, na agĩciĩkĩra hinya. 10 Ningĩ agĩaka nyũmba ndaya na igũrũ+ werũ-inĩ na akĩenja* marima maingĩ ma maĩ (nĩ gũkorũo aarĩ na mahiũ maingĩ); ningĩ agĩka o ta ũguo thĩinĩ wa Shefela na kũndũ kũrĩa kwaraganu. Aarĩ na arĩmi na andũ a kũruta wĩra mĩgũnda-inĩ ya mĩthabibũ kũu irĩma-inĩ na thĩinĩ wa Karimeli, tondũ nĩ eendete ũrĩmi.
11 Ningĩ-rĩ, Uzia agĩkĩgĩa na mbũtũ yehaarĩirie nĩ ũndũ wa mbaara. Maathiaga kũrũa mabangĩtwo na ikundi. Nĩ maatarĩtwo na makandĩkithio+ nĩ Jeieli ũrĩa mwandĩki+ na Maaseia ũrĩa mũnene, rungu rwa wathani wa Hanania, ũmwe wa anene a mũthamaki. 12 Mũigana wothe wa atongoria a nyũmba cia maithe mao arĩa maarũgamagĩrĩra njamba icio cia ita irĩ hinya warĩ 2,600. 13 Thigari iria ciarĩ rungu rwa wathani wao ciarĩ arũme 307,500 mehaarĩirie nĩ ũndũ wa mbaara, mbũtũ ĩrĩ na hinya ya gũteithia mũthamaki kũrũa na thũ.+ 14 Uzia nĩ aaheire mbũtũ ĩyo yothe ngo, matimũ,+ ngũbia, tũgooti twa cuma,+ mota, na mahiga ma kĩgũtha.+ 15 Makĩria ma ũguo, kũu Jerusalemu nĩ aathondekire macini cia mbaara, igĩturũo nĩ mabundi marĩ na ũũgĩ; ciaigirũo nyũmba-inĩ ndaya na igũrũ+ na kona-inĩ cia thingo na nĩ ingĩarathũkirie mĩguĩ na mahiga manene. Nĩ ũndũ ũcio, ngumo yake ĩgĩtherema kũndũ kũraya, nĩ gũkorũo nĩ aateithirio na njĩra nene na akĩgĩa na hinya.
16 No rĩrĩ, rĩrĩa aagĩire na hinya, ngoro yake nĩ yetũũgĩririe nginya akĩĩrehera mwanangĩko, na akĩaga wĩhokeku harĩ Jehova Ngai wake na njĩra ya gũtonya thĩinĩ wa hekarũ ya Jehova nĩguo acine ũbumba kĩgongona-inĩ gĩa gũcinĩra ũbumba.+ 17 O hĩndĩ ĩyo, Azaria ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai na athĩnjĩri-Ngai angĩ 80 a Jehova, arĩa maarĩ na ũcamba, magĩtonya makĩmũrũmĩrĩra. 18 Makĩngʼethera Mũthamaki Uzia makĩmwĩra atĩrĩ: “Ti ũndũ mwagĩrĩru harĩ wee Uzia, gũcinĩra Jehova ũbumba!+ Athĩnjĩri-Ngai no o magĩrĩirũo gũcina ũbumba tondũ o nĩ njiarũa cia Haruni,+ iria ciamũrĩtwo. Ehera handũ harĩa hatheru, tondũ nĩ wagĩte kwĩhokeka na gũtirĩ riri ũkwamũkĩra kuuma kũrĩ Jehova Ngai tondũ wa ũndũ ũcio.”
19 No Uzia, ũrĩa wanyitĩte rũgĩo rwa gũcinĩra ũbumba guoko-inĩ gwake, akĩrakara mũno;+ na hĩndĩ ĩyo aarakarĩire athĩnjĩri-Ngai, mangũ+ magĩtuthũka thiithi-inĩ wake arĩ mbere ya athĩnjĩri-Ngai acio thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova hakuhĩ na kĩgongona gĩa gũcinĩra ũbumba. 20 Rĩrĩa Azaria ũcio mũnene wa athĩnjĩri-Ngai hamwe na athĩnjĩri-Ngai acio angĩ othe maamũrorire, makĩona atĩ nĩ aahũũrĩtwo na mangũ thiithi-inĩ wake! Nĩ ũndũ ũcio makĩmũruta hau na ihenya, nake akĩhanyũka nja, tondũ Jehova nĩ aamũhũũrĩte.
21 Mũthamaki Uzia aatũũrire arĩ na mangũ nginya mũthenya ũrĩa aakuire, na agĩthiĩ na mbere gũikara thĩinĩ wa nyũmba yarĩ handũ mwanya arĩ na mangũ,+ tondũ ndeetĩkĩrĩtio gũthiaga nyũmba-inĩ ya Jehova. Nake Jothamu mũrũ wake nĩwe warũgamagĩrĩra nyũmba ya mũthamaki, agatuĩra andũ a bũrũri ciira.+
22 Na maũndũ macio mangĩ megiĩ Uzia, kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, nĩ maandĩkirũo nĩ mũnabii Isaia+ mũrũ wa Amozu. 23 Thutha ũcio Uzia akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene, na makĩmũthika hamwe na maithe make ma tene, no maamũthikire mũgũnda-inĩ wa gũthikanwo ũrĩa warĩ wa athamaki, nĩ gũkorũo mooigire atĩrĩ: “Arĩ na mangũ.” Na mũrũwe Jothamu+ agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
27 Jothamu+ aarĩ na mĩaka 25 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 16 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Jerusha, mwarĩ wa Zadoku.+ 2 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova, o ta ũrĩa ithe Uzia eekĩte,+ o tiga atĩ we ndaatonyire harĩa hateetĩkĩrĩtio thĩinĩ wa hekarũ ya Jehova.+ No andũ no maathiaga na mbere gwĩka maũndũ moru. 3 Agĩaka kĩhingo kĩa rũgongo kĩa nyũmba ya Jehova,+ na akĩruta wĩra mũnene wa gwaka rũthingo-inĩ rwa Ofeli.+ 4 Ningĩ agĩaka matũũra+ gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Juda,+ na agĩaka kũndũ kũrĩ na ũgitĩri+ na nyũmba ndaya na igũrũ+ kũndũ kũrĩa kwarĩ na mĩtĩ mĩingĩ. 5 Nĩ aarũire mbaara na mũthamaki wa Aamoni+ na mũthia-inĩ akĩmatooria, na kwoguo mwaka ũcio Aamoni makĩmũnengera taranda* 100 cia betha, ngano ithimi 10,000 cia kori,* na 10,000 cia cairi. Aamoni ningĩ nĩ maamũrĩhire o ta cio mwaka wa kerĩ na wa gatatũ.+ 6 Jothamu agĩgĩthiĩ na mbere kũgĩa na hinya, nĩ gũkorũo nĩ aarũmirie* njĩra ciake mbere ya Jehova Ngai wake.
7 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Jothamu, mbaara ciothe iria aarũire na njĩra ciake ciothe, nĩ maandĩke thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Isiraeli na a Juda.+ 8 Aarĩ na mĩaka 25 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 16 thĩinĩ wa Jerusalemu.+ 9 Thutha ũcio Jothamu akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene, na makĩmũthika thĩinĩ wa Itũũra rĩa Daudi.+ Na mũrũwe Ahazu agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.+
28 Ahazu+ aarĩ na mĩaka 20 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 16 thĩinĩ wa Jerusalemu. Ndeekire maũndũ marĩa maagĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova ta ũrĩa Daudi ithe wao wa tene eekĩte.+ 2 Ithenya rĩa ũguo, aarũmĩrĩire njĩra cia athamaki a Isiraeli,+ o na agĩthondeka mĩhianano ya cuma*+ ya ngai cia Baali. 3 Makĩria ma ũguo, nĩ aarutire ndogo ya magongona Mũkuru-inĩ wa Mũrũ wa Hinomu* na agĩcina ariũ ake mwaki-inĩ,+ akĩrũmĩrĩra mĩtugo ĩrĩ magigi ya ndũrĩrĩ+ iria Jehova aaingatĩte ciehere mbere ya Aisiraeli. 4 Ningĩ agĩthiĩ na mbere kũrutĩra magongona na ndogo ya magongona kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru,+ tũrĩma igũrũ, na rungu rwa mũtĩ o wothe mũruru.+
5 Nĩ ũndũ ũcio Jehova Ngai wake akĩmũneana guoko-inĩ kwa mũthamaki wa Siria,+ nao makĩmũhoota na makĩnyita andũ aingĩ mĩgwate makĩmatwara Dameski.+ Ningĩ nĩ aaneanirũo guoko-inĩ kwa mũthamaki wa Isiraeli, ũrĩa wamũreheire njũragano nene. 6 Nĩ gũkorũo Peka+ mũrũ wa Remalia nĩ ooragĩte andũ 120,000 thĩinĩ wa Juda na mũthenya ũmwe, na othe maarĩ andũ marĩ ũcamba, tondũ nĩ maatiganĩirie Jehova Ngai wa maithe mao ma tene.+ 7 Nake Zikiri, Mũefiraimu warĩ njamba ya ita, akĩũraga Maaseia mũrũ wa mũthamaki na Azirikamu, ũrĩa warũgamagĩrĩra nyũmba ya mũthamaki, na Elikana, ũrĩa warĩ wa kerĩ kuuma harĩ mũthamaki. 8 Makĩria ma ũguo, Aisiraeli makĩnyita andũ 200,000 mĩgwate gatagatĩ-inĩ ka ariũ a ithe wao—atumia, anake, na airĩtu; ningĩ magĩtaha indo nyingĩ, na indo icio maatahire magĩcitwara Samaria.+
9 No kũu nĩ kwarĩ na mũnabii wa Jehova wetagwo Odedi. Nake agĩthiĩ mbere ya mbũtũ ĩyo yokaga Samaria akĩmeera ũũ: “Atĩrĩrĩ, Jehova Ngai wa maithe manyu ma tene aneanĩte Juda guoko-inĩ kwanyu tondũ nĩ arakarĩtio nĩo,+ na inyuĩ mũmoragĩte mũrĩ na marakara, namo magakinya o nginya igũrũ. 10 Na rĩu mũrenda gũtua andũ a Juda na Jerusalemu ndungata cianyu cia arũme na cia atumia.+ No rĩrĩ, githĩ o na inyuĩ mũtirĩ na mahĩtia mbere ya Jehova Ngai wanyu? 11 Rĩu-rĩ, thikĩrĩriai na mũcokie andũ acio mũnyitĩte mĩgwate gatagatĩ-inĩ ka ariũ a ithe wanyu, tondũ marakara mahiũ ma Jehova nĩ mamũũkĩrĩire.”
12 Hĩndĩ ĩyo anene amwe a Aefiraimu, Azaria mũrũ wa Jehohanani, Berekia mũrũ wa Meshilemothu, Jehizikia mũrũ wa Shalumu, na Amasa mũrũ wa Hadilai, makĩngʼethera andũ arĩa maaingĩraga moimĩte mbaara-inĩ, 13 makĩmeera atĩrĩ: “Mũtikaingĩrie mĩgwate ĩyo gũkũ, tondũ ũndũ ũcio nĩ ũgũtũma tũkorũo na mahĩtia mbere ya Jehova. Ũndũ ũrĩa mũrenda gwĩka ũkuongerera mehia maitũ na mahĩtia maitũ, nĩ gũkorũo o na rĩu mahĩtia maitũ nĩ maingĩ na marakara mahiũ nĩ mokĩrĩire Isiraeli.” 14 Nĩ ũndũ ũcio thigari icio ciarĩ na matharaita ikĩneana mĩgwate ĩyo na indo iria ciatahĩtwo+ kũrĩ anene na kũrĩ kĩũngano gĩothe. 15 Nao arũme arĩa maathuurĩtwo makagwetwo na rĩĩtwa makĩarahũka na makĩoya mĩgwate ĩyo, nao arĩa othe maarĩ njaga gatagatĩ-inĩ kao makĩmahe nguo kuuma harĩ indo iria ciatahĩtwo. Magĩkĩmahumba na makĩmahe iratũ, irio na kĩndũ gĩa kũnyua, na maguta ma kwĩhaka. Ningĩ arĩa mataarĩ na hinya makĩmakuua na ndigiri makĩmatwara kũrĩ ariũ a ithe wao kũu Jeriko, itũũra rĩa mĩtĩ ya mĩkĩndũ. Thutha ũcio magĩcoka Samaria.
16 Ihinda-inĩ rĩu, Mũthamaki Ahazu akĩhoya athamaki a Ashuri ũteithio.+ 17 Na o rĩngĩ Aedomu magĩũkĩrĩra na magĩtharĩkĩra Juda o na makĩnyita andũ mĩgwate. 18 O nao Afilisti+ magĩtharĩkĩra matũũra ma Shefela+ na Negebu kũu Juda na magĩtaha Bethi-shemeshi,+ Aijaloni,+ Gederothu, Soko na taũni iria ciamĩthiũrũrũkĩirie, Timina+ na taũni iria ciamĩthiũrũrũkĩirie, na Gimizo na taũni iria ciamĩthiũrũrũkĩirie; na magĩikara kuo. 19 Jehova agĩconorithia andũ a Juda nĩ ũndũ wa Mũthamaki Ahazu wa Isiraeli, tondũ nĩ aarekereirie andũ a Juda makarema, ũndũ ũcio ũgĩtũma mage kwĩhokeka harĩ Jehova na njĩra nene.
20 Mũthia-inĩ Mũthamaki Tiligathu-pilineseru+ wa Ashuri agĩthiĩ kũmũũkĩrĩra na agĩtũma agĩe na mĩtangĩko+ ithenya rĩa kũmwĩkĩra hinya. 21 Nĩ gũkorũo Ahazu nĩ ooete indo ciothe cia nyũmba ya Jehova na nyũmba ya mũthamaki+ na nyũmba cia anene agacineana irĩ kĩheo kũrĩ mũthamaki wa Ashuri; no ũndũ ũcio ndwamũteithirie. 22 Na ihinda-inĩ rĩu aarĩ na mĩtangĩko, Mũthamaki Ahazu eekire maũndũ matarĩ ma wĩhokeku harĩ Jehova o na makĩria. 23 Akĩambĩrĩria kũrutĩra ngai cia Dameski+ magongona, o icio ciamũhootete,+ na agĩthiĩ na mbere kuuga ũũ: “Tondũ ngai cia athamaki a Siria nĩ iramateithia, nĩ ngũcirutĩra magongona nĩguo cindeithie.”+ No igĩtũma we hamwe na andũ othe a Isiraeli mahĩngĩke. 24 Makĩria ma ũguo, Ahazu agĩcokanĩrĩria indo cia nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma; agĩcoka agĩtinangia indo cia nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma tũcunjĩ,+ akĩhinga mĩrango ya nyũmba ya Jehova,+ na agĩĩthondekera igongona kona-inĩ ciothe cia Jerusalemu. 25 Na matũũra-inĩ mothe ma Juda, agĩthondeka kũndũ gũtũũgĩru gwa kũrutĩra ngai ingĩ ndogo ya magongona,+ na akĩrakaria Jehova Ngai wa maithe make ma tene.
26 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ mamwĩgiĩ, maũndũ mothe marĩa eekire kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, nĩ maandĩke thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Juda na a Isiraeli.+ 27 Thutha ũcio Ahazu akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene, na makĩmũthika thĩinĩ wa itũũra rĩa Jerusalemu, nĩ gũkorũo matiamũtwarire kũndũ kũrĩa athamaki a Isiraeli maathikagwo.+ Na mũrũwe Hezekia agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
29 Hezekia+ aatuĩkire mũthamaki arĩ na mĩaka 25, na agĩathana mĩaka 29 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nyina eetagwo Abija, mwarĩ wa Zekaria.+ 2 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova,+ o ta ũrĩa Daudi ithe wao wa tene eekĩte.+ 3 Mwaka wa mbere wa wathani wake, mweri-inĩ wa mbere, nĩ aahingũrire mĩrango ya nyũmba ya Jehova na akĩmĩthondeka.+ 4 Agĩcoka akĩrehe athĩnjĩri-Ngai na Alawii na akĩmacokanĩrĩria handũ nja mwena wa irathĩro. 5 Akĩmeera atĩrĩ: “Thikĩrĩriai inyuĩ Alawii. Rĩu-rĩ, mwĩtheriei+ na mũtherie nyũmba ya Jehova Ngai wa maithe manyu ma tene, na mweherie kĩrĩa gĩtarĩ gĩtheru kuuma handũ harĩa hatheru.+ 6 Nĩ gũkorũo maithe maitũ makoretwo matarĩ ehokeku na nĩ mekĩte maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova Ngai witũ.+ Nĩ maamũtiganĩirie na makĩhũgũra mothiũ mao kuuma harĩ gĩikaro kĩrĩa kĩamũre kĩa Jehova na makĩmũhũgũrĩra mĩgongo yao.+ 7 Ningĩ nĩ maahingire mĩrango ya gĩthaku+ na makĩhoria matawa.+ Nĩ maatigire gũcina ũbumba+ na kũrutĩra Ngai wa Isiraeli magongona ma njino+ handũ harĩa hatheru. 8 Nĩ ũndũ ũcio, marakara ma Jehova magĩũkĩrĩra Juda na Jerusalemu,+ nake agĩtũma matuĩke kĩndũ gĩa kũguoyohia na gĩa kũmakania o na kĩndũ gĩa kũhuuhĩrũo mĩrũri,* o ta ũrĩa mũreyonera na maitho manyu.+ 9 Nĩkĩo maithe maitũ ma tene mooragirũo na rũhiũ rwa njora,+ nao ariũ aitũ, aarĩ aitũ, na atumia aitũ magĩtahwo.+ 10 Rĩu ngoro yakwa nĩ ĩrerirĩria gũthondeka kĩrĩkanĩro hamwe na Jehova Ngai wa Isiraeli,+ nĩguo marakara make mahiũ matweherere. 11 Atĩrĩrĩ inyuĩ ariũ akwa, rĩrĩ tirĩo ihinda rĩa kũhũthĩrĩria maũndũ,* tondũ Jehova nĩ amũthuurĩte mũrũgame mbere yake, nĩguo mũtungatage mũrĩ ndungata ciake,+ na mũmũrutagĩre ndogo ya magongona.”+
12 Hĩndĩ ĩyo Alawii makĩarahũka: kuuma harĩ Akohathu,+ Mahathu mũrũ wa Amasai na Joeli mũrũ wa Azaria; kuuma harĩ Amerari,+ Kishu mũrũ wa Abudi, na Azaria mũrũ wa Jehaleleli; kuuma harĩ Agerishoni,+ Joa mũrũ wa Zima na Edeni mũrũ wa Joa; 13 kuuma harĩ ariũ a Elizafani, Shimuri na Jeueli; kuuma harĩ ariũ a Asafu,+ Zekaria na Matania; 14 kuuma harĩ ariũ a Hemani,+ Jehieli na Shimei; kuuma harĩ ariũ a Jeduthuni,+ Shemaia na Uzieli. 15 Thutha ũcio magĩcokanĩrĩria ariũ a ithe wao hamwe na magĩĩtheria na magĩũka, o ta ũrĩa mũthamaki aathanĩte kũringana na ciugo cia Jehova, nĩguo matherie nyũmba ya Jehova.+ 16 Nao athĩnjĩri-Ngai magĩtonya nyũmba ya Jehova nĩguo mamĩtherie na makĩruta gĩko gĩothe kĩrĩa kĩarĩ hekarũ-inĩ ya Jehova magĩgĩtwara nja+ ya nyũmba ya Jehova. Thutha ũcio Alawii magĩkĩoya magĩgĩtwara nja Mũkuru-inĩ wa Kidironi.+ 17 Kwoguo makĩambĩrĩria gũtheria mũthenya wa mbere wa mweri wa mbere, na mũthenya wa kanana wa mweri ũcio magĩkinya gĩthaku-inĩ kĩa Jehova.+ Maatheririe nyũmba ya Jehova na thikũ inyanya, na mũthenya wa 16 wa mweri wa mbere makĩrĩkia.
18 Thutha ũcio magĩtonya harĩ mũthamaki Hezekia makĩmwĩra atĩrĩ: “Nĩ tũtheretie nyũmba ya Jehova yothe, kĩgongona gĩa kũrutĩra magongona ma njino+ na indo ciakĩo ciothe,+ o na metha ya mĩgate ya kũiganĩrĩrũo*+ na indo ciayo ciothe. 19 Na indo ciothe iria mũthamaki Ahazu eeheririe hĩndĩ ya wathani wake rĩrĩa eekire maũndũ matarĩ ma wĩhokeku,+ nĩ tũcihaarĩirie na tũgacitheria,+ na irĩ mbere ya kĩgongona kĩa Jehova.”
20 Nake Mũthamaki Hezekia agĩũkĩra tene na agĩcokanĩrĩria anene a itũũra, nao makĩambata magĩthiĩ nyũmba-inĩ ya Jehova. 21 Makĩrehe ndegwa mũgwanja, ndũrũme mũgwanja, tũtũrũme mũgwanja, na thenge mũgwanja irĩ igongona rĩa mehia nĩ ũndũ wa ũthamaki ũcio, nĩ ũndũ wa handũ harĩa hatheru, na nĩ ũndũ wa Juda.+ Nake akĩra athĩnjĩri-Ngai, o acio maarĩ njiarũa cia Haruni, macirutĩre kĩgongona-inĩ kĩa Jehova. 22 Nao magĩthĩnja ngʼombe icio,+ na athĩnjĩri-Ngai makĩoya thakame makĩminjaminjĩria kĩgongona;+ magĩcoka magĩthĩnja ndũrũme icio na makĩminjaminjĩria kĩgongona thakame ĩyo, na magĩthĩnja tũtũrũme tũu na makĩminjaminjĩria kĩgongona thakame ĩyo. 23 Magĩcoka makĩrehe thenge icio cia igongona rĩa mehia mbere ya mũthamaki na kĩũngano na magĩcigĩrĩra moko. 24 Nao athĩnjĩri-Ngai magĩcithĩnja na makĩruta igongona rĩa mehia igũrũ rĩa kĩgongona makĩhũthĩra thakame yacio, nĩguo mahumbĩre mehia ma andũ othe a Isiraeli, tondũ mũthamaki ooigĩte atĩ igongona rĩa njino na igongona rĩa mehia rĩagĩrĩire gũkorũo rĩrĩ rĩa andũ othe a Isiraeli.
25 Ihinda-inĩ rĩu, nĩ aaigĩte Alawii nyũmba-inĩ ya Jehova manyitĩte thani iria ihũũrithanagio, inanda cia ndigi, na inanda cia mũgeeto,+ kũringana na rĩathani rĩa Daudi+ na rĩa Gadi+ ũrĩa woonagĩra mũthamaki cioneki na rĩa Nathani+ ũrĩa mũnabii, nĩ gũkorũo rĩathani rĩu rĩoimĩte kũrĩ Jehova kũgerera harĩ anabii ake. 26 Kwoguo Alawii maarũgamĩte manyitĩte indo cia ũini cia Daudi, nao athĩnjĩri-Ngai maarĩ na tũrumbeta.+
27 Hezekia agĩcoka agĩathana atĩ igongona rĩa njino rĩrutĩrũo igũrũ rĩa kĩgongona.+ Rĩrĩa igongona rĩa njino rĩambĩrĩirie, rwĩmbo rwa Jehova rũkĩambĩrĩria na tũrumbeta tũkĩambĩrĩria kũhuuhwo, kũringana na ũtongoria wa indo cia ũini cia Mũthamaki Daudi wa Isiraeli. 28 Nakĩo kĩũngano gĩothe gĩkĩinamĩrĩra hĩndĩ ĩyo rwĩmbo rwainagwo na tũrumbeta tũkagamba—maũndũ macio mothe maathiire na mbere nginya igongona rĩu rĩa njino rĩkĩrĩka. 29 Rĩrĩa maarĩkirie kũruta igongona, mũthamaki na arĩa othe maarĩ hamwe nake makĩinamĩrĩra na magĩturumithia mĩtwe yao thĩ. 30 Hĩndĩ ĩyo Mũthamaki Hezekia na anene makĩra Alawii magooce Jehova na ciugo cia Daudi+ na cia Asafu+ ũrĩa muoni cioneki. Nĩ ũndũ ũcio, makĩgooca makenete mũno na makĩinamĩrĩra na magĩturumithia mĩtwe yao thĩ.
31 Hezekia agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Rĩu tondũ nĩ mwamũrĩtwo* nĩ ũndũ wa Jehova, ũkai na mũrehe magongona na magongona ma gũcokia ngatho thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova.” Nĩ ũndũ ũcio, kĩũngano gĩkĩambĩrĩria kũrehe magongona na magongona ma gũcokia ngatho, na mũndũ o wothe warĩ na ngoro ĩyendeire akĩrehe magongona ma njino.+ 32 Mũigana wa magongona ma njino marĩa kĩũngano kĩarehire warĩ ngʼombe 70, ndũrũme 100, tũtũrũme 200—icio ciothe irĩ igongona rĩa njino kũrĩ Jehova+— 33 na magongona mamũre maarĩ ngʼombe 600 na ngʼondu 3,000. 34 No gũtiarĩ na athĩnjĩri-Ngai a kũigana kũruta njũũa cia nyamũ cia magongona macio mothe ma njino, kwoguo ariũ a ithe wao Alawii makĩmateithĩrĩria+ nginya rĩrĩa wĩra ũcio warĩkire na nginya rĩrĩa athĩnjĩri-Ngai meetheririe,+ nĩ gũkorũo Alawii nĩ maarũmbũyagia mũno* ũhoro wa gwĩtheria gũkĩra athĩnjĩri-Ngai. 35 Ningĩ nĩ kwarĩ na magongona maingĩ ma njino,+ o hamwe na icunjĩ cia maguta cia magongona ma ũiguano+ na magongona ma ndibei ma magongona ma njino.+ Kwoguo ũtungata wa nyũmba ya Jehova ũgĩcokio.* 36 Nĩ ũndũ ũcio, Hezekia o hamwe na andũ othe magĩkena mũno tondũ wa ũndũ ũrĩa Ngai wa ma eekĩte nĩ ũndũ wa andũ,+ nĩ gũkorũo maũndũ macio mothe meekĩkĩte na ihenya mũno.
30 Na rĩrĩ, Hezekia nĩ aatũmanĩire andũ othe a Isiraeli+ na Juda, o na akĩandĩkĩra andũ a Efiraimu na Manase marũa,+ nĩguo moke nyũmba-inĩ ya Jehova kũu Jerusalemu makũngũĩre Pasaka ya Jehova Ngai wa Isiraeli.+ 2 No rĩrĩ, mũthamaki, anene ake, na kĩũngano gĩothe kũu Jerusalemu magĩtua itua rĩa gũkũngũĩra Pasaka mweri-inĩ wa kerĩ,+ 3 tondũ matiahotete kũmĩkũngũĩra ihinda rĩrĩa yakũngũyagĩrũo,+ tondũ gũtiarĩ na athĩnjĩri-Ngai a kũigana arĩa meetheretie+ nao andũ matiagomanĩte kũu Jerusalemu. 4 Mũbango ũcio ũkĩoneka ũrĩ mwega maitho-inĩ ma mũthamaki na kĩũngano kĩu gĩothe. 5 Nĩ ũndũ ũcio magĩtua itua rĩa kũmenyithania kũndũ guothe thĩinĩ wa Isiraeli, kuuma Biri-shiba nginya Dani,+ atĩ andũ nĩ maagĩrĩirũo gũka gũkũngũĩra Pasaka ya Jehova Ngai wa Isiraeli kũu Jerusalemu, tondũ marĩ gĩkundi matiamĩkũngũĩire kũringana na ũrĩa kwandĩkĩtwo.+
6 Nao andũ a gũtwara marũa* magĩgĩthiĩ kũndũ guothe thĩinĩ wa Isiraeli na Juda makuuĩte marũa kuuma kũrĩ mũthamaki na anene ake, o ta ũrĩa mũthamaki aathanĩte, akoiga atĩrĩ: “Inyuĩ andũ a Isiraeli, cokererai Jehova Ngai wa Iburahimu, Isaaka, na Isiraeli, nĩgetha nake acokerere matigari marĩa meetharire kuuma guoko-inĩ kwa athamaki a Ashuri.+ 7 Mũtikahaane ta maithe manyu ma tene na ariũ a ithe wanyu arĩa maagire kwĩhokeka harĩ Jehova Ngai wa maithe mao ma tene, nake agĩtũma matuĩke kĩndũ gĩa kũguoyohia, o ta ũrĩa mũrona.+ 8 Mũtigakĩũmie ngoro ta maithe manyu ma tene.+ Mwĩnyihĩriei Jehova na mũũke handũ hake harĩa hatheru+ harĩa amũrĩte tene na tene na mũtungatĩre Jehova Ngai wanyu, nĩgetha marakara make mahiũ mamweherere.+ 9 Nĩ gũkorũo mwacokerera Jehova, ariũ a ithe wanyu na ariũ anyu nĩ mekũiguĩrũo tha nĩ arĩa mamanyitĩte mĩgwate+ na metĩkĩrio gũcoka bũrũri-inĩ ũyũ,+ tondũ Jehova Ngai wanyu nĩ mũcayanĩri* na mũigua tha,+ na ndakaahũgũra ũthiũ wake kuuma harĩ inyuĩ mwamũcokerera.”+
10 Nĩ ũndũ ũcio, andũ acio a gũtwara marũa* magĩthiĩ kuuma itũũra rĩmwe nginya rĩrĩa rĩngĩ kũndũ guothe thĩinĩ wa bũrũri wa Efiraimu na Manase,+ nginya Zebuluni, no andũ nĩ maamathekagĩrĩra na makamanyũrũria.+ 11 O na kũrĩ ũguo, andũ amwe kuuma Asheri, Manase, na Zebuluni nĩ meenyihirie na magĩthiĩ Jerusalemu.+ 12 Ningĩ guoko kwa Ngai ũrĩa wa ma kwarĩ igũrũ rĩa Juda nĩguo magĩe na ũrũmwe* nĩgetha mahingie ũndũ ũrĩa mũthamaki na anene maathanĩte kũringana na kiugo kĩa Jehova.
13 Andũ kĩrĩndĩ kĩnene nĩ maagomanire kũu Jerusalemu mweri-inĩ wa kerĩ+ nĩguo makũngũĩre Gĩathĩ kĩa Mĩgate Ĩtarĩ Mĩimbie;+ kĩarĩ kĩũngano kĩnene mũno. 14 Magĩũkĩra na makĩeheria igongona iria ciarĩ kũu Jerusalemu,+ na makĩeheria igongona ciothe cia gũcinĩra ũbumba+ magĩciikia Mũkuru-inĩ wa Kidironi. 15 Magĩcoka magĩthĩnja igongona rĩa Pasaka mũthenya wa 14 wa mweri wa kerĩ. Nao athĩnjĩri-Ngai na Alawii makĩigua maconokete, nĩ ũndũ ũcio magĩĩtheria na makĩrehe magongona ma njino nyũmba-inĩ ya Jehova. 16 Magĩkĩrũgama harĩa maarũgamaga, kũringana na Watho wa Musa mũndũ wa Ngai ũrĩa wa ma; athĩnjĩri-Ngai magĩcoka makĩminjaminjia thakame+ ĩrĩa maamũkĩrĩte kuuma guoko-inĩ kwa Alawii. 17 Kwarĩ na andũ aingĩ kĩũngano-inĩ kĩu arĩa mateetheretie, na Alawii nĩo maaheetwo wĩra wa gũthĩnja magongona ma Pasaka nĩ ũndũ wa arĩa othe mateetheretie,+ nĩguo mamũrĩrũo Jehova. 18 Nĩ gũkorũo andũ aingĩ, makĩria arĩa mooimĩte Efiraimu, Manase,+ Isakaru, na Zebuluni, matietheretie, ĩndĩ no maarĩire Pasaka, mũgarũ na ũrĩa kwandĩkĩtwo. No Hezekia akĩmahoera akiuga atĩrĩ: “Jehova, o ũcio ũkoragwo arĩ mwega,+ arorekera 19 mũndũ o wothe ũhaarĩirie ngoro yake gũcaria Ngai ũrĩa wa ma,+ Jehova, Ngai wa maithe make ma tene, o na gũtuĩka ndatheretio kũringana na gĩthimi kĩa ũtheru.”+ 20 Nake Jehova agĩthikĩrĩria Hezekia na akĩohera* andũ acio.
21 Nĩ ũndũ ũcio Aisiraeli arĩa maarĩ Jerusalemu magĩkũngũĩra Gĩathĩ kĩa Mĩgate Ĩtarĩ Mĩimbie+ thikũ mũgwanja marĩ na gĩkeno kĩnene,+ nao Alawii na athĩnjĩri-Ngai nĩ maagoocaga Jehova mũthenya o mũthenya, makĩhũũragĩra Jehova inanda ciao na mũgambo mũnene.+ 22 Makĩria ma ũguo, Hezekia akĩarĩria Alawii othe arĩa maatungatagĩra Jehova marĩ na ũũgĩ na akĩmekĩra ngoro.* Na ihinda-inĩ rĩothe rĩa gĩathĩ thikũ mũgwanja makĩrĩa,+ makĩrutaga magongona ma ũiguano+ na magacokeria Jehova ngatho, o we Ngai wa maithe mao ma tene.
23 Thutha ũcio kĩũngano gĩothe gĩgĩtua itua rĩa gũkũngũĩra gĩathĩ kĩu thikũ ingĩ mũgwanja, nĩ ũndũ ũcio magĩkũngũĩra thikũ ingĩ mũgwanja marĩ na gĩkeno.+ 24 Na Mũthamaki Hezekia wa Juda akĩruta ndegwa 1,000 na ngʼondu 7,000 nĩ ũndũ wa kĩũngano kĩu, nao anene makĩruta ndegwa 1,000 na ngʼondu 10,000 nĩ ũndũ wa kĩũngano kĩu;+ na athĩnjĩri-Ngai aingĩ nĩ meetheragia.+ 25 Na rĩrĩ, kĩũngano gĩothe kĩa Juda, athĩnjĩri-Ngai, Alawii, kĩũngano gĩothe kĩrĩa kĩoimĩte Isiraeli,+ o hamwe na andũ a kũngĩ+ arĩa mooimĩte bũrũri wa Isiraeli na arĩa maaikaraga Juda, magĩthiĩ na mbere gũkena. 26 Na kwarĩ na gĩkeno kĩnene Jerusalemu, tondũ kuuma matukũ-inĩ ma Suleimani mũrũ wa Daudi mũthamaki wa Isiraeli, ũndũ ta ũcio ndwekĩkĩte thĩinĩ wa Jerusalemu.+ 27 Mũthia-inĩ athĩnjĩri-Ngai Alawii makĩrũgama na makĩrathima andũ acio;+ nake Ngai akĩigua mũgambo wao, na mahoya mao magĩkinya igũrũ, gĩikaro gĩake gĩtheru.
31 Rĩrĩa maarĩkirie maũndũ macio mothe, Aisiraeli othe arĩa maarĩ kuo magĩthiĩ matũũra-inĩ ma Juda, na makĩhehenja itugĩ cia kũhoywo,+ magĩtemenga mĩtĩ ya kũhoywo,*+ na makĩmomora kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru+ na igongona+ iria ciarĩ kũndũ guothe thĩinĩ wa Juda na Benjamini, o hamwe na Efiraimu na Manase,+ nginya magĩciananga biũ, thutha ũcio Aisiraeli othe magĩcoka matũũra-inĩ mao, o mũndũ igai-inĩ rĩake.
2 Nake Hezekia akĩamũra athĩnjĩri-Ngai ikundi-inĩ ciao+ na Alawii ikundi-inĩ ciao,+ o ũmwe wa athĩnjĩri-Ngai na Alawii nĩ ũndũ wa ũtungata wao,+ nĩ ũndũ wa magongona ma njino na magongona ma ũiguano, nĩguo matungatage magĩcokagia ngatho na kũgooca marĩ ihingo-inĩ cia nja* cia Jehova.+ 3 Indo imwe cia mũthamaki ikĩneanwo nĩ ũndũ wa magongona ma njino,+ o hamwe na magongona ma rũcinĩ na ma hwaĩ-inĩ,+ o na magongona ma njino ma Thabatũ,+ tũrũgamo twa mweri,+ na ciathĩ,+ kũringana na ũrĩa kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa Watho wa Jehova.
4 Makĩria ma ũguo, agĩatha andũ arĩa maaikaraga Jerusalemu maheage athĩnjĩri-Ngai na Alawii gĩcunjĩ kĩrĩa maagĩrĩire kũheo,+ nĩgetha mahotage kũrũmĩrĩra biũ* watho wa Jehova. 5 Rĩrĩa watho ũcio waheanirũo, o hĩndĩ ĩyo Aisiraeli makĩruta mũigana mũnene wa maciaro ma mbere ma ngano, ndibei njerũ,* maguta,+ na ũũkĩ, o na maciaro mothe ma mũgũnda;+ maarehire mũigana mũnene wa gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩa indo ciothe.+ 6 Na andũ a Isiraeli na Juda arĩa maaikaraga matũũra-inĩ ma Juda o nao makĩrehe gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩa ngʼombe na ngʼondu na gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩa indo theru+ iria ciaamũrĩirũo Jehova Ngai wao. Magĩcirehe na magĩciiga irĩ hĩba nyingĩ. 7 Mweri-inĩ wa gatatũ+ makĩambĩrĩria kũiga mĩhothi yao ĩrĩ hĩba; na mweri-inĩ wa mũgwanja+ makĩrĩkia. 8 Rĩrĩa Hezekia na anene mookire na makĩona hĩba icio, makĩgooca Jehova na makĩrathima andũ ake Isiraeli.
9 Hezekia akĩũria athĩnjĩri-Ngai na Alawii ũhoro wa hĩba icio, 10 nake Azaria mũnene wa athĩnjĩri-Ngai wa nyũmba ya Zadoku akĩmwĩra atĩrĩ: “Kuuma rĩrĩa maambĩrĩirie kũrehe mĩhothi thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova,+ andũ makoretwo makĩrĩa makahũna na kũrĩ o na indo nyingĩ itigarĩte, tondũ Jehova nĩ arathimĩte andũ ake, na indo ici nyingĩ igatigara.”+
11 Nake Hezekia akĩmeera mahaarĩrie rumu cia kũiga indo*+ nyũmba-inĩ ya Jehova, nao magĩcihaarĩria. 12 Magĩthiĩ na mbere kũrehe mĩhothi marĩ na wĩhokeku, icunjĩ cia ikũmi,+ na indo nyamũre; Konania ũrĩa warĩ Mũlawii agĩtuwo mũrũgamĩrĩri wa indo icio ciothe, na mũrũ wa ithe Shimei aarĩ wa kerĩ. 13 Jehieli, Azazia, Nahathu, Asaheli, Jerimothu, Jozabadu, Elieli, Isimakia, Mahathu, na Benaia maarĩ anene a gũteithĩrĩria Konania na mũrũ wa ithe Shimei, kũringana na watho wa Mũthamaki Hezekia, nake Azaria aarĩ mũrũgamĩrĩri wa nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma. 14 Na Kore mũrũ wa Imuna, Mũlawii ũrĩa warĩ mũrangĩri wa kĩhingo mwena wa irathĩro,+ nĩwe warũgamagĩrĩra magongona ma kwĩyendera+ ma Ngai ũrĩa wa ma, na akĩgaĩra andũ mĩhothi ĩrĩa yarutĩirũo Jehova+ o hamwe na indo iria theru mũno.+ 15 Na rungu rwa ũtongoria wake kwarĩ Edeni, Miniamini, Jeshua, Shemaia, Amaria, na Shekania, matũũra-inĩ ma athĩnjĩri-Ngai,+ wĩra-inĩ ũrĩa meehokeirũo, nĩguo magaĩre ariũ a ithe wao marĩ na ũigananĩru ikundi-inĩ ciao,+ ũrĩa mũnene na ũrĩa mũnini o ũndũ ũmwe. 16 Ũndũ ũcio warĩ hamwe na kũgaĩra arũme a kuuma mĩaka ĩtatũ gũthiĩ na igũrũ arĩa maandĩkithĩtio kũringana na ndĩra ciao, arĩa mookaga o mũthenya gũtungata nyũmba-inĩ ya Jehova na kũhingia mawĩra ma ikundi ciao.
17 Athĩnjĩri-Ngai maandĩkithĩtio na ndĩra ciao kũringana na nyũmba cia maithe mao,+ o ta ũrĩa kwarĩ harĩ Alawii arĩa maarĩ na mĩaka 20 gũthiĩ na igũrũ,+ kũringana na mawĩra ma ikundi ciao.+ 18 Arĩa maandĩkithĩtio na ndĩra nĩ hamwe na ciana ciao ciothe, atumia ao, ariũ ao, na aarĩ ao, kĩũngano kĩao gĩothe—nĩ gũkorũo nĩ maaikarire metheretie nĩ ũndũ wa ũndũ ũrĩa mũtheru tondũ wa wĩra ũrĩa meehokeirũo— 19 o hamwe na njiarũa cia Haruni, athĩnjĩri-Ngai arĩa maaikaraga mĩgũnda-inĩ ya kũrĩithio ĩrĩa yarigicĩirie matũũra mao.+ Thĩinĩ wa matũũra mothe, andũ nĩ maathuurĩtwo makagwetwo na rĩĩtwa nĩguo maheage arũme othe gatagatĩ-inĩ ka athĩnjĩri-Ngai rwĩga rwao, o na mũndũ wothe watarĩtwo harĩ ndĩra cia Alawii.
20 Hezekia eekire ũguo kũndũ guothe thĩinĩ wa Juda, na agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ mega na marĩa magĩrĩire na ma kwĩhokeka mbere ya Jehova Ngai wake. 21 Na wĩra o wothe ũrĩa aarutire wa gũcaria Ngai wake, ũkorũo wakonainie na ũtungata wa nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma+ kana na Watho na rĩathani, aaũrutire na ngoro yothe, na akĩgaacĩra.
32 Thutha wa maũndũ macio, na thutha wa ciĩko icio cia wĩhokeku,+ Mũthamaki Senakeribu wa Ashuri agĩũka na agĩtharĩkĩra Juda. Akĩrigicĩria matũũra marĩa maarĩ na ũgitĩri, arĩ na muoroto wa gũtonya kuo nĩguo amatahe.+
2 Rĩrĩa Hezekia oonire atĩ Senakeribu nĩ ookĩte na aarĩ na muoroto wa kũrũa na Jerusalemu, 3 akĩaranĩria na anene ake o hamwe na njamba ciake cia ita, na thutha ũcio agĩtua itua rĩa kũhingĩrĩria maĩ ma matherũkĩro marĩa maarĩ nja ya itũũra rĩu,+ nao makĩmũnyita mbaru. 4 Andũ aingĩ makĩũngana hamwe, na makĩhingĩrĩria matherũkĩro mothe na karũũĩ karĩa gaathereraga kagereire bũrũri-inĩ ũcio, makiuga atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ kĩngĩgĩtũma Mũthamaki wa Ashuri oke akore maĩ maingĩ?”
5 Makĩria ma ũguo, akĩĩhotora gwaka rĩngĩ rũthingo ruothe rũrĩa rwagwĩte na agĩaka nyũmba ndaya na igũrũ rũthingo-inĩ rũu, na agĩthondeka rũthingo rũngĩ nja. Ningĩ nĩ aathondekire Karĩma*+ ka Itũũra rĩa Daudi na agĩthondeka mũigana mũnene wa matharaita na ngo. 6 Agĩcoka akĩamũra anene a mbũtũ igũrũ rĩa andũ na akĩmacokanĩrĩria kĩhaaro-inĩ kĩa mũingĩ kĩrĩa kĩarĩ kĩhingo-inĩ gĩa itũũra na akĩmekĩra ngoro,* akĩmeera atĩrĩ: 7 “Gĩai na ũmĩrĩru na mũgĩe na hinya. Mũtigetigĩre kana mũmake nĩ ũndũ wa mũthamaki wa Ashuri+ na kĩrĩndĩ gĩothe kĩrĩa kĩrĩ hamwe nake, nĩ gũkorũo arĩa marĩ hamwe na ithuĩ nĩ aingĩ gũkĩra arĩa marĩ hamwe nake.+ 8 We arĩ na guoko kwa mwĩrĩ wa nyama,* no ithuĩ tũrĩ na Jehova Ngai witũ nĩguo atũteithie na atũrũĩre mbaara citũ.”+ Nao andũ magĩĩkĩrũo hinya nĩ ciugo icio cia Mũthamaki Hezekia wa Juda.+
9 Thutha ũcio, rĩrĩa Mũthamaki Senakeribu wa Ashuri aarĩ Lakishi+ arĩ na ũhoti wake wothe wa ũthamaki,* agĩtũma ndungata ciake Jerusalemu, kũrĩ Mũthamaki Hezekia wa Juda na kũrĩ andũ othe a Judea thĩinĩ wa Jerusalemu,+ akiuga atĩrĩ:
10 “Ũũ nĩguo Mũthamaki Senakeribu wa Ashuri ekuuga, ‘Nĩ kĩĩ kĩu mwĩhokete mũgathiĩ na mbere gũikara Jerusalemu o na ĩrigicĩirio?+ 11 Na githĩ Hezekia ti kũmũhĩtithia aramũhĩtithia na akamũneana nĩguo mũkue nĩ ũndũ wa ngʼaragu na nyota, akamwĩra ũũ: “Jehova Ngai witũ nĩ egũtũhonokia kuuma guoko-inĩ kwa mũthamaki wa Ashuri”?+ 12 Githĩ Hezekia ũyũ towe weeheririe kũndũ gũtũũgĩru kwa Ngai wanyu*+ na igongona Ciake+ agĩcoka akĩra andũ a Juda na Jerusalemu atĩrĩ: “Mwagĩrĩirũo kũinamĩrĩra mbere ya kĩgongona kĩmwe, na igũrũ rĩakĩo nĩho mwagĩrĩirũo kũrutĩra ndogo ya magongona manyu”?+ 13 Kaĩ mũtoĩ ũrĩa niĩ na maithe maitũ ma tene twekire ikundi ciothe cia andũ a mabũrũri?+ Hihi ngai cia ndũrĩrĩ iria ciaikaraga mabũrũri-inĩ macio nĩ ciahotire kũhonokia mabũrũri ma cio kuuma guoko-inĩ gwakwa?+ 14 Nĩ ngai ĩrĩkũ harĩ ngai ciothe cia ndũrĩrĩ iria maithe maitũ ma tene maanangire yahotire kũhonokia andũ ayo kuuma guoko-inĩ gwakwa, atĩ nĩguo Ngai wanyu ahote kũmũhonokia kuuma guoko-inĩ gwakwa?+ 15 Mũtikareke Hezekia amũheenie kana amũhĩtithie ũguo!+ Mũtikamwĩtĩkie, tondũ gũtirĩ ngai ya rũrĩrĩ o ruothe kana ũthamaki o wothe yahotire kũhonokia andũ ayo kuuma guoko-inĩ gwakwa na kuuma guoko-inĩ kwa maithe maitũ ma tene. Ngai wanyu angĩkĩhota atĩa kũmũhonokia kuuma guoko-inĩ gwakwa?’”+
16 Ndungata ciake nĩ ciaaririe maũndũ maingĩ o na makĩria ma gũũkĩrĩra Jehova Ngai ũrĩa wa ma na Hezekia ndungata yake. 17 Ningĩ nĩ aandĩkire marũa+ ma kũruma Jehova Ngai wa Isiraeli+ na akĩaria maũndũ ma kũmũũkĩrĩra, akiuga ũũ: “O ta ngai cia ndũrĩrĩ iria ciaikaraga mabũrũri-inĩ macio, o icio itaahotire kũhonokia andũ a cio kuuma guoko-inĩ gwakwa,+ no taguo Ngai wa Hezekia atekũhota kũhonokia andũ ake kuuma guoko-inĩ gwakwa.” 18 Magĩgĩthiĩ na mbere kwanĩrĩra na mũgambo mũnene na rũthiomi rwa Ayahudi makĩarĩria andũ a Jerusalemu arĩa maarĩ rũthingo igũrũ, nĩguo matũme metigĩre na mamake, nĩgetha matahe itũũra rĩu.+ 19 Makĩaria maũndũ ma gũũkĩrĩra Ngai wa Jerusalemu o ta ũrĩa maaririe magĩũkĩrĩra ngai cia ikundi cia andũ a thĩ, o icio wĩra wa moko ma andũ. 20 No Mũthamaki Hezekia na mũnabii Isaia+ mũrũ wa Amozu magĩthiĩ na mbere kũhoya igũrũ rĩgiĩ ũndũ ũcio na gũkaĩra Ũrĩa ũrĩ igũrũ amateithie.+
21 Nake Jehova agĩtũma mũraika na akĩniina njamba ciothe cia ita iria irĩ hinya,+ mũtongoria o wothe, na mũnene o wothe kambĩ-inĩ ya mũthamaki wa Ashuri, na mũthamaki ũcio agĩcoka bũrũri wake aconokete. Thutha-inĩ akĩingĩra nyũmba-inĩ* ya ngai wake, na arĩ kũu ariũ ake amwe makĩmũũraga na rũhiũ rwa njora.+ 22 Jehova agĩkĩhonokia Hezekia na aikari a Jerusalemu kuuma guoko-inĩ kwa Mũthamaki Senakeribu wa Ashuri na kuuma guoko-inĩ kwa andũ acio angĩ othe na akĩmahe ũhurũko mĩena yothe. 23 Na andũ aingĩ makĩrehera Jehova iheo kũu Jerusalemu na makĩrehera Mũthamaki Hezekia wa Juda indo njega,+ nake akĩheo gĩtĩo kĩnene nĩ ndũrĩrĩ ciothe kuuma hĩndĩ ĩyo.
24 Matukũ-inĩ macio Hezekia nĩ aarwarire na aarĩ hakuhĩ gũkua, agĩkĩhoya Jehova,+ nake akĩmũcokeria na akĩmũhe kĩmenyithia.+ 25 No Hezekia ndoonanirie ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ mega marĩa eekĩirũo, nĩ gũkorũo ngoro yake nĩ yakũririe mwĩtĩo, ũndũ ũcio ũgĩtũma marakara mamũũkĩrĩre na mokĩrĩre andũ a Juda na Jerusalemu. 26 No rĩrĩ, Hezekia nĩ eenyihirie, na ngoro yake ĩgĩtiga gũkorũo na mwĩtĩo,+ we hamwe na aikari a Jerusalemu, na marakara ma Jehova matiokire igũrũ rĩao matukũ-inĩ ma Hezekia.+
27 Na Hezekia akĩgĩa na ũtonga mũnene o na riri;+ na agĩĩthondekera thitoo+ cia kũiga betha, thahabu, mahiga ma goro, maguta ma balisamu, ngo, na indo ciothe cia kwĩrirĩrio. 28 Ningĩ agĩthondeka kũndũ gwa kũiga ngano* na ndibei njerũ* na maguta, o hamwe na ciugũ cia mahiũ ma mĩthemba ĩtiganĩte na ciugũ cia ndũũru. 29 Ningĩ akĩĩgĩra na matũũra, na mahiũ maingĩ, ndũũru cia ngʼondu na ngʼombe, nĩ gũkorũo Ngai nĩ aamũheire indo nyingĩ mũno. 30 Hezekia nĩwe wahingĩrĩirie kĩhumo kĩa mwena wa rũgongo kĩa maĩ+ ma Gihoni+ na akĩmerekeria maikũrũke mwena wa ithũĩro wa Itũũra rĩa Daudi,+ na Hezekia nĩ aagaacĩrire wĩra-inĩ o wothe ũrĩa aarutaga. 31 No rĩrĩa aaria a anene a Babuloni maatũmirũo makamũũrie ũhoro wa kĩmenyithia+ kĩrĩa kĩoonekete bũrũri-inĩ ũcio,+ Ngai ũrĩa wa ma nĩ aamwehereire nĩgetha amũgerie,+ nĩguo amenye maũndũ marĩa mothe maarĩ ngoro-inĩ yake.+
32 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Hezekia na ciĩko ciake cia wendo mwĩhokeku,+ nĩ maandĩke kĩoneki-inĩ kĩa mũnabii Isaia,+ mũrũ wa Amozu, thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Juda na a Isiraeli.+ 33 Thutha ũcio Hezekia akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene, na makĩmũthika mwambato-inĩ wa gũthiĩ kũndũ gwa gũthikanwo kwa ariũ a Daudi;+ na andũ othe a Juda na aikari a Jerusalemu makĩmũhe gĩtĩo hĩndĩ ĩrĩa aakuire. Na mũrũwe Manase agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
33 Manase+ aarĩ na mĩaka 12 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 55 thĩinĩ wa Jerusalemu.+
2 Nake agĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova, akĩrũmĩrĩra mĩtugo ĩrĩ magigi ya ndũrĩrĩ iria Jehova aaingatĩte ciehere mbere ya andũ a Isiraeli.+ 3 Nĩ aakire rĩngĩ kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa ithe Hezekia aamomorete,+ agĩakĩra ngai cia Baali igongona na agĩthondeka mĩtĩ ya kũhoywo,* o na akĩinamĩrĩra mbũtũ yothe ya igũrũ na akĩmĩtungatĩra.+ 4 Ningĩ agĩaka igongona thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova,+ ĩrĩa Jehova ooigĩte ũũ ũhoro-inĩ wayo: “Thĩinĩ wa Jerusalemu nĩkuo rĩĩtwa rĩakwa rĩgũtũũra tene na tene.”+ 5 Ningĩ agĩakĩra mbũtũ yothe ya igũrũ igongona thĩinĩ wa nja igĩrĩ cia nyũmba ya Jehova.+ 6 Na akĩhĩtũkĩria ariũ ake mwene mwaki-inĩ+ Mũkuru-inĩ wa Mũrũ wa Hinomu;+ agĩka maũndũ ma ũgo,+ akĩhũthĩra ũragũri, agĩka maũndũ ma ũrogi, na akĩamũra andũ arĩa maragia na maroho na arĩa marathaga mohoro.+ Agĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova na gĩkĩro kĩnene nĩguo amũrakarie.
7 Aaigire mũhianano wa gwacũhio ũrĩa aathondekire nyũmba-inĩ ya Ngai ũrĩa wa ma+ ĩrĩa Ngai eerĩte Daudi na akera mũrũ wake Suleimani atĩrĩ: “Thĩinĩ wa nyũmba ĩno na thĩinĩ wa Jerusalemu, o ĩyo thuurĩte kuuma harĩ mĩhĩrĩga yothe ya Isiraeli, nĩ ngaaiga rĩĩtwa rĩakwa rĩtũũre kuo.+ 8 Na gũtirĩ hĩndĩ ĩngĩ ngeeheria makinya ma Isiraeli kuuma bũrũri-inĩ ũrĩa ndagaĩire maithe mao ma tene, angĩkorũo nĩ marĩrũmagĩrĩra biũ maũndũ mothe marĩa ndĩmathĩte, marũmĩrĩre Watho wothe, mawatho na matuĩro ma ciira marĩa maaheanirũo kũgerera harĩ Musa.” 9 Manase aathiire na mbere kũhĩtithia andũ a Juda na aikari a Jerusalemu, agĩtũma meke maũndũ moru mũno gũkĩra ndũrĩrĩ iria Jehova aaniinĩte nĩguo ciehere mbere ya Aisiraeli.+
10 Nake Jehova agĩthiĩ na mbere kwarĩria Manase na andũ ake, no o matiathikĩrĩirie.+ 11 Nĩ ũndũ ũcio Jehova akĩmarehera anene a mbũtũ ya mũthamaki wa Ashuri, nao makĩnyita Manase na ihocio* na makĩmuoha na bĩngũ igĩrĩ cia gĩcango makĩmũtwara Babuloni. 12 Hĩndĩ ĩyo aarĩ na mĩtangĩko, nĩ aathaithire Jehova Ngai wake amũiguĩre tha* na agĩthiĩ na mbere kwĩnyihia na njĩra nene mbere ya Ngai wa maithe make ma tene. 13 Agĩthiĩ na mbere kũmũhoya, nake akĩhutio ngoro nĩ ithaithana rĩake na akĩigua ihoya rĩake rĩa kwenda gwĩtĩkĩrĩka, na akĩmũcokia ũthamaki-inĩ wake kũu Jerusalemu.+ Manase agĩkĩmenya atĩ Jehova nĩwe Ngai ũrĩa wa ma.+
14 Thutha wa ũguo, agĩaka rũthingo rwa na nja rwa Itũũra rĩa Daudi+ mwena wa ithũĩro wa Gihoni+ mũkuru-inĩ o nginya Kĩhingo-inĩ gĩa Thamaki,+ na akĩrũthiũrũrũkia nginya Ofeli,+ na akĩrũraihia na igũrũ mũno. Makĩria ma ũguo, akĩamũra anene a mbũtũ thĩinĩ wa matũũra mothe marĩa maarĩ na ũgitĩri thĩinĩ wa Juda. 15 Agĩcoka akĩeheria ngai ngʼeni na mũhianano thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova+ na igongona ciothe iria aakĩte kĩrĩma-inĩ kĩa nyũmba ya Jehova+ na thĩinĩ wa Jerusalemu, na agĩathana iteo nja ya itũũra. 16 Ningĩ nĩ aahaarĩirie kĩgongona kĩa Jehova+ na akĩambĩrĩria kũruta magongona ma ũiguano+ na magongona ma gũcokia ngatho+ igũrũ rĩakĩo, na akĩra andũ a Juda matungatĩre Jehova Ngai wa Isiraeli. 17 O na kũrĩ ũguo, andũ no maarutagĩra magongona kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru, ĩndĩ maarutagĩra o Jehova Ngai wao.
18 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Manase, ihoya rĩake kũrĩ Ngai wake, na ciugo cia oni cioneki arĩa maaririe nake rĩĩtwa-inĩ rĩa Jehova Ngai wa Isiraeli, nĩ maandĩke maũndũ-inĩ ma athamaki a Isiraeli. 19 Ningĩ ihoya rĩake+ o na ũrĩa aacokeirio ithaithana rĩake, mehia make mothe na kwaga kwĩhokeka gwake,+ kũrĩa aakĩte kũndũ gũtũũgĩru na akahanda mĩtĩ ya kũhoywo*+ na mĩhianano ya gwacũhio atanenyihia, maũndũ macio nĩ maandĩke ciugo-inĩ cia andũ arĩa maamuonagĩra cioneki. 20 Thutha ũcio Manase akĩhurũkio hamwe na maithe make ma tene na makĩmũthika nyũmba-inĩ yake; na mũrũwe Amoni agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.+
21 Amoni+ aarĩ na mĩaka 22 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka ĩĩrĩ thĩinĩ wa Jerusalemu.+ 22 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova, o ta ũrĩa ithe Manase eekĩte;+ na Amoni akĩruta magongona kũrĩ mĩhianano yothe ya gwacũhio ĩrĩa ithe Manase aathondekete,+ na agĩthiĩ na mbere kũmĩtungatĩra. 23 Ĩndĩ ndeenyihirie mbere ya Jehova+ ta ũrĩa ithe Manase eenyihirie;+ handũ ha ũguo, Amoni oongereire mahĩtia make na gĩkĩro kĩnene. 24 Thutha-inĩ ndungata ciake ikĩbanga njama ya kũmũũkĩrĩra+ na ikĩmũũragĩra thĩinĩ wa nyũmba yake mwene. 25 No andũ a bũrũri ũcio makĩũraga arĩa othe maabangĩte njama ya gũũkĩrĩra Mũthamaki Amoni,+ na magĩtua mũrũwe Josia+ mũthamaki ithenya rĩake.
34 Josia+ aarĩ na mĩaka ĩnana rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 31 thĩinĩ wa Jerusalemu.+ 2 Nake agĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova, na akĩrũmĩrĩra njĩra cia Daudi ithe wao wa tene, na ndaigana kũũra njĩra agĩthiĩ mwena wa ũrĩo kana wa ũmotho.
3 Mwaka-inĩ wa 8 wa wathani wake, rĩrĩa aarĩ o kamwana, nĩ aambĩrĩirie gũcaria Ngai wa Daudi ithe wao wa tene;+ na mwaka-inĩ wa 12, akĩambĩrĩria gũtheria Juda na Jerusalemu+ na njĩra ya kweheria kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru+ na mĩtĩ ya kũhoywo,* mĩhianano ya gwacũhio,+ na mĩhianano ya cuma.* 4 Makĩria ma ũguo, nĩ maamomorire igongona cia ngai cia Baali mbere yake, na agĩtema indo cia gũcinĩra ũbumba iria ciarĩ igũrũ rĩacio. Ningĩ nĩ ooinangire mĩtĩ ya kũhoywo* ĩgĩtuĩka tũcunjĩ, o na mĩhianano ya gwacũhio, na mĩhianano ya cuma* na agĩcihehenja igĩtuĩka mũtutu akĩũhurunja igũrũ rĩa mbĩrĩra cia arĩa maacirutagĩra magongona.+ 5 Na agĩcina mahĩndĩ ma athĩnjĩri-ngai igũrũ rĩa igongona ciao.+ Na njĩra ĩyo agĩtheria Juda na Jerusalemu.
6 Na matũũra-inĩ ma Manase, Efiraimu,+ Simeoni, o nginya Nafitali, thĩinĩ wa kũndũ kwanangĩku kũrĩa kwamathiũrũrũkĩirie, 7 akĩmomora igongona na akĩhehenja mĩtĩ ya kũhoywo* na mĩhianano ya gwacũhio+ ĩgĩtuĩka mũtutu; na agĩtinangia indo ciothe cia gũcinĩra ũbumba bũrũri-inĩ wothe wa Isiraeli,+ thutha ũcio agĩcoka Jerusalemu.
8 Mwaka-inĩ wa 18 wa wathani wake, rĩrĩa aakoretwo atheretie bũrũri na hekarũ,* nĩ aatũmire Shafani+ mũrũ wa Azalia, Maaseia ũrĩa warĩ mũnene wa itũũra, na Joa mũrũ wa Joahazu ũrĩa warĩ mũigi wa rekondi magathondeke nyũmba ya Jehova Ngai wake.+ 9 Magĩthiĩ kũrĩ Hilikia mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene makĩmũnengera mbeca iria ciarehetwo nyũmba-inĩ ya Ngai, iria Alawii arĩa maatungataga marĩ aikaria a mĩrango moonganĩtie kuuma kũrĩ andũ a Manase, Efiraimu, na andũ acio angĩ othe a Isiraeli,+ o hamwe na Juda, Benjamini, na aikari a Jerusalemu. 10 Magĩcoka magĩcineana kũrĩ arĩa maamũrĩtwo marũgamĩrĩre wĩra nyũmba-inĩ ya Jehova. Nao arĩa maarutaga wĩra nyũmba-inĩ ya Jehova magĩcihũthĩra gũcokereria nyũmba ĩyo na kũmĩthondeka. 11 Magĩcineana kũrĩ mabundi na aaki nĩguo magũre mahiga maicũhie na mbaũ cia gũtiirĩrĩra na mahũthĩre mĩgamba gwaka nyũmba iria athamaki a Juda maarekereirie ikanangĩka.+
12 Na andũ acio makĩruta wĩra ũcio na wĩhokeku.+ Na makĩamũrĩrũo Alawii, nĩo Jahathu na Obadia kuuma harĩ Amerari,+ na Zekaria na Meshulamu kuuma harĩ Akohathu+ matuĩke arori. Nao Alawii, arĩa maarĩ aini marĩ na ũmenyeru othe,+ 13 nĩo maarũgamagĩrĩra andũ a moko* na nĩo maarĩ arori a andũ othe arĩa maarutaga wĩra ũtungata-inĩ wa mĩthemba yothe; nao Alawii amwe maarĩ andĩki, anene, na arangĩri a ihingo.+
14 Rĩrĩa maarutaga mbeca iria ciarehetwo nyũmba-inĩ ya Jehova,+ Hilikia ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai nĩ oonire ibuku rĩa Watho wa Jehova+ ũrĩa waneanĩtwo kũgerera harĩ* Musa.+ 15 Nĩ ũndũ ũcio Hilikia akĩra Shafani ũrĩa warĩ mwandĩki atĩrĩ: “Nĩ ndona ibuku rĩa Watho thĩinĩ wa nyũmba ya Jehova.” Na Hilikia akĩnengera Shafani ibuku rĩu. 16 Nake Shafani agĩtwarĩra mũthamaki ibuku rĩu na akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndungata ciaku nĩ ireka maũndũ mothe marĩa cierirũo. 17 Nĩ cionoretie mbeca iria irarĩ nyũmba-inĩ ya Jehova, na igacineana kũrĩ andũ arĩa mamũrĩtwo na kũrĩ arĩa mararuta wĩra.” 18 Ningĩ Shafani ũcio mwandĩki akĩra mũthamaki ũũ: “Harĩ ibuku nengeretwo nĩ Hilikia ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai.”+ Shafani agĩcoka akĩambĩrĩria kũrĩthoma arĩ mbere ya mũthamaki.+
19 Rĩrĩa mũthamaki aaiguire ciugo icio cia Watho, o hĩndĩ ĩyo agĩtembũra nguo ciake.+ 20 Thutha ũcio mũthamaki agĩatha Hilikia, Ahikamu+ mũrũ wa Shafani, Abidoni mũrũ wa Mika, Shafani ũrĩa mwandĩki, na Asaia ndungata ya mũthamaki akĩmeera atĩrĩ: 21 “Thiĩi mũtuĩrie ũhoro harĩ Jehova nĩ ũndũ wakwa na nĩ ũndũ wa andũ arĩa matigarĩte thĩinĩ wa Isiraeli na Juda igũrũ rĩgiĩ ciugo cia ibuku rĩrĩ rĩonetwo; nĩ gũkorũo marakara ma Jehova marĩa megũitũrũrũo harĩ ithuĩ nĩ manene tondũ maithe maitũ ma tene matiathĩkĩire kiugo kĩa Jehova, na njĩra ya kũrũmĩrĩra maũndũ marĩa mothe mandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩrĩ.”+
22 Nĩ ũndũ ũcio Hilikia, hamwe na arĩa maatũmĩtwo nĩ mũthamaki, magĩthiĩ kũrĩ Hulida mũtumia ũrĩa mũnabii.+ Na aarĩ mũtumia wa Shalumu mũrũ wa Tikiva mũrũ wa Harihasi, ũrĩa wamenyagĩrĩra harĩa haaigagwo nguo, na aaikaraga Gĩcigo-inĩ Kĩrĩa Kĩerũ kĩa Jerusalemu; na makĩaranĩria nake kuo.+ 23 Nake akĩmeera atĩrĩ: “Ũũ nĩguo Jehova Ngai wa Isiraeli ekuuga, ‘Ĩrai mũndũ ũcio ũmũtũmire kũrĩ niĩ atĩrĩ: 24 “Ũũ nĩguo Jehova ekuuga, ‘Nĩ ngaarehera kũndũ gũkũ thĩna o hamwe na aikari a kuo,+ ndehe irumi ciothe iria ciandĩkĩtwo ibuku-inĩ+ rĩu mathomire marĩ mbere ya mũthamaki wa Juda. 25 Tondũ nĩ mandiganĩirie+ na makarutĩra ngai ingĩ ndogo ya magongona nĩguo mandakarie+ na wĩra wothe wa moko mao, mangʼũrĩ makwa nĩ magaaitũrũrũo kwerekera kũndũ gũkũ na matikaahorio.’”+ 26 No mũthamaki ũcio wa Juda ũmũtũmĩte mũtuĩrie ũhoro kũrĩ Jehova, mwagĩrĩirũo kũmwĩra atĩrĩ, “Jehova Ngai wa Isiraeli ekuuga ũũ: ‘Ha ũhoro wa ciugo iria ũiguĩte,+ 27 tondũ ngoro yaku nĩ yororoire na wenyihia mbere ya Ngai thutha wa kũigua ciugo ciake ciĩgiĩ kũndũ gũkũ o hamwe na aikari a kuo na wenyihia mbere yakwa na watembũra nguo ciaku na warĩra ũrĩ mbere yakwa, o na niĩ nĩ ndakũigua,+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga. 28 Na nĩkĩo ngaagũturanĩra na maithe maku ma tene,* na nĩ ũgaakomio mbĩrĩra-inĩ yaku na thayũ, na maitho maku matikona thĩna ũrĩa wothe ngaarehera kũndũ gũkũ na aikari a kuo.’”’”+
Nao magĩcoka magĩtwarĩra mũthamaki ũhoro ũcio. 29 Nĩ ũndũ ũcio mũthamaki agĩtũmana ndũmĩrĩri agĩta athuri* othe a Juda na Jerusalemu.+ 30 Thutha ũcio mũthamaki akĩambata agĩthiĩ nyũmba-inĩ ya Jehova arĩ hamwe na andũ othe a Juda, aikari a Jerusalemu, athĩnjĩri-Ngai, Alawii—andũ othe, ũrĩa mũnini o na ũrĩa mũnene. Agĩthoma makĩĩiguagĩra ciugo ciothe cia ibuku rĩa kĩrĩkanĩro rĩrĩa rĩoonekete nyũmba-inĩ ya Jehova.+ 31 Mũthamaki akĩrũgama handũ hake na agĩthondeka kĩrĩkanĩro*+ mbere ya Jehova atĩ nĩ arĩrũmagĩrĩra Jehova na athĩkagĩre maathani make, iririkania ciake, na mawatho make, ekage ũguo na ngoro yake yothe na muoyo* wake wothe+ na njĩra ya kũhingia ciugo cia kĩrĩkanĩro kĩu iria ciaandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩu.+ 32 Ningĩ akĩra andũ othe arĩa maarĩ Jerusalemu na Benjamini metĩkanie nakĩo. Nao aikari a Jerusalemu magĩka kũringana na kĩrĩkanĩro kĩa Ngai, o we Ngai wa maithe mao ma tene.+ 33 Josia agĩcoka akĩeheria indo ciothe iria irĩ* magigi mabũrũri-inĩ mothe ma Aisiraeli,+ na akĩra andũ othe thĩinĩ wa Isiraeli matungatĩre Jehova Ngai wao. Ũtũũro-inĩ wake wothe,* matiatigire kũrũmĩrĩra Jehova Ngai wa maithe mao ma tene.
35 Na rĩrĩ, Josia nĩ aakũngũĩire Pasaka+ ya Jehova thĩinĩ wa Jerusalemu, na magĩthĩnja igongona rĩa Pasaka+ mũthenya wa 14 wa mweri wa mbere.+ 2 Akĩamũra athĩnjĩri-Ngai mawĩra-inĩ mao na akĩmekĩra ngoro mahingie ũtungata wao wa nyũmba ya Jehova.+ 3 Agĩcoka akĩra Alawii, arĩa maarĩ arutani a andũ othe a Isiraeli,+ o acio maamũrĩirũo Jehova atĩrĩ: “Igai Ithandũkũ rĩrĩa rĩamũre thĩinĩ wa nyũmba ĩrĩa Suleimani mũrũ wa Daudi mũthamaki wa Isiraeli aakire;+ mũtiagĩrĩirũo gũcoka kũrĩkuua na ciande.+ Rĩu tungatĩrai Jehova Ngai wanyu na andũ ake Isiraeli. 4 Na mwĩhaarĩrie kũringana na nyũmba cia maithe manyu na ũrĩa ikundi cianyu itariĩ, mũkĩrũmĩrĩra ũrĩa kwaandĩkirũo nĩ Mũthamaki Daudi+ wa Isiraeli na mũrũ wake Suleimani.+ 5 Mũrũgame handũ harĩa hatheru mũrĩ ikundi kũringana na nyũmba cia maithe ma ariũ a ithe wanyu,* andũ acio angĩ, na harĩ o nyũmba gũkorũo na gĩkundi kĩa Alawii kuuma harĩ nyũmba ya maithe mao. 6 Mũthĩnje igongona rĩa Pasaka+ na mwĩtherie na mũhaarĩrie maũndũ nĩ ũndũ wa ariũ a ithe wanyu nĩguo mũhingie kiugo kĩa Jehova kĩrĩa aaheanire kũgerera Musa.”
7 Josia nĩ aaheire andũ ndũũru, akĩheana tũtũrũme na tũthenge twa magongona ma Pasaka nĩ ũndũ wa andũ arĩa othe maarĩ ho, ciothe irĩ 30,000, o hamwe na ngʼombe 3,000. Icio ciaheanirũo kuuma harĩ indo cia mũthamaki we mwene.+ 8 Anene ake o nao nĩ maarutire indo irĩ magongona ma kwĩyendera nĩ ũndũ wa andũ, athĩnjĩri-Ngai, na Alawii. Nao Hilikia,+ Zekaria, na Jehieli, arĩa maarĩ atongoria a nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma, makĩhe athĩnjĩri-Ngai magongona ma Pasaka 2,600 na ngʼombe 300. 9 Nake Konania na ariũ a ithe Shemaia na Nethaneli, o hamwe na Hashabia, Jeieli, Jozabadu, anene a Alawii, makĩhe Alawii magongona ma Pasaka 5,000 na ngʼombe 500.
10 Wĩra wa gũtungata ũkĩhaarĩrio, na athĩnjĩri-Ngai makĩrũgama handũ hao o na Alawii kũringana na ikundi ciao,+ o ta ũrĩa mũthamaki aathanĩte. 11 Magĩthĩnja magongona ma Pasaka,+ nao athĩnjĩri-Ngai makĩminjaminjia thakame ĩrĩa maamũkĩrire kuuma harĩ o,+ hĩndĩ ĩyo Alawii maarutaga nyamũ icio njũũa.+ 12 Thutha ũcio makĩhaarĩria magongona ma njino nĩguo mamaheane kũrĩ andũ acio angĩ, arĩa maaigĩtwo na ikundi kũringana na nyũmba cia maithe mao, nĩguo marutĩrũo Jehova o ta ũrĩa kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa ibuku rĩa Musa; na magĩka o ta ũguo na ngʼombe. 13 Makĩruga* igongona rĩa Pasaka igũrũ rĩa mwaki kũringana na mũtugo;+ na makĩrugĩra magongona marĩa mamũre nyũngũ-inĩ, thaburia, na ngĩo, magĩcoka magĩtwara o narua kũrĩ andũ acio angĩ othe. 14 Thutha ũcio makĩhaarĩria igongona nĩ ũndũ wao ene na nĩ ũndũ wa athĩnjĩri-Ngai, tondũ athĩnjĩri-Ngai, o acio njiarũa cia Haruni maarutaga magongona ma njino na icunjĩ cia maguta nginya ũtukũ, kwoguo Alawii makĩhaarĩria igongona nĩ ũndũ wao ene na nĩ ũndũ wa athĩnjĩri-Ngai, o acio njiarũa cia Haruni.
15 Nao aini, arĩa maarĩ ariũ a Asafu,+ maarũgamĩte handũ hao kũringana na rĩathani rĩa Daudi,+ Asafu,+ Hemani, na Jeduthuni+ ũrĩa woonagĩra mũthamaki cioneki; nao arangĩri a ihingo maarĩ ihingo-inĩ itiganĩte.+ Matiabataraga gũtigana na ũtungata wao, tondũ ariũ a ithe wao Alawii nĩ maahaaragĩria nĩ ũndũ wao. 16 Kwoguo mawĩra mothe ma ũtungata wa Jehova makĩhaarĩrio mũthenya ũcio nĩguo makũngũĩre Pasaka+ na marute magongona ma njino igũrũ rĩa kĩgongona kĩa Jehova, kũringana na ũrĩa Mũthamaki Josia aathanĩte.+
17 Aisiraeli arĩa maarĩ ho magĩkũngũĩra Pasaka hĩndĩ ĩyo na Gĩathĩ kĩa Mĩgate Ĩtarĩ Mĩimbie ihinda rĩa thikũ mũgwanja.+ 18 Gũtiakũngũĩirũo Pasaka ĩngĩ ta ĩyo thĩinĩ wa Isiraeli kuuma matukũ-inĩ ma Samueli ũrĩa mũnabii; o na gũtirĩ mũthamaki ũngĩ wa Isiraeli wakũngũĩire Pasaka ta ĩyo yakũngũĩirũo nĩ Josia,+ athĩnjĩri-Ngai, Alawii, andũ othe a Juda na Isiraeli arĩa maarĩ ho, na aikari a Jerusalemu. 19 Pasaka ĩyo yakũngũĩirũo mwaka-inĩ wa 18 wa wathani wa Josia.
20 Thutha wa maũndũ macio mothe, rĩrĩa Josia aakorirũo ahaarĩirie hekarũ,* Mũthamaki Neko+ wa Misiri nĩ aambatire nĩguo akarũĩre mbaara Karikemishi hakuhĩ na Rũũĩ rwa Farati. Nake Josia akiumagara akarũe nake.+ 21 Nĩ ũndũ ũcio, Mũthamaki Neko akĩmũtũmĩra atũmwo, akiuga atĩrĩ: “Ũndũ ũyũ ũgũkoniĩ atĩa, wee mũthamaki wa Juda? Ũmũthĩ tiwe ndĩroka kũrũa nawe, no mbaara yakwa yerekeirio harĩ nyũmba ĩngĩ, na Ngai oigĩte atĩ njagĩrĩirũo gwĩka narua. Nĩgetha ndũkone ũũru-rĩ, tiga kũregana na Ngai, o ũcio ũrĩ hamwe na niĩ, tondũ waga gwĩka ũguo nĩ egũkũrehera mwanangĩko.” 22 No rĩrĩ, Josia ndaatiganire nake, no eegarũrire ndakamenyeke+ nĩguo arũe nake na ndaathikĩrĩirie ciugo cia Neko, iria cioimĩte kanua-inĩ ka Ngai. Nĩ ũndũ ũcio, agĩthiĩ kũrũa Werũ-inĩ wa Megido.+
23 Nao aikia a mĩguĩ makĩratha Mũthamaki Josia, nake mũthamaki akĩra ndungata ciake atĩrĩ: “Njeheriai gũkũ, nĩ gũkorũo ndĩ mũgurarie mũno.” 24 Nĩ ũndũ ũcio, ndungata ciake ikĩmũruta ngaari-inĩ ĩyo ya mbaara na ikĩmũkuua na ngaari yake ya kerĩ ya mbaara ikĩmũtwara Jerusalemu. Agĩgĩkua na agĩthikwo mbĩrĩra-inĩ ya maithe make ma tene,+ na andũ othe a Juda na Jerusalemu magĩcakaĩra Josia. 25 Na Jeremia+ akĩina rwĩmbo rwa gũcakaĩra Josia, na aini othe arũme na atumia+ nginya ũmũthĩ ũyũ nĩ mainaga igũrũ rĩgiĩ Josia nyĩmbo-inĩ ciao cia macakaya; na gũgĩtuwo itua atĩ nyĩmbo icio ciinagwo thĩinĩ wa Isiraeli, na nĩ nyandĩke hamwe na nyĩmbo cia macakaya.
26 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Josia, na ciĩko ciake cia wendo mwĩhokeku harĩ kũrũmĩrĩra ũrĩa kwandĩkĩtwo thĩinĩ wa Watho wa Jehova, 27 na ũrĩa eekire, kuuma kĩambĩrĩria nginya mũthia, nĩ maandĩke thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Isiraeli na a Juda.+
36 Thutha ũcio andũ a bũrũri makĩoya Jehoahazu+ mũrũ wa Josia na makĩmũtua mũthamaki thĩinĩ wa Jerusalemu ithenya rĩa ithe.+ 2 Jehoahazu aarĩ na mĩaka 23 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩeri ĩtatũ thĩinĩ wa Jerusalemu. 3 No rĩrĩ, mũthamaki wa Misiri nĩ aamweheririe wathani-inĩ wake kũu Jerusalemu na agĩĩtia bũrũri ũcio ndooco* ya taranda* 100 cia betha na taranda ĩmwe ya thahabu.+ 4 Ningĩ mũthamaki wa Misiri agĩtua Eliakimu, ũrĩa warĩ mũrũ wa ithe na Jehoahazu, mũthamaki wa Juda na Jerusalemu na akĩgarũra rĩĩtwa rĩake akĩmwĩta Jehoiakimu; no Neko+ akĩoya mũrũ wa ithe Jehoahazu akĩmũtwara Misiri.+
5 Jehoiakimu+ aarĩ na mĩaka 25 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 11 thĩinĩ wa Jerusalemu. Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova Ngai wake.+ 6 Mũthamaki Nebukadineza+ wa Babuloni agĩũka kũmũũkĩrĩra nĩgetha amuohe na bĩngũ igĩrĩ cia gĩcango amũtware Babuloni.+ 7 Na Nebukadineza akĩoya indo imwe cia nyũmba ya Jehova agĩcitwara Babuloni na agĩciiga nyũmba-inĩ yake ya ũthamaki kũu Babuloni.+ 8 Ha ũhoro wa maũndũ macio mangĩ megiĩ Jehoiakimu, maũndũ marĩ magigi marĩa eekire na marĩa moonekire mamwĩgiĩ, nĩ maandĩke thĩinĩ wa Ibuku rĩa Athamaki a Isiraeli na a Juda; na mũrũwe Jehoiakini agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.+
9 Jehoiakini+ aarĩ na mĩaka 18 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩeri ĩtatũ na thikũ ikũmi thĩinĩ wa Jerusalemu; na agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova.+ 10 Kĩambĩrĩria-inĩ kĩa mwaka, Mũthamaki Nebukadineza nĩ aatũmanire nĩguo atwarũo Babuloni,+ o hamwe na indo cia goro cia nyũmba ya Jehova.+ Na agĩtua Zedekia ũrĩa waciaranĩirũo na ithe mũthamaki wa Juda na Jerusalemu.+
11 Zedekia+ aarĩ na mĩaka 21 rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, na agĩathana mĩaka 11 thĩinĩ wa Jerusalemu.+ 12 Nake agĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ moru maitho-inĩ ma Jehova Ngai wake. Ndeenyihirie mbere ya mũnabii Jeremia,+ ũrĩa waaragia athĩtwo nĩ Jehova. 13 Ningĩ nĩ aaremeire Mũthamaki Nebukadineza,+ ũrĩa watũmĩte ehĩte mwĩhĩtwa na rĩĩtwa rĩa Ngai, na agĩthiĩ na mbere kũrema* na kũũmia ngoro na akĩrega gũcokerera Jehova Ngai wa Isiraeli. 14 Anene othe a athĩnjĩri-Ngai o hamwe na andũ nĩ maagĩte kwĩhokeka na njĩra nene, mageka maũndũ mothe marĩ magigi ma ndũrĩrĩ, o na magathahia nyũmba ya Jehova+ ĩrĩa aamũrĩte kũu Jerusalemu.
15 Jehova Ngai wa maithe mao ma tene nĩ aathiire na mbere kũmahe mũkaana kũgerera harĩ atũmwo ake, akĩmahe mũkaana rĩngĩ na rĩngĩ, tondũ nĩ aacayagĩra andũ ake na gĩikaro gĩake. 16 No o magĩthiĩ na mbere kũnyũrũria atũmwo a Ngai ũrĩa wa ma,+ na makĩnyarara ciugo ciake+ na makĩnyũrũria anabii ake,+ nginya mangʼũrĩ ma Jehova magĩũkĩrĩra andũ ake,+ nginya makĩaga kĩhonia.
17 Nĩ ũndũ ũcio akĩmarehera mũthamaki wa Akalidei amokĩrĩre,+ nake akĩũragĩra anake ao na rũhiũ rwa njora+ nyũmba-inĩ ya handũ hao harĩa hatheru;+ ndaacaĩire mwanake kana mũirĩtu,* mũndũ mũkũrũ kana ũtarĩ na hinya.+ Ngai agĩkĩneana indo ciothe guoko-inĩ gwake.+ 18 Indo ciothe cia nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma, iria nene na iria nini, o hamwe na mĩthithũ ya nyũmba ya Jehova na mĩthithũ ya mũthamaki na anene ake, icio ciothe agĩcitwara Babuloni.+ 19 Agĩcina nyũmba ya Ngai ũrĩa wa ma,+ akĩmomora rũthingo rwa Jerusalemu,+ agĩcina nyũmba cia kuo iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri, na akĩananga indo ciothe cia goro.+ 20 Akĩnyita andũ arĩa maahonokete rũhiũ rwa njora mĩgwate akĩmatwara Babuloni,+ nao magĩtuĩka ndungata ciake+ na cia ariũ ake nginya rĩrĩa ũthamaki wa Perisia waambĩrĩirie gwathana,+ 21 nĩgetha kiugo kĩa Jehova kĩrĩa kĩaaririo nĩ Jeremia+ kĩhinge, nginya bũrũri ũkorũo ũrĩhĩte thabatũ ciaguo.+ Matukũ mothe marĩa waikarire ũrĩ mũtiganĩrie nĩ wahingirie thabatũ, ũkĩhingia mĩaka 70.+
22 Nĩguo kiugo kĩa Jehova kĩrĩa kĩaaririo nĩ Jeremia+ kĩhingio, mwaka-inĩ wa mbere wa Mũthamaki Kurusu+ wa Perisia, Jehova nĩ aarahũrire roho wa Mũthamaki Kurusu wa Perisia nĩguo amenyithanie ũhoro kũndũ guothe ũthamaki-inĩ wake, ũrĩa ningĩ aandĩkire,+ akiuga atĩrĩ: 23 “Ũũ nĩguo Mũthamaki Kurusu wa Perisia ekuuga, ‘Jehova Ngai wa igũrũ, nĩ aheete mothamaki mothe ma thĩ,+ na nĩ anjathĩte ndĩmwakĩre nyũmba thĩinĩ wa Jerusalemu, ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Juda.+ Mũndũ o wothe ũrĩ gatagatĩ-inĩ kanyu inyuĩ andũ ake othe, Jehova Ngai wake arokorũo hamwe nake, na ambate athiĩ kuo.’”+
Kana “maatuĩragia ũhoro kuuma kũrĩ we marĩ hau.”
Ũkk., “wa kuumagara ngathiĩ mbere ya andũ aya na ngacoka.”
Kana “mĩoyo ya.”
Ũkk., “matukũ maingĩ.”
Kana “atwarithia a mbarathi.”
Kana “atwarithia a mbarathi.”
Kana hihi, “kuuma Misiri na kuuma Kue; ahũũri biacara a mũthamaki maacigũraga kuuma Kue,” hihi kũu nĩ Kilikia.
Kana “nyũmba ya mũthamaki.”
Kana “akuui a mĩrigo.”
Kana “nyũmba ya mũthamaki.”
Nĩ mĩgate ya magongona.
Kori ĩmwe yaiganaine na lita 220. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Mbathi ĩmwe yaiganaine na lita 22. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “akuui a mĩrigo.”
Mũkono ũrĩa wahũthagĩrũo kaingĩ waiganaine na centimita 44.5 (inji 17.5), no andũ amwe moigaga atĩ “gĩthimi kĩa hau kabere” kĩrũgamĩrĩire mũkono ũrĩa mũraihu ũrĩa waiganaine na centimita 51.8 (inji 20.4). Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “mĩkono 20 gũkĩrania wariĩ wa nyũmba ĩyo.”
Nĩ gĩthimi gĩtoĩkaine wega.
Taranda ĩmwe yaiganaine na kilo 34.2. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Cekeri ĩmwe yaiganaine na ngiramu 11.4. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Ũguo nĩ kuuga, maarorete Harĩa Hatheru.
Kana “mwena wa mũhuro.”
Kana “mwena wa rũgongo.”
Rĩĩtwa rĩu riugĩte “[Jehova] Arohanda Wega.”
No kũhoteke rĩĩtwa rĩu riugĩte “Na Hinya.”
Kana “itangi.”
Nĩ ta centimita 7.4 (inji 2.9). Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “rĩngĩaiyũririo nĩ.”
Mbathi ĩmwe yaiganaine na lita 22. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “tũmĩgogoteni twa maĩ.”
Athuri arĩa meehokeirũo maũndũ.
Nĩ Gĩathĩ gĩa Ithũnũ.
Athuri arĩa meehokeirũo maũndũ.
Kana “Athĩnjĩri-Ngai Alawii.”
Ũkk., “mũrũguo, ũrĩa ũkoima ciĩga-inĩ ciaku cia thĩinĩ.”
Mũkono ũmwe waiganaine na centimita 44.5 (inji 17.5). Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “na mũndũ ũcio amũige rungu rwa kĩrumi.” Nĩ mwĩhĩtwa warĩ na kĩrumi kĩngĩnyita mũndũ angĩkorũo ehĩtĩte mwĩhĩtwa ũcio na maheeni kana age kũũhingia.
Ũkk., “kĩrumi kĩu.”
Ũkk., “kĩrumi kĩu.”
Ũkk., “nĩwe mũthingu.”
Kana “manyarirĩke.”
Kana “ndaahi.”
Ũkk., “bũrũri-inĩ wa ihingo ciake.”
Kana “ngumo yaku.”
Kĩhibirania, ne′phesh. Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “marĩhoyagwo nĩ ũndũ wa.”
Ũkk., “Ndũkahũgũre ũthiũ wa.”
No kũhoteke acio nĩ Alawii.
Kana “itonyero rĩa Hamathu.”
Mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire gĩathĩ, kana mũthenya wa 15.
Ũkk., “thimo.”
Kana “nyũmba ya mũthamaki.”
Ũkk., “ariũ a Isiraeli.”
Kana “agĩaka rĩngĩ.”
Kana “Ciikaro cia Ihinda Inini.”
Kana “warĩkire.”
Taranda ĩmwe yaiganaine na kilo 34.2. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “na ndaĩ.”
Ũkk., “warĩ mũhithe harĩ.”
Ũkk., “agĩthirũo nĩ roho thĩinĩ wake.”
Kana “wĩgiĩ ciugo ciaku.”
Taranda ĩmwe yaiganaine na kilo 34.2. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana hihi, “hamwe na iheo ciaringaine na thogora wa.”
Cekeri ĩmwe yaiganaine na ngiramu 11.4. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Mina ĩmwe Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania yaiganaine na ngiramu 570. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “handũ ha kũigĩrĩra moko.”
Ũkk., “meethaga ũthiũ wa.”
Kana “atwarithia a mbarathi.”
Nĩ Rũũĩ rwa Farati.
Kana “rĩa ũhinyanĩrĩria.”
Athuri arĩa meehokeirũo maũndũ.
Athuri arĩa meehokeirũo maũndũ.
Athuri arĩa meehokeirũo maũndũ.
Ũkk., “hema-inĩ ciao.”
Ũkk., “ithuurĩtwo.”
Kana “agĩĩkĩra hinya.”
Ũkk., “nĩ ũndũ wa mbũri.”
Kana “akĩhurunja.”
Ũkk., “mothamaki ma.”
Ũkk., “atengʼeri.”
Ũkk., “ithuurĩtwo.”
Ũkk., “athuure.”
Ũguo nĩ kuuga, kĩrĩkanĩro gĩa gũtũũra na gĩtangĩgarũrũka.
Ũkk., “ũngĩokire kũiyũria guoko gwake na.”
Nĩ mĩgate ya magongona.
Ũkk., “athuure.”
Ũkk., “meetiiranirie na.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Ũkk., “mĩrango ya icunjĩ igĩrĩ.”
Ũkk., “na igakinya ũta.”
Ũkk., “twĩtiiranĩtie nawe.”
Ũkk., “Na matukũ maingĩ.”
Ũkk., “gũtiarĩ na thayũ harĩ ũrĩa ũroimagara kana ũrĩa ũracoka.”
Ũkk., “mũtikareke moko manyu maregere.”
Kĩhibirania, ne′phesh. Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “eerutĩire biũ.”
Ũkk., “matukũ-inĩ make mothe.”
Kana “gwĩkĩra hinya; gwaka rĩngĩ.”
Kana “kuuma kana kũingĩra gĩcigo-inĩ kĩa.”
Kana “kĩrĩkanĩro.”
Kana “kĩrĩkanĩro gĩaku.”
Kana “gwĩkĩra hinya; gwaka rĩngĩ.”
Kana “gwĩkĩra hinya; gwaka rĩngĩ.”
Ũkk., “wetiiranirie na.”
Ũkk., “ndwetiiranirie na.”
Kana “ũteithio.”
Kana “merutĩire biũ.”
Ũkk., “thĩinĩ wa nyũmba ya ndungu.”
Mwaki ũcio ndwarĩ wa gũcina mwĩrĩ wa Asa, no warĩ wa gũcina indo nungi wega.
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “ũgũtindĩka.”
Kana “mũraika.”
Kana “hatarĩ mũndũ athimĩte.”
Nĩ kagooti geekĩragwo ga kwĩgitĩra mbaara-inĩ.
Ũkk., “kambĩ-inĩ.”
Kana “nyũmba-inĩ ya mũthamaki.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “ngoro yaku nĩ ĩtuĩte itua rĩa.”
Kana “na ngoro ĩĩrutĩire biũ.”
Kana “hamwe na ũndũ ũrĩa mwega.”
Kana hihi, “Ameuni.”
Nĩ Iria rĩa Cumbĩ.
Ũkk., “akĩerekeria ũthiũ wake harĩ.”
Kana “rũciaro rwa.”
Ũkk., “ariũ ao.”
Kana “muone ũrĩa Jehova amũhonokagia.”
Kana “gũkirĩrĩria.”
Kana “Kĩanda-inĩ kĩa.”
Ũkk., “maarathimĩire.”
Rĩĩtwa rĩu riugĩte “Kĩrathimo.”
Ũkk., “roho wa Afilisti.”
Nowe wetagwo Ahazia.
Ũkk., “mwarĩ.”
Thĩinĩ wa maandĩko mamwe ma tene ma Kĩhibirania, etĩtwo “Azaria.”
Kana “aarĩ mũrwaru.”
Ũkk., “mũriũ.”
Ũkk., “mbeũ yothe ya ũthamaki ya.”
Ũkk., “rĩrĩa oima nja na rĩrĩa aingĩra thĩinĩ.”
Kana “thũmbĩ ngʼemie.”
No kũhoteke nĩ gĩkũnjo kĩarĩ na Watho wa Ngai.
Kana “nĩo maaheanaga kĩmenyithia kĩa.”
Kana “hekarũ-inĩ.”
Ũkk., “kũgerera moko ma.”
Kana hihi, “nginya othe magĩkorũo marehete.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Ũkk., “gũkĩgĩa marakara kwerekera.”
Kana “kũruta ũira wa kũmokĩrĩra.”
Ũkk., “ũkĩhumba.”
Ũguo nĩ kuuga, ithe wa Zekaria.
Ũkk., “Mwaka ũngĩ ũkĩingĩra.”
Nĩ Asiria.
Kana “arĩ na mĩrimũ mĩingĩ.”
Kana “mũrũ wa.” Kwahoteka kiugo ariũ kĩhũthĩrĩtwo kuonania ũnene.
Ũkk., “gwakwo kwa mũthingi wa.”
Ũkk., “ithuurĩtwo.”
Taranda ĩmwe yaiganaine na kilo 34.2. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “tũcemanie ũthiũ kwa ũthiũ.”
Kana “nyũmba-inĩ yaku ya ũthamaki.”
Ũkk., “hema-inĩ ciake.”
Nowe wetagwo Ahazia.
Nĩ ta mita 178 (fiti 584). Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “iria ciamenyagĩrĩrũo nĩ.”
Nĩ ithe, Amazia.
No kũhoteke meenjetwo rwaro-inĩ rwa ihiga.
Taranda ĩmwe yaiganaine na kilo 34.2. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kori ĩmwe yaiganaine na lita 220. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Kana “aahaarĩirie.”
Kana “mĩhianano ya gũtwekio.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo, “Jehanamu.”
Kana “gĩa kũnyũrũrio.”
Kana “rĩa kũhurũka.”
Nĩ mĩgate ya magongona.
Ũkk., “Rĩu nĩ mũiyũrĩtie guoko kwanyu.”
Ũkk., “nĩ maarũngĩrĩirie ngoro harĩ.”
Kana “ũkĩhaarĩrio.”
Ũkk., “atengʼeri.”
Kana “mũtugi.”
Ũkk., “atengʼeri.”
Ũkk., “nĩguo amahe ngoro ĩmwe.”
Ũkk., “akĩhonia.”
Ũkk., “akĩarĩria ngoro yao.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Ũkk., “kambĩ.”
Kana “kwĩrutĩra biũ harĩ.”
Kana “ndibei ya mũhihano.”
Kana “rumu cia kũrĩĩra.”
Kana “Milo.” Nĩ kiugo gĩa Kĩhibirania kiugĩte “iyũria.”
Ũkk., “akĩarĩria ngoro yao.”
Kana “arĩ na hinya wa mũndũ.”
Kana “hinya wake wothe wa mbũtũ o na riri.”
Ũkk., “kũndũ gwake kũrĩa gũtũũgĩru.”
Kana “hekarũ-inĩ.”
Kana “cairi.”
Kana “ndibei ya mũhihano.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana hihi, “marima-inĩ.”
Kana “akĩororoia ũthiũ wa Jehova Ngai wake.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “mĩhianano ya gũtwekio.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “mĩhianano ya gũtwekio.”
Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Ũkk., “nyũmba.”
Kana “akuui a mĩrigo.”
Ũkk., “kũgerera guoko kwa.”
Icio nĩ ciugo ciahũthagĩrũo kuonania gũkua.
Athuri arĩa meehokeirũo maũndũ.
Kana “akĩerũhia kĩrĩkanĩro.”
Kĩhibirania, ne′phesh. Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Kana “mĩhianano yothe ĩrĩa ĩrĩ.”
Ũkk., “Matukũ-inĩ make mothe.”
Ũkk., “ariũ a andũ.”
Kana hihi, “Makĩhĩhia.”
Ũkk., “nyũmba.”
Kana “faĩni.”
Taranda ĩmwe yaiganaine na kilo 34.2. Rora Ũhoro Muongerere B14.
Ũkk., “kũũmia ngingo.”
Kana “mũirĩtu gathirange.”