Oho efa ngoo omhepo yaKalunga i ku wilike?
“Omhepo yoye iwa nai endife nge mondjila ya fefengwa.” — EPS. 143:10.
1, 2. (a) Tumbula eemhito dimwe opo Jehova a li a longifa omhepo yaye iyapuki opo a kwafele ovapiya vaye. (b) Mbela omhepo iyapuki ohai longo ashike peemhito de likalekelwa? Shi yelifa.
OSHIKE hashi uya momadiladilo oye ngeenge to diladila shi na sha nokulonga kwomhepo iyapuki? Mbela oho diladila koilonganghono oyo ya li ya longwa kuGideon nosho yo kuSimson? (Ovatok. 6:33, 34; 15:14, 15) Otashi dulika u diladile kouladi oo wa li wa ulikwa kOvakriste vopefimbo lonale nosho yo kunghee Stefanus a li a ngungumana eshi a li komesho yOmhangu yoPombada yOvajuda. (Oil. 4:31; 6:15) Ongahelipi shi na sha nehafo linene olo hali kala li niwe kovamwatate kunena poyoongalele yopaiwana, oudiinini wovamwatate ovo va tulwa meedolongo omolwokuhenombinga kwavo nosho yo etamunukemo lididilikwedi loilonga yokuudifa? Oihopaenenwa aishe oyo otai ulike okulonga kwomhepo iyapuki.
2 Mbela omhepo iyapuki ohai longo ashike peemhito de likalekelwa ile meenghalo de likalekelwa? Hasho nandenande. Eendjovo daKalunga oda ti kutya Ovakriste otava ‘ende momhepo,’ otava “endifwa kOmhepo” nosho yo kutya ove “nomwenyo womOmhepo.” (Gal. 5:16, 18, 25) Omautumbulilo oo otaa ulike kutya omhepo iyapuki otai dulu okukala tai longo efimbo keshe monghalamwenyo yetu. Otu na okukala hatu pula Jehova efiku keshe a wilike omadiladilo etu, okupopya kwetu nosho yo eenghatu detu okupitila momhepo yaye iyapuki. (Lesha Epsalme 143:10.) Ngeenge otwa efa omhepo iyapuki i kale tai longo mokukalamwenyo kwetu ya manguluka, otai ka imika mufye oiimati oyo tai ka tulumukifa vamwe notai ka fimanekifa Kalunga.
3. (a) Omolwashike twa pumbwa okuwilikwa komhepo iyapuki? (b) Omapulo elipi hatu ka kundafana?
3 Omolwashike sha fimanenena okukala hatu wilikwa komhepo iyapuki? Omolwaashi ope na oshinima shimwe osho tashi dulu oku tu nwefa mo, osho shi li omhinge nokulonga kwomhepo iyapuki. Omishangwa otadi shi ifana “ombelela,” oyo tai ulike keamo letu lokulonga oulunde, sha hala okutya, okuhawanenena oko twa fyuulula tu li oludalo laAdam. (Lesha Ovagalati 5:17.) Ndele mbela okweefa omhepo yaKalunga i tu wilike osha kwatela mo shike? Mbela ope na ngoo eenghatu tadi longo odo hatu dulu okukatuka opo tu kondjife enwefemo lombelela ilunde? Natu ka kundafaneni omapulo oo eshi hatu ka konakona omaukwatya makwao ahamano oo e li oshitukulwa ‘shoiimati yomhepo,’ “onheni, olune, ouwa, eitavelo, omwenyo muwa nelipangelo.” — Gal. 5:22, 23, yelekanifa no-NW.
Omwenyo muwa nonheni ohai xumifa komesho ombili meongalo
4. Ongahelipi omwenyo muwa nonheni hai xumifa komesho ombili meongalo?
4 Lesha Ovakolossi 3:12, 13. Otu na okukala tu na omwenyo muwa nonheni opo tu xumife komesho ombili meongalo. Omaukwatya oo oiimati yomhepo ohae tu kwafele tu ungaunge nonghenda novanhu vakwetu, tu kale hatu kala twa ngungumana ngeenge twa shindwa nokuhenuka okwaalulila vamwe owii ngeenge va popya sha ile va ninga sha shii. Ngeenge pokati ketu nOmukriste mukwetu opa holoka okuhaudafana, onheni ile elididimiko otali ke tu kwafela tu ninge ngaashi hatu dulu opo tu pongolole po okuhaudafana oko, ponhele yokweefa onghalo i kale ngaho. Ndele mbela otwa pumbwa ngoo shili okukala tu na omwenyo muwa nonheni meongalo? Heeno, molwaashi atusheni inatu wanenena.
5. Oshike sha li sha holoka pokati kaPaulus naBarnabas, naasho otashi divilike shike?
5 Natu ka taleni kwaasho sha li sha ningwa po pokati kaPaulus naBarnabas. Paulus naBarnabas ova kala tava longo pamwe oule womido tava udifa onghundana iwa. Aveshe ova li yo ve na omaukwatya mawa. Ndele pomhito imwe, ova li va “handuka, ndee tava [tukauka].” (Oil. 15:36-39) Oshiningwanima osho otashi divilike kutya nokuli nopokati kovapiya vaKalunga ovadiinini otapa dulu okuholoka okuhaudafana omafimbo amwe. Mbela ngeenge pokati kOvakriste vavali opa holoka okuhaudafana, ove na okuninga po shike opo va henuke okukundafana va handuka oko taku dulu okunyona po ekwatafano lavo?
6, 7. (a) Omayele opamishangwa elipi tu na okushikula fimbo eenghundafana detu nOmukriste mukwetu inadi naipala? (b) Omauwa elipi hatu ka mona ngeenge otwa ‘kala hatu endelele okupwilikina, nokuliteelela mokupopya nosho yo okuliteelela mokuhanduka’?
6 Otaku tiwa kutya Paulus naBarnabas ova li va “handuka,” osho tashi ulike kutya okuhaudafana oko kwa li kwa holoka pokati kavo okwa li kwa kwata moiti. Ngeenge Omukriste okwa mono kutya ota handuka eshi tava kundafana oshinima shonhumba nomwiitaveli mukwao, otashi ka kala pandunge okudulika komayele oo taa hangwa muJakob 1:19, 20, oo taa ti: “Omunhu keshe na kale ha endelele okupwilikina, ne liteelele mokupopya, ye ne liteelele mokuhanduka; osheshi ehandu lomulumenhu ihali longo osho sha yuka koshipala shaKalunga.” Ota dulu yo okulundulula oshikundafanwa shavo she likolelela keenghalo, ndele tava kundafana kombinga yoshinima shimwe shi lili ile a dje po ofimbo eenghundafana inadi naipala. — Omayel. 12:16; 17:14; 29:11.
7 Omauwa elipi hatu ka mona ngeenge otwa shikula omayele oo? Omukriste ota ka wilikwa komhepo yaKalunga ngeenge okwa efa pa pite efimbo opo a handuluke nosho yo ngeenge okwa ilikana kombinga youpyakadi oo nokudiladila kutya ota ka nyamukula ngahelipi. (Omayel. 15:1, 28) Ota ka kala e na omwenyo muwa nosho yo onheni ngeenge ota wilikwa komhepo iyapuki. Kungaho, ota dulika komayele oo taa hangwa mOvaefeso 4:26, 29, oo taa ti: “Handukeni, ndelenee inamu nyona. . . . Momakanya eni mu ha pite nande ondjovo ya nyata, ndelenee odedi diwa dokutungafana, da wapala okupwilikina.” Ngeenge otwa kala tu na omwenyo muwa nosho yo onheni, ohatu ka xumifa komesho ombili noukumwe meongalo.
Kala ho tulumukifa oukwaneumbo weni mokuulika olune nosho yo ouwa
8, 9. Olune nouwa oshike, nohai kwafele ngahelipi omaukwaneumbo?
8 Lesha Ovaefeso 4:31, 32; 5:8, 9. Ngaashi okudengwa kokamhepo ka talala nawa nosho yo okunwa omeva matalala nawa moshanga shomutenya, olune nouwa ohai tulumukifa. Olune nosho yo ouwa ohai etele omaukwaneumbo ehafo. Olune olo oukwatya wokukala u na ko nasha shili navamwe, to shi ulike okupitila moilonga nosho yo mokupopya to yavelele. Ngaashi olune, ouwa nao oukwatya muwa oo hau ulikwa okupitila moilonga oyo tai etele vamwe ouwa. Omunhu oo e na oukwatya wouwa oha kala e na omhepo yokuyandja. (Oil. 9:36, 39; 16:14, 15) Ndele ouwa owa kwatela mo shihapu shihe fi ashike osho.
9 Ouwa oo okukala neenghedi da denga mbada. Inau kwatela mo ashike osho hatu ningi, ndele osho sha fimana oshosho kutya ohau holola kutya fye ovanhu va tya ngahelipi. Diladila komukainhu ta longekidile oukwaneumbo wavo oshiimati, te shi konenene nawanawa eshi te shi tete opo a shilipaleke kutya oshinyenye nosha pya nawa nokashi na okapefili kasha meni nokombada. Sha faafana, Omukriste oku na okukala ha ulike ouwa monghalamwenyo yaye aishe oo hau imikwa komhepo iyapuki.
10. Oshike tashi dulu okuningwa po opo ku kwafelwe oilyo yomaukwaneumbo i kulike omaukwatya oiimati yomhepo?
10 Oshike tashi ka kwafela oilyo yomaukwaneumbo opaKriste i kale hai ulikilafana olune nosho yo ouwa eshi tai ungaunga naikwao? Eshiivo lashili lEendjovo daKalunga olo unene tali ke i kwafela. (Kol. 3:9, 10) Omitwe domaukwaneumbo dimwe ohadi ningi omalongekido opo omaukwaneumbo ado a kundafane kombinga yoiimati yomhepo pEkonakono lOukwaneumbo lavo. Okukundafana omaukwatya oiimati yomhepo kashi fi oshinima shidjuu. Otamu dulu okulongifa oishangomwa oyo mu na melaka leni nokuhoolola ouyelele u na sha noukwatya keshe. Otamu dulu okukala hamu kundafana outendo vanini oshivike keshe, tamu kundafana oukwatya keshe oule woivike yonhumba. Eshi tamu konakona ouyelele oo, lesheni nokukundafana omishangwa odo da etwa mo ndele inadi tofwa mo. Kaleni hamu kongo eemhito dokutula moilonga osho mwe lihonga nokwiilikana kuJehova a nangeke noupuna eenghendabala deni. (1 Tim. 4:15; 1 Joh. 5:14, 15) Ndele mbela okukonakona kwa tya ngaho otaku ka etifa po ngoo omalunduluko e na sha nonghedi omo oilyo youkwaneumbo hai ungaunga naikwao?
11, 12. Ongahelipi ovalihomboli vamwe Ovakriste va li va mona ouwa eshi va konakona oukwatya wolune?
11 Ovalihomboli vamwe ovanyasha ovo va li va hala okupondola mohombo yavo, ova li va tokola okukonakona moule oiimati yomhepo iyapuki. Mbela ova li va mona ouwa ulipi? Omukulukadi okwa ti: “Eshi twe lihonga kutya olune ola kwatela mo okukala u shii okulineekelwa nokukala omudiinini, osha kwafela keshe umwe womufye a kale ha ungaunga nawa namukwao fiyo okunena. Oshe tu honga okukala hatu tifuka nokukala hatu diminafana po. Oshe tu kwafela yo tu lihonge okukala hatu pandulafana nokupaafana ombili ngeenge sha pumbiwa.”
12 Ovalihomboli vali vamwe ovo va li ve na omaupyakadi mohombo yavo, ova li va didilika kutya ihava ulikilafana olune. Ova li va tokola okukonakona pamwe oukwatya wolune. Mbela ova li va mona oshidjemo shilipi? Omushamane okwa ti: “Eshi twa konakona kombinga yolune, oshe tu kwafela tu mone kutya otwa pumbwa okukala twe lineekelafana ponhele yokudiladililafana omalinyengotomheno mai nokukala keshe umwe ta tale komaukwatya mawa amukwao. Oshe tu kwafela opo keshe umwe womufye a kale e na ko nasha neemhumbwe damukwao. Ohandi ulikile omukulukadi wange olune moku mu pula a popye omaliudo aye a manguluka nopehe na oku mu handukila omolwoshinima osho a popya. Osho osha li sha pula nge ndi efe po ounhwa. Eshi twa hovela okutula moilonga oukwatya wolune mohombo yetu, otwa enda hatu efa po oikala yokuninga omalipopilo. Okuninga ngaho okwe tu kwafela shili.” Mbela oukwaneumbo weni itau ka mona ouwa ngeenge omwa konakona oiimati yomhepo?
Kala ho ulike kutya ou na eitavelo ngeenge u li oove auke
13. Oshinima shilipi tu na okuhenuka osho tashi dulu okunyona po oupamhepo wetu?
13 Ovakriste ova pumbwa okweefa omhepo yaKalunga i kale hai va wilike, kutya nee omoipafi yavamwe ile ongeenge ve li ovo aveke. Kunena, omafano inaa koshoka nomalihafifo a xutuka okwa hapupala neenghono mounyuni waSatana. Osho otashi dulu okunyona po oupamhepo wetu. Omukriste oku na okuninga po shike? Eendjovo daKalunga ode tu kumaida da ti: “Liduleni eenyata adishe nowii aushe, nye mu tambule nomwenyo wa ngungumana eendjovo da twikwa munye odo di na eenghono okuxupifa eemwenyo deni.” (Jak. 1:21) Natu ka kundafaneni nghee eitavelo, oukwatya umwe vali woiimati yomhepo, tali dulu oku tu kwafela tu kale twa koshoka koshipala shaJehova.
14. Ongahelipi okuhakala neitavelo taku dulu okutwala omunhu menyono?
14 Ngeenge otu na eitavelo lashili, ohatu ka kala twa tala ko kutya Jehova Kalunga omunhu wolela. Ndele ngeenge Kalunga inatu mu tala ko e li omunhu wolela, ohatu ka wila menyono noupu. Natu ka taleni kwaasho sha li sha ningwa po mokati koshiwana shaKalunga shopefimbo lonale. Jehova okwa li a hololela omuprofeti Hesekiel oinima inai koshoka oyo vamwe vomovapiya vaYe va li tava ningi meholeko, eshi a li e mu lombwela a ti: “Kaana komunhu, u wete tuu eshi ovakulunhu veumbo laIsrael hava ningi momilaulu, keshe umwe monduda yaye yoihongwafano? Osheshi ohava diladila nokutya, Omwene ke tu wete. Omwene okwa efa edu eli.” (Hes. 8:12) Mbela owa didilika kutya oshike sha li sha etifa oupyakadi oo? Kava li va itavela kutya Jehova oku wete osho tava ningi. Jehova ka li omunhu wolela kuvo.
15. Eitavelo la kola muJehova ohali tu amene ngahelipi?
15 Mepingafano naasho sha kundafanwa mokatendo ka tetekela, natu ka taleni koshihopaenenwa shaJosef. Nonande okwa li kokule noukwaneumbo wavo nosho yo oshiwana shavo, okwa li a anya okuya moluhaelo nomukulukadi waPotifar. Omolwashike mbela? Okwa ti: “Ndi dule ngahelipi okuninga owii u fike opo nokunyona kuKalunga?” (Gen. 39:7-9) Jehova okwa li omunhu wolela kuye. Ngeenge Kalunga omunhu wolela kufye, itatu ka tala omalihafifo inaa koshoka ile tu ninge oshinima shonhumba meholeko osho tashi nyemateke Kalunga. Otu na okukala twa tokola toko ngaashi omupsalme umwe oo a li a imba a ti: “Meumbo lange nda hala ndi kale mo nomutima wa yela. Omesho ange inandi hala oku a talifa oinima ilengifa.” — Eps. 101:2, 3.
Amena omutima woye mokukala u na elipangelo
16, 17. (a) Ngaashi sha hokololwa membo lOmayeletumbulo, ongahelipi “omumati e he neendunge” a li a kokelwa menyono? (b) Ngaashi tashi ulikwa mefano olo li li pepandja 30, ongahelipi oshinima sha yukila oko tashi dulu oku tu ningilwa kunena, kashi na nee mbudi kutya otu na omido ngapi?
16 Elipangelo, oukwatya waxuuninwa oo u li oshitukulwa shoiimati yomhepo, ohali tu kwafele tu dule okuhenuka oinima aishe oyo Kalunga a tokola. Otali dulu yo oku tu kwafela tu amene omutima wetu. (Omayel. 4:23) Diladila kehokololo olo li li mOmayeletumbulo 7:6-23, omo tamu hokololwa “omumati e he neendunge” oo a li a efa a kokelwe menyono kombwada. Omumati oo okwa li a kokelwa menyono eshi a li ‘ta ende kokolonela yomukainhu’ oo. Otashi dulika a li a ya popepi neumbo lombwada oyo omolwokatalekonawa kaye. Ka li e shi didilika mo diva kutya ota hekelwa menyono olo la kwatela mo “omwenyo waye.”
17 Omulumenhu oo omunyasha okwa li ta dulu okuhenuka ngahelipi epuko olo linyikifa oluhodi? Omokudulika kekumaido eli tali ti: “Ino ka pukila momalila aye.” (Omayel. 7:25) Mehokololo lomulumenhu oo ohatu lihongo mo kutya ngeenge otwa hala omhepo yaKalunga i tu wilike, otwa pumbwa okuhenuka okulitwala meenghalo odo tadi ke tu yeleka. Onghedi imwe omo omunhu ta dulu okweenda mondjila ihe li pandunge ya fa ‘yomumati ehe na eendunge’ oyo okupitila mokukala ta patulula eeshitashi doko-TV di lili noku lili nokuhe na elalakano lasha ile okukala ta talaatala ko-Internet. Oshi na oupu a patulule omafano taa pendula omahalo opamilele, kutya nee osho a lalakanena ile hasho. Kungaho, ota ka kulika kanini nakanini onghedindjikilile yokutala omafano oipala, oo taa ka kuma neenghono eliudo laye nosho yo ekwatafano laye naKalunga. Otashi dulu yo okukala sha kwatela mo omwenyo waye. — Lesha Ovaroma 8:5-8.
18. Eenghatu dilipi Omukriste ta dulu okukatuka opo a amene omutima waye, naasho osha kwatela mo ngahelipi okuulika elipangelo?
18 Ohatu dulu notu na okuulika elipangelo mokukala hatu katuka eenghatu meendelelo ngeenge otwa mono omafano inaa koshoka. Ndele itashi ka kala tuu shiwa ngeenge otwa henuka okuya monghalo oyo tai tu ningifa tu tale omafano oipala! (Omayel. 22:3) Otashi pula elipangelo okulitulila po omangabeko oo tae tu amene noku a diinina. Pashihopaenenwa, okukaleka okombiyuta ponhele opo tai dulu okukala i wetike kukeshe umwe otashi dulu oku ku amena. Vamwe ohava mono shiwa okuhenuka okulongifa okombiyuta ile okutala o-TV ngeenge ve li ovo aveke. Vamwe ova tokola okukala ihava longifa o-Internet. (Lesha Mateus 5:27-30.) Natu katukeni eenghatu da pumbiwa tu liamene nosho yo omaukwaneumbo etu opo tu dule okulongela Jehova ‘nomutima wa yela noneliudo liwa nomeitavelo lihe noihelele.’ — 1 Tim. 1:5.
19. Omauwa elipi hatu ka mona ngeenge otwa efa omhepo iyapuki i tu wilike?
19 Oiimati oyo hai imikwa komhepo iyapuki ohai eta omauwa mahapu. Onheni nomwenyo muwa ohai xumifa komesho ombili meongalo. Olune nosho yo ouwa ohai xumifa komesho ehafo momaukwaneumbo. Eitavelo nelipangelo ohai tu kwafele tu kale popepi naJehova notu kale twa koshoka koshipala shaye. Kakele kaasho, Ovagalati 6:8 ove tu shilipaleka tava ti: “Ou ta kunu mOmhepo, oye ta ka teya omwenyo waalushe okOmhepo.” Pakanghameno lekuliloyambo laKristus, Jehova ota ka longifa omhepo yaye iyapuki opo a pe omwenyo waalushe ovo tava efa va wilikwe komhepo.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Omwenyo muwa nonheni ohai xumifa komesho ngahelipi ombili meongalo?
• Oshike tashi dulu okukwafela Ovakriste va kale hava ulike olune nouwa momaukwaneumbo?
• Ongahelipi eitavelo nosho yo elipangelo hai kwafele Omukriste a amene omutima waye?
[Efano pepandja 28]
Oshike tashi dulu oku ku kwafela uha handuke ngeenge tamu kundafana?
[Efano pepandja 29]
Okukonakona omaukwatya oiimati yomhepo otaku dulu okweetela oukwaneumbo weni ouwa
[Efano pepandja 30]
Oiponga ilipi hatu ka henuka ngeenge otwa kala tu na eitavelo nosho yo elipangelo?