Ino tala koinima oyo wa fiya “konima”
“Kape nomunhu a kwata oshipululo neke laye ta tale vali konima, a wapalela ngeno ouhamba waKalunga.” — LUK. 9:62.
OTO NYAMUKULA NGAHELIPI?
Omolwashike tu na ‘okudimbulukwa omukainhu waLot’?
Oinima itatu ilipi tuhe na okukala hatu lipula unene nayo?
Ongahelipi hatu dulu okukala hatu endele pamwe nehangano laJehova?
1. Jesus okwa li a yandja elondwelo lilipi, nepulo lilipi la holoka po?
OMIDO 2 000 lwaapo da pita, Jesus Kristus okwa li a londwela Ovajuda, a ti: “Dimbulukweni omukainhu waLot.” (Luk. 17:32) Elondwelo olo ola fimanenena kunena shi dulife nale. Ndele mbela Jesus okwa li naanaa a hala okutya shike eshi a yandja elondwelo olo la kwata moiti? Ovajuda ovo a li ta lombwele ova li ve udite ko nawanawa eityo leendjovo odo, molwaashi ova li ve shii nawa osho sha ningilwa omukulukadi waLot. Fimbo oukwaneumbo waLot wa li tau i onhapo okudja muSodom, omukulukadi waye okwa li a tala konima omolwokuhadulika kwaye ndele ta shituka oshivanda shomongwa. — Lesha Genesis 19:17, 26.
2. Omukulukadi waLot otashi dulika a li a tala konima omolwomatomheno elipi, noilanduliko ilipi a mona omolwokuhadulika kwaye?
2 Mbela oshike sha li sha ningifa omukulukadi waLot a tale konima? Mbela okwa li a hala okutala osho sha li tashi ningilwa Sodom? Mbela okwa li a tala konima omolwokuheneitavelo kwaye, ile okwa li ta diladila oiniwe yavo aishe oyo va fiya muSodom? (Luk. 17:31) Kashi na nee mbudi kutya oshike sha li she mu linyengifa, okwa fya omolwokuhadulika kwaye. Diladila ashike kwaashi: Omukainhu oo okwa dipawa mefiku limwe novakolokoshi vomuSodom naGomorra. Onghee hano, itashi kumwifa eshi Jesus a ti: “Dimbulukweni omukainhu waLot”!
3. Jesus okwa li a divilika ngahelipi oushili oo kutya katu na okutala konima meityo lopafaneko?
3 Kunena, nafye otu li pefimbo opo tuhe na nandenande okutala konima meityo lopafaneko. Jesus okwa li a divilika oshitwa osho eshi a li a nyamukula omulumenhu umwe oo a li e mu pula ngeenge ota dulu oku ka lekela manga oukwaneumbo wavo, ye e uye nawa a ninge omuhongwa waye. Jesus okwa ti: “Kape nomunhu a kwata oshipululo neke laye ta tale vali konima, a wapalela ngeno ouhamba waKalunga.” (Luk. 9:62) Ndele mbela eshi Jesus a nyamukula ngaho otashi ti kutya ka li e na onghenda nosho yo ondjele? Hasho nandenande! Okwa li e shii kutya omulumenhu oo okwa li ashike te lipopile molwaashi ina hala okuninga omuhongwa waye. Jesus okwa ti kutya omunhu oo ta ningi ngaho okwa fa ashike ta tale koinima oyo a fiya “konima.” Mbela ope na ngoo oupyakadi washa ngeenge omunhu oo ta pulula okwa tale konima oule wokafimbo ile a efa manga oshipululo ndele ta keuka konima? Kashi na nee mbudi kutya okwa tala konima oule wokafimbo ile okwa efa manga oshipululo, okuninga ngaho otaku ke mu imba a yandje elitulemo kwaasho ta ningi.
4. Otu na okukala hatu yandje elitulemo kushike?
4 Otu na okukala hatu yandje elitulemo koinima oyo i li komesho, ponhele yokukala hatu diladila kwaayo twa fiya konima. Didilika nghee oshitwa osho sha yelifwa nawa mOmayeletumbulo 4:25, oo taa ti: “Omesho oye naa tale a yukilila, neemhafu doye nadi yukilile.”
5. Omolwashike tuhe na okutala koinima oyo twa fiya konima?
5 Otu na etomheno liwa kutya omolwashike tuhe na okutala koinima oyo twa fiya po. Etomhelo olo olilipi po? Ololo kutya otu li ‘momafiku axuuninwa.’ (2 Tim. 3:1) Fyeni inatu teelela ehanauno loilando ivali yovakolokoshi, ndele olounyuni aushe woukolokoshi. Ndele oshike tashi dulu oku tu kwafela tu henuke okuninga osho sha li sha ningwa komukulukadi waLot? Otwa pumbwa tete okudidilika mo kutya oinima ilipi twa fiya po oyo tashi dulika i ke tu ningife tu kwatwe keamo lokutala kuyo. (2 Kor. 2:11) Paife natu ka kundafaneni kombinga yoinima oyo nokutala nghee hatu dulu okuhenuka okuyandja elitulemo kuyo.
INO DILADILA KUTYA OMAFIKU ONALE OKWA LI MAWA
6. Omolwashike taku dulu okutiwa kutya haalushe hatu dimbuluka oinima i li ngaashi ya li?
6 Kashi li pandunge okukala hatu diladila kutya omafiku onale okwa li mawa e dule opaife. Omafimbo amwe otashi dulika tuha dimbuluke oinima aishe i li ngaashi ya li shili. Pashihopaenenwa, otashi dulika tu diladile kutya otwa li ashike hatu hafele onghalamwenyo monakudiwa nokatwa li lela tu na omaupyakadi, naasho otashi ke tu ningifa tu diladile kutya oinima oya li tai tu endele nawa. Etaleko la penga tya ngaho otali ke tu ningifa tu kale hatu lipula unene kombinga yomafiku omonakudiwa oo hatu diladila kutya okwa li mawa. Ombibeli oye tu londwela ya ti: “Ino tya: Omolwashike hano omafiku onale a li mawa e dule aa opaife? Osheshi ito shi pula neendunge!” (Omuud. 7:10) Ndele mbela omolwashike okudiladila kwa tya ngaho kwa nyika oshiponga?
7-9. (a) Oshike sha li sha ningilwa Ovaisrael eshi va li muEgipti? (b) Ovaisrael ova li ve na omatomheno elipi okukala va hafa? (c) Oshike sha li sha ningifa Ovaisrael va hovele okutanguna nokungongota?
7 Natu ka taleni kwaasho sha li sha ningilwa Ovaisrael pefimbo laMoses. Fimbo Josef a li e na omwenyo, Ovaisrael ova li hava ungaungwa navo nawa kOvaegipti va fa ovaenda, ndele eshi a fya Ovaegipti ove va pa “ovapashukili oku va hepeka noilonga idjuu.” (Ex. 1:11) Lwanima Farao okwa ka dipaifa ounona vavo voumati opo ngeno a ninipike omuvalu wavo. (Ex. 1:15, 16, 22) Onghee hano, itashi kumwifa eshi Jehova a li a lombwela Moses a ti: “Ame nda mona okuhepekwa [kwoshiwana] shange, eshi shi li muEgipti. Naame nda uda ekemo lavo molwovafininiki, heeno, ndi wete oudjuu wavo.” — Ex. 3:7.
8 Ovaisrael kava li tuu va hafa neenghono eshi va mangululwa moupika waEgipti! Ova li va mona nghee Jehova a li a longifa eenghono daye monghedi ikumwifi opo a etele Farao, oo a li omulinenepeki, noshiwana shaye Omahandukilo Omulongo. (Lesha Exodus 6:1, 6, 7.) Lwanima, Ovaegipti ova li va lekela Ovaisrael nova li nokuli ve va indila va dje mo moshilongo shavo, nove va pa oingoldo noishiliveli ihapu neenghono nomolwaasho taku tiwa kutya Ovaisrael ova li “va kufa oinima kOvaegipti.” (Ex. 12:33-36) Ovaisrael ova li yo va hafa eshi va ka mona Farao netangakwaita laye va hanaunwa po mEfuta Litilyana. (Ex. 14:30, 31) Okumona oiningwanima ya tya ngaho itunhula okwa li ku na okupameka eitavelo lavo.
9 Ndele diva konima ashike eshi Ovaisrael va mangululwa pashikumwifilonga, ova li va hovela okutanguna nokungongota. Mbela ova li tava tanguna kombinga yashike? Oyoikulya. Ovaisrael kava li va wanenwa komafiloshisho aJehova nova li va hovela okungongota tava ti: “Fye hatu dimbulukwa eeshi twe di lile ngaho muEgipti noihenda yomatanga, [omanuwa], ombidi, eenyanga nomakunde. Ndelenee paife eemwenyo detu oda loloka, osheshi apa kape na sha. Fye itatu mono sha shimwe, omanna aike.” (Num. 11:5, 6) Osha yela kutya etaleko lavo ola li la penga filufilu, nomolwaasho va li nokuli va hala okushuna kedu loupika. (Num. 14:2-4) Ovaisrael ova li va tala koinima oyo va fiya konima naJehova ka li vali e va hokwa. — Num. 11:10.
10. Oshike hatu lihongo moshihopaenenwa shOvaisrael?
10 Oshike hatu lihongo mo moshihopaenenwa shOvaisrael? Ohatu lihongo mo kutya ngeenge tu li meenghalo didjuu ile twa wililwa po komaupyakadi, inatu kala hatu diladila kutya oinima oya li tai tu endele nawa monakudiwa, tashi dulika nokuli nofimbo inatu uya moshili. Ndele nonande inashi puka okukala hatu dilonga koilihongomwa oyo twe lihonga okupitila moimoniwa yetu yomonakudiwa, ile oinima iwa oyo twa li twa hafela, otu na okukala tu na ondjele nokukala hatu tale ko oinima paushili. Ngeenge hasho, ohatu ka kala tu udite inatu wanenwa nandenande konghedi yokukalamwenyo yopaife nohatu ka yelekwa tu shune konghedi yetu ikulu yokukalamwenyo. — Lesha 2 Petrus 2:20-22.
OMALIYAMBO OO TWA LI TWA NINGA MONAKUDIWA
11. Vamwe ohava tale ko ngahelipi omaliyambo oo va ninga?
11 Shinyikifa oluhodi, vamwe ohava kala ve udite kutya ova hepifa ashike efimbo nova xutwifa eemhito eshi va ninga omaliyambo onhumba monakudiwa. Naave otashi dulika wa li u na omhito yokulalakanena ehongo lopombada, etumbalo nokukala wa hepuluka painiwe, ndele owa yamba po eemhito da tya ngaho. Ovamwatate novamwameme vahapu ova li tava dulu okuninga ovanangeshefa hava pondola, ovanyandi ovanawino, omanyakwa momaudano, ile ovahongwanhu, ashike ova efa po okulalakanena oinima oyo. Paife otashi dulika va kale ve wete pa pita efimbo lile, ndele exulilo inali uya natango. Mbela oho kala to diladila kutya ngeno paife ou na onghalamwenyo youdjeko ngeno kwa li wa ninga omaliyambo?
12. Paulus okwa li e uditile ngahelipi oinima oyo a fiya konima?
12 Omuyapostoli Paulus okwa li a yamba po oinima yaye ihapu opo a dule okuninga omushikuli waKristus. (Fil. 3:4-6) Ndele mbela okwa li e udite ngahelipi eshi a yamba po oinima ya tya ngaho? Okwa ti: “Ndelenee ei ya li eliko lange, onde i tala oyo oshiponga omolwaKristus.” Okwa twikila ko vali a ti: ‘Oinima aishe, eshi nde i shaameka nokushiiva Kristus Jesus Omwene wange, handi i tale oyo oshiponga, osheshi omolwaye nda kanifa aishe nohandi i dini oyo oimbodi yongaho, ndi likole Kristus.’a (Fil. 3:7, 8) Ngaashi ashike omunhu oo a ekelashi oimbodi ile ondova iha kala vali te lipe oushima ile e udite a kanifa sha, Paulus naye ine lipa oushima eshi a yamba po oinima yomounyuni. Ina ka kala vali e udite kutya oinima oyo a kanifa oi na ongushu.
13, 14. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena oshihopaenenwa shaPaulus?
13 Oshike tu na okuninga po ngeenge otwe lihange hatu diladila kutya otwa hepifa eemhito donhumba? Otu na okushikula oshihopaenenwa shaPaulus. Ngahelipi mbela? Omokukala hatu dilonga kongushu yaasho tu na paife. Pashihopaenenwa, ou na ekwatafano lopofingo naJehova nokwe ku tala ko u li omudiinini kuye. (Heb. 6:10) Mbela ope na ngoo oinima yopamaliko oyo hai likolwa mounyuni tai dulu okuyelekwa nomanangeko noupuna opamhepo oo hatu hafele paife nosho yo omonakwiiwa? — Lesha Markus 10:28-30.
14 Omuyapostoli Paulus okwa li a tumbula oshinima shimwe vali osho tashi dulu oku tu kwafela tu kanyatele oudiinini wetu. Okwa ti: “Ohandi dimbwa ei yokonima nohandi lalakanene ei yokomesho.” (Fil. 3:13) Didilika kutya Paulus okwa divilika eenghatu dopavali odo twa pumbwa okukatuka. Yotete, otu na okudimbwa oinima oyo twa fiya konima nokatu na okukala hatu hepifa efimbo neenghono detu mokukala hatu lipula unene nayo. Onhivali, otu na okukala hatu yandje filufilu elitulemo kwaasho shi li komesho, twa fa omutondoki oo te lihakana okufika tete komufinda.
15. Ouwa ulipi hatu ka mona ngeenge otwa dilonga kombinga yoihopaenenwa yovapiya vaKalunga ovadiinini?
15 Okukala hatu dilonga koihopaenenwa yovapiya vaKalunga ovadiinini, kutya nee ovopefimbo lonale ile ovokunena, otaku ke tu kwafela tu lalakanene ei yokomesho ponhele yokutala koinima oyo twa fiya konima. Pashihopaenenwa, Abraham naSara otashi dulika ‘ngeno va shuna’ koshilando shaUr, ngeno ova kalele tava diladila kombinga yasho. (Heb. 11:13-15) Moses naye otashi dulika a li a fiya po oinima ihapu muEgipti e dule Ovaisrael vakwao aveshe. Ndele Ombibeli kai na apa ya popya kutya okwa li ta diladila kombinga yoinima oyo. Ponhele yaasho, oya popya ya ti: “[Okushekwa] kwaKristus okwe ku tala oko oupuna u dule omamona omuEgipti, osheshi e a pilamena a taalela kondjabi.” — Heb. 11:26.
OIMONIWA II YOMONAKUDIWA
16. Ongahelipi oimoniwa yetu yomonakudiwa tai dulu oku tu kuma?
16 Otashi dulika oimoniwa yetu imwe yomonakudiwa ya li ihe fi iwa. Omafimbo amwe otashi dulika tu kale hatu lipula unene shi na sha nomanyono etu omonakudiwa ile omapuko oo twa ningile. (Eps. 51:5) Natango, otashi dulika hatu dimbuluka nenyeme omayele a kwata moiti oo twa pewelwe monakudiwa. (Heb. 12:11) Otashi dulika yo tu kale hatu lipula unene shi na sha nokuhenouyuki oko kwa li twa ningilwa shili ile oko hatu fekele ashike. (Eps. 55:3) Ndele mbela oshike hatu dulu okuninga po opo oinima oyo yomonakudiwa ihe tu ningife tu kale hatu yandje unene elitulemo kuyo? Natu ka konakoneni oihopaenenwa yopatatu.
17. (a) Omolwashike Paulus a li e liula ta ti kutya “Aame ou omunini ndi dulike kovayapuki aveshe”? (b) Oshike sha li sha kwafela Paulus aha kale te lipula unene nomapuko aye?
17 Omapuko etu omonakudiwa. Omuyapostoli Paulus okwe liula a ti: “Aame ou omunini ndi dulike kovayapuki aveshe.” (Ef. 3:8) Omolwashike a tila ngaho? Okwa ti: “Osheshi ame nda taataele eongalo laKalunga.” (1 Kor. 15:9) Diladila ashike kunghee Paulus a li ha kala e udite ngeenge a shakena navamwe ovo a li ha hepeke! Ndele ponhele yokukala te lipula unene kombinga yoshinima osho, okwa kala ta diladila konghenda inenenene oyo a li a ulikilwa kuJehova. (1 Tim. 1:12-16) Oshidjemo, okwa kala e na olupandu olo le ke mu kwafela a wanife po oukalele waye. Eshi Paulus a ti kutya ota dimbwa oinima ei yokonima, okwa kwatela mo yo nomapuko aye onale. Ngeenge nafye otwa kala hatu diladila konghenda oyo Jehova e tu ulikila, otashi ke tu kwafela tuha kale hatu lipula unene shi na sha noinima oyo ya ningwa nale. Osho otashi ke tu kwafela yo tu kale hatu yandje elitulemo kokulongela Jehova.
18. (a) Oshike tashi dulu okuningwa po ngeenge ohatu diladila nenyeme komayele oo twa pewelwe monakudiwa? (b) Ongahelipi hatu dulu okutula moilonga omayele aSalomo e na sha nokutambula ko omapukululo?
18 Omayele a kwata moiti. Oshike tashi ka ningwa po ngeenge otwa kala hatu diladila nenyeme komayele oo twa pewelwe monakudiwa? Osho otashi ke tu yahameka ashike notashi ke tu ‘lolola.’ (Heb. 12:5) Ngeenge otwa kala twa “dina” omayele oo twa pewa ile twa “loloka” omayele oo twa li twa tambula ko ndele lwanima hatu a ekeleshi, oshidjemo otashi ka kala ashike sha faafana, osho kutya, itae ke tu etela ouwa washa. Onghee hano, otashi ka kala shiwa okudulika komayele aSalomo aa taa ti: “Likwatelela outekuduliko, ino u xutwifa, u diinina, osheshi owo okukalamwenyo kwoye.” (Omayel. 4:13) Ngaashi omushingi wohauto oo ha dulika komadidiliko omeendjila, nafye natu kaleni hatu tambula ko omayele, hatu a tula moilonga ndele hatu pula komesho. — Omayel. 4:26, 27; lesha Ovaheberi 12:12, 13.
19. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena eitavelo laHabakuk nolaJeremia?
19 Okuhenouyuki oko wa ningilwa shili ile oko to fekele. Omafimbo amwe otashi dulika nafye tu kale tu udite ngaashi omuprofeti Habakuk oo a li a pula Jehova nenyeme kutya omolwashike a efela ovanhu va kale tava ningi oinima yonhumba oyo ihe li pauyuki. (Hab. 1:2, 3) Ndele otashi ka kala pandunge ngeenge otwa hopaenene eitavelo lomuprofeti oo a ti: “Nande [ongaho], ame handi ka hafela Omwene, ame handi ka kuwilila Kalunga kexupifo lange.” (Hab. 3:18) Natango, ngeenge otwe ‘lineekela’ filufilu muJehova, oo e li Kalunga kouyuki, notu na eitavelo la kola ngaashi Jeremia wopefimbo lonale, nafye ohatu ka kala nelineekelo kutya ota ka yukifa oinima aishe pefimbo laye la wapala. — Omaimb.kemo. 3:19-24.
20. Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya ohatu ‘dimbulukwa omukainhu waLot’?
20 Otu li pefimbo lididilikwedi neenghono kunena. Ope na oiningwanima ikumwifi oyo tai ningwa paife naihapu otwa teelela i ka ningwe mafiku. Onghee hano, atusheni natu kaleni hatu endele pamwe nehangano laJehova. Natu kaleni yo hatu dulika komayele opamishangwa oo kutya natu taleni komesho, ndele hakoinima oyo twa fiya konima. Kungaho, ohatu ka ulika kutya ohatu ‘dimbulukwa omukainhu waLot.’
[Eshangelo lopedu]
a Oshitya shomelaka lopehovelo osho sha tolokwa “oimbodi” otashi ti yo “oshinima osho sha ekelwa keembwa,” “omapumba” ile “onyata.” Omuhongwanhu umwe wOmbibeli okwa ti kutya Paulus okwa li a longifa oshitya osho ta ulike “kokweefa po filufilu oshinima shonhumba osho shihe na ongushu noino hala vali oku shi tala.”