‘Sangalelai Mwi Yehoba’

“Usangalele mwi Yehoba; kabiji aye ukakupa bisaka muchima obe.” —MASALAMO 37:4.

1, 2. Ñanyi nsulo ya lusekelo lwa kine, kabiji Mfumu Davida waambilepo byepi pa kino kishinka?

‘BA MICHIMA yapelelwa [bata muchima ku mupashi, NW] bo batokwa, . . . boba lusa bo batokwa, . . . bapwanya bantu bo batokwa.’ Ino ndumbulwilo pamo ne ikwabo itanu na imo ya boba batokwa, yaikala ke byambo byanema bingi bya ntendekelo ya jashi jaya nkuwa ja kwa Yesu ja pa Mutumba, janembelwe na Mateo munembeshi wa Mambo awama. (Mateo 5:3-11) Byambo bya kwa Yesu bitupa luketekelo lwa kuba’mba twakonsha kwikala ba lusekelo.

² Lwimbo ye anembele Mfumu Davida wa bena Isalela waamba’mba Yehoba ye Nsulo ya lusekelo lwa kine. Davida waambile’mba: “Usangalele mwi Yehoba; kabiji aye ukakupa bisaka muchima obe.” (Masalamo 37:4) Pano ki ka kyakonsha kulengela kuyuka Yehoba ne mbaji yavula ya bumuntu bwanji ‘kusangajika’? Nga kulangulukanga pa bintu byo auba ne byo akoba kufikizha nkebelo yanji kwimupa byepi luketekelo lwa kutambula ‘bisaka muchima wenu’? Kulangulukisha pa Masalamo 37, mavesi 1 kufika ku 11, kupana mikumbu.

“Kwibobila Kichima Ne”

3, 4. Byonka byo kyanembwa mu Masalamo 37:1, Davida witufundako ka, kabiji mambo ka lelo jino o twafwainwa kumvwina kuno kufundwa?

³ Tubena kwikala mu “bimye byakatazha,” kabiji bubi nabo bubavule bingi. Twamona kufikizhiwa kwa byambo bya kwa Paulo bya kuba’mba: “Bantu batama ne ba bujimbijimbi bakayangatu na kutama, kasa bajimbaika ne kujimbaikwa.” (2 Timoti 3:1, 13) Kyapela bingi kongolwa na bwikalo bumweka kuwama bwa bantu babi! Abye byonse byakonsha kwitulabika, ne kwitupofula ku mupashi. Monai byambo bitanshi mu Masalamo 37 byo bitujimuna ku kino kizumba kyo twakonsha kufwamo: “Kechi ulukushe muchima wobe na mambo a boba bibi ne, nangwa kwibobila kichima abo bengila byabula koloka ne.”

⁴ Pa juba pa juba, tumvwa mu mawaileshi, mu mapepala a byambo, ne pa ma televizhonyi nshiji ibena kubiwa panopantanda. Bantu ba bya busulu babula bukishinka bengijisha bujimbijimbi kwakubula kwibapamo mambo ne. Batuntwamishinko bajiila bayanji makusu pa mitwe. Bambanzhi kechi bebakwata nangwa kwibamanyika ne. Abye byonse bya kumwenako bya nshiji ya iwe mutundu byakonsha kwituzhingijisha ne kuvundankanya mutende wetu. Bwikalo bumweka kuwama bwa bangubabibi bwakonsha kwitulengela ke tumvwe ne kichima. Bino nanchi kuzhingila kwetu ko kwakonsha kufumyapo luno lukatazho nyi? Nanchi kubila kichima bantu babi babena kumweka kwikala bulongo kukapimpula bikebamwekela nyi? Ine, kechi ibyo ne! Kabiji kafwako ne kine kintu kya ‘kulukushila michima’ ne. Mambo ka?

5. Mambo ka bangubabibi o bapashañanyishiwa ku nsono?

⁵ Nyimbi wa masalamo wakumbula’mba: “Mambo abo palutwe kacheche bakebakupa nobe nsono, ne kufumba bakafumba nobe nsono ya munyemvu.” (Masalamo 37:2) Nsono ya munyemvu imwekana bingi bulongo, bino kimye kichechetu ilela ne kuma yauma. Byo kiji ne ku bangubabibi. Bwikalo bwabo bumweka kuwama kechi butwajijila kikupu ne. Inge bafwa, mfweto yabo yo bamwenamo mu lunkanankana kechi ibakwasha ne. Mu kupita kwa kimye bololoke bwibazhachisha. Paulo wanembele’mba: “Mfweto ya bundengamambo lo lufu.” (Loma 6:23) Bangubabibi ne bonse babula koloka bakatambwila “mfweto” yabo kulutwe na lwendo. Buno, bwikalo ke bwatutu!—Masalamo 37:35, 36; 49:16, 17.

6. Lufunjisho ka lo twakonsha kufunda mu Masalamo 37:1, 2?

⁶ Abya nanchi twafwainwa kuswisha bwikalo bwa bangubabibi bwapa ka kimyetu kacheche kwitukatazha nyi? Lufunjisho luji mu ma vesi abiji atanshi a Masalamo 37 ke luno lwa kuba’mba: Kange muleke mfweto yabo imusendule mu jishinda jenu jo mwasala ja kwingijila Yehoba ne. Mu kifulo kya kuba byo byo, teshai muchima wenu pa mfweto ya ku mupashi.—Byambo bya Mana 23:17.

“Ketekela mwi Yehoba ne Kuba Byawama”

7. Mambo ka o twafwainwa kuketekela mwi Yehoba?

⁷ Nyimbi wa masalamo witukambizha’mba: “Ketekela mwi Yehoba ne kuba byawama.” (Masalamo 37:3a) Inge twaikala na bijikila nangwatu na luzhinauko, luketekelo lwetu lwafwainwa kwikala lwakosa mwi Yehoba. Aye ye upana luzhikijilo lwa ku mupashi. Mosesa wanembele’mba: “Aye waikala mwafyamika mwa kwa Mwine Wakila, ukekalanga mu kimfute kya kwa aye Wa bulume bonse.” (Masalamo 91:1) Inge ke tukatazhiwe ku muchima na mambo a kuvula kwa bubi mu buno bwikalo, twafwainwa kuketekelatu mwi Yehoba. Umvwe twitelemuna mu kapokoso, tusangalala bingi inge mukwetu waiya na kwitukwasha. Byonkabyo, inge tukeba kwenda mu bukishinka, twafwainwa kukeba bukwasho kwi Yehoba.—Isaya 50:10.

8. Kwingila mwingilo wa bwina Kilishitu kwakonsha kwitukwasha byepi kubula kukozhewa ku wankuji na mambo a bunonshi bwa bangubabibi?

⁸ Jishinda jimo ja kwisungilamo kubula kukozhewa ku wankuji na mambo a bunonshi bwa bangubabibi ke kwikala bapayankana na kukeba ne kukwasha bantu ba bumukooko kwibafunjisha maana alumbuluka a kuyuka nkebelo ya Yehoba. Mu kino kimye kibavulemo bubi, twafwainwa kupayankana bingi na kukwasha bantu. Mutumwa Paulo waambile’mba: ‘Kuba byawama ne kupana bya kupana kwikuvulama ne: mambo bitapisho bya byonka bino byo bimutokesha Lesa ku muchima.’ Kubulako bakwetu mambo awama a Bufumu bwa Lesa bo ‘buwame’ bukatampe botwakonsha kuba. Busapwishi bwetu bo tusapwila bantu kine ke “kitapisho kya kutota Lesa.”—Bahebelu 13:15, 16; Ngalatiya 6:10.

9. Lumbululai lutundaiko lwa kwa Davida lwa kuba’mba “wikale mu kyalo.”

⁹ Davida watwajijila kwamba’mba: “Wikale mu kyalo, usekele mu bukishinka.” (Masalamo 37:3b) “Kyalo” kya mu moba a Davida kyajinga nyaunda Yehoba yo apaine ku bena Isalela, ntanda ya Mulaye. Mu kimye kya bukalama bwa Solomone, ino nyaunda yakafikile ku Danyi ku kabeta ka ku buyeke kabiji yakafikile ne ku Belesheba ku kabeta ka ku bulenge. Uno wajinga muzhi wa bena Isalela. (1 Bamfumu 4:25) Lelo jino, mpunzha iji yonse kotwikela panopantanda, tubena kupembelela kimye ino ntanda yonse kyo ikekala paladisa ntanda ipya ya bololoke. Pa kino kimye twaikala bazhikijilwa ku mupashi.—Isaya 65:13, 14.

10. Ki ka kikafumamo inge ‘twasekela mu bukishinka’?

¹⁰ Kika kikafumamo inge ‘twasekela mu bukishinka’? Kishimpi kyanembeshiwe na mupashi kituvululako’mba: “Muntu wa kishinka ukamona bibusa byavula.” (Byambo bya Mana 28:20) Kukosako na kusapwila mambo awama mu bukishinka kuji konse kotwikela ne ku muntu uji yense, kine kuletela mfweto kufuma kwi Lesa. Kya kumwenako, Frank ne mukazhanji, Rose, batendekele mwingilo wa bupainiya myaka 40 ya kunyuma kwe mu taunyi uji ku kabeta ka ku buyeke bwa Scotland. Bataine kuba’mba bantu bacheche bamwesheshe lusekelo lwa kufunda bukine bavilukila kungi. Byo babujile kulefulwa, bano bapainiya bamulume ne mukazhi batendekele mwingilo wa kusapwila ne kulenga baana ba bwanga. Luno lo tubena kwamba, mu uno taunyi muji kipwilo kyakosa bingi. Ee kine, Yehoba wibobijile bibusa bano bamulume ne mukazhi na mambo a bukishinka bwabo. Frank mu kwipelula walondolwele’mba “mfweto ikatampe ke ya kuba’mba tukiji mu bukine kabiji ne Yehoba ubena kwitwingijisha.” Ee, inge ‘twasekela mu bukishinka,’ tukamona bibusa byavula bingi.

“Usangalele mwi Yehoba”

11, 12. (a) Twakonsha byepi ‘kusangalela mwi Yehoba’? (b) Kikonkwanyi ka kyo mwakonsha kwibikila pa mambo a lufunjisho lwa pa bunke, kabiji mwakonsha kufuma ka?

¹¹ Pa kuba’mba tukoseshe bulunda bwetu ne Yehoba ne kuketekela mwi aye, twafwainwa ‘kusangalela mwi Yehoba.’ (Masalamo 37:4a) ‘Twakonsha kuba byepi byo byo? Mu kifulo kya kutabankana na bwikalo bwetu nangwa kya kuba bwashupa, tuta muchima kwi Yehoba. Jishinda jimo ja kubilamo kino ke kwikala na kimye kya kutanga Byambo byanji. (Masalamo 1:1, 2) Nanchi kutanga Baibolo kwimuletela lusekelo nyi? Kwakonsha kwimuletela lusekelo inge ke mutange na mulanguluko wa kukeba kufunda byavula pe Yehoba. Panyuma ya kutanga kibese kimo, nga mambo ka a kubula kutulumanako pacheche ne kwiipuzha anweba bene’mba: ‘Nanchi kino kibese kyamfunjishapo ka pe Yehoba?’ Kyakonsha kwimukwasha bingi inge mwaikala na buku nangwa mapepala pa kunemba kimye kyo mubena kutanga Baibolo. Kimye kyonse kyo mwatulumana ne kulanguluka mwatala byo mwatanga, nembai byambo bimuvulula kyubilo kimo kya mu byubilo byawama bya Lesa. Mu Salamo mukwabo, Davida waimbile’mba: “Byambo bya pa kanwa kami ne milanguluko ya mu muchima wami bikale byaitabilwa [bileta lusekelo, NW] ku meso enu, Anweba Yehoba, jibwe jami, ne mukuzhi wami.” (Masalamo 19:14) Kuta muchima ku Byambo bya Lesa ‘kuleta lusekelo’ kwi Yehoba—ne kwi atweba bene.

¹² Twakonsha kutana byepi lusekelo mu lufunjisho lwetu ne kulangulukapo pa byo twafunda? Twafwainwa kwibikila kikonkwanyi kya kufunda byavula pe Yehoba ne mashinda anji. Mabuku nabiji Umuntu Wakulisha Uwabalile Abako Uwa Mweo ne Palameni Kuli Yehovaa etupa byambo byavula byo twafwainwa kulangulukapo na lusanchilo. Kabiji Davida wabula mu bukishinka bantu baoloka amba, Yehoba “ukakupa bisaka muchima obe.” (Masalamo 37:4b) Luketekelo lwa uno musango lo lwalengejile mutumwa Yoano kunemba byambo bya kuba’mba: “Luno lo luketekelo lo tuji nalo mwi aye, amba, umvwe twalomba kintu, nangwa ki ka, mwayila muchima wanji, aye witumvwa: kabiji umvwe twayuka namba, aye witumvwa byonse byo twalomba, twayuka namba, tuji nayo aya milombelo yo twalomba kwi aye.”—1 Yoano 5:14, 15.

13. Mu ino myaka yakatataka, ñanyi kununguluka kwa mwingilo wa kusapwila Bufumu kwamwekana mu byalo byavula?

¹³ Byo tuji bantu basunga bulumbuluke, tusakisha bingi kumona kutumbijikwa kwa bumfumu bwa Yehoba. (Byambo bya Mana 27:11) Nanchi michima yetu kechi ikala na lusekelo umvwe twaumvwa balongo betu byo babena kwingila mwingilo wa kusapwila mu byalo mwajinga kala makafulumende ashinta ne nyi? Tubena kutengela na mukoyo kumona bwana bwa bene bukwabo bwa kusapwila, mpelo ya buno bwikalo saka ikyangye kufika. Bakalume bavula ba Yehoba bekala mu byalo mo baswisha mingilo ya bwina Kilishitu kwingijiwa, beyeka kusapwila ku baana basukulu, babipuluka, ne bakwabotu beya na kwikala mu bino byalo pa kakimye kacheche ne kwiyowa bwana bwa bene bwa kumupopwela. Twaketekela kuba namba bano bantu byo bakabwela kwabo, bakatwajijila kusamisha kyeya kya bukine mu byalo mo bakanya uno mwingilo.—Mateo 5:14-16.

“Ufikizhe Jishinda Jobe kwi Yehoba”

14. Ñanyi kishiino kijipo kya kuba’mba twakonsha kuketekela mwi Yehoba?

¹⁴ Ke kya lusekelo bingi pa kuyuka’mba bijikila byetu ne bintu byo tumona kwitukatazha byakonsha kufumishiwapo! Mu ñanyi jishinda? Davida waamba’mba: “Ufikizhe jishinda jobe kwi Yehoba; kabiji uketekele mwi aye.” Kabiji wanungapo amba: “Ne aye ukekyuba.” (Masalamo 37:5) Mu bipwilo byetu, tuji na bishiino byavula bimwesha’mba twakonsha kuketekela mwi Yehoba kwitukwasha. (Masalamo 55:22) Aba baji mu mwingilo wa kimye kyonse, kikale bapainiya, bakulumpe benda, bamishonale nangwa bamingilo ya kwitemenwa pa Betele, bakonsha kwitabizha amba Yehoba wibakwasha na mambo a kumuketekela. Mambo ka a kubula kwisamba na bantu bamo ba uno mutundu bo mwayuka ne kwibepuzha Yehoba byo ebakwasha? Bakemubula byavula byo bapitamo bimwesha kuba’mba nangwatu mu bimye byakatazha, Yehoba ukwashañana. Kimye kyonse upana bikebewa mu bumi.—Masalamo 37:25; Mateo 6:25-34.

15. Bololoke bwa bantu ba Lesa busama byepi?

¹⁵ Inge twaketekela mwi Yehoba aye yenka, twakonsha kumona kwesakana na byambo bya nyimbi wa masalamo amba: “Aye ukasolola bololoke bobe nobe kyeya, ne buchibamambo bobe to nobe juba pa mitwe.” (Masalamo 37:6) Atweba Bakamonyi bakwa Yehoba, javula bantu betubepela bingi. Bino Yehoba ushinkula meso a bantu bamichima ya kishinka ne kwibakwasha kuyuka’mba mwingilo wetu tumwingila na mambo a butemwe bwa kutemwa Yehoba ne bakwetu. Kabiji pa kimye kimotu, nangwa kya kuba bavula bamba bya bubela pa byubilo byetu byaoloka, pano bino kechi bifyamika ku bantu ne. Yehoba witulama mu misango yonse ya lupato ne lumanamo lo tupitamo. Kifumamo, bololoke bwa bantu ba Lesa busama nobe juba pa mitwe.—1 Petelo 2:12.

“Uzhindame nzo . . . ne Kumupembelela Saka Utekanya”

16, 17. Kwesekana na Masalamo 37:7, kino kyo kimye kya kuba ka, kabiji mambo ka?

¹⁶ Byambo byalondelapo bya nyimbi wa masalamo ke bya kuba’mba: “Uzhindame nzo kwi Yehoba, ne kumupembelela saka utekanya: Kulukusha muchima wobe na mambo a yewa ushukwatu mu jishinda janji ne, nangwa na mambo a yewa muntu ufikizha bibi byo alangulukila jimo ne.” (Masalamo 37:7) Davida pano waambisha pa buneme bwa kutekanya pa kupembelela Yehoba kubapo kimo. Nangwa kya kuba mpelo ya buno bwikalo ikyangye kufika, kino kechi kyo kyafwainwa kwitulengela kwijizhañanya ne. Nanchi kechi twamona’mba lusa ne butekanye bwa Yehoba bwakijishamo kubaya kukila byo twalangulukilenga patanshi ne nyi? Abya pano twakonsha kumwesha amba tubena kupembelela saka twatekanya byo tubena kutabankana na kusapwila mambo awama mpelo saka ikyangye kufika nyi? (Mako 13:10) Kino kyo kimye kya kuchinuzhuka byubilo byakanswatu byakonsha kwitonawina lusekelo lwetu ne bukikizhi bwa ku mupashi. Kino kyo kimye kya kukana na ngovu byubilo byatama bya ntanda ya kwa Satana. Kabiji kino kyo kimye kya kwikala ba byubilo byawama ne kubula kutamishakotu nangwa pacheche byubilo byetu byaoloka kwi Yehoba. Twayai tutwajijile kufumya milanguluko incha mukachi ketu kabiji ne kuchinuzhuka byubilo byabula kufwainwa ku babalume ne ku babakazhi, nangwa ku banabakazhi bakwetu ne ku banabalume bakwetu.—Kolose 3:5.

¹⁷ Davida witujimuna’mba: “Leka kuzhingila, utaye bukaji: Kulukusha muchima wobe ne: akya kileta kuba bibi. Mambo boba bibi bakachibiwako ku bumi; pakuba bamupembelela Yehoba bakaswana ntanda.” (Masalamo 37:8, 9) Ee kine, twakonsha kupembelela na luketekelo kimye—kyafwenya kala pepi—Yehoba kyo akafumyapo kikupu panopantanda bubi ne bonse bebuba.

“Pakishala Pacheche”

18, 19. Kukoseshañana ka ko mutana mu Masalamo 37:10?

¹⁸ “Pakishala pacheche ne babi bakekala ke kafwako: ee kine, ukatajishanga pantu panji kabiji aye ukekala ke kafwapo.” (Masalamo 37:10) Abye byambo byo bitukoseshapo, byo tubena kunangijila ku mpelo ya buno bwikalo ne mpelo ya malwa ya bantu bepatula bene kwi Yehoba! Nangwa kyakuba kafulumende nangwa buntangi bwapangwa na bantu bwikale byepi nangwa byepi, bwakankeshatu kuleta mutende. Pano luno tubena kufwenya kwipi na kimye kya kubwela ku bukalama bwa Lesa, Bufumu bwa Yehoba buji mu maboko a Yesu Kilishitu. Bukalamanga bantu ne bintu byonse panopantanda ne kufumyapo bantu bonse balwisha Bufumu bwa Lesa.—Danyela 2:44.

¹⁹ Mu ntanda ipya ikekala mu maboko a Bufumu bwa Lesa, nangwa mukafumpile byepi, kechi mukamutanamo ‘mubi’ ne. Muntu yense ukasatukila Yehoba pa kyo kyo kimye ukafumishiwapo bukiji bukiji. Kafwako nangwa umo ukalengulula bumfumu bwanji nangwa ukakana kumvwina buntangi bwanji ukekalamo ne. Bakwenu bonse bo mukekalanga nabo bakekalatu na muchima umo wa kutokesha Yehoba pa muchima. Byo kukekalapo bukikizhi—kechi kukekala malooko ne tupingilo ne, kabiji kechi kukekala nangwa kimo kya konauna luketekelo ne lusekelo ne!—Isaya 65:20; Mika 4:4; 2 Petelo 3:13.

20, 21. (a) “Bakimote” mu Masalamo 37:11 bo ba ñanyi, kabiji kwepi ko batana “kuvula kwa mutende”? (b) Ñanyi bintu byawama byo tukekala nabyo umvwe ke tulonde Davida Mukatampe?

²⁰ Kepo “bakimote bakaswana ntanda.” (Masalamo 37:11a) Pano bano “bakimote” bo ba ñanyi? Kyambo kyatuntululwa’mba: “kimote” kyafuma ku kyambo kilumbulula “kuyanjishiwa, kupelulwa, kusebanyishiwa.” Ee kine, “bakimote” ke boba bepelula na kupembelela Yehoba kufumyapo nshiji yonse yo bebobila. “Bakasangalela mu kuvula kwa mutende.” (Masalamo 37:11b) Nangwatu luno tutana kuvula kwa mutende mu paladisa wa ku mupashi wa kipwilo kya bena Kilishitu bakine.

²¹ Nangwa kya kuba tukyangye kukasuluka ku buyanji, twikwasha atweba bene na bene ne kutekenesha aba bapopomenwa. Kifumamo, lusekelo lukatampe lwa mu muchima lubayilako pakachi ka bantu ba Yehoba. Balongo batongolwa kwikala bakafunga betukwasha na butemwe ku mupashi—kabiji kimye kimo betukwasha ne byotwakajilwa ku mubiji, pa kuba’mba tuchinchike buyanji bo tuyanda na mambo a kukeba bololoke. (1 Tesalonika 2:7, 11; 1 Petelo 5:2, 3) Uno mutende byoanemapo! Kabiji tuji na luketekelo lwa bumi bwa myaka ne myaka mu Paladisa ntanda ya mutende yafwenya kala pepi. Twayai tulonde Davida Mukatampe aye Yesu Kilishitu, wajinga na kizaku kya kwingijila Yehoba na bukishinka kufika ne ku mpelo. (1 Petelo 2:21) Umvwe ke tube kino, tukatwajijila kwikala balusekelo, ne kutotaika yewo ye tusangalelamo, Yehoba Lesa wetu.

[Tubyambo twa mushi]

Mwakonsha Kukumbula Nyi?

• Lufunjisho ka lo mwafunda mu Masalamo 37:1, 2?

• Mwakonsha ‘kusangalela byepi mwi Yehoba’?

• Bishiino ka bijipo bimwesha’mba twafwainwa kuketekela mwi Yehoba?

[Kipikichala pa peja 23]

‘Ketekela mwi Yehoba, ne kuba byawama’

[Kipikichala pa peja 25]

“Bakimote bakaswana ntanda”