Ngbaribbai ma ni ka ni thɨ nidhó sala thika nari

1-2. (a) Ri ká kʉ ngbá lo i ka ndi liri nzɨ ko d’ra ngbaribbai ma ko ko mbu nari nganga Yova dho sala ko nji ná saa na? (b) Yova adi kodhó sala rr rr nari ká ko chu ngbaribbai?

SALA ni nji ná saa na, njaro nja saa na ni ka ni d’i riutso nari kʉ, ni ngʉ ddikpa lo djolu bí ina ndirigoti ni nzɨ ngbaribbai ma ni ni mbu nari nganga d’ra Yova dho ri. Njati rié fø ro, ni nga kʉ ddiro ri. Ko krʉ ró njí e bbo nari dho nja saa na ko adi kar kʉ ná sala nji, da kʉ ná sala ko njie nari rɨngana. Inga njaro ri ka ndi é kpakpa ko d’ra ngbaribbai ma ko ko mbu nari nganga Yova dho dhonalo ko riddi nari kʉ, ko nzá kaka ndiro ko tilo ke na d’e ri.

² Biblia ripo ko dho nari kʉ, bbo na mana kʉ Yova dho nari nga kʉ ngbaribbai ma ko loti bblo sala ko nji ná saa na nari ri, ro ri kʉ ko thí nǎ ro krʉ ko nganzi ke tso nari. Ke adi “nyenyenga dhi ndrŭ nzǐ ná lo” rr rr. (Zb. 10:17) Ke adi ko nzǐ ná lo krʉ rr rr dhonalo ke adi ngaddi nì ko djo.​—Zb. 139:1-3.

3. I lo nǎ ká ko si loti ngbá ngadhudha djo?

³ Ko ka ko dhuri ɨ ko tso: Ká addudho ko ka ko nzinga Yova tso nzá ko nanga rɨni ro? Ndiro ko ndrini chøchø Yova ro d’e ká ko ka ko njí sala ngbaribbai? Biblia nǎ kʉ ná sala djo ko ngaddi nari ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai ndiro ko thɨ ngbaribbai ma ko adi sala nji nari thika d’e? Nde, ko thí bʉni ná saa na ko chú Yova dho ko ka ko po ná lo ro nzá ró, ká ko ka ko njiri ngbǎ? Akoba fø ngadhudha goti.

ANZINGA YOVA TSO NZÁ NI NANGA RƗNI RO

4. Addui ká ka ndi kó ko tsotso ndiro ko nzinga Yova tso nzá ko nanga rɨni ro d’e? (Zaburi 119:145)

⁴ Yova kʉ chi kʉ ná kau ndirigoti bblolo jirie ko dho ná ke. Fø lo utso ko d’i ná saa na, ko ka ko nzinga ke tso nzá ko nanga rɨni ro. Zaburi 119 ndingʉe ná ke jingʉeri ndima kana kau é bblo Yova na. Ke ma bangʉeni kpakpalo na ddi ndidhó maisha nǎ. Nja kʉ ná ndrŭ ngʉ adi kali dhi lo ti ke djo. (Zb. 119:23, 69, 78) Føri kina, ke ngʉ adi hwini nzá ndi kaka nari tso ró maddi. (Zb. 119:5) Nì mai ri kʉ fø ro, ke nzá njingʉe do Yova dho ndi ndi thí nǎ kʉ ná lo d’ra nari dho ri.​—Azø Zaburi 119:145.

5. Ká addudho ri nzá ngani ko bbá che ko ko mbu nari cho ko tso sala ko nji nari ró ro ri? Abbʉ loroji.

⁵ Yova jiri bbò chenga njie ná ndrŭ maddi nzinga ndi tso. (Isa. 55:6, 7) Føri dho, ri nzá ngani ko bbá che ko ko mbu nari cho ko tso sala ko nji nari ró ro ri. Loroji na, rølu bbí avio na ná pilote churi chu nari kʉ, njati ndidhó lo u le tsotsokodha ró, ndi ka ndi tilo avio dhó lo nja dz’ djó ro ná kpa na. Nde, kedhó lo ú le tsotsokodha ró ká ni riddi nari kʉ, ke nanga ka ndi rɨni ndi tsotsokodha ndi ko nari dho, ndi do nji inga ndi nji kosa nari dho? Bbʉbbʉ dhé, ke nzá ka ndi njiri fø ri! Føri bbai, njati nja saa na ko chu ngbaribbai ma ko ka ko vʉ lonanga nari nzá inga rié ko njie kosa ri ró, ko ka ko nzinga Yova tso nzá ko nanga rɨni ro.​—Zb. 119:25, 176.

NGBARIBBAI MA KO KA KO NJÍ SALA NDIRO KO NDRINI CHØCHØ YOVA RO D’E NARI

6-7. Yova dhó sifa djo ko ngaddi nari ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai ndiro ko di chøchø ka ndi ndri ko ke ro ná sala nji d’e? Abbʉ loroji. (Anja agʉro le tu nanga ná lo.)

⁶ Yova dho ko kodhó ngaddidha ma, ngbaribbai ma ko ko mbu nari ma na nganga d’ra nari chulu, ko adi ndrini chøchø ke ro. Nde, ko tsotso ká ngbá lo ka ndi kó ndiro ko di sala nji føri bbai d’e?

⁷ Adi ngaddi Yova dhó sifa djo.a Yova dhó sifa djo ko di ngaddi nari si rili rié sʉsʉ ko d’ra kodhó ngaddidha ma, ngbaribbai ma ko ko mbu nari ma na nganga ke dho. (Zb. 145:8, 9, 18) Akotilo Kristine ró dho kʉ ná le-ve dhó loroji djo di. Ledzá baba ngʉe che bbo dhó nyí sangʉeni ná ke. Le pori nari kʉ: “Yova na le loti Baba bbai ná føri ro ngangʉe sʉsʉ ma dho ri. Ma ngʉ riddi nari kʉ, ma kʉ nzá kaka ná le nari si rili ke bbá ma bbá.” Nde, le tsotso ká Yova dhó ngbá sifa kongʉe? Le pori ki ɨ: “Yova dhó chi kʉ ná jidha adi rili ma mbu ma ji ke ji ri. Ma churi chu nari kʉ, ke si ma tsotso koko. Njati ma bʉni bʉ ma ró, jidha na ke si ma dada dhé. Yova kʉ ji dhi Baba nari djo ma ngaddi nari adi rili ma d’ra hwè bbʉ ma dho ná ritsi ma, che dho ma ma mbu ná ritsi ma na krʉ ke dho.”

8-9. Njati ni di ngaddi vi sala nǎ ni ji ni po ná lo djo ró føri dzá bblonga ká ka ndi é addu? Abbʉ loroji.

⁸ Adi ngaddi ni ji ni po ná lo djo. Sala ni ji ni njí nari njí, ni ka ni dhu bí kʉ ná lo ni tso. Loroji na: ‘Kpadjo ká ma bani ngbá lo na? Ri ká ngani ma njí ie zø? Kpadjo ma bani na ná kpakpalo kana ká madhó lo u Yova dhó le tsotsokodha ndiro ma si ri djolu d’e?’ (2 Fa. 19:15-19) Føri kina, ko ka ko ddinga Yesu ddingʉe ko dho sala le nji nari djo ná lo djo ndirigoti ko ka ko ddinga sala nǎ ko ka ko po Yova ró dho ma, Kedhó Pidhinga ma, Ke ji ná lo ma na djo ná lo djo.​—Mt. 6:9, 10.

⁹ Aliska ró dho kʉ ná le-ve dho le pongʉeri nari kʉ, lebbá ke nzá ka ndi di bicha ke djǒ nǎ kaser dhi dhe dho ri. Fø lo lingʉeri rié kpakpa le di sala nji. Le pori ɨ: “Ma ngʉ ma mbu che bbo nari dho sala tso ma nga ná saa na, ringʉe kpakpa ma nó ma e ji ma po ná lo nga.” Nde, le tsotso ká ngbá lo koe? Le pori: “Sala ma nji nari njí, ma adi ngaddi Yova dho ma ji ma po ná lo djo i vi, føri adi rili nzɨ ma tilo madhó lo djo inga mabbá ke ró dhe djo dhé. Fø ma rinji nari adi rili ma iso pɨni pɨ, ma mbu ma bblo ndirigoti ma nzinga njonjo kʉ ná lo djo.”

10. Ká addudho ringani ko di saa ba ndiro ko di sala nji dre d’e? (Anja ji maddi.)

¹⁰ Adi saa ba ndiro ni di sala nji dre d’e. Bbʉbbʉ dhé, nga kʉ da ná sala maddi ka ndi liri ko ndrini chøchø Yova ro. Ro, njati ko di saa ba ndiro ko njí sala dre ró, føri ka ndi liri ko d’ra ngbaribbai ma ko ko mbu nari nganga Yova dho.b Aliska bbá ke, Elijah pori nari kʉ: “Dyinanga kana ma adi sala nji bí ina. Ro, njati ma di sala nji dre ró, føri chulu ma adi ma mbu chøchø kʉ Yova kuso nari bbai. Yova nzɨ adi sala tso ma d’ya nari ronga b’ob’o ri, føri dho ma ka ma ko ma jotso ko sala ma nji ná saa na.” Ambu i lo: Aba saa sala njidha dho inga bbobbo ni chu na ni ka ni njí sala ná nga, nzá ndrŭ ka ndima ngbʉ ni djǒ nanga ná nga ndirigoti amburi ni di sala nji føri bbai krʉ ddo ró.

ADDINGA BIBLIA NǍ BANI NÁ SALA DJO

11. Biblia nǎ kʉ ná sala djo ko ngaddi nari nǎ ro ká ko ka ko ba bblonga ngbaribbai? (Anja kisanduku “Ni ká ni mbu kpa mbungʉe ndima nari bbai?” maddi.)

¹¹ Biblia nǎ kʉ Yova dzá njí dhi ndrŭ njingʉe drrdrr ná sala ndirigoti takatifu kʉ ná dyi inga Zaburi bí. Fø lo djo ni ngaddi nari ka ndi kó ni tsotso bbo. Mungu dzá njí dhi ndrŭ d’rangʉe ngbaribbai ma ndima ngʉ ndima mbu nari sala chulu nari djo ni ngaddi nari ka ndi cho ni ronga ndiro ni d’ra ngbaribbai ma ni ni mbu nari nganga Yova dho. Kpadhó sala chulu ni ka ni ba nidhó sala nǎ ni ka ni po ná wø lo maddi. Ndirigoti njaro ni ka ni ba ni dalu ná kpakpalo nganga djo tilo ná sala maddi.

12. Biblia nǎ kʉ ná sala ko zø ná saa na ká ko ka ko dhu ngbá lo ko tso?

¹² Biblia nǎ kʉ ná sala ni zø ná saa na, adhu i lo ni tso: ‘I sala ká ie njingʉe ndirigoti le ká ngʉ bani ngbá lo na? I sala nǎ kʉ ná lo ká nju madhó lo na ddi? I sala nǎ ro ká ma ba ngbá somo?’ Ni ka ni njí utafiti ndiro ni ba fø ngadhudha goti d’e, ro fø ni rinji nari kʉ bbo na mana kʉ ná lo. Akotilo sese kʉ ná i loroji djo di.

13. Hana njingʉe ná sala nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo? (1 Samweli 1:10, 11) (Anja ri ji.)

¹³ Azø 1 Samweli 1:10, 11. Hana ngʉ sala nji ná saa na, le ngʉ bani aro kʉ ná bbobbo kpakpalo na. Le nzɨ ngʉ adi nzø gø ndirigoti lebbá ke bbá le ngʉ adi le nja nga na mana kʉ ri. (1 Sa. 1:4-7) Njati ni bani na ná lo rili maisha é kpakpa ni dho ró, Hana njingʉe ná sala nǎ ro ká ni ba ngbá somo? Le bangʉe saa ndiro ndi d’ra ngbaribbai ma ndi ndi mbu nari krʉ Yova dho, ná føri lingʉeri le mbu ndi bblo anziro nga djolu. (1 Sa. 1:12, 18) Ko ma ka ko mbu ko bblo ddi njati ko “bu [ko djó] lɨ o ná no Yova djo ró.” Føri ko ka ko njí, ko nanga d’o ná lo ma, ngbaribbai ma fø lo rili ko mbu ko nari ma na ko d’ra ke dho nari chulu.​—Zb. 55:22.

14. (a) Hana dhó loroji nǎ ro ká ko ka ko ba nja ngbá somo ki? (b) Biblia nǎ lo djo ko ngaddi bbo nari ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai ndiro ko chu kodhó sala nǎ ko ka ko po ná lo d’e? (Anja agʉro le tu nanga ná lo maddi.)

¹⁴ Samweli gøni nari goti cho sese dhé, Hana rangʉe ke mba Bbò Kuhani Eli dhi ngana. (1 Sa. 1:24-28) Le njingʉe ndi thí nǎ ro krʉ ná sala nǎ, le pongʉeri Yova dho nari kʉ, ndi mbai po bbo ke dho dhonalo ndi njari nja nari kʉ, Yova adi chi tøni ndi dho ná ndrŭ ronga b’ob’o ndirigoti ke adi kpadhó lo tso gbagba.c (1 Sa. 2:1, 8, 9) Hana ngʉ bani na ná kpakpalo nzá singʉeni thei ri, ro le lingʉe ndi thí ngbaribbai ma Yova ngʉ ndi ronga le nari djo. Nde, ko ká ka ko ba ngbá somo? Ko ka ko ve ko bani na ná kpakpalo tso krʉ njati ko di ko thí li kpø njʉnga djo b’lo Yova nji ko dho ná lo djo ró.

15. Nga kʉ chø ná lo ndrŭ nji ko ró ná saa na, nabi Yeremia njingʉe ná sala nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo? (Yeremia 12:1)

¹⁵ Azø Yeremia 12:1. Yeremia thí bʉngʉeni bbo dhonalo ke njangʉe ngbaribbai ma chelo nji ná ndrŭ dhó maisha kʉ bblo nari. Føri kina, ngbaribbai ma nja Waisraeli ngʉ adi njini ke na nari maddi bʉngʉe ke thí bbo. (Yer. 20:7, 8) Ko ka ko famu ngbaribbai ma ke ngʉ ndi mbu nari bblo dhonalo njʉ maddi ko adi chelo dhi ndrŭ dhó maisha kʉ bblo nari nja ndirigoti nja saa na ndrŭ adi ko be pá. Yeremia d’rangʉe ngbaribbai ma ndi ngʉ ndi mbu nari Yova dho, ro ke nzá pongʉeri nari kʉ, Yova i nga kʉ chø ná fø lo bbʉ ri. Yova ngʉ malipizi bbʉ tsatsa ndi ró ro ná ndrŭ dho nari ke ngʉ nja nari lingʉeri ke uri u nari kʉ, Mungu bbai ka ndi njí chølo ná le ro nga kʉ ri. (Yer. 32:19) Ko maddi ko ka ko d’ra ngbaribbai ma ko ko mbu nari pʉlʉpʉlʉ Yova dho sala nǎ. Ndirigoti ako uri u nari kʉ, Yova si njʉ ko nja ná nga kʉ chø ná lo thika thɨ b’lo ndi li ná saa nganga na.

16. Ddikpa Mulawi njingʉe ná sala nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo? (Zaburi 42:1-4) (Anja ji maddi.)

¹⁶ Azø Zaburi 42:1-4. Fø zaburi ndingʉe nari ngʉe nzá dho ri kangʉe ndi bbʉ madha ndi lai Waisraeli na hekalu nǎ ná ddikpa Mulawi. Ke ndingʉe ná fø zaburi ngbaribbai ma ke mbungʉe ndi nari dhǒ. Ko maddi ko ka ko mbu ko føri bbai njati rié nzá ri ka ndi ka ko vʉ abba ro ró, njaro dhe djotsina inga kodhó udha djotsina le sʉ ko ri ró. Føri dho, nja saa na ko ka ko mbu ko bblo ndirigoti nja saa na ko thí ka ndi bʉni bʉ. Nì mai ri kʉ fø ro, njati rié ngbǎ ma ko ko mbu ri ró, ringani ko d’ra ri Yova dho dhé. Føri si ko tsotso ko ko famu ngbaribbai ma ko ko mbu nari ndirigoti ri si rili ko é bblo kʉ ná nganjadha na kodhó kpakpalo djo. Loroji na, fø Mulawi rangʉe riutso d’i nari kʉ, Yova dho ndi ka ndi bbʉe madha lu ná nja chu ro ma kʉ ddi. (Zb. 42:5) Føri kina, ke ddingʉe nga ngbaribbai ma Yova ndidhó lo tso gba nari djo. (Zb. 42:8) Ko thí nǎ ro krʉ ko sala nji nari ka ndi kó ko tsotso ndiro ko famu ngbaribbai ma ko ko mbu nari, ko é ngoi na ndirigoti ko ba ngatso ko ka ko ve na ná kpakpanga.

17. (a) Nabi Yona njingʉe ná sala nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo? (Yona 2:1, 2) (b) Kpakpalo na ko bani ná saa na ká Zaburi nǎ kʉ ná lo ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai? (Anja agʉro le tu nanga ná lo.)

¹⁷ Azø Yona 2:1, 2. Nabi Yona njingʉe fø sala ddikpa bbò kʉ ná bbe ǒ nǎ ro. Nzá mai ke rrngʉe nga Yova dho ro, Yona chungʉeri chu nari kʉ, Mungu ndi rr rr dhé. Ke njingʉe ná sala nǎ, Yona njingʉe njí Zaburi nǎ bí kʉ ná lo na.d Ri njani nari kʉ, ke chungʉe fø maandiko bblo. Føri dho, ke ddingʉe nga ri djo nari lingʉeri ke uri u nari kʉ, Yova ndi tsotso koko dhé. Føri bbai, njati ko di rili Biblia nǎ maandiko ro b’a ko djǒ na ró, kpakpalo na ko bani ná saa na ko nzinga Yova tso ró, ri sie sʉsʉ ko nó ri nga ndirigoti ri si ko iso pɨpɨ.

ARA ANZI CHØCHØ NI NI NDRI YOVA RO SALA CHULU NARI NA

18-19. Nja saa na ko chú Yova dho ko ka ko po ná lo nzá ró ká Waroma 8:26, 27 nǎ kʉ ná lo ka ndi pɨ ko iso ngbaribbai? Abbʉ loroji.

¹⁸ Azø Waroma 8:26, 27. Nja saa na, ko nanga rid’o bbo nari dho ri ka ndi é kpakpa ko d’ra ngbaribbai ma ko ko mbu nari Yova dho. Ro, ko tsotso ka ndi kó ná lo kʉ nì. Fø di ná saa na, Mungu dhó roho takatifu adi “loti” kodhi lo dho. Ká ngbaribbai? Ndidhó roho chulu, Yova lingʉeri bí kʉ ná sala ndini Biblia na. Føri dho, njati rié ngbaribbai ma ko ko mbu nari d’radha si ko dho kpakpa ró, Yova ka ndi liri fø sala nǎ kʉ ná nja lo ro é ko ji ko kó ndi tso ná lo bbai ndirigoti ke ka ndi ngʉ ri goti ngʉ.

¹⁹ Fø ngaddidha kongʉe Russie nǎ Yelena ró dho kʉ ná le-ve tsotso bbo. Yelena le sʉngʉe le ngʉ sala nji ndirigoti le ngʉ Biblia zø nari djotsina. Le thí bʉngʉeni bbo nari dho ringʉe kpakpa le di sala nji. Le pori ɨ: “Ma adi ringano nari kʉ, ma di ma mbu si djolu lo si ndirigoti ma chu ma ka ma po sala nǎ ná lo nzá ró, Yova njínji ndidzá njí dhi ndrŭ njingʉe drrdrr ná sala na . . . ndiro ri é ke tso ma ji ma kó ná lo bbai d’e. . . . Føri pɨngʉe ma iso bbo kpakpalo na ma ngʉ bani ná fø saa na.”

20. Bʉ ko thí bʉni ná saa na ká ko ka ko tayarisha kodhó ngaddidha ngbaribbai sala njidha dho?

²⁰ Bʉ ko thí bʉni ná saa na, ri ka ndi é kpakpa ko li kodhó ngaddidha ddikpa ngana sala ko nji ná saa na. Ndiro ko tayarisha kodhó ngaddidha sala ko nji nari njí d’e, ko ka ko rr Zaburi chu le lø nari. Føri kina, ddiddi pi Daudi njingʉeri nari bbai, ko ka ko ndí ngbaribbai ma ko ko mbu nari. (Zb. 18, 34, 142; sura djǒ djó ro le ndi ná lo) Anonga nari kʉ, ngbaribbai ma ko ka ko tayarisha ko sala ko nji nari njí nari djo tilo ná yadha ro nga kʉ ri. (Zb. 141:2) Anjinjí bblo kʉ ni dho ná ri na.

21. Ká addudho ko ka ko nzinga ko thí nǎ ro krʉ?

²¹ Yova adi ngbaribbai ma ko ko mbu nari famu nzá ko d’e ddikpa lo ma d’ra d’i ro, føri ko chu nari kʉ bbo ka ndi pɨ ko iso ná lo. (Zb. 139:4) Ro, ke jiri ko di ngbaribbai ma ko ko mbu nari ma, ngbá ngatsi ma ko ko thí li ndi djo nari ma na d’ra ndi dho. Føri dho, nzɨ bba ni nanga rɨni nidzá ra nǎ Baba tso ni nganzi nari dho. Anjinjí Biblia nǎ kʉ ná sala nǎ lo ro na. Anji sala ni thí nǎ ro krʉ. Ad’ra hwè ma, njedha ma na bbʉ ni dho ná lo krʉ ke dho. Bbʉbbʉ kʉ ná kau ndi kʉ ro, krʉ ddo ró Yova sie nì dhé nidzá lo dho!