Koloba kozanga kobanga

MOLOBI nyonso azalaka na mwa kobanga ntango atɛlɛmi mpo na koloba, mingimingi soki asalaka masolo mbala na mbala te. Ntango mosakoli abimi na mosala ya kosakola, akoki kozala na mwa kobanga ntango azali kotala bato ya liboso. Ntango Yehova aponaki Yilimia azala mosakoli, Yilimia alobaki boye: “Talá; nayebi koloba te zambi ngai nazali bobele elenge.” (Yil. 1:5, 6) Yehova asalisaki Yilimia mpe akosalisa yo. Mokemoke, okozala lisusu na kobanga te.

Molobi oyo azali kobanga te alɛngalɛngaka te. Yango emonanaka na ndenge atɛlɛmi liboso ya bato: atɛlɛmaka ndenge ameseni kotɛlɛma mpe na lolenge oyo ebongi, na kotalela esika oyo azali. Bajɛstɛ ya mabɔkɔ na ye ezali na ntina. Mongongo na ye eyokanaka polele mpe alekisaka ndelo te.

Ata omoni ete okokisi makambo oyo nyonso te, yebá ete okoki kobongisa lisusu. Ndenge nini? Tiká tótalela mpo na nini molobi azalaka na kobanga. Mbala mosusu, nzoto yango moko nde esalaka ete moto abanga.

Ntango okutani na likambo moko oyo osengeli kosala mpe olingi kosala yango malamu, kasi oyebi te soki okokoka, okozala motema likoló. Yango esalaka ete bɔɔngɔ etinda nzoto ebimisa lisusu mai mingi oyo babengaka adrénaline. Lokola adrénaline yango ebimi mingi, ekoki kosala ete motema ebanda kobɛta mbangumbangu, pema ekóma mokuse, to mabɔkɔ, mabɔlɔngɔ mpe mongongo na yo ebanda kolɛnga. Nzoto na yo ezali kosala makasi mpo esalisa yo osala likambo yango malamu, yango wana ezali kopesa yo makasi mingi koleka. Likambo ya mpasi sikoyo ezali koyeba ndenge oyo okoki kosalela makasi yango mpo na kobimisa makanisi oyo ekoteya bato mpe osala lisolo na yo na esengo mpenza.

Ndenge ya kosilisa kobanga. Kobosana te ete ekómelaka biso nyonso tózala na mwa kobanga. Nzokande, mpo obanga te, osengeli koyeba kosilisa kobanga na yo mpe kosala lisolo na yo na kimya mpe na ndenge oyo ebongi mpenza. Ndenge nini okoki kosala yango?

Bongisá lisolo na yo malamumalamu. Kobongisa lisolo na yo mbangumbangu te. Salá makasi oyeba lisolo na yo malamumalamu. Soki yo moko okopona makambo oyo okolobela na lisolo na yo, kanisá bato oyo bakoyoka yo: makambo oyo bayebi na lisolo yango mpe likambo oyo ozali koluka básala. Yango ekosalisa yo opona makambo oyo ekozala na ntina mingi mpo na bango. Soki, na ebandeli, ozali komona ete ezali mpasi kosala bongo, sololá likambo yango na ndeko moko oyo ayebi kosala masolo. Akoki kosalisa yo otalela malamumalamu makambo oyo okolobela mpe okanisa bato oyo bakoyoka yo. Soki oyebi mpenza ete makambo oyo okoloba ekosalisa bato oyo bakoyoka yo mpe soki obosani yango te, mposa oyo ozali na yango ya koyebisa bato makambo oyo obongisaki ekosalisa yo obanga te mpo na lisolo na yo.

Kebá mpenza na makambo oyo okoloba mpo na kobanda lisolo na yo. Luká koyeba ndenge oyo okobanda yango. Ntango kaka obandi lisolo na yo, na ntembe te, kobanga na yo ekosila.

Osengeli mpe kosala bongo soki ozali komibongisa mpo na mosala ya kosakola. Kokanisa kaka likambo oyo okolobela te, kasi kanisá mpe bato oyo bakoyoka litatoli na yo. Bongisá malamumalamu maloba ya ebandeli ya lisolo na yo. Luká mosakoli moko oyo akɔmeli asalisa yo.

Mbala mosusu okokanisa ete soki okomi makambo nyonso oyo okoloba na lisolo na yo, okobanga te. Nzokande soki totali malamu, yango ekoki kutu kobakisa kobanga. Ezali solo ete balobi mosusu bakomaka makambo mingi na plan na bango, nzokande balobi mosusu bakomaka makambo mingi te. Kasi ezali maloba oyo ezali na papye te nde ekobongola makanisi na yo to ekosilisa kobanga na yo. Mpo osilisa kobanga yango, osengeli nde kondima na motema na yo ete makambo oyo obongisi ezali na ntina mpo na bato oyo bakoyoka yo.

Meká kosala lisolo yango na mongongo makasi. Soki ozali komeka yango boye, ekosalisa yo ondima ete okoki kosalela maloba oyo ebongi mpo na koyebisa bato makambo oyo ezali na lisolo na yo. Ntango ozali komeka yango mbala na mbala, ozali kokolisa makoki na yo ya kokanga makambo na motó mpe ntango okosala lisolo na yo, makambo yango ekozongela yo na motó. Ntango ozali komeka lisolo yango, salá lokola ozali kosala yango mpenza. Salá lokola ozali liboso ya bato oyo bakoyoka lisolo na yo. Fandá na mesa to tɛlɛmá lokola nde ozali kosala lisolo yango.

Bondelá Yehova asalisa yo. Akoyanola na libondeli yango? “Kondimisama tozali na yango na ntina etali ye, yango oyo, ete, ezala eloko nini biso tokosɛnga na boyokani na mokano na ye, akoyoka biso.” (1 Yoa. 5:14) Soki ozali mpenza na mposa ya kokumisa Nzambe mpe ya kosalisa bato bázwa litomba na Liloba na ye, akozanga te koyanola na libondeli na yo. Soki oyebi mpenza bongo, yango ekoki kolendisa yo mpo okokisa mokumba na yo. Lisusu, soki ozali kolona mbuma ya elimo, elingi koloba bolingo, esengo, kimya, boboto mpe komipekisa, okokóma na makanisi oyo ebongi mpo obanga te ntango ozali kosala masolo na yo.​—Gal. 5:22, 23.

Salá ete omesana. Soki ozali kosakola mingi, okozala lisusu kobanga mingi te. Soki ozali kopesa biyano mingi na makita ya lisangá, okozala lisusu na mpasi te mpo na koloba na miso ya bato. Soki ozali kosala masukulu mingi na lisangá, na ntembe te, okobanda lisusu kobanga mingi te liboso osala lisolo na yo. Olingi kosalaka masolo mingi? Boye, pesáká ntango nyonso nkombo na yo mpo na kosala masolo na eteyelo, ntango bandeko oyo basengelaki kosala yango bazali te.

Soki okokisi makambo oyo tolobeli awa, ekozala malamu otalela sikoyo makambo oyo emonisaka mpenza ete moto azali kobanga. Soki oyebi makambo yango mpe oyekoli ndenge ya kolonga yango, ekosalisa yo obanda koloba kozanga kobanga. Kobanga ekoki komonana na nzoto to na mongongo.

Ndenge oyo emonanaka na nzoto. Ndenge oyo otɛlɛmi liboso ya bato mpe ndenge oyo ozali koningisa mabɔkɔ na yo ekomonisa soki ozali motema likoló to te. Tólobela naino mabɔkɔ. Kotya mabɔkɔ na mokɔngɔ to kotɛlɛma lokola ekeko, kosimba pipitre makasi mpe ntango molai, kotya mabɔkɔ na libenga mbala na mbala, kokanga mpe kofungola butɔ ya elamba mbala na mbala, kosimbasimba matama, zolo, to manɛti, kosakana na montre, na krɛyɔ, na mpɛtɛ to na bapapye na yo, mpe koningisa mabɔkɔ mpambampamba, nyonso wana emonisaka ete moto azali kobanga.

Ekoki mpe komonana ete ozali kobanga soki ozali koningisa makolo epai na epai, to koningisa nzoto na ngámbo to na ngámbo mosusu, kotɛlɛma alima lokola ekeko, kogumbama mingi, kotyatya nsɔi na mbɛbu, komɛlamɛla nsɔi mpe kopema mbangumbangu.

Soki osali mpenza milende, okoki kolonga makambo yango oyo emonisaka ete ozali kobanga. Salá makasi olonga naino moko. Poná likambo moko oyo emonisaka ete ozali kobanga mpe kanisá nini osengeli kosala mpo okwea lisusu na likambo yango te. Soki osali milende boye, ndenge oyo okotɛlɛma liboso ya bato ekomonisa ete ozali kobanga te.

Ndenge oyo emonanaka na mongongo. Mongongo ekoki komonisa ete moto azali kobanga soki mbala mosusu, eleki likoló mingi to ezali kolɛnga. Mbala mosusu, okɔsɔlaka mbala na mbala to olobaka mbangumbangu. Okoki kolonga mikakatano mpe mimeseno wana ya mabe soki osali makasi mpenza ete osalelaka mongongo na yo malamu.

Soki ozali kobanga, pemá moke mpe bendá mpema mingi liboso ete oleka na miso ya bato. Salá makasi onyolisa nzoto na yo mobimba. Na esika ete okanisa ndenge ozali kobanga, kanisá nde ntina oyo olingi koyebisa bato makambo oyo osili kobongisa. Liboso obanda koloba, fandá mwa moke nyɛɛ mpe talá bato oyo bazali koyoka yo, luká elongi ya moto moko oyo azali kosɛka mwa moke bongo, yo mpe sɛká mwa moke. Na ebandeli ya lisolo na yo, lobá naino malɛmbɛ mpe na nsima, kɔtá mpenza na lisolo na yo.

Likambo oyo osengeli koluka. Kokanisa te ete okobanda lisusu kobanga ata moke te. Ata bato mingi oyo basalá masolo bambula mingi na lisangá bazalaka na mwa kobanga liboso ya koleka na miso ya bato. Nzokande, bayekolaki kolonga kobanga oyo bazalaki na yango. Molobi moko alobaki boye: “Nazalaka kaka na mwa kobanga, kasi sikoyo nayebi ndenge ya kolongola kobanga yango.”

Soki osali mpenza milende ete olonga makambo oyo emonisaka ete ozali kobanga, bato oyo bazali koyoka yo bakomona mpenza ete ozali molobi oyo abangaka te. Ata okozala na mwa kobanga, bango bakoyeba yango te.

Kobosana te ete adrénaline oyo etindaka yo omonisa ete ozali kobanga, epesaka mpe makasi. Salelá makasi yango mpo na koloba malamu mpenza.

Ezali na ntina te ete ozela kaka ntango oyo okosala lisolo mpo osalela makambo oyo nyonso. Mokolo na mokolo ntango ozali kosolola na bato, yekolá koloba malamu, kozanga kobanga mpe kobulungana. Soki ozali kosala bongo, yango ekosalisa yo mingi ete obangaka te ntango ozali kosala masolo na lisangá to na mosala ya kosakola, esika oyo ezali na ntina mingi ete oloba kozanga kobanga.