Biblia ezali nde na mibeko makasimakasi?

ELENGE moko na ekólo Finlande alobaki ete: “Ntango nazalaki mwana, bateyaki ngai mitinda ya Biblia te. Batángelaki ngai kutu ata nkombo ya Nzambe te.” Bana mingi lelo mpe babɔkɔlami ndenge wana. Bato ebele, mingimingi bilenge, bamonaka ete Biblia esilá ngala mpe ezali na mibeko makasimakasi. Bato mosusu balobaka ete bato oyo balandaka Biblia banyokwamaka mpe bomoi na bango etondi na bipekiseli mpe na mibeko. Kutu, mingi bakanisaka ete esengeli kotika Biblia mpe koluka toli epai mosusu.

Bato mingi bakómá na likanisi wana mpo na makambo ya mabemabe oyo mangomba ya boklisto esalá. Na ndakisa, na boumeli ya ntango oyo bato ya istware babengaka eleko ya molili, Lingomba ya Katolike na Mpoto ekonzaki mpenza bato na makambo nyonso. Bazalaki kokakisa na nzete to mpe koboma moto nyonso oyo atɛmɛli makanisi ya Lingomba. Lingomba ya Protesta, oyo ebimaki na nsima, etyelaki mpe bato bipekiseli kilikili. Lelo oyo soki bato mingi bayoki otángi Lingomba ya Protesta, bamonaka te kaka lingomba yango, kasi mpe bitumbu makasimakasi oyo bazalaki kopesa bato. Na yango, lokola mangomba enyokolaki bato, bato balobaka ete mateya ya Biblia ezali mabe.

Na mikili mingi lelo oyo, bato mingi bazali kolanda lisusu te makambo ya mangomba. Yango wana, bato bamoni malamu báponaka bango moko oyo ezali malamu mpe oyo ezali mabe. Ebimisi matomba nini? Ahti Laitinen, profɛsɛrɛ ya mibeko, alobi boye: “Bato bazali lisusu kotosa bakonzi te, mpe bayebi lisusu kokesenisa malamu ná mabe te.” Likambo ya mawa, ata bakonzi ya mangomba mpe bakwei na motambo yango. Episkɔpɔ moko ya Lingomba ya Protesta alobaki ete: “Na makanisi na ngai, nakómi komona ete mpo na koyeba oyo ezali malamu ná oyo ezali mabe, ezali na ntina te kotánga na Biblia to kokende epai ya bakonzi ya mangomba.”

Bonsomi ya ndenge wana ezali malamu?

Bato mosusu, mingimingi bilenge, balingaka te bátyela bango mibeko. Bato oyo balingaka báyangela bango to bátyelaka bango mibeko ebeleebele, bazali mingi te. Kasi, ebongi mpenza bátika moto na moto asalaka makambo ndenge alingi? Mpo na koyanola na motuna yango, tópesa ndakisa moko. Kanisá ete ozali na engumba moko oyo mibeko ya nzela ezali te. Basɛngaka te moto azala na mokanda liboso amema motuka, bamekaka ye mpe liboso te. Moto na moto akoki komema na ndenge alingi, ata soki alangwi; akoki kotambwisa na vitɛsi oyo alingi, bilembo mpo na kotɛlɛma to mpo na kotika bato ya makolo báleka ezali te. “Bonsomi” ya ndenge wana ezali malamu? Te. Mobulu ekozala mingi mpe makama ekosalema mingi. Atako mibeko ya nzela epekisaka basɔfele bátambola ndenge balingi, tosimbi ete mibeko yango ebatelaka ná basofɛlɛ ná bato ya makolo.

Ndenge moko, Yehova apesaka biso mibeko mpo na kotambwisa biso. Tozwelaka yango matomba. Soki bongo te, ekokaki kozala mpasi tóyeba kokesenisa malamu ná mabe, mpe yango elingaki komemela biso moko mpe basusu mpasi. Tolingaki kozala kaka lokola sofɛlɛ oyo azali kotambola na engumba oyo ezangi mibeko ya nzela. Mpo na koloba solo, tosengeli mpenza na mibeko, mpe bato mingi bandimaka likambo yango.

“Mokumba na ngai ezali pɛpɛlɛ”

Mibeko ya nzela ekoki kozala na makambo ebeleebele. Na bisika mosusu, kaka mibeko mpo na ndenge ya kotɛmisa mituka ekoki kozala ebele koleka. Nzokande, Biblia ezali na mibeko ebeleebele bongo te. Kasi, ezali kaka na mitinda ya ntina mpenza, oyo ezali kilo to mpasi te. Yesu alobaki na bato ya eleko na ye boye: “Bóya epai na ngai, bino nyonso oyo bozali komona mpasi na mosala mpe kokumbisama mikumba, mpe ngai nakopemisa bino. Mpo ekanganeli na ngai ezali ya pɛtɛpɛtɛ mpe mokumba na ngai ezali pɛpɛlɛ.” (Matai 11:28, 30) Na mokanda moko oyo akomelaki lisangá ya Kolinti, ntoma Paulo alobaki ete: “Esika elimo ya Yehova ezali, bonsomi ezali wana.”​—2 Bakolinti 3:17.

Kasi, bonsomi yango ezali na ndelo. Yesu amonisaki polele ete masɛngami ya Nzambe ezali mpe na mwa mibeko. Na ndakisa, alobaki na bayekoli na ye ete: “Komandema na ngai yango oyo, ete bólinganaka ndenge ngai nalingi bino.” (Yoane 15:12) Bomoi elingaki kozala malamu mpenza soki bato nyonso bátosaka mobeko yango! Ya solo, bonsomi ya baklisto ezali na ndelo. Ntoma Petelo akomaki ete: “Bózala lokola bato ya bonsomi, nde bóbatela bonsomi na bino, lokola ezipeli mpo na makambo mabe te, kasi lokola baombo ya Nzambe.”​—1 Petelo 2:16.

Atako baklisto bazali na mibeko ebeleebele te, balandaka te makanisi na bango moko na oyo etali kopona malamu ná mabe. Bato basengeli na litambwisi oyo kaka Nzambe nde akoki kopesa bango. Biblia elobi polele ete: “Ekoki na motamboli te ete atambolisa makolo na ye moko.” (Yilimia 10:23) Soki tozali kotosa mibeko ya Nzambe, tokozwa matomba mingi.​—Nzembo 19:11.

Moko ya matomba yango ezali esengo. Na ndakisa, elenge mobali oyo tolobeli na ebandeli ya lisolo oyo, azalaki moyibi mpe moto ya lokuta. Azalaki mpe na pite makasi. Ntango ayekolaki mitinda ya Biblia, abongolaki bomoi na ye mpe abandaki kosalela mitinda yango. Alobi boye: “Atako natosaki mitinda nyonso ya Biblia na mbala moko te, namonaki motuya na yango. Bomoi oyo nazalaki na yango liboso ememelaki ngai esengo te lokola oyo nazali na yango lelo oyo. Kotosa mitinda ya Nzambe ekómisaka bomoi na biso pɛpɛlɛ. Esalisaka biso tóyeba ntina ya bomoi na biso mpe tóyeba kokesenisa malamu ná mabe.”

Bamilio ya bato bamoni mpenza bosolo ya likambo yango. Moko ya matomba oyo bazwi na kotosa mitinda ya Biblia ezali ete yango esalisi bango bákóma na boyokani malamu na bazalani na bango, bákóma kotalela mosala ya mosuni na bokatikati, bátika mimeseno ya mabe mpe bázala mpenza na esengo. Markus,a elenge mobali moko oyo ameká lolenge nyonso mibali ya bomoi: kolanda mitinda ya Nzambe mpe koboya kolanda yango, alobi boye: “Ntango nazalaki kolanda malako ya Biblia, nazalaki komizwa na mwa kilo.”b

Yo oponi nini?

Boye, tokoki nde koloba ete Biblia ezali na mibeko? Ɛɛ, mibeko yango ezali mpo na bolamu na biso nyonso. Kasi, Biblia ezali nde na mibeko makasimakasi? Te. Kotika bato kozanga mibeko ekoki komema mikakatano. Mitinda ya Biblia ezali na bokatikati, ememaka bolamu mpe esengo. Markus alobi boye: “Namoni ete kosalela Liloba ya Nzambe na bomoi na ngai ezali bwanya. Atako bomoi na ngai ekeseni na oyo ya bato nyonso, nakanisaka soki moke te ete nazangi eloko moko ya motuya na bomoi na ngai.”

Soki obandi komona na miso matomba ya kosalela mitinda ya Biblia, okokóma kosepela na Liloba ya Nzambe lisusu mingi. Yango ekomemela yo litomba mosusu ya monene: Okolinga Yehova Nzambe, Nkolo ya liloba yango. “Bolingo ya Nzambe elakisi boye, ete tótosaka bakomandema na ye; kutu bakomandema na ye ezali kilo te.”​—1 Yoane 5:3.

Yehova azali Mozalisi mpe Tata na biso ya likoló. Ayebi oyo ezali malamu mpo na biso. Na esika apesa biso mibeko ebeleebele, apesaka biso nde mibeko ya bolingo mpo na bolamu na biso. Na maloba ya elilingi, Yehova alobi na biso boye: “Soki oyokaki malako na ngai! mbele kimya na yo ezalaki lokola ebale mpe boyengebene na yo lokola mbonge ya mai-ya-monana.”​—Yisaya 48:18.

[Maloba na nse ya lokasa]

[Elilingi na lokasa 9]

Yesu alobaki ete masɛngami ya Nzambe ekoki kopemisa

[Elilingi na lokasa 10]

Kotosa mibeko ya Nzambe ememaka esengo mpe epesaka nzoto kilo