Kobimisa maloba polele

MPO osololaka na bato na ndenge ya malamu, osengeli kobimisaka maloba polele. Mbala mosusu makambo oyo olingi koloba ekosepelisa bato, to mpe ekozala na ntina mingi mpo na bango, kasi soki bazali na mokakatano mpo na kokanga ntina na yango, makambo mingi oyo olobi ekosimba mitema na bango te.

Soki bato bazali mpenza kokanga ntina ya maloba na yo te, lisolo yango ekolendisa bango mpenza te. Ata moto azali na mongongo makasi oyo bato nyonso bakoki koyoka malamu, soki azali kobimisa maloba na ye polele te, yango ekosimba mitema ya bayoki ata moke te. Ezali lokola nde azali koloba lokota ya bapaya mpe bato oyo bazali koyoka bazali kokanga ntina na yango te. (Yil. 5:15) Biblia eyebisi biso boye: “Mpo ya solo mpenza, soki kelelo ebeleli na ndenge ya polele te, nani akomibongisa mpo na etumba? Ndenge moko mpe, soki bino na nzela ya monɔkɔ moko boye bozali te kobimisa maloba oyo ezali pɛtɛɛ mpo na kokanga ntina, ndenge nini makambo oyo ezali kolobama ekoyebana? Ya solo, bokoloba nde na mopɛpɛ.”​—1 Kol. 14:8, 9.

Eloko nini esalaka ete maloba ezala polele te? Ekoki kozala ete ozali kofungola monɔkɔ malamu te. Soki ozali kokanga mino mpe ozali mpenza koningisa mbɛbu na yo te, yango ekoki kosala ete maloba na yo eyokana malamu te mpe ezala polele te.

Soki mpe ozali koloba mbangumbangu, yango ekoki kosala ete bato bákanga ntina ya maloba na yo te. Ezali lokola ozali kobɛta radio-kasɛti na lombangu oyo eleki mpenza. Maloba ezali kobima, kasi ezali mpenza na ntina te.

Mpo na bato mosusu, bakokaka kobimisa maloba polele te mpamba te bazali na mbeba na lolemo, na mino to na monɔkɔ, to mpe na mongongo. Kasi ata baoyo bazali koyikela mokakatano yango mpiko, bakoki kosala makasi mpo maloba na bango ezala polele koleka, soki basaleli toli oyo ezali na kati ya liteya oyo.

Nzokande, mbala mingi, bato babimisaka maloba polele te mpamba te bamelaka yango, elingi koloba balandisaka maloba mingi mbangumbangu kozanga kopema mwa moke, mpe yango esalaka ete bato mosusu bákoka te kokanga ntina na yango. Mokakatano ekoki kozala ete bazali te kotánga bikango (syllabes) to balɛtrɛ mosusu ya ntina, to mpe bazali kotánga balɛtrɛ ya nsuka ya maloba te. Ntango moto azali kotánga mbangumbangu mpe kokangisa maloba ndenge alingi, bato oyo bazali koyoka ye bakoki kokanga mwa makanisi to mwa maloba, kasi bakobanda kolukaluka soki maloba mosusu elimboli nini. Yango wana, soki moto azali kobimisa maloba polele te, yango ekoki kosala ete mateya na ye esimba mpenza mitema ya bato te.

Ndenge ya kobimisa maloba polele. Likambo moko ya ntina oyo osengeli kosala mpo na kobimisa maloba polele yango oyo: koyeba ndenge bakomaka maloba na lokota na bino. Na nkota mingi, mpo na kokoma liloba moko, osengeli kotya bikango mingi esika moko. Ekango ezali lɛtrɛ moko to balɛtrɛ ebele oyo osengeli kotánga yango na mbala moko. Na nkota yango, ntango ozali koloba, osengeli kolelisa ekango mokomoko polele, atako mongongo na yo ekozala ndenge moko te mpo na bikango wana nyonso. Soki olingi kobongisa lolenge oyo ozali kobimisa maloba, lobáká malɛmbɛmalɛmbɛ mpe salá makasi obimisaka ekango mokomoko polele. Na ebandeli, ntango mosusu okomona ete ozali kolekisa ndelo mpo ozali kolandela ekango mokomoko, kasi soki omeki kosala bongo mbala mingi, mokemoke okobanda koloba malamu mpenza. Na ntembe te, mpo oloba kozanga kokatakata maloba, osengeli kokangisa maloba mosusu, kasi kosala yango te soki omoni ete bato bakokanga ntina na yango te.

Kebá na likambo oyo: Mpo obanda kobimisa maloba polele, okoki komeka koloba mpe kotánga liloba mokomoko malamumalamu. Kasi esengeli te ete olobaka bongo mokolo na mokolo, mpamba te bato bakomona ete olobaka bongo te.

Soki bato bazali koyoka maloba oyo ozali kobimisa te, salá makasi otombolaka motó na yo mpe mbanga na yo ekangamaka na ntolo na yo te. Ntango ozali kotánga Biblia, tombolá yango mwa likoló mpo otombolaka motó mingi te ntango olingi kotala bato oyo bazali koyoka yo mpe na nsima, kozongela kotánga. Yango ekosala ete maloba na yo ebimaka polele.

Okoki mpe kobongisa elobeli na yo soki ozali kosala makasi mpo na kokitisa motema. Toyebi malamu ete soki ozali motema likolólikoló, yango ekomonana na misisa na yo ya elongi mpe na ndenge ozali kopema, mpe ekosala ete oloba malamu te. Soki ozali motema likolólikoló, na esika ete makanisi, monɔkɔ, lolemo, mongongo na yo mpe ndenge ozali kopema esala nyonso na boyokani ndenge nzoto na biso esalemi, boyokani wana ekozala te.

Mpo misisa ya mbanga etosa makambo oyo bɔɔngɔ ezali kotinda yango esala, osengeli te kokanga mino. Osengeli nde kolɛmbisa mbɛbu na yo, kobongisa yango mpo efungwamaka mpe ekangamaka nokinoki mpo ebimisa polele maloba nyonso oyo euti na monɔkɔ mpe na mongongo. Soki okangi mino mpe mbɛbu na yo, monɔkɔ ekofungwama malamu te mpe maloba na yo ekobima lokola nde okangi mino. Yango ekosala ete maloba na yo ezala lokola oyo ya moto oyo azali na nkanda, mongongo ekozala na nse mpe ekoyokana malamu te. Nzokande, kolɛmbisa mbanga mpe mbɛbu elingi koloba te ete otángaka maloba lokola moto ya gɔigɔi mpenza. Osengeli koloba na lombangu oyo ebongi mpe kozala na momeseno ya kotánga liloba mokomoko mpo maloba na yo ebima polele.

Wana ozali komitalela, okomona ete ekozala malamu otángaka na mongongo makasi. Talelá malamumalamu ndenge oyo ozali kosalela monɔkɔ, lolemo, mbɛbu, mino mpe mongongo na yo. Ozali mpenza kofungola monɔkɔ na yo malamu mpo maloba na yo ebima polele? Kobosana te ete atako osalelaka lolemo mingi ntango ozali koloba, yango ezali enama bobele moko te oyo tosalelaka mpo na koloba. Nkingo, mbanga, mbɛbu, misisa ya elongi mpe ya mongongo, nyonso wana mpe esalaka ntango tozali koloba. Ntango olobaka, emonanaka ete elongi na yo eninganaka te? Soki ezali bongo, na ntembe te, maloba na yo mpe ezalaka polele te.

Soki ozali na kasɛti, kɔtisá mongongo na yo ntango ozali koloba na lolenge oyo omeseni koloba, na ndakisa lolenge oyo olobaka ntango ozali kosolola na moto na mosala ya kosakola. Kɔtisá lisolo moko oyo ozali koloba na boumeli ya miniti mingi. Ntango okoyoka maloba oyo okɔtisaki na kasɛti, yango ekoki kosalisa yo oyeba mokakatano oyo ozali na yango mpo na kobimisa maloba mosusu polele. Na ndakisa, talelá esika nyonso oyo otángi maloba na mongongo ya nse mpenza, esika oyo omɛli maloba to esika oyo ozali kokatakata maloba, mpe luká koyeba mpo na nini osalaki bongo. Mbala mingi okosilisa mikakatano na yo soki osali makasi osalela makambo oyo tolobeli awa.

Ozalaka na mokakatano mpo na koloba? Meká mbala na mbala kofungola monɔkɔ na yo mwa moke koleka ndenge oyo ofungolaka yango mpe salá makasi obimisaka maloba na likebi mpenza. Ntango ozali kopema, tondisá mopɛpɛ na kati ya mimpululu na yo mpe na nsima, lobá malɛmbɛmalɛmbɛ. Bato mingi oyo bazalaki koloba malamu te, bakómi koloba polele mpamba te basalelaki toli oyo. Soki okokaka te kotánga j na sh, kasi otángaka yango kaka z to s, salá makasi ntango ozali kotánga j na sh, lolemo na yo etutana te na mino na yo ya liboso. Atako mbala mosusu, okosilisa mokakatano na yo nyonso te, kolɛmba nzoto te. Kobosana te ete Yehova aponaki Moize, moto oyo azalaki mbala mosusu koloba malamu te, ete akende kosakola nsango na ye ya ntina mingi epai ya Bayisalaele mpe epai ya Farao, mokonzi ya Ezipito. (Ex. 4:10-12) Soki yo mpe omipesi, akosalela yo, akopambola mosala na yo mpe okolonga.