Kotala bato oyo bazali koyoka yo

MISO na biso eyebisaka bizaleli na biso mpe mayoki na biso. Miso ekoki komonisa soki tozali kokamwa to tozali kobanga. Ekoki mpe komonisa ete tozali na motema mawa to tozali na bolingo. Na bantango mosusu, miso ekoki kofunda biso, soki tozali kotya ntembe to tozali na mawa. Mobange moko alobaki mpo na bato ya mboka na ye oyo banyokwamaki mingi, ete: “Miso na biso nde ezali koloba.”

Bato mosusu bakoki koyeba makambo ya bomoi na biso to mpe makambo oyo tozali koloba kaka soki batali esika oyo miso na biso ezali kotala. Na mikili mingi, bato bakakatanaka te mpo na kondima likambo oyo moto azali koloba wana azali kotala na boboto mpenza bato oyo azali kosolola na bango. Kasi ntango moto azali kotala na nse to azali kotala eloko mosusu na esika ya kotala moto oyo azali kosolola na ye, bamonaka ete moto yango azali kokosa to ayebi malamumalamu te makambo oyo azali koloba. Na bisika mosusu, soki ozali kotala bato na miso, bakomona yo lokola nde ozali na limemya te, ozali moto ya mobulu to ozali kotumola bango. Ezalaka bongo, mingimingi soki mobali azali kosolola na mwasi, to mwasi azali kosolola na mobali, to soki ozali kosolola na mokonzi ya mboka, to mpe moto moko ya lokumu. Na bamboka mosusu mpe, soki elenge azali kotala mokóló na miso ntango bazali kosolola, bakomona ete azali na limemya te.

Nzokande, na bisika oyo kotala bato na miso ezali mabe te, soki otali moto na miso ntango ozali koloba likambo moko ya ntina, yango ekoki kosalisa yo onyata likambo yango malamu mpenza. Moto yango akoki mpe komona ete yo moko ozali kondima makambo oyo ozali koloba. Talá ndenge Yesu ayanolaki ntango bayekoli na ye bakamwaki makasi mpe batunaki ete: “Nani mpenza akoki kobika?” Biblia elobi boye: “Kotaláká bango na elongi, Yesu alobaki na bango ete: ‘Epai ya bato yango ekoki kosalema te, kasi epai ya Nzambe makambo nyonso ekoki kosalema.’” (Mat. 19:25, 26) Makomami emonisi lisusu ete ntoma Paulo azalaki kotala bato malamumalamu mpo na koyeba soki bazalaki kolanda lisolo na ye. Mokolo moko, moto moko oyo akufá makolo banda kobotama na ye azalaki wana ntango Paulo azalaki koloba. Misala 14:9, 10 elobi boye: “Mobali yango azalaki koyoka ndenge Paulo azalaki koloba, oyo, na kotaláká ye na likebi mpenza mpe komonáká ete azalaki na kondima mpo na kokómisama malamu, alobaki na mongongo makasi ete: ‘Tɛlɛmá semba na makolo na yo.’”

Toli mpo na mosala ya kosakola. Ntango ozali na mosala ya kosakola, zalá na boboto mpe zalá na nsai ntango ozali kosolola na bato. Soki ebongi, tuná mituna oyo ekoki kotinda moto akanisa mpo na kobanda lisolo moko oyo ekosepelisa bino mibale. Ntango ozali kosolola na moto yango, talaká ye mpe na miso, kasi na limemya mpe na boboto mpenza. Moto oyo azali kosɛka mwa moke mpe miso na ye ezali komonisa ete azali na esengo, abendaka mpenza bato ete báyoka ye. Ntango yo mpe ozali kosala bongo, yango ekoki kosalisa moto oyo azali kosolola na yo ete ayeba soki ozali moto ya lolenge nini mpe akomiyoka malamu ntango azali kosolola na yo.

Na bisika oyo ebongi kosala bongo, soki ozali kotala elongi ya moto, yango ekoki kosalisa yo oyeba oyo okoki kosala. Okomona soki moto yango asiliki to asepeli te. Okoki komona soki azali mpenza kokanga ntina ya makambo oyo ozali koloba te. Soki azali kosepela lisusu te, okomona yango. Ekomonana mpe polele soki moto yango azali kosepela mpenza na makambo yango. Miso na ye ekoki kosalisa yo oyeba soki osengeli koloba mwa malɛmbɛ to mwa mbangu, soki osengeli kosala makasi otikela ye mpe ntango ya koloba, soki osengeli kosukisa lisolo, to mbala mosusu, soki osengeli kolakisa ye ndenge ya koyekola Biblia.

Ezala ozali kosala mosala ya kosakola na balabala to ozali kotambwisa boyekoli ya Biblia, salá makasi miso na yo etalaka moto oyo ozali kosolola na ye, na limemya mpenza. Nzokande, kotala ye na miso ntango molai te, mpamba te akoki koyoka nsɔni. (2 Mik. 8:11) Kasi taláká elongi na ye mbala na mbala, na boboto mpenza, ndenge omeseni kotala bato. Na mikili mingi, yango emonisaka ete ozali kosepela na moto oyo ozali kosolola na ye. Ya solo, ntango ozali kotánga Biblia to mokanda mosusu, miso na yo ekotala makambo oyo ezali na mokanda. Kasi mpo na konyata likanisi moko, okoki kotala moto yango, atako okotala ye mingi te. Soki ozali kotala ye mbala na mbala, yango ekosalisa yo oyeba soki azali kokanisa nini na makambo oyo ozali kotánga.

Soki na ebandeli, ozali kokoka kotala bato te mpo ozalaka nsɔninsɔni, kolɛmba te. Soki ozali komeka ntango nyonso kotala bato, na nsima, okomesana kosala yango mpe ekosalisa yo osololaka na bato malamu koleka.

Ntango ozali kosala lisukulu. Biblia eyebisi biso ete liboso Yesu abanda Lisolo na ye Likoló ya Ngomba, “atombolaki miso na ye epai ya bayekoli na ye.” (Luka 6:20) Landá ndakisa na ye. Soki osengeli koloba liboso ya bato, talá bango mpe pemá mwa moke liboso obanda kosala lisolo na yo. Na bisika mingi, yango esɛngaka mpe ete otala miso ya bato mosusu oyo bazali wana. Kotala bato ndenge wana, ekoki kosalisa yo olongola mwa kobanga oyo ozalaki na yango na ebandeli. Ekosalisa mpe bato oyo bazali koyoka yo ete ntango bazali kotala elongi na yo, bámiyoka ndenge oyo yo ozali komiyoka. Mpe lisusu, soki osali bongo, yango ekosalisa bato oyo bazali koyoka yo báfanda nyɛɛ mpe bámibongisa mpo na koyoka yo.

Ntango ozali kosala lisukulu na yo, taláká bato oyo bazali koyoka lisolo na yo. Kotala kaka bango nyonso mbala moko te. Salá makasi otalaka moto mokomoko. Na bisika nyonso, bato balingaka ete moto oyo azali koloba liboso na bango atalaka bango na miso ata mwa moke.

Kotala bato oyo bazali koyoka yo elimboli kaka te ete miso na yo etalaka epai na epai kaka mpo na kotala mbala na mbala. Talá moto moko kati na bango, na limemya mpenza, mpe soki ebongi, talá ye tii ntango okosilisa koloba fraze moko. Na nsima, talá moto mosusu mpe lobá fraze moko to mibale epai na ye. Kotala bato ntango molai te, noki te bakoyoka nsɔni mpe kotala kaka mwa bato mingi mbala moko te. Talá ntango nyonso bato oyo bazali koyoka yo ndenge wana, kasi ntango otii miso na yo na moto moko na kati na bango, silisá mpenza likanisi na yo mpe talá elongi na ye mpo na koyeba soki asepeli na yango to te, liboso oleka na moto mosusu.

Plan na yo esengeli kozala likoló ya pipitre, na mabɔkɔ na yo, to na kati ya Biblia na yo mpo obwakaka liso kuna mwa moke. Soki okitisi motó na yo mpo na kotala plan na yo, okokoka te kotala bato oyo bazali koyoka yo. Osengeli mpenza koyeba mbala boni okotala plan na yo mpe ntango nini okosala yango. Soki ozali kotala plan na yo ntango oyo olingi kolobela likanisi moko ya ntina, okoyeba te soki bato oyo bazali koyoka basepeli to te na makambo oyo olobi mpe lisolo na yo ekosimba lisusu mitema na bango te. Ndenge moko mpe, soki ozali kotala plan na yo ntango nyonso, okokoka te kotala bato oyo bazali koyoka yo.

Soki obwakeli moto ndembo, osengeli kotala ye soki akangi yango, boye te? Ndenge moko mpe, likanisi mokomoko ya lisolo na yo ezali lokola ndembo oyo “obwakeli” bato oyo bazali koyoka yo. Okoki komona ete “bakangi” yango soki bamonisi ete bandimi, ezala na koningisa motó, na kosɛka mwa moke to soki bazali kotala yo na likebi mpenza. Soki miso na yo ezali mpenza kotala bato oyo bazali koyoka yo, yango ekosalisa yo oyeba soki bazali “kokanga ntina” ya makanisi na yo.

Soki basɛngi yo otánga na ntango ya makita, osengeli mpe kosala makasi otalaka bato oyo bazali koyoka ntango ozali kotánga? Soki bato oyo bazali koyoka yo bazali kolanda na Babiblia na bango ndenge ozali kotánga, mingi kati na bango bakoyeba te soki ozali kotala bango to te. Kasi soki ozali kotala bango, yango ekoki kosalisa yo otánga malamu koleka, mpamba te ekosalisa yo oyeba ndenge nini bazali kolanda yo. Lisusu, mpo na bato oyo bazali kosalela Babiblia na bango te mpe, mbala mosusu, makanisi na bango ezali koyengayenga, soki ozali kotala bango, yango ekoki kosalisa bango bátya lisusu likebi na makambo oyo ozali kotánga. Ya solo, okobanda kotala bango kaka mwa ntango moke mpe osengeli te kobɛta mabaku ntango ozali kotánga mpo kaka ozali kotala bango. Yango wana, ekozala malamu osimba Biblia na yo na lobɔkɔ mpe otɛlɛmisa motó, mbanga ekangama na ntolo te.

Na bantango mosusu, basɛngaka bankulutu básala lisukulu ya maniskri na mayangani ya minene. Mpo osala yango malamu, osengeli mpenza kozala moto oyo ameseni, osengeli komibongisa malamu mpe kozongela lisukulu yango mbala na mbala. Ya solo, lokola okosalela maniskri, ekozala mpasi mpo otalaka bato oyo bazali koyoka. Kasi soki omibongisi malamu, okoyeba kobwaka miso epai ya bato oyo bazali koyoka yo, kozanga ete obunga esika oyo ozali kotánga. Soki osali bongo, yango ekosalisa bato oyo bazali koyoka ete bátyaka ntango nyonso likebi mpe bázwa mpenza litomba na mateya ya ntina ya elimo oyo ezali kopesama.