Mituna ya batángi . . .

Gehena ezali esika oyo bato banyokwamaka na mɔtɔ?

▪ Na masolo ya Baevanzile, Yesu akebisaki bayekoli na ye na likambo etali konyokwama na etumbu ya Gehena. Emonani polele ete mposa ya Yesu ezalaki ete bázwa likebisi yango na lisɛki te. Kasi, alobelaki nde lifelo epai bato banyokwamaka na mɔtɔ seko na seko?​—Matai 5:22.

Ya liboso, tótalela naino liloba yango, yango moko. Liloba ya Grɛki Geʹenna ekokani na liloba ya Ebre geh Hin·nomʹ, oyo elimboli “lobwaku ya Hinome,” to na mobimba na yango geh veneh-Hin·nomʹ, “lobwaku ya bana ya Hinome.” (Yosua 15:8; 2 Bakonzi 23:10) Esika lobwaku yango ezalaki, oyo eyebani lelo na nkombo Wadi er-Rababi, ezali lobwaku moko ya mozindo mpe ya moke, oyo ezwami na sudi mpe sudi ɛsti ya Yerusaleme.

Na ntango ya bakonzi ya Yuda, kobanda na siɛklɛ ya mwambe liboso ya ntango na biso, bazalaki kosalela esika yango mpo na milulu ya bapakano, na ndakisa, kotumba bana lokola mbeka na mɔtɔ. (2 Ntango 28:1-3; 33:1-6) Mosakoli Yirimia asakolaki ete kaka lobwaku yango ekokóma esika oyo Bayuda bakobomama na mabɔkɔ ya bato ya Babilone, mpo na kokokisa etumbu ya Nzambe mpo na mabe na bango.a​—Yirimia 7:30-33; 19:6, 7.

David Kimhi, moto moko ya mayele oyo azali Moyuda (1160-1235 ya ntango na biso), alobi ete lobwaku yango ekómaki na nsima esika oyo bazalaki kobwaka bosɔtɔ na engumba Yerusaleme. Mɔtɔ ezalaki kokufa te na esika yango, mpe bazalaki kosalela yango mpo na kotumba bosɔtɔ. Eloko nyonso oyo bazalaki kobwaka kuna, ezalaki kobebisama mpenza mpe kokóma putulu.

Babongoli mingi ya Biblia bazwaki ekateli na ndenge na bango moko mpo na kobongola liloba Gehena na “lifelo.” (Matai 5:22, Bible na lingala ya lelo oyo) Mpo na nini? Mpo bandimaki likanisi ya bapakano oyo bazalaki koloba ete bato mabe banyokwamaka na mɔtɔ ya solosolo, na lobwaku oyo ezalaki libándá ya Yerusaleme. Kasi, Yesu alobaki soki moke te ete Gehena ezali esika ya minyoko ya ndenge wana.

Yesu ayebaki ete likanisi ya kotumba bato ya bomoi na mɔtɔ ezali mabe mpenza na miso ya Yehova, Tata na ye ya likoló. Mpo na kolobela ndenge bazalaki kosalela Gehena na mikolo ya mosakoli Yirimia, Nzambe alobaki ete: “Batongi bisika oyo etombwaná ya Tofete, oyo ezali na lobwaku ya mwana ya Hinome, mpo na kotumba bana na bango ya mibali mpe bana na bango ya basi na mɔtɔ, likambo oyo napesaki mitindo te mpe oyo eyaki na kati ya motema na ngai te.” (Yirimia 7:31) Lisusu, likanisi ya konyokola bakufi eyokani te na bomoto ya Nzambe, oyo azali bolingo mpe ekesani na oyo Biblia eteyaka polele ete bakufi “bayebi ata eloko moko te.”​—Mosakoli 9:5, 10.

Yesu asalelaki liloba “Gehena” mpo na kolobela kobebisama nyɛɛ oyo ekouta na etumbu ya makasi oyo Nzambe akopesa. Kutu, liloba “Gehena” ezali na ndimbola ndenge moko na “laki ya mɔtɔ” oyo mokanda ya Emoniseli elobeli. Maloba yango nyonso mibale elimboli kobebisama ya seko, oyo elikya ya lisekwa ezali te.​—Luka 12:4, 5; Emoniseli 20:14, 15.

[Maloba na nse ya lokasa]