Ndenge ya kosala plan ya lisolo na yo

BATO mingi, soki bapesi bango lisukulu, basalaka makasi mpenza bákoma makambo nyonso oyo bakoloba, banda maloba ya ebandeli tii na nsuka. Kutu, liboso básilisa kobongisa lisukulu yango, bakomaka naino makambo mingi na mwa nkasa pembeni bongo na nsima bakoya kokoma yango na nkasa oyo bakosalela. Nyonso wana ezwaka ngonga mingi.

Yo mpe obongisaka masolo na yo ndenge wana? Olingi koyekola lolenge ya pɛtɛɛ ya kosala yango? Soki oyekoli kosala plan, ekozala lisusu na ntina te ya kokoma makambo nyonso oyo okoloba. Yango ekosalisa yo ozala na ntango mingi ya komeka lisukulu yango. Ekosalisa yo kaka te na kosala masolo na yo kozanga mpasi, kasi lisusu masolo na yo ekozala mpenza kitoko na matoi mpe ekolendisa mpenza bato oyo bazali koyoka yo.

Ya solo, masukulu ya bato nyonso oyo esalemaka na lisangá ezalaka na plan na yango. Kasi masolo mosusu mingi ezalaka na plan ndenge yango te. Mbala mosusu bakoki kopesa yo kaka likanisi moko to motó ya likambo. To bakoki kosɛnga yo olobela makambo oyo ezali na mokanda moko. Mbala mosusu mpe bakoki koyebisa yo kaka na mokuse makanisi oyo okolobela. Mpo na masolo nyonso ya ndenge wana, yo moko osengeli kobongisa plan na yo.

Ndakisa oyo ezali na lokasa 41 ezali komonisa yo ndenge okoki kobongisa plan ya mokuse. Omoni ete likanisi mokomoko ya ntina ebandi na nsuka mpenza ya lobɔkɔ ya mwasi mpe ekomami na balɛtrɛ ya minene. Na nse ya likanisi mokomoko ya ntina, ezali na makanisi oyo esimbi yango. Na nse na yango, okokuta makanisi mosusu oyo ekosalisa yo olimbola makanisi ya liboso; yango ekomami mwa moke na kati. Talá plan yango malamumalamu. Omoni ete makanisi mibale ya ntina eyokani mpenza na motó ya likambo monene. Omoni mpe ete makanisi oyo ezali na nse ya makanisi ya ntina ezali kaka te makambo ya kosepelisa. Kasi likanisi yango mokomoko esimbi mpenza likanisi ya ntina oyo ezali liboso na yango.

Mbala mosusu plan oyo ozali kobongisa ekozala mpenzampenza lokola plan oyo te. Kasi soki okangi ndenge oyo osengeli kosala, yango ekosalisa yo otya makanisi na molɔngɔ, obongisa lisolo moko malamu mpe ekozwa yo ngonga mingi te. Okosala ndenge nini?

Talelá likambo nyonso malamumalamu, poná oyo eleki malamu mpe tyá yango na molɔngɔ

Libosoliboso, osengeli kozala na motó ya likambo. Motó ya likambo oyo okopona ezala kaka te likanisi moko boye oyo okoki kobimisa na liloba moko. Kasi ezala mpenza likanisi ya ntina oyo olingi koyebisa bato mpe yango ekomonisa soki olingi kosolola na bango nini. Soki bapesi yo motó ya likambo, talelá malamumalamu liloba na yango mokomoko ya ntina. Soki osengeli kozwa makanisi ya lisolo yango na mokanda moko, kobosana te motó ya likambo na yo ntango ozali kotalela mokanda yango. Soki bayebisi yo kaka na mokuse likanisi oyo okolobela, yo moko osengeli kopona motó ya likambo na yo. Kasi liboso ya kopona motó ya likambo, ekozala malamu olukaluka naino na mikanda. Mbala mingi soki ozali kolukaluka, okozwa makanisi ya sika.

Ntango ozali kosala nyonso wana, omitunaka boye: ‘Makanisi oyo ezali na ntina nini mpo na bato oyo bakoyoka ngai? Mokano na ngai ezali nini?’ Mokano na yo ezali kaka te ete olobela makambo oyo basɛngi yo oloba, to osala lisukulu moko kitoko mpenza, kasi osengeli nde koluka ete bato oyo bakoyoka yo bázwa litomba na likambo moko. Soki mokano na yo emonani polele, komá yango. Kobosana yango te ntango ozali kobongisa lisolo na yo.

Ntango osilisi komityela mokano moko mpe oponi motó ya likambo oyo ebongi na yango (to ntango osilisi kotalela malamumalamu soki motó ya likambo oyo bapesi yo eyokani mpenza na mokano oyo omityeli), okoki sikoyo kolukaluka na mikanda makanisi oyo okolobela. Luká mpenza makanisi oyo ekozala na ntina mingi mpo na bato oyo bakoyoka yo. Koluka kaka te makanisi oyo bato nyonso bayebi, kasi luká mpenza makanisi ya sikisiki oyo ekoteya mpe ekosalisa bato oyo bazali koyoka yo. Koluka kozwa makanisi ebele ebele te. Mbala mingi, okoya komona ete okómi na makambo mingi koleka oyo okoki koloba, yango wana osengeli kopona.

Poná makanisi ya ntina oyo okolobela mpo na kolimbola motó ya likambo na yo mpe kokokisa mokano oyo omityelaki. Yango nde ekozala makonzí ya lisolo na yo to plan ya libosoliboso mpo na lisolo na yo. Osengeli kopona makanisi boni ya ntina? Mpo na lisolo ya mokuse, mbala mosusu makanisi mibale ya ntina ekoki. Mbala mingi makanisi mitano ya ntina ekoki ata mpo na lisukulu ya ngonga moko. Soki makanisi ya ntina ezali mingi te, ekozala mpasi te mpo bato oyo bazali koyoka bákanga yango.

Ntango osilisi kopona motó ya likambo na yo mpe makanisi ya ntina, luká sikoyo kotya na molɔngɔ makanisi oyo ozwaki na mikanda mosusu. Poná oyo wapi eyokani mpenza na makanisi ya ntina oyo ozwaki. Poná makambo mikemike oyo ekosala ete lisolo na yo ezala mpenza kitoko. Ntango ozali kopona bavɛrsɛ mpo na kosimba makanisi ya ntina, talelá makanisi oyo ekosalisa yo okanisa malamu mpenza elongo na bato oyo bazali koyoka bavɛrsɛ oyo otángi. Tyá likambo na likambo na nse ya likanisi ya ntina oyo ebongi na yango. Soki likambo moko eyokani ata na likanisi moko te ya ntina, longolá yango, ata soki ezali malamu mpenza, to tyá yango na dosye moko mpo osalela yango na lisolo mosusu. Zwá kaka makambo oyo ezali mpenza na ntina mingi. Soki ozwi makambo ebele, yango ekosɛnga ete oloba mbangumbangu mpe makambo oyo okoloba ekozala likolólikoló. Ezali malamu kolobela makambo moke oyo ezali mpenza na ntina mpo na bato oyo bazali koyoka mpe koloba yango malamu. Kolekisa ngonga te.

Sikoyo okoki kotya makanisi na yo na molɔngɔ, soki osalaki yango naino te. Luka asalaki bongo mpo na kokoma Evanzile na ye. Asangisaki masolo mingi etali likambo oyo alingaki kolobela mpe na nsima, atyaki yango “na molɔngɔ.” (Luka 1:3) Okoki kobongisa lisolo na yo na kotalela ndenge oyo makambo oyo okolobela elandanaki, to na kotalela motó ya likambo. Okoki kolimbola likambo moko mpe komonisa mabe to malamu na yango, to mpe komonisa mokakatano moko mpe ndenge ya kosilisa yango. Na nyonso wana, okotalela oyo eleki malamu mpo okokisa mokano na yo. Makanisi na yo esengeli kolandana malamu. Osengeli kosala ete bato oyo bazali koyoka bámona malamu ndenge ozali kouta na likanisi moko mpe koleka na likanisi mosusu, kozanga ete oleka mbala moko. Bilembeteli oyo ozali komonisa esengeli kotinda bato oyo bazali koyoka bázwa bikateli oyo esengeli. Ntango ozali kobongisa makanisi na yo, kanisá ndenge bato oyo bazali koyoka bakolanda lisolo yango. Ekozala mpasi te mpo bálanda ndenge ozali kolimbola makanisi yango? Bakoluka kosalela makambo oyo bakoyoka lokola yango ezali mokano na yo?

Na nsima, bongisá maloba ya ebandeli ya lisolo oyo ekolamusa mposa ya bato oyo bazali koyoka mpo bálanda lisolo na yo mpe oyo ekomonisa bango ete likambo oyo okolobela ezali na ntina mpenza mpo na bango. Ekozala malamu okoma maloba ya ebandeli. Na nsuka, bongisá maloba ya nsuka oyo eyokani mpenza na mokano oyo omityelaki.

Soki osali plan na yo mikolo mingi liboso, okozwa ntango ya kobongisa yango lisusu liboso osala lisolo yango. Mbala mosusu, mpo na kosimba makanisi mosusu, okomona malamu kosalela mitango oyo ekomonisa bonene ya likambo, kosalela ndakisa moko to mpe likambo moko oyo esalemaki. Soki okolobela likambo moko oyo euti kosalema to likambo moko oyo etali bato ya mboka esika ozali, yango ekosalisa bato oyo bazali koyoka yo bámona mbala moko ete makambo yango etali mpenza bango. Ntango ozali kozongela lisukulu na yo mbala na mbala, okoki komona bisika mingi oyo osengeli kobongola makambo oyo okoloba mpo bato oyo bazali koyoka yo básimba yango mpenza malamu. Ezali na ntina mingi ete otalela malamu lisukulu na yo mpe obongisa yango malamu, mpamba te yango ekosala ete obongisa makanisi malamu mpo ezala lisukulu oyo bato oyo bazali koyoka básimba yango mpenza malamu.

Balobi mosusu bakomaka makambo mingi koleka. Kasi soki oponi mwa ndambo ya makanisi ya ntina mpe, na nse na yango, olandisi makanisi mosusu, soki olongoli makanisi oyo eyokani mpenza na lisolo te mpe soki otii makanisi na yo na molɔngɔ, okomona ete nsima ya mwa ntango, okozala lisusu na mposa ya kokoma makambo nyonso na plan na yo te. Okolekisa lisusu ntango mingi te na kobongisa masolo mpe masolo na yo ekokóma kitoko mpenza! Ekomonana polele ete ozali mpenza kozwa matomba na mateya ya Eteyelo ya mosala ya Teokrasi.