‘Dios mëk mtsoky mjawëty’

1, 2. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijtëm seguurë ko Jyobaa mëjwiin kajaa xyajtsobatëm?

JYOBAA mëjwiin kajaa dyajtsobäätyë yˈuˈunk yˈënäˈk, per ta näägë nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë nayjyäˈäwëdëp ko kyaj pën yajtsobäädëdë. ¿Tiko? Waˈan mët ko jam pën axëëk të tyunëdë ets ta net nyayjyawëdë ko kyaj tsyobäättë. Pën duˈun mnayjyawëty, ¿ti mbudëkëyanëp parë mˈitët seguurë ko Jyobaa mëjwiin kajaa myajtsobäätyëty?

² Tuk pyëky mëdiˈibë mbäät nduˈunëm, yëˈë ngäjpxëmë Biiblyë mä yajnimaytyaˈaky wiˈixë Jyobaa ttsoky nˈijxëm ja nmëguˈukˈäjtëmëty. Jesús myëjˈijx myëjpëjktak ja jäˈäy ets wyingutsëˈkë. Ko duˈun ttuuny, ta dyajnigëxëˈky ko nanduˈunënë Tyeety dyajtsobääty mëjwiin kajaa pënaty jäˈäyˈäjttëp yujy tudaˈaky ets pënaty nayjyäˈäwëdëp ko kyaj tsyobäättë (Juan 5:19; Heb. 1:3). Mä yäˈädë artikulo majtsk pëky mëdiˈibë yajnimaytyäˈägäämp: myëduˈuk, wiˈixë Jesús tpudëjkë ja jäˈäyëty parë tˈixtët ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäädëdë, ets myëmajtsk wiˈix mijts mbäät mˈity seguurë ko myajtsobatëp nanduˈunë Jyobaa (Ageo 2:7).

¿WIˈIXË JESÚS TPUDËJKË JA JÄˈÄYËTY PARË TˈIXTËT KO JYOBAA MËJWIIN KAJAA YAJTSOBÄÄDËDË?

3. ¿Wiˈixë Jesús tˈijxy ja Galilea jäˈäyëty mëdiˈibë nimiinëdë?

³ Ko netyë Jesús yˈëwaˈkxy kyäjpxwäˈkx mä ja yˈit lyugäärë Galilea, may ja jäˈäy ojts jyantsy nyinëjkxëdë parë tmëdoowˈitäˈändë ti tukniˈˈijxëp ets parë tsyoˈogäˈän yˈagëdäˈägäˈändë. Jesús yˈijx ko “axëëgë nety jyat kyëbattë, duˈunë nety yajpäättë ixtëmë borreegë mëdiˈibë kyaj pënë kyuentëˈäjtpë” (Mat. 9:36). Per ja mëdiˈibë nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk duˈun tˈijxtë ko tsuujäˈäyëty ets axtë ojts jyënäˈändë ko käjpxpoky yˈittë (Juan 7:​47-49). Perë Jesús myëjˈijx myëjpëjktakë yäˈädë jäˈäyëty, pääty tjuˈtyë tiempë parë tijaty ttukniˈˈijxë ets dyajtsoky dyaˈˈagëdaky (Mat. 9:35). Ets parë mas mayë jäˈäy yajpudëkët, tyukniˈˈixë ja yˈapostëlëty wiˈix yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtët ets myooy ja kutujkën parë dyajtsoˈok dyaˈˈagëdäˈäktët ja jäˈäy (Mat. 10:​5-8).

4. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ixtëmë Jesús ojts tˈagëˈë tˈaxäjë ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety kyaj pën tyunëdë kuentë?

⁴ Ko Jesús ttsojky ets twingutsëˈkë ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety kyaj pën myëjˈijx myëjpëjktäˈägëdë, duˈun dyajnigëxëˈky ko yëˈë mëdë Tyeety yajtsobattëp mëjwiin kajaa. Pääty pën mijts mnayjyäˈäwëp ko kyaj mtsobääty, jamyats wiˈixë Jesús tpudëjkë ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety kyaj pën tyunëdë kuentë ets mëdiˈibë myëdoowˈitandëp ti nyimaytyakypy. Ko duˈun xytyunët, yëˈë mbudëkëyanëp parë xypyëkëdë kuentë ko Jyobaa mëjwiin kajaa myajtsobäätyëty.

5. ¿Ti nety jäjtëp ja toˈoxytyëjk mëdiˈibë Jesús pyat jam Galilea?

⁵ Jesús myëjotmaybyat tuˈuk tuˈugë jäˈäy. Ixtëm nˈokpëjktakëm ko nety yˈëwäˈkx kyäjpxwaˈkxy mä ja yˈit lyugäärë Galilea, ojts tpääty tuˈugë toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety yaˈˈayoowënëp mäjmajtsk jëmëjtë windaxyë päˈäm (Mar. 5:25). Ja ley duˈunë nety jyënaˈany ko mëdiˈibë myëdäjtypyë duˈumbë päˈäm kyaj wyäˈätsëty, päätyë yäˈädë toˈoxytyëjk kyaj nety mbäät pën mëët tyuˈukmuky ets kyaj mbäät pën tyonyëty. Nan kyaj nety mbäät nyijkxy mä ja sinagoogë mä tˈawdattë Dios ets ni mä ja israelitëty xyëwdundë (Lev. 15:​19, 25). ¿Nbawinmäˈäyëm nuˈunë yäˈädë toˈoxytyëjk yaˈˈayoowë ja yuu päˈäm ets yajnayjyäˈäwë axëëk? (Mar. 5:26).

6. ¿Wiˈixë Jesús dyaˈˈagëdaky ja toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety myëdäjtypyë windaxyë päˈäm?

⁶ Përoobë yäˈädë toˈoxytyëjk, jyatsojkypyë nety etsë Jesús yaˈˈagëdäˈägëdët, per kyaj ttimyˈanëmääy. ¿Tiko? Yëˈko tyuktsoytyuumbyë nety ja yuu pyäˈäm. O waˈan ttsëˈkë Jesús ko yˈoojëdët ets yˈanëˈëmxëdët ti nety jap tyuumpy mayjyaˈayoty pën kyaj wyäˈätsëty. Pääty, jeˈeyë ojts ttoonë wyitpäˈä mët ko jyantsy myëbëjkypyë nety ko mbäät yˈagëdaˈaky (Mar. 5:​27, 28). Ets duˈunën tyuunë jyäjtë, näjx ja yuu pyäˈäm. Jesús ta dyajtëëy pënë nety të tyonyëty ets yëˈë ta ttukmëtmaytyaktääy tukëˈëyë. ¿Ti net tyuunë Jesús?

7. ¿Wiˈixë Jesús tpudëjkë ja toˈoxytyëjk mëdiˈibë nety mëk ayoop? (Marcos 5:34).

⁷ Jesús pyëjkë kuentë ko yäˈädë toˈoxytyëjk jantsy tsëˈkëbë nety, pääty tsuj yajxon ojts tmëtkäjpx tmëtmaytyaˈaky ets wintsëˈkën myëët (Mar. 5:33). Ets ko ojts tˈanëëmë “uˈunk”, yëˈë yajnigëxëˈk ko jyantsy tsyojkypyë nety ets pyaˈˈayoopy (käjpxë Marcos 5:34). Yä jeˈeyë yajmaytyaˈaky mä Biiblyë ko Jesús tˈanëmääy tuˈugë toˈoxytyëjk “uˈunk”, waˈan duˈun tˈanëmääy mët ko kyajë nety dyajtsoytyuˈunbäädäˈäny ets ko tˈijxy jyantsy tsyëˈëgë. ¡Seguurë ko agujk jotkujk jyantsy nyayjyäˈäwë yäˈädë toˈoxytyëjk! ¿Mbawinmaapy koxyëbë Jesús tsuj yajxon ojts tkamëtmaytyaˈaky? Ojtsxyëp yˈagëdaˈaky, per waˈanxyëp nyaybyokyˈijxë ko ojts ttoonë ja Jesúsë wyit ets ko yajpaty mayjyaˈayoty. Jesús kyajë nety jeˈeyë dyaˈˈagëdäˈägäˈänyë yäˈädë toˈoxytyëjk, tsyojkypyë nety nanduˈun ets tnijawët ko Jyobaa mëjwiin kajaa tsyokyëty.

8. ¿Tijaty jotmay pyatë Renata?

⁸ Nanduˈun tyam, ta näägë Diosmëduumbë mëdiˈibë nayjyäˈäwëdëp mon tuk o ko kyaj pën yajtsobäädëdë mët ko kyaj yˈoyˈat myëkˈattë. Duˈun yajnimaytyaˈaky tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Renata ets tyuny prekursoora jap Brasil.a Yëˈë kyaj myaxuˈunkˈäjty oy mëk, kyaj ti majtskˈaduˈumë tyeky ets kyaj ti tukˈaduˈumë kyëˈë. Renata duˈun jyënaˈany: “Kojëts nˈeskuelëˈäjty, ja nmëguˈuktëjkëtyëts jeˈeyëts ijty xynyëxiˈik xytyukxiˈiktë ets wiˈix kawiˈixëmëts xyëëwmooytyë. Nanduˈunëts xytyuundë ja njëëky nmëguˈugëty ets xyajnayjyäˈäwëdëts ko kyajëts ntsobääty”.

9. ¿Ti të pyudëkëtyë Renata parë nyayjyawëdët ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty?

⁹ ¿Wiˈix yajpudëjkë Renata? Ko tyëjkë ëxpëjkpë, ta ja nmëguˈukˈäjtëmëty myëjääwmooyëdë ets pyudëjkëdë parë tˈixët ko Jyobaa mëk tsyokyëty. Yëˈë jyënaˈany: “Kyajëts mbäät ngujäˈäyëtyaˈay ja nmëguˈukˈäjtëmëtyë xyëëw mëdiˈibëts të xypyudëkëdë mët ko jantsy nimay. Mëjwiin kajaats nguˈëw ngukäjpxë Jyobaa kojëts të xymyoˈoy tuˈugë nfamilyë”. Ko duˈun të yajpudëkë, ta të tjaygyukë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty.

10. ¿Wiˈixë nety yaˈixy yajpäätyë María Magdalena? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁰ Min nˈokˈijxëm wiˈixë Jesús tpudëjkë María Magdalena. Yëˈë, të nety tyuktëkëty wëxtujkë kaˈoybyë (Luc. 8:2). Pääty, waˈanë nety tëgatsy tijaty ttuny ets kyaj ja jäˈäy myëwingonäˈänyëty. Mä nety duˈun jyaty, mëk yˈayooy, jantsy tsëˈkë ets duˈun nyayjyäˈäwë ko kyaj pën tsyokyëty ets ko tsip pën pyudëkëdët. Pääty ko Jesús tyukniwatsë ja kaˈoybyëtëjk, ta tmëbëjky ets ojts tpanëjkxy. Min nˈokˈijxëm wiˈix ja tuk pëkyë Jesús tˈakpudëjkë María Magdalena parë tjaygyujkë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty.

11. ¿Wiˈixë Jesús ttukˈijxyë María Magdalena ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹¹ Jesús wyoowë María Magdalena mäjaty ojts yˈëwäˈkx kyäjpxwaˈkxyb ets seguurë ko agujk jotkujk jyantsy nyayjyäˈäwë ko tmëdooy tijatyë Jesús tukniˈˈijxë. Ets ko Jesús jyukypyijky, yëˈë tim ëgäˈäny myëtmaytyakë María Magdalena, nan yˈanëmääy parë nëjkx ttukˈawanë ja apostëlëty ko të nety jyukypyiky. Duˈun ttukˈijxy ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty (Juan 20:​11-18).

12. ¿Tiko netyë Lidia nyayjyawëty ko kyaj pën tsyokyëty?

¹² May tyamë jäˈäyëty yaˈëxtijtëp duˈun ixtëm jyajtyë María Magdalena. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xëwˈäjtp Lidia ets tsyëënë jap España, jyënaˈany ko mä nety ja tyääk nyikëjxmˈatyëty ta jyayaˈooganë, per kyaj yaˈoˈkë. Yëˈë jyamyejtsypy ko desde mutsknëm kyaj ja tyääk tyuunë kuentë ets ko jeˈeyë axëëk myëˈëëw myëgäjpxë. Lidia yˈakjënäˈäny: “Kom ja ndäägëts kyajëts xytsyojky, pääty xëmëts nˈëwxijty njëjpˈixy etsëts nbäädët ja nmëtnaymyaayëbë mëdiˈibëts xytsyokëp, per njëjptsëˈk njëjpjäˈäwëts, pes tëjëtsë nety ja ndääk xytyukmëbëjknë ko axëkjäˈäyëts ets ko kyajëts xypyaaty xynyitëkë parëts pën xytsyokët”.

13. ¿Ti pudëjkë Lidia parë tjaygyujkë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty?

¹³ Perë Lidia kyaj duˈun nyekywyinmääy ko tyëjkë ëxpëjkpë, yëˈë jyaygyujkë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty. ¿Ti pudëjkë? Yëˈë ko nyuˈkxtaky, ko ojts tkajpxyë Biiblyë ets ko ja nmëguˈukˈäjtëmëty tsyojk jyäˈäwëdë. Lidia tnimaytyaˈaky: “Nmëmëjjäˈäyëts xëmëts xyˈanëëmë ko xytsyojkpëts ets xëmëts xytyukjamyetsy ko jantsy oyëts njäˈäyˈaty. Nmëdäjtypyëts nanduˈun nmëtnaymyaayëbëty mëdiˈibëts xypyudëjkëdëp”. ¿Jaa pën xyˈixyˈaty mëdiˈibë duˈun nayjyäˈäwëp ets tsyojkypyë naybyudëkë parë yˈitët seguurë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäätyëty? Ets pën jaa, ¿wiˈix mbäät xypyudëkë?

WIˈIX MBÄÄT MNAYˈIXYËTY IXTËMË JYOBAA MˈIXYËTY

14. ¿Wiˈixë Jyobaa xyˈijxëm ixtëm jyënaˈanyë 1 Samuel 16:7? (Ix nanduˈunë rekuäädrë “¿Tiko nëgooyë Jyobaa dyajtsobatnë pënaty mëduunëp?”).

¹⁴ Oy ko xyjyamyatsët ko Jyobaa kyaj duˈun mˈixyëty ixtëmë naxwinyëdë jäˈäy (käjpxë 1 Samuel 16:7). Pesë naxwinyëdë jäˈäy, yëˈë yˈijxypy nuˈunën ja meeny sentääbë xymyëdaty, nuˈunën të mˈëxpëky ets nuˈunën mˈoy mtsujëty, perë Jyobaa kyaj jyëduˈunëty (Is. 55:​8, 9). Pääty oy ko xywyinmayët nuˈunën mtsobääty, ix yëˈëyë tijatyë Jyobaa yˈijxypy. ¿Ti mbudëkëyanëp? Yëˈë ko xykyäjpxët mä Biiblyë wiˈix yajnimaytyäˈäktë pënaty nayjyäˈäwëdë ko kyaj pën yajtsobäädëdë, ixtëmë Elías, Noemí etsë Ana, ets pëkë kuentë wiˈixë Jyobaa tyukˈijxëdë ko yajtsobatëdëp. Mbäät nanduˈun xykyujayë wixatyë Jyobaa të mdukˈixyëty ko mtsojkëp ets ko myajtsobatëp mëjwiin kajaa. Ja tuk pëky mëdiˈibë mbäät xytyuny, yëˈë ko xykyäjpxët mä ëxpëjkpajn nuˈunënë Jyobaa myajtsobäätyëty.c

15. ¿Tiko Daniel yaˈˈanëmääy ko mëkë Dios tsyokyëty? (Daniel 9:23).

¹⁵ Këdii xyjyaˈaytyëgoy ko Jyobaa myajtsobatëp mëjwiin kajaa mët ko xymyëduny. Ko netyë Daniel tmëdäjnë naa mëgoˈpxënë jyëmëjt, ta nyayjyäˈäwë jantsy mon jantsy tuk ets ko të jyantsy yˈanuˈkxëtyaˈay (Dan. 9:​20, 21). ¿Wiˈixë Jyobaa pyudëjkë? Yëˈë tuknigajxë ja anklës Gabriel parë yˈanëmääyë ko të nety yajmëdoy ja nyuˈkxtakën ets ko mëjwiin kajaajë Dios yajtsobäätyëty ets tsyokyëty (käjpxë Daniel 9:23). ¿Tiko Jyobaa nëgooyë ojts dyajtsobatnë Daniel? Yëˈko jantsy oyë nety jyaˈayˈaty, tyuun tijaty tëyˈäjtën myëët ets yajnigëxëˈkë tsojkën (Ezeq. 14:14). Jyobaa yajkujäˈäyë mä Biiblyë wiˈixë Daniel yajjotkujkmooy parë nanduˈun ëjtsäjtëm nyajjotkujkmoˈoyëm (Rom. 15:4). Ets duˈun ixtëmë Daniel, Jyobaa myëdoowˈitaampy nanduˈun ja mnuˈkxtakën ets myajtsobatëp mët ko xytyuny mëdiˈibë oy ets mët ko xymyëmëdoy (Miq. 6:8; Heb. 6:10).

16. ¿Ti mbudëkëyanëp parë xyˈixëdë Jyobaa ixtëm tuˈugë uˈunkteety mëdiˈibë mtsojkëp?

¹⁶ Ixë Jyobaa ixtëm tuˈugë uˈunkteety mëdiˈibë mëk tsojkp. Jyobaa kyaj yëˈëyë tˈixäˈäny mäjaty mdëgoy, mbudëkëyanëbë duˈun (Sal. 130:3; Mat. 7:11; Luc. 12:​6, 7). Ko duˈun mayë nmëguˈukˈäjtëm twinmaytyë, yëˈë pudëjkëdëp parë tjawëdë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäädëdë. Ixtëm nˈokpëjktakëm, Michelle tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tsënaapy España, axëëk ijty myëˈˈëy myëgajpxyë ja myëmëjjäˈäy, mëdiˈibë yajnayjyäˈäwë ko kyaj ti ttsoowëty ets ko nipën kyatsokyëty. Yëˈë duˈun jyënaˈany: “Kojëts näˈäty nayjyawëty ko kyajëts ti ntsoowëty, yëˈëjëts nbawinmaapy wiˈixëtsë Jyobaa xytsyoky, xynyikëˈëy xynyixäjy etsëts xyˈijxˈity xykyuentëˈaty” (Sal. 28:9). Etsë Lauren mëdiˈibë Sudáfrica, naytyukjamyajtsëp ko päätyë Jyobaa të myëjwoyëty mët ko tsyokyëty, ets yëˈë mëdiˈibë pudëjkëp parë duˈunyëm tmëduny. Ets ko yajtunyëty parë tpudëkë wiink jäˈäy, ta nyayjyawëty ko tsobatp (Os. 11:4).

17. ¿Ti mbäät mbudëkëty parë mˈitët seguurë ko mgupëjkëbë Jyobaa? (Salmo 5:12; ix nanduˈunë dibujë).

¹⁷ It seguurë ko mgupëjkëbë Jyobaa (käjpxë Salmo 5:12). David jyënany ko “mët tuˈugë mëj eskuudë” tkuwäˈänyë Jyobaa ja oyjyaˈaytyëjk mët ko tkupëky. Pääty pën mˈijtp seguurë ko mgupëjkëbë Jyobaa ets mbudëjkëp, yëˈë mguwäˈänanëp parë kyaj mˈamajtsk mjotmajtskët pën mjantsy tsyobatp. ¿Per wiˈix mbäät mˈity seguurë ko mjantsy kyupëjkëp? Duˈun ixtëm të nˈijxëm, mä yˈAyuk japë Jyobaa xyˈanëmäˈäyëm nuˈunën xytsyojkëm. Yajtuumpy nanduˈun ja mëjjäˈäytyëjk, ja nmëtnaymyaayëbëˈäjtëm ets ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë mëët nˈëxpëjkëm parë xytyukjamyajtsëm ko xyajtsobatëm mëjwiin kajaa. ¿Per ti net mbäät xytyuny ko ja mëguˈuktëjk mëjjääwmoˈoyëdët?

18. ¿Tiko mbäät xymyëbëky ixtëm ja nmëguˈukˈäjtëm mˈanëˈëmxëdë?

¹⁸ Ko ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mˈixyˈäjtëdëp mˈanëˈëmxëdët ko jantsy oy mjäˈäyˈaty ets ko oy winë xytyuny, mmëbëk, këdii mwinmay ko kyaj tyëyˈäjtënëty. Yaˈit mwinmäˈänyoty ko Jyobaa mbäädë yäˈädë nmëguˈukˈäjtëmëty dyajtuny parë mdukˈixyëty ko mgupëjkëp. Michelle, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë jyënaˈany: “Nëgooyëts xytsyiptakxënë ngupëkët wiˈixëts ja nmëguˈukˈäjtëmëty xyˈanëëmëdë, per nduumbyëtsë mëjääw parëts ngupëky wanaty wanaty, yëˈë ko nnijäˈäwëbëts ko Jyobaa tsyojkypy etsëts ngupëkët”. Yëˈë mëjjäˈäytyëjkëty të nanduˈun tpudëkëdë tsuj yajxonë Michelle ets tyam ja tyuny prekursoora ets tpudëkë Betel desde mä tyëjk.

19. ¿Tiko mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa mëjwiin kajaa myajtsobäätyëty?

¹⁹ Jesús ojts tnimaytyaˈaky tuˈugë ijxpajtën mëdiˈibë xytyukˈijxëm ko ëjtsäjtëm niˈigyë xyajtsobatëmë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë (Luc. 12:24). Pääty mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa mëjwiin kajaa myajtsobäätyëty. ¡Ninäˈä xykyajäˈäytyëgoyët! Pääty, tunë mëjääw parë xypyudëkëdë nmëguˈukˈäjtëmëty ets tpëktëdë kuentë ko Jyobaa mëjwiin kajaa yajtsobäädëdë.