“Izao zavatra ary rehetra izao dia miara-misento”: nahoana?
NIALA tamin’Andriamanitra ny lehilahy voalohany sy ny vehivavy voalohany. Rehefa azony anefa izao ny “fahafahana” nirina aoka izany, dia tsy maintsy nitondra ny tenany araka izay farany azony natao izy ireo. Tsy ela dia hitan’izy ireo fa tsy ampy velively izany. Noho izy ireo tsy ampy fanandraman-javatra sy tsy nanana afa-tsy fahalalana voafetra, dia tsy afaka afa-tsy ny ho tojo fahasahiranana izy ireo.
Noho izany antony izany dia maro amintsika amin’izao andro izao no iharam-pahavoazana noho ny fanavakavahana na ny tsy rariny. Noho izany antony izany koa, isika rehetra dia eo ambanin’ny tsy fahatanterahan’olombelona, marary isika, iharan’ny fanaintainana ara-batana sy ara-tsaina tsy fahita isika, ary mandrotsa-dranomasom-pahoriana. Na, araka ny ilazan’ny Baiboly azy, noho izany antony izany, “izao zavatra ary rehetra izao dia miara-misento sy miara-marary”. — Romana 8:22.
Ny fanandramana nanafa-tena voalohany nataon’ny olombelona, raha ny marina, dia nitarika azy ho amin’ny fanandevozana. Efa taonjato 60 izao no anandramany manafa-tena amin’ny vokatra manimban’izany fanandevozana izany. Inona no vokany?
Ny fanafahana ara-politika
Nanandrana izao karazam-pitondram-panjakana rehetra izao ny olombelona. Ireo izay tsy marina, nampahory ny vahoaka na tsy nanome fahafahampo tamin’izay nilainy avy hatrany dia nailika, na naongana tao anatin’ny herisetra mihitsy aza ka nosoloana hafa, kanefa tamin’ny vokany tsy azo antoka.
Ilay mpanao gazety atao hoe Lance Morrow dia nanao izao fanamarihana izao ny amin’ireo fiovan-dehibe amin’ny fitondram-panjakana: “Ny Tantara dia nahita fiovam-pitondrana nofinofy fotsiny betsaka loatra izay tamin’ny farany dia niteraka fitondram-panjakana jadona sy mahafaty tahaka ireo naongany ihany. Izany dia fandresen’ny firehetana tsy amin’ny antony mifototra amin’ny hevitra fotsiny ny fanandraman-javatra.”
Ny fomba tsara indrindra hahatongavana amin’ny tena fahafahana dia tsy ny fanoloana fitondram-panjakana tsy tanteraka iray amin’ny fitondram-panjakana tsy tanteraka hafa. Izany no antony nahatonga an’i Solomona mpanjaka hendry hanoratra toy izao ara-tsindrimandrin’Andriamanitra: “Misy andro anapahan’ny olona ny namany ka ampidirany loza aminy.” (Mpitoriteny 8:9). Mazava fa ‘ny zavatra ary rehetra dia hiara-hisento sy hiara-harary [foana]’ mandra-panafaky ny fitondram-panjakana tanteraka iray azy tokoa amin’ireo fitondram-panjakana tsy tanteraka.
Ny fanafahana amin’ny fanavakavaham-pirazanana sy firenena
Ny fitompoan-teny fantatra ara-pirenena sy ara-pirazanana dia mifanohitra mivantana amin’ny fahamarinana ao amin’ny Baiboly ilazana fa Andriamanitra dia nanao “ny firenena rehetra avy amin’ny iray ihany” sy hoe “tsy mizaha tavan’olona Andriamanitra; fa amin’ny firenena rehetra izay olona matahotra Azy ka manao ny marina no ankasitrahany”. (Asan’ny apostoly 17:26; 10:34, 35.) Kanefa, ireo olona maniry fatratra ny hoentina amim-pahitsiana dia matetika no tsy mahazo fahafahampo, na dia eo anivon’ireo firenena milaza tena fa kristiana aza.
Aoka horaisintsika ny ohatra ny amin’ny mainty hoditra. Ny olona milaza ho kristiana sasany dia manambara fa ny lokon’ny hodiny dia avy amin’ny ozona nampiharin’Andriamanitra tamin’i Kanana sy ireo taranany. Fahadisoan-kevitra izany, satria tsy avy amin’i Kanana akory ny mainty hoditra fa avy amin’i Kosy, ary angamba avy amin’i Pota. Ary tsy nisy na dia iray aza tamin’ireo roa ireo voaozona. — Genesisy 9:24, 25; 10:6.
Na dia tao aza izany, ny Mainty hoditra dia matetika niharan’ny fampahoriana ara-tsosialy sy ara-toe-karena — avy amin’ny Mainty hoditra hafa koa aza — ka hatramin’ny ela no naniriany ho afaka amin’izany. Kanefa, na dia nandamina filaharana ho fanoherana aza izy ireo ka naka ireo toerana voatokana ho an’ny Fotsy hoditra, dia tsy nitondra afa-tsy fahombiazana voafetra ny fihetsiketsehana ho fanafahana nataon’izy ireo. Noho izy tsy afaka manova tanteraka ny fo, dia tsy nahomby ny olombelona tamin’ny fanesorana ny fitompoan-teny fantatra ara-pirazanana, ny tsy fahalalana ara-pivavahana sy ny tsy fahampiam-pitiava-namana.
Koa ‘hiara-hisento sy hiara-harary [foana] ny zavatra ary rehetra’ mandra-panafoanan’ny Fanjakan’Andriamanitra izay rehetra nety ho fanavakavaham-pirazanana amin’ny alalan’i Kristy.
Ny fanafahana ny vehivavy
Tao anatin’ny taonjato maro ny vehivavy dia natao ratsy fitondra ary matetika noheverina ho ambany noho ny lehilahy. Tsy tompon’andraikitra amin’izany akory ny Mpamorona. Tsy namorona ny vehivavy izy mba tsy hoheverin’ny lehilahy afa-tsy ho toy ny fiasany amin’ny filany momba ny lahy sy ny vavy. Tsy nanendry ny lehilahy ho mpampijaly azy koa akory izy. Ny vehivavy dia tokony ho “mpanampy”, ho “fameno” ka ho tonga “nofo iray ihany” aminy. — Genesisy 1:26-28; 2:18-24, MN.
Ny faniriana fahaleovantena tsapan’i Eva teo anoloan’ny fahefan’Andriamanitra feno fahamoram-panahy, dia nitondra ho azy, tsy fahafahana fa fanandevozana mafy. Noho ny fahafantarana izany, dia nilaza taminy mialoha toy izao Andriamanitra: “Ny vadinao no hianteheran’ny fanirianao, ka izy no hanapaka anao.” (Genesisy 3:16). Ho an’ny vehivavy maro be, ny fanapahan’ny lehilahy tsy tanteraka dia tsy nahafinaritra indrindra ary nanandrana niala tamin’izany ny fihetsiketsehan’ny vehivavy sasany.
Kanefa ireny fihetsiketsehana ireny — na dia nitondra fihatsarana sasany aza — dia tsy nahomby, satria ny fahafahana natolony dia nifanohitra tamin’ny fahafahana voalanjalanja ampanantenain’Andriamanitra. ‘Hiara-hisento sy hiara-harary [foana] ny zavatra ary rehetra’ mandra-pampianatry ny Fanjakan’Andriamanitra ny lehilahy rehetra “ho tia ny vadiny tahaka ny tenany ihany” ka hitondra “ny vehivavy anti-panahy toy ny reny, ny tanora fanahy toy ny anabavy, amin’ny fahadiovana rehetra”. — Efesiana 5:28; I Timoty 5:2.
Alohan’ny hanazavana hoe amin’ny fomba ahoana no hahatanterahan’izany, dia ilaintsika ny mandinika raharaha lehibe hafa iray: Ahoana moa, raha ny marina, no tokony hiheveran’ny kristiana ireo fihetsiketsehana ho fanafahana misy amin’izao andro izao eo amin’izao tontolo izao?
[Teny notsongaina, pejy 4]
Ny fomba tsara indrindra hahatongavana amin’ny tena fahafahana dia tsy ny fanoloana fitondram-panjakana tsy tanteraka iray amin’ny fitondram-panjakana tsy tanteraka hafa.
[Teny notsongaina, pejy 5]
Tsy manova ny fo akory ny tsy fankatoavana ireo fahefana sivily, ny fakana ireo toerana voatokana ho an’ny Fotsy hoditra sy ny filaharana ho fanoherana.
[Teny notsongaina, pejy 5]
Tsy nahomby ny fihetsiketsehana ho fanafahana ny vehivavy satria nifanohitra tamin’ny fahafahana voalanjalanja ampanantenain’Andriamanitra.