Да се преговара за разумна цена за невестата

ДЕНЕС — како и во библиски времиња — некои култури бараат, пред некој маж да се ожени со некоја жена, да се плати цена за невестата. „Ќе ти служам седум години за Рахил, твојата помала ќерка“, му рекол Јаков на својот иден тест Лаван (1. Мојсеева 29:18). Поради својата љубов кон Рахил, Јаков понудил висока цена — еквивалент на седумгодишни плати! Лаван ја прифатил понудата, но го прелажал Јаков да се ожени првин со постарата ќерка, Лија. Подоцнежните постапки на Лаван со Јаков и понатаму биле препредени (1. Мојсеева 31:41). Поради нагласокот кој го ставил Лаван врз материјалната добивка, неговите ќерки изгубиле почитување кон него. „Зарем не нѐ сметаше како туѓинки? Тој нѐ продаде и го изеде нашето сребро“, рекле тие (1. Мојсеева 31:15).

За жал, во денешниов материјалистички свет многу родители се како Лаван. А некои се и многу полоши. Според еден африкански весник, за некои бракови се преговара „едноставно заради профитирање на алчните родители“. Друг фактор е економскиот притисок кој искушува некои родители да гледаат на ќерките како на средство со кое ќе ја ублажат финансиската криза.a

Некои родители ги спречуваат своите ќерки да се мажат бидејќи чекаат некој кој ќе понуди повеќе. Тоа може да предизвика сериозни проблеми. Еден новински известувач стациониран во источна Африка, напишал: „Младите луѓе одлучуваат да побегнат со лицето кое го избрале за да ги избегнат превисоките мирази или цени за невестата кои ги бараат непопустливите сватови“. Еден од проблемите кои ги предизвикува барањето висока цена за невестата е сексуалниот неморал. Понатаму, некои млади мажи успеваат да купат сопруга, но остануваат во тежок долг. „Родителите треба да бидат разумни“, поттикнал еден социјален работник од Јужна Африка. „Тие не треба да бараат високи суми. Нововенчаната двојка треба да живее . . . Тогаш, зошто младиот човек да биде доведен до банкрот?“

Како можат христијанските родители да дадат пример за разумност кога преговараат за плаќање или добивање цена за невестата? Ова е сериозна работа, зашто Библијата заповеда: „Кротоста [Разумноста, NW] ваша нека им биде позната на сите луѓе!“ (Филипјаните 4:5).

Разумни библиски начела

Дали христијанските родители ќе решат да преговараат за цена за невестата или не е лична одлука. Ако изберат да го сторат тоа, таквите преговори треба да се водат во склад со библиските начела. „Немојте да бидете среброљупци“, вели Божјата Реч (Евреите 13:5). Доколку ова начело не е очигледно во преговорите за брак, христијанскиот родител би можел да покаже дека не е добар пример. Мажите кои се на одговорни положби во христијанското собрание треба да бидат „разумни“ (NW), не ‚среброљубиви‘ ниту, пак, „лакоми за гнасна печалба“ (1. Тимотеј 3:3, 8). Еден христијанин кој лакомо и непокајнички изнудува висока цена за невестата може дури и да биде исклучен од собранието (1. Коринтјаните 5:11, 13; 6:9, 10).

Поради проблемите предизвикани од алчноста, некои влади донеле закони кои ставиле максимална граница на цената за невестата. На пример, еден закон во западноафриканската држава Того наведува дека цената за невестата „може да се плати во натура или во готово или, пак, на обата начина“. Законот додава: „Во никој случај износот не смее да ја надмине сумата од 10.000 франкови (20,00 американски долари)“. Повторно, Библијата им заповеда на христијаните да бидат граѓани кои се послушни на законот (Тит 3:1). Дури и ако владата не спроведе таков закон, вистинскиот христијанин ќе сака да биде послушен. На тој начин ќе задржи добра совест пред Бог и нема да биде причина за спрепнување на другите (Римјаните 13:1, 5; 1. Коринтјаните 10:32, 33).

Кој е одговорен за преговорите?

Во некои култури, начинот на кој се преговара за цената за невестата може да се судри со едно друго важно начело. Според Библијата, таткото е одговорен за работите во домаќинството (1. Коринтјаните 11:3; Колосјаните 3:18, 20). Затоа, оние кои се на одговорни положби во собранието треба да бидат мажи кои ‚добро управуваат со децата свои и куќата своја‘ (1. Тимотеј 3:12).

Меѓутоа, во средината може да биде вообичаено важните преговори за брак да им се препуштат на роднините на поглаварот на семејството. И тие роднини полагаат право на удел во цената за невестата. Ова им претставува испит на христијанските домаќинства. Заради обичајот, некои семејни поглавари дозволуваат извесни роднини кои не се соверници да изнудуваат висока цена за невестата. Ова понекогаш довело до тоа некоја христијанска девојка да се омажи за некој кој не е соверник. Тоа е во спротивност со опомената христијаните да се венчаваат „само во Господа“ (1. Коринтјаните 7:39). На семејниот поглавар, кој дозволува роднините кои не се соверници да донесуваат одлуки кои се покажуваат погубни за духовната благосостојба на неговите деца, не може да се гледа како на некој кој ‚својата куќа добро ја управува‘ (1. Тимотеј 3:4).

Но, што ако некој христијански татко не земе директен удел во преговорите за брак на некое од неговите деца како во случајот со богобојазливиот патријарх Авраам? (1. Мојсеева 24:2—4). Доколку некој друг е назначен да го стори тоа, христијанскиот татко треба да се погрижи преговарачот да ги следи упатствата кои се во склад со разумните библиски мерила. Освен тоа, пред да се направат некакви потези за да се преговара за цената за невестата, христијанските родители треба грижливо да размислат за работите и да не дозволат да бидат занесени од неразумните обичаи или барања (Изреки 22:3).

Да се избегнуваат нехристијански црти

Библијата ги осудува гордоста и ‚впечатливото излагање на средствата за живот‘ (1. Јованово 2:16, NW; Изреки 21:4). Сепак, некои поединци кои се поврзани со христијанското собрание ги покажале тие црти во преговорите за брак. Некои го имитираат светот така што се перчат со плаќање или добивање огромна цена за невестата. Од друга страна, пак, канцеларијата на една од подружниците на Watch Tower Society во Африка, известува: „Некои сопрузи не покажале почитување кога семејството било разумно во своите барања, со тоа што гледале на своите сопруги како да се купени за цената на ‚коза‘“.

Лакомоста за висока цена за невестата обзела некои христијани и довела до трагични последици. На пример, разгледај го овој извештај од канцеларијата на една друга подружница на Watch Tower Society: „Општо земено, тешко е за неженетите браќа да се оженат или за сестрите да си најдат брачен другар. Последицата од тоа е сѐ поголем број исклучувања поради сексуален неморал. Некои браќа одат во рудници во потрага по злато или дијаманти кои би ги продале со цел да имаат доволно средства за да се оженат. Тоа може да им одземе година, две или повеќе, и обично тие духовно ослабуваат бидејќи се далеку од друштвото на браќата и на собранието“.

За да ги избегнат ваквите жалосни последици, христијанските родители треба да го следат примерот на зрелите поединци во собранието. Иако не бил родител, апостол Павле бил разумен во своите постапки со соверниците. Тој пазел да не му наметне скап товар на некого (Дела 20:33). Секако, христијанските родители треба да размислат за неговиот несебичен пример кога стапуваат во преговори за цена за невестата. Всушност, Павле бил божествено инспириран да напише: „Подражавајте ме, браќа, мене и гледајте ги оние, што постапуваат според образецот, каков имате во нас“ (Филипјаните 3:17).

Примери на разумност

Кога станува збор за преговори за брак, многу христијански родители дале убав пример на разумност. Разгледај го случајот на Џозеф и на неговата сопруга Мај, кои служат како полновремени евангелизатори.b Тие живеат на еден од Соломонските Острови каде што преговорите за цена за невестата понекогаш се проблем. За да ги избегнат таквите тешкотии, Џозеф и Мај уредиле нивната ќерка Хелен да се омажи на еден соседен остров. Истото го сториле и за другата ќерка, Естер. Исто така, Џозеф се сложил неговиот зет Питер да плати цена за невестата која била доста под она што можело разумно да се прифати. Кога го запрашале зошто го сторил тоа, Џозеф објаснил: „Не сакам да му наметнам товар на зет ми кој е пионер“.

Многу Јеховини сведоци во Африка исто така дале убав пример на разумност. Во некои краеви, членовите на поширокото семејство обично очекуваат да им се плати голема сума пари пред да почнат преговорите за вистинската цена за невестата. А за да си обезбеди невеста, од младоженецот може да се очекува да вети дека ќе ја надомести идната цена за невестата за помладиот брат на својата свршеница.

Наспроти тоа, разгледај го примерот на Коси и неговата сопруга Мара. Нивната ќерка Бебоко неодамна се омажила за еден патувачки надгледник на Јеховините сведоци. Пред венчавката, роднините вршеле голем притисок врз родителите за да добијат свој дел од огромната цена за невестата. Меѓутоа, двојката застанала цврсто и не се повинила на таквите барања. Наместо тоа, тие преговарале директно со идниот зет, барајќи за својата ќерка минимум, а потоа половината од таа сума ѝ ја вратиле на двојката за да ја искористи при подготовката за свадбата.

Другиот пример во истата земја вклучува една девојка — млад Сведок по име Итонго. Во почетокот, нејзиното семејство барало разумна цена за невестата. Но, роднините барале сумата да се зголеми. Атмосферата била затегната и се чинело дека би можело да биде по волјата на тие роднини. Иако по природа била плашлива, Итонго застанала цврсто и со почитување навела дека таа е решена да се омажи за еден ревен христијанин по име Санзе, онака како што било договорено. Потоа, храбро рекла: „Мби ке“ (што значи „решено е“) и седнала. Неа ја поддржала нејзината христијанска мајка, Самбеко. Немало понатамошна дискусија. Двојката се венчала онака како што планирала во почетокот.

Постојат некои работи кои ги загрижуваат христијанските родители, полни со љубов, многу повеќе отколку што е личната корист од цената за невестата. Еден сопруг во Камерун објаснува: „Мојата тешта ја користи секоја прилика за да ми каже дека сето она што сакав да ѝ го дадам како цена за невестата треба да го употребам за да се грижам за потребите на ќерка ѝ“. Родителите полни со љубов се загрижени и за духовната благосостојба на своите деца. На пример, размисли за Фери и Рудо, кои живеат во Зимбабве и поминуваат многу време во делото на проповедање на добрата вест за Божјето Царство. Иако не добиваат плата, тие ги дале своите две ќерки како невести за само делче од цената што честопати се бара. Која била причината за тоа? Тие сакале нивните ќерки да извлечат корист од бракот со мажи кои навистина го љубат Јехова. „Она што го сметавме за поважно беше духовноста на обете наши ќерки и на зетовите“, објасниле тие. Колку само освежувачки! Сватовите кои покажуваат грижа полна со љубов за духовната и материјалната благосостојба на нивните деца кои се во брак се за голема пофалба.

Користи од разумноста

Џозеф и Мај од Соломонските Острови биле благословени за великодушниот и грижлив начин на кој постапиле при мажењето на нивните ќерки. Така, нивните зетови не биле ставени во долг. Наместо тоа, обете двојки можеле да поминат многу години во полновременото дело на ширење на пораката за Царството. Осврнувајќи се наназад, Џозеф вели: „Од одлуките кои ги донесовме моето семејство и јас произлегоа богати благослови. Вистина е дека понекогаш имавме голем притисок од оние кои не разбираа, но јас имам чиста совест и задоволен сум додека гледам како моите деца се зафатени и силни во Јеховината служба. И тие се среќни, а мојата сопруга и јас сме повеќе од среќни“.

Друга корист се добрите односи меѓу сватовите. На пример, Зонди и Сибусисо, заедно со сопругите кои се телесни сестри, служат како доброволни работници во подружницата на Watch Tower Society во Зимбабве. Нивниот тест Дакари е полновремен евангелизатор и не добива плата. За време на преговорите за цената на невестата, тој рекол дека ќе прифати толку колку што тие би можеле да си допуштат. „Ние многу го сакаме нашиот тест“, велат Зонди и Сибусисо, „и ќе сториме сѐ што е во наша моќ за да му помогнеме ако се најде во оскудица.“

Да, разумноста при преговарањето за цената за невестата придонесува за семејната среќа. На пример, нововенчаните нема да бидат во долг, а со тоа им се олеснува да се приспособат кон брачниот живот. Тоа им овозможило на многу млади двојки да се стремат кон духовни благослови, како што е полновременото служење во итното дело на проповедање и правење ученици. За возврат, тоа му донесува слава на Основачот на бракот, Јехова Бог, кој е полн со љубов (Матеј 24:14; 28:19, 20).

[Фусноти]

[Рамка на страница 27]

ЈА ВРАТИЛЕ ЦЕНАТА ЗА НЕВЕСТАТА

Во некои средини, на невестата и на нејзините родители се гледа со презир ако цената за невестата е ниска. Така, гордоста и желбата да се парадира со семејниот статус понекогаш се мотиви за да се преговара за висока цена. Едно семејство во Лагос (Нигерија) пружило еден освежувачки контраст. Нивниот зет Деле објаснува:

„Семејството на мојата сопруга ме растовари од многуте трошоци кои одат со традиционалната церемонија за цена за невестата, како на пример, купување скапа облека. Дури кога моето семејство им ја изнесе цената за невестата, нивниот претставник праша: ‚Дали сакате да ја земете оваа девојка како сопруга или како ќерка?‘ Моето семејство едногласно одговори: ‚Сакаме да ја земеме како ќерка‘. После тоа, цената за невестата ни беше вратена во истиот плик.

До ден-денес го ценам начинот на кој постапија тестот и тештата при нашата венчавка. Тоа придонесе да стекнам длабоко почитување кон нив. Нивното извонредно духовно гледиште ме тера да ги гледам како многу блиски роднини. Имаше и огромен ефект врз тоа како гледам на мојата сопруга. Поради начинот на кој постапи нејзиното семејство со мене, развив длабоко ценење кон неа. Кога имаме некое несогласување, не дозволувам тоа да стане проблем. Штом ќе се сетам на семејството од кое таа доаѓа, несогласувањето се минимизира.

Моето и нејзиното семејство се сплотија преку врските на пријателство. Дури и сега, две години после нашата свадба, татко ми сѐ уште му испраќа подароци и прехранбени производи на семејството на мојата сопруга.“