Napprezzaw Għala l-​Messija Kellu jiġi

“Sibna lill-​Messija.”—ĠWANN 1:41.

1. X’taħbira li taħsdek hija mniżżla fil-​Bibbja, u meta saret?

LHUDI jismu Indrì għamel l-​istqarrija sorprendenti t’hawn fuq lil ħuh ’il fuq minn 1,950 sena ilu. Tistaʼ tħoss l-​eċċitament fi kliemu, kif miktub mill-​appostlu Kristjan Ġwanni? Dik is-​sena li ma tintesaʼ qatt ġiet indikata bi preċiżjoni mill-​kittieb Kristjan tal-​istorja, Luqa, bħala “is-​sena ħmistax tar-​renju taʼ Tiberju Ċesri.” Is-​sena ħmistax taʼ Tiberju, miż-​żmien li ġie pproklamat imperatur Ruman, bdiet f’Settembru tas-​sena 28 E.K. u ntemmet f’Settembru tas-​sena 29 E.K.—Luqa 3:1-3, 21, 22; Ġwann 1:32-35, 41.

2. Il-​profezija taʼ Danjel kif iffokat fuq is-​sena 29 E.K.?

² Is-​sena meta jidher il-​Messija kienet ġiet imbassra b’mod eżatt. Kienu għaddew 483 sena minn mindu ngħata l-​kmand mis-​sultan Persjan Artaxerxes biex Ġerusalemm tinbena mill-​ġdid, u dan kien fis-​sena 20 tar-​renju tiegħu, 455 Q.E.K.a (Neħemija 2:1-8) Il-​profeta Danjel bassar “li mill-​ħruġ tal-​kelma biex Ġerusalemm tiġi restawrata u mibnija mill-​ġdid sal-​Messija l-​Mexxej, se jkun hemm sebaʼ ġimgħat, ukoll tnejn u sittin ġimgħa.” (Danjel 9:25) B’hekk perijodu taʼ 7 + 62 = 69 ġimgħat profetiċi kellhom jifirdu lil dawn iż-​żewġ avvenimenti importanti. Disgħa u sittin ġimgħa litterali jammontaw għal 483 jum. Skond ir-​regola profetika taʼ “jum għal sena,” il-​Messija kien se jidher 483 sena wara, fis-​sena 29 E.K.—Eżekjel 4:6.

3. (a) X’inhu t-​tifsir tat-​titlu “Messija”? (b) Xi profeziji kellu jwettaq il-​Messija?

³ Bir-​raġun fis-​sena 29 E.K., “[i]n-nies kienu qed jistennew” il-​Messija. (Luqa 3:1, 15) It-​titlu “Messija” għandu l-​istess tifsir bħal “Kristu” bil-​Grieg; it-​tnejn ifissru “Wieħed Midluk.” (Ġwann 1:41) Il-​mistoqsija taħraq fost ħafna Lhud kienet, ‘Alla Jehovah lil min se jidlek bħala sultan biex jaħkem mhux biss fuq Iżrael imma fuq il-​bnedmin kollha?’ Permezz taʼ profezija, il-​għażla kienet ġiet imċekkna għal dixxendent taʼ Ġuda, it-​tifel tan-​neputi taʼ Abraham. Barra minn hekk, il-​Messija kellu jkun eredi tat-​tron tas-​sultan Ġudean David u kellu jitwieled f’Betlehem, il-​belt taʼ David.—Ġenesi 17:5, 6; 49:10; Salm 132:11; Danjel 7:13, 14; Mikea 5:2; Ġwann 7:42.

Identifikazzjoni Mingħajr Ebda Dubju

4, 5. (a) X’ġara fis-​sena importanti tad-​29 E.K.? (b) B’liema mod li ma tistax titfixklu ġie identifikat dak magħżul bħala l-​Messija?

⁴ F’dik is-​sena importanti tad-​29 E.K., dan hu li ġara: “Id-​dikjarazzjoni t’Alla ġiet għand Ġwanni bin Żakkarija fix-​xagħri. Mela ġie ġol-​pajjiż kollu taʼ madwar il-​Ġordan, jippriedka l-​magħmudija b’simbolu taʼ ndiema għall-​maħfra tad-​dnubiet.” (Luqa 3:2, 3) Il-​ministeru taʼ Ġwanni ħejja lil Lhud niedma biex jaċċettaw il-​miġja imminenti tal-​Messija. Barra minn dan, Jehovah ta lil Ġwanni sinjal. Hu kellu jfittex lil dak “li fuqu [kellu jara] l-​ispirtu nieżel u jibqaʼ.”—Ġwann 1:33.

⁵ Wara li għammed lil Ġesù taʼ Nazzaret, Ġwanni ra dan id-​dlik li ma tistax titfixklu; Ġesù ma ġiex midluk biż-​żejt, kif kien ġie David, l-​antenat tiegħu fuq l-​art, imma bl-​ispirtu qaddis taʼ Alla Jehovah. (1 Samwel 16:13; Atti 10:38) Fl-​istess ħin, il-​leħen t’Alla stess qal: “Dan hu Ibni, il-​maħbub, li lilu jien approvajt.” (Mattew 3:16, 17) Kif Ġwanni xehed iktar tard: “Jien rajt l-​ispirtu nieżel bħal ħamiema mis-​sema, u baqaʼ fuqu. U jien rajtu, u jien tajt xiehda li dan il-​wieħed hu l-​Iben t’Alla.”—Ġwann 1:32, 34.

6. Liema eżempju mill-​aħjar taw Indrì u Ġwanni għalina?

⁶ Bi kliem bħal dan, Ġwanni l-​Għammied bil-​fedeltà introduċa lid-​dixxipli tiegħu lil Ġesù, billi sejjaħlu wkoll “il-​Ħaruf t’Alla li jneħħi d-​dnub tad-​dinja.” (Ġwann 1:29) Żewġ dixxipli malajr aġixxew. Wara ġurnata waħda li qattgħu fil-​kumpanija taʼ Ġesù, huma kienu konvinti għalkollox. Isem wieħed minnhom kien Indrì, li bil-​ħrara fittex lil ħuh, Xmun Pietru. Id-​dixxiplu l-​ieħor hu mifhum li kien Ġwanni bin Żebedew, li sar l-​appostlu maħbub taʼ Ġesù. Wara li ta xiehda dwar il-​Messija għal kważi 70 sena, dan Ġwanni ġie mqanqal biex jikteb din l-​informazzjoni taʼ hawn fuq għall-​benefiċċju tagħna. L-​eżempju tiegħu u dak taʼ Indrì ma jmisslekx qalbek? Ħerqan int kif kienu huma u l-​“appostli tal-​Mulej” l-​oħrajn biex ixxandar il-​veritajiet eċċitanti dwar il-​Messija?—Rivelazzjoni 1:9; 21:14; Ġwann 1:35-41; Atti 5:40-42.

Midluk Bħala Sultan u Qassis il-​Kbir

7. Ġesù għala ma setax jaqdi bħala qassis fit-​tempju taʼ Ġerusalemm?

⁷ Billi twieled ġol-​ġens Lhudi, Ġesù “ġie li jkun taħt il-​liġi.” (Galatin 4:4) Għalhekk, billi kien mit-​tribù taʼ Ġuda, hu ma setax jaqdi bħala qassis fit-​tempju tipiku taʼ Jehovah, li l-​qassisin tiegħu kienu dixxendenti taʼ Aronne tat-​tribù taʼ Levi. “Il-​Mulej tagħna ħareġ minn Ġuda, tribù li dwaru Mosè ma tkellem xejn rigward qassisin,” fakkar l-​appostlu Pawlu lil Kristjani sħabu.—Ebrej 7:14.

8. It-​tempju tal-​art taʼ Jehovah kien jagħti stampa taʼ liema ħaġa?

⁸ L-​appostlu Ġwanni kiteb: “Il-​veru dawl li jagħti d-​dawl lil kull xorta taʼ bniedem kien wasal biex jiġi ġod-​dinja.” (Ġwann 1:6-9) Mal-​magħmudija taʼ Ġesù, kien bħal li kieku tempju spiritwali kbir beda jeżisti, fejn hemm issa kien hemm qassis il-​kbir spiritwali li setaʼ jsalva lill-​umanità mill-​jasar għad-​dinja taʼ Satana taʼ dlam spiritwali.—Ebrej 8:1-5; 9:24.

9, 10. (a) X’kien ifisser il-​kliem taʼ Ġesù, “Sagrifiċċju u offerta int ma ridtx” u, “Int ħejjejt ġisem għalija”? (b) Ġesù kif ħassu personalment dwar dan?

⁹ Ġesù kien qed jitlob waqt il-​magħmudija tiegħu. Il-​Bibbja tirrapporta xi ftit mill-​kliem sinjifikanti tiegħu, kif ġew ikkwotati iżjed tard mill-​appostlu Pawlu: “‘Sagrifiċċju u offerta int ma ridtx, imma int ħejjejt ġisem għalija. Int m’approvajtx offerti maħruqin sħaħ u offerta għad-​dnub.’ Imbagħad jien għedt, ‘Ħares! Jiena ġejt (fir-romblu tal-​ktieb huwa miktub dwari) biex nagħmel ir-​rieda tiegħek, O Alla.’”—Ebrej 10:5-7; Luqa 3:21.

¹⁰ B’hekk, Ġesù applika għalih innifsu l-​profezija f’Salm 40:6-8, li bassret dwar il-​għan taʼ Jehovah li jtemm is-​sagrifiċċji tal-​annimali offruti minn qassisin Aronniċi fit-​tempju taʼ Ġerusalemm. Jehovah ‘ma tgħaxxaqx’ b’dawk l-​offerti, fis-​sens li huma kienu biss tipiċi u ma setgħux ipattu kompletament għad-​dnub uman. Għaldaqstant, Jehovah ħejja ġisem uman perfett biex Ġesù jissagrifikah. Alla trasferixxa l-​ħajja tal-​Iben tiegħu tas-​sema għal ġol-​ġuf taʼ verġni Lhudija. Ġesù b’hekk twieled mingħajr tniġġis mid-​dnub taʼ Adam. Hu kien Iben uman perfett t’Alla, li ħajtu setgħet tpatti għad-​dnub tal-​umanità. (Luqa 1:30-35) Kif bassar Salm 40:8, kienet ix-​xewqa mill-​qalb taʼ Ġesù li jagħmel ir-​rieda taʼ Missieru. “Bl-​imsemmija ‘rieda’ aħna ġejna mqaddsin permezz tal-​offerta tal-​ġisem taʼ Ġesù Kristu darba għal dejjem.”—Ebrej 10:10, 11.

11. Liema profezija wettqet il-​mewt tal-​Messija, u kif ġiegħlet li s-​‘sagrifiċċju jieqaf’?

¹¹ Is-​sagrifiċċju tal-​ħajja umana taʼ Ġesù darba għal dejjem ħassar il-​bżonn taʼ iktar offerti fit-​tempju tipiku f’Ġerusalemm. Barra minn dan, mewtu seħħet f’Jum il-​Qbiż tas-​sena 33 E.K. Dak kien madwar tliet snin u nofs wara l-​magħmudija tiegħu. It-​tliet snin u nofs jammontaw għal nofs ġimgħa profetika. (Numri 14:34) Mela l-​affarijiet seħħew eżatt kif kien bassar Danjel rigward il-​qtugħ tal-​Messija: “ Maʼ nofs il-​ġimgħa hu se jġiegħel is-​sagrifiċċju u l-​offerta tal-​għotja li jieqfu.” (Danjel 9:26, 27) Għalkemm is-​saċerdozju tipiku f’Ġerusalemm baqaʼ jiffunzjona sakemm inqered it-​tempju fis-​sena 70 E.K., is-​sagrifiċċji li offrew il-​qassisin matul dawk is-​snin ma baqgħu jkunu taʼ ebda valur, billi kienu ġew mibdulin bis-​sagrifiċċju superjuri taʼ Ġesù.—Mattew 23:37, 38.

12. Is-​saċerdozju taʼ Ġesù b’liema mod huwa superjuri għal dak taʼ Aronne?

¹² Aronne kien l-​ewwel wieħed f’suċċessjoni twila taʼ qassisin il-​kbar Iżraeliti. Wara li ġie midluk b’żejt qaddis, hu kellu jistenna fit-​tabernaklu għal sebat ijiem qabel ingħata l-​qawwa biex jaqdi bħala qassis il-​kbir. (Levitiku 8:12, 33) B’mod simili, Ġesù kellu perijodu taʼ stennija qabel ingħata l-​qawwa biex jinterċiedi għan-​nom tal-​umanità. Dak kien miż-​żmien meta ġie midluk bħala Qassis il-​Kbir sal-​irxoxt tiegħu. Kuntrarju għal Aronne, l-​Iben immortali t’Alla m’għandux bżonn taʼ suċċessuri, u hu jaqdi kemm bħala Qassis kif ukoll bħala Sultan “skond il-​manjiera taʼ Melkiżedek.”−Salm 110:1-4; Ġenesi 14:18-20; Ebrej 6:20; 7:1-3, 11-17, 23-25.

13. (a) Liema responsabbiltà tqila waqgħet fuq il-​qassisin il-​kbar taʼ Iżrael? (b) Ġesù Kristu kif refaʼ responsabbiltà saħansitra akbar?

¹³ F’Iżrael tal-​qedem, ir-​responsabbiltà ewlenija għal tagħlim reliġjuż korrett waqgħet fuq il-​qassis il-​kbir. (Levitiku 10:8-11; Malakija 2:7) Ġesù fi qbil maʼ dan għarraf il-​ħtiġijiet taʼ tjieba taʼ Jehovah lil dawk kollha li jridu jirtu s-​Saltna u l-​ħajja taʼ dejjem. (Mattew 6:9, 10, 33; 7:28, 29; 11:12; 25:34, 46) Meta hu kien ġewwa sinagoga f’Nazzaret, Ġesù qara u applika għalih innifsu l-​profezija: “L-​ispirtu taʼ Jehovah qiegħed fuqi, għaliex hu dilikni biex niddikjara aħbar tajba.” Imbagħad, wara li qattaʼ xi żmien f’Kapernahum, hu qal: “Ukoll lil bliet oħra rrid inxandar l-​aħbar tajba tas-​saltna t’Alla, għaliex għal dan jien kont mibgħut.” (Luqa 4:18, 19, 43; Isaija 61:1, 2) Ġesù wkoll ħarreġ 70 mis-​segwaċi tiegħu biex jespandu dan ix-​xogħol taʼ ppridkar tas-​Saltna, u bassar li kellhom jagħmlu xogħlijiet akbar minn dawk li kien għamel hu stess. (Luqa 10:1-9; Ġwann 14:12) Dan poġġa l-​pedament għal kampanja dinjija taʼ edukazzjoni Biblika li Ġesu kien se jidderieġi permezz tal-​“irsir fidil,” li jikkonsisti fis-​segwaċi midlukin tiegħu.—Mattew 24:45-47; 28:19,20.

Vindikatur Ewlieni tas-​Sovranità taʼ Jehovah

14. (a) Il-​qassis il-​kbir taʼ Iżrael għala kien jidħol fl-​Iktar Qaddis fil-​Jum annwali taʼ Tpattija? (b) Taʼ liema ħaġa ngħatat stampa bl-​inċens ifuħ?

¹⁴ L-​iktar raġuni importanti li għaliha l-​Iben t’Alla ġie fuq l-​art ma kinetx biex isalva lill-​umanità. Minflok, kienet biex jissetilja l-​kwistjonijiet inġurjużi mqajmin minn Satana rigward is-​sovranità taʼ Jehovah. Nistgħu niksbu dehen f’dan billi nirriflettu fuq il-​Jum annwali taʼ Tpattija f’Iżrael, meta l-​qassis il-​kbir tipiku ried jidħol fl-​Iktar Qaddis diversi drabi. L-​ewwel daħla kienet issir b’inċens ifuħ, li kien jitferraʼ fuq inċensier b’faħam jaqbad. (Levitiku 16:12-16) Dan kien jirrappreżenta tajjeb lil dak li l-​Qassis il-​kbir antitipiku kellu jagħmel fuq l-​art qabel jitlaʼ s-​sema biex jidher quddiem Jehovah bil-​valur tas-​sagrifiċċju uman tiegħu.b (Ebrej 9:24) Kif inhu indikat bl-​użu tal-​inċens, il-​korsa taʼ fedeltà taʼ Ġesù kienet immarkata b’talb sinċier, b’żelu jaħraq għall-​qima pura, u b’imħabba profonda lejn Jehovah. (Salm 141:2; Mark 1:35; Ġwann 2:13-17; 12:27, 28; 14:30, 31; Ebrej 5:7) Ġesù rnexxielu jżomm integrità bla tebgħa minkejja t-​tentazzjonijiet sottili kollha, it-​twaqqiegħ għaċ-​ċajt, u l-​persekuzzjoni feroċi miġjubin fuqu minn Satana u l-​aġenti tiegħu.—Proverbji 27:11; Mattew 22:15-18; Mark 14:60-65; 15:16-32; Luqa 4:13, 29; Ġwann 8:44, 59.

15. Kif nistgħu nuru l-​gratitudni tagħna lejn Jehovah talli pprovdielna qassis il-​kbir tant eċċellenti? (Ebrej 10:21-26)

¹⁵ Talli vvindika s-​sovranità taʼ Jehovah, Ġesù ġie ppremjat b’irxoxt għal ħajja immortali fis-​sema. Kemm għandna għax inkunu grati lejn Jehovah talli pprovdielna Qassis il-​Kbir eċċellenti bħal dan! “Billi naraw, għalhekk, li għandna qassis il-​kbir taʼ kobor li għadda minn ġos-​smewwiet, Ġesù l-​Iben t’Alla, ejjew inżommu maʼ li nistqarruh.” (Ebrej 4:14) Hija x-​xewqa ħerqana tiegħek li ssegwi l-​eżempju taʼ integrità taʼ Ġesù, minkejja dak li jistaʼ jagħmel ix-​Xitan? Jekk iva, tistaʼ sserraħ moħħok mill-​għajnuna, u tistaʼ tirnexxi. Dan hu għaliex l-​aqwa għajnuna hija disponibbli. “Aħna għandna bħala qassis il-​kbir, mhux wieħed li ma jistax jissimpatizza mad-​djufijiet tagħna, imma wieħed li ġie ttestjat f’kull ħaġa bħalna nfusna, imma mingħajr dnub. Ejjew, għalhekk, nersqu bil-​libertà tal-​kelma lejn it-​tron tal-​qalb tajba mhix mistħoqqa, biex nistgħu niksbu l-​ħniena u nsibu qalb tajba mhix mistħoqqa għal għajnuna fil-​ħin xieraq.”—Ebrej 4:15, 16; 5:7-10; Filippin 4:13; 1 Ġwann 2:1, 2.

Il-​Ħtieġa għal Aġġustament

16. Xi stennijiet kellhom id-​dixxipli bikrin tal-​Messija rigward il-​ħakma tas-​Saltna tiegħu?

¹⁶ Indrì u Ġwanni kienu ħfief biex jidentifikaw lill-​Messija veru, imma huma u dixxipli tal-​bidu oħra kellhom wisq x’jitgħallmu. (Ġwann 16:12, 13) Bħal ħafna Lhud reliġjużi f’dak iż-​żmien, huma kienu jittamaw li s-​Saltna Messjanika kienet se tibda taħkem lura f’dak iż-​żmien u li kienet se teħles lill-​ġens taʼ Iżrael u l-​kapitali tiegħu, Ġerusalemm, minn dominanza tal-​Ġentili. (Luqa 2:38; 3:15; 19:11; 23:51; 24:21) Madankollu, liema benefiċċju dejjiemi kien se jġib dak għall-​umanità midinba?

17, 18. Ġesù għala ta t-​tixbieha dwar “ċertu raġel taʼ twelid nobbli”?

¹⁷ Biex ineħħi d-​dnub u l-​mewt mis-​sudditi tas-​Saltna futuri tiegħu, kien vitali li l-​Messija l-​ewwel jiġi maqtugħ bħala ħaruf tas-​sagrifiċċju. (Ġwann 1:29; Isaija 53:7, 12) Meta Ġesù bassar kif dan kellu jiġri u kif hu kellu jiġi rxoxtat, Pietru wieġeb: “Kun qalbek tajba miegħek innifsek, Mulej; int lanqas xejn ma se jkollok dan id-​destin.” (Mattew 16:21,22) Ġesù kien jaf, madankollu, li d-​dixxipli tiegħu “ma kinux qed jifhmu l-​qawl.”—Mark 9:31, 32; qabbel Mattew 17:22, 23.

¹⁸ Fl-​aħħar vjaġġ tiegħu lejn Ġerusalemm, Ġesù tkellem saħansitra iktar biċ-​ċar. (Mattew 20:18, 19) Hu wera wkoll il-​benefiċċju kbir li l-​mewt tiegħu kienet se ġġib, billi qal: “Bin il-​bniedem ġie . . . biex jagħti ruħu bħala rahan bi bdil maʼ ħafna.” (Mattew 20:28) Stennijiet żballjati fixklu lid-​dixxipli tiegħu milli jifhmuh dan. Luqa jikteb: “Hu kien qrib Ġerusalemm u huma kienu qed jimmaġinaw li s-​saltna t’Alla kienet se turi lilha nfisha minnufih.” Biex jikkorreġilhom il-​ħsieb tagħhom, Ġesù ta tixbieha li fiha hu xebbah lilu nnifsu maʼ “ċertu raġel taʼ twelid nobbli” li l-​ewwel kellu jivvjaġġa “lejn art imbiegħda biex jikseb qawwa taʼ sultan.” (Luqa 19:11, 12) Dik “l-​art” kienet tirreferi għas-​sema, fejn Ġesù telaʼ wara l-​mewt u l-​irxoxt tiegħu.

19. (a) Liema stennija żballjata esprimew id-​dixxipli taʼ Ġesu wara l-​irxoxt tiegħu? (b) Liema bidla fir-​relazzjoni t’Alla mal-​bnedmin seħħet f’Pentekoste tas-​sena 33 E.K.? (Ebrej 8:7-9, 13)

¹⁹ Madankollu, eżatt qabel it-​tlugħ taʼ Ġesù, id-​dixxipli tiegħu staqsew: “Mulej, qiegħed int tirrestawra s-​saltna taʼ Iżrael f’dan iż-​żmien?” (Atti 1:6) Ċaħadhom Ġesù talli staqsew dan? Le, hu spjega li kien għadu mhux iż-​żmien u li huma kellhom iżommu ruħhom attivi fix-​xogħol importanti taʼ għoti taʼ xiehda dwar il-​Messija veru. (Atti 1:7, 8) Ir-​relazzjoni taʼ patt li Alla kellu maʼ Iżrael naturali kienet waslet biex tintemm. Għalhekk, is-​Saltna Messjanika futura ma kinetx se tiġi rrestawrata lil dak il-​ġens tal-​art li ma kienx lejali. Ġesù qal lil dawk il-​Lhud li opponewh: “Is-​saltna t’Alla se tittieħed mingħandkom u tingħata lil ġens li jipproduċi l-​frott tagħha.” (Mattew 21:43) Għaxart ijiem wara li Ġesù telaʼ s-​sema, twieled dak il-​ġens. Spirtu qaddis tferraʼ fuq 120 mid-​dixxipli taʼ Ġesù, u b’hekk huma ġew midlukin biex ikunu l-​“qaddisin” t’Alla u “werrieta bi sħab maʼ Kristu” fis-​Saltna Messjanika li kienet riesqa.—Danjel 7:13, 14, 18; Rumani 1:7; 8:1, 16, 17; Atti 2:1-4; Galatin 6:15, 16.

20. Minkejja li kellhom xi stennijiet żballjati x’għamlu Kristjani lejali tal-​ewwel seklu?

²⁰ Saħansitra wara d-​dlik tagħhom, il-​Kristjani tal-​ewwel seklu kellhom stennijiet żballjati. (2 Tessalonkin 2:1, 2) Imma minflok ma qagħdu jgergru u telqu kollox, huma bl-​umiltà aċċettaw il-​korrezzjoni. Mogħtija l-​qawwa mill-​ispirtu qaddis t’Alla, huma bil-​ferħ aċċettaw il-​kariga li jagħtu xiehda u ‘jagħmlu dixxipli min-​nies tal-​ġnus kollha.’—Mattew 28:19, 20; Atti 1:8; Kolossin 1:23.

21. X’mistoqsijiet se jiġu kkunsidrati fl-​artiklu tagħna li jmiss?

²¹ Xi ngħidu dwar is-​seklu 20 tagħna? Kienu attenti l-​qaddejja taʼ Jehovah taż-​żmien modern għat-​twaqqif tas-​Saltna Messjanika taʼ Jehovah? U bħal pariġghom tal-​ewwel seklu, kellhom bżonn l-​istennijiet tagħhom jiġu rranġati b’xi mod?

[Noti taʼ taħt]

Kif Se Twieġeb?

◻ Xi jfisser it-​titlu “Messija”?

◻ Liema ġrajja sinjifikanti seħħet fis-​sena 20 E.K.?

◻ Il-​Messija kif ‘ġiegħel is-​sagrifiċċju jieqaf fin-​nofs tal-​ġemgħa’?

◻ Mid-​dlik tiegħu ’l hawn, x’responsabbiltà refaʼ Ġesù?

◻ X’kien il-​għan prinċipali tal-​ewwel miġja tal-​Messija, u dan kif għandu jeffettwana?

[Stampa f’paġna 9]

L-​ewwel daħla tal-​qassis il-​kbir fl-​Iktar Qaddis tat stampa bil-​quddiem taʼ xi ħaġa iżjed importani mis-​salvazzjoni tal-​bnedmin