Ontopolwa 29
Nkene Taku Kalwa nOnkalamwenyo yElago mUukwanegumbo
1. (a) Ongiini uukwanegumbo wa tameke? (b) Ompangela yaKalunga oya li shike nuukwanegumbo?
SHO Jehova Kalunga a shiti omulumentu nomukiintu gwotango, ye okwe ya tula kumwe nongaaka ya ningi uukwanegumbo. (Genesis 2:21-24; Mateus 19:4-6) Osha li ompangela yaKalunga kutya aahokanathani mbano yaali yi indjipale mokuvala aanona. Opo nduno, uuna aanona ya koko, oya li ye na okuhokana nokuninga omaukwanegumbo gawo yene. Osha li ompangela yaKalunga kutya konima yethimbo omaukwanegumbo gelago ga kale moshitopolwa kehe shevi. Oya li taa ka longa evi apuhe li ninge oparadisa ombwanawa unene.—Genesis 1:28.
2, 3. (a) Omolwashike Kalunga itaa vulu okupewa uusama metekopo lyomaukwanegumbo? (b) Oshike sha pumbiwa okunyanyukilwa onkalamwenyo yelago muukwanegumbo?
2 Ihe nena omaukwanegumbo ogendji oga teka po, nogendji ngono natango ge li pamwe, kage na elago. Onkee ano tashi vulika gumwe a pule: ‘Ngele uukwanegumbo owa shitwa shili kuKalunga, katwa li tu na okutegelela iilanduliko yi li nawa?’ Ihe Kalunga ita vulu okupewa uusama metekopo lyomaukwanegumbo. Nakulonga ota longo oshilongitho nota gandja omaulikilo nkene shi na okulongithwa. Ihe uusama owanakulonga ngele oshilongitho inashi longa molwashoka nakulanda ina landula omaulikilo? Nandonando. Nonando oshilongitho oshi kale shu udhithwa, itashi ka longa molwashoka otashi longithwa epuko. Osho wo shili nuukwanegumbo.
3 Jehova Kalunga okwa gandja omalombwelo konkalamwenyo yuukwanegumbo mOmbimbeli. Ihe oshike tashi ningwa po ngele omalombwelo ngano itagi iyuthwa kugo? Nonando elongekidho lyuukwanegumbo oli kale lyu udhithwa, otali vulu okuteka po. Nopo nduno iilyo yuukwanegumbo itayi ka kala yi na elago. Ihe ngele omisindaulikilo mOmbimbeli tadhi landulwa, otashi ke etela uukwanegumbo enyanyu nelago enene. Ano osha pumbiwa unene kutya tu uve ko nawa nkene Kalunga u umbu iilyo yi ili noyi ili yuukwanegumbo, noombinga dhini po a li e yi nine momadhiladhilo.
NKENE KALUNGA A SHITI OMULUMENTU NOMUKIINTU
4. (a) Omayooloko geni po ge li pokati kaalumentu naakiintu? (b) Omolwashike Kalunga a shiti omayooloko ga tya ngawo?
4 Kehe omuntu ota vulu okumona kutya Jehova ina shita aalumentu naakiintu sha faathana. Eeno, moombinga odhindji yo oyi ifa. Ihe opu na omayooloko gi iwetikile molupe nomuushitwe wawo. Yo oya yoolokathana wo momaiyuvo gokomutima. Omolwashike pu na omayooloko? Kalunga okwe ya umbu ngawo okukwatha kehe gumwe u udhithe ombinga yi ili. Konima sho Kalunga a shiti omulumentu, Kalunga okwa ti: “Omuntu ino opala okukala awike, otandi mu pe omukwathi kwe mu opalela [oye egwanopo lye].”—Genesis 2:18, faathanitha NW.
5. (a) Omondunge yini po omukiintu e li “egwanopo” komulumentu? (b) Ondjokana yotango oya ningwa peni? (c) Omolwashike ondjokana tayi vulu okukala elongekidho lyelago lyashili?
5 Egwanopo olyo oshinima shoka she eleka nawa mushimwe shi ili, notashi shi gwanitha po. Kalunga oku umbile omulumentu omukiintu egwanopo ewanawa li mu kwathe okugwanitha omalombwelo ngono e ga pewa kuKalunga okuudhitha evi aantu noku li sila oshimpwiyu. Konima sho Kalunga a shiti omukiintu moku mu kutha mombinga yomulumentu, Ye okwa gwanitha ondjokana yotango ‘moku mu eta komulumentu.’ (Genesis 2:22; 1 Aakorinto 11:8, 9) Ondjokana otayi vulu okukala elongekidho lyelago, molwashoka omulumentu nomukiintu kehe gumwe oku umbwa e na ompumbwe ndjono omukwawo ta vulu oku yi gwanitha. Omayooloko gawo oge eleka nawa shi thike pamwe. Uuna omulumentu nomukiintu yu uvitathane notaa pandulathana notaa tsu kumwe moombinga dhawo ndhono ya pewa, kehe gumwe ota ningi ombinga ye okutunga uukwanegumbo welago.
OMBINGA YOMULUMENTU
6. (a) Olye a tulwa po omutse gwegumbo? (b) Omolwashike shika shu uka nosho opala?
6 Ondjokana nenge uukwanegumbo owa pumbwa ewiliko. Omulumentu okwa shitwa nomaukwatya ogendji noonkondo oonene ndhoka dha pumbiwa okugandja ewiliko lya tya ngawo. Onkee Ombimbeli tayi ti: “Omulumentu oye omutse gwomukiintu, ongashika Kristus oye omutse gwegongalo.” (Aaefeso 5:23) Osho opala, oshoka uuna kaapu na ewiliko lyasha, opu na uudhigu nevundakano. Egumbo kaali na ewiliko osha fa okukambadhala okuhinga ohauto kaayi na oshihingitho. Nongele omukiintu ta hakana ewiliko ndyono, ongaashi owala aahingi yaali mohauto, kehe gumwe e na oshihingitho shono hashi pangele okugulu kumwe kwokomeho.
7. (a) Omolwashike aakiintu yamwe yaa hole edhiladhilo ndyono kutya omulumentu a kale omutse? (b) Mbela kehe gumwe oku na omutse, nomolwashike elongekidho lyaKalunga lyewiliko li na oondunge?
7 Ihe aakiintu oyendji kaye hole edhiladhilo ndyono kutya omulumentu a kale omutse gwuukwanegumbo. Etompelo limwe lya simana mwaashino olyo kutya aalumentu oyendji inaa vulika komalombwelo gaKalunga nkene taku longithwa nawa ewiliko. Nando pu li ngeyi, uushili owa dhimbulukiwa mo kutya ehangano otali vulu owala okulonga nawa ngele pu na gumwe ngoka ta gandja ewiliko nokuninga omatokolo ga hugunina. Ano Ombimbeli otayi popi paunongo nokutya: “Kristus oye omutse gwakehe omulumentu nomutse gwomukiintu omulumentu nomutse gwaKristus oKalunga.” (1 Aakorinto 11:3) Melongekidho lyaKalunga, Kalunga oye awike ngu kee na omutse. Ayehe mbeya yamwe, sha kwatela mo Jesus Kristus, osho wo aalumentu naakiintu, oye na okutaamba ko ewiliko nokwiigandja momatokolo gayamwe.
8. (a) Oshiholelwa shalye aalumentu ye na okulandula mokulongitha kwawo ewiliko? (b) Iilonga yini po aalumentu ye na okwiilonga moshiholelwa shono?
8 Otashi ti kutya aalumentu oye na okutaamba ko ewiliko lyaKristus ngele ya hala okugwanitha ombinga yawo oyo aahokani. Oye na wo okulandula oshiholelwa she mokulongitha aluhe ewiliko kombanda yaakiintu yawo ngaashi ye e li longitha aluhe kombanda yegongalo lye lyaalanduli. Ongiini Kristus a kala naalanduli ye yokevi? Aluhe osha li pamukalo gwombili nohenda. Ye ka li nando omuntu omudhigu nenge omugeyentu, nonando ya li ya kakadhala nokuli okutaamba ko omapukululo ge. (Markus 9:33-37; 10:35-45; Lukas 22:24-27; Johannes 13:4-15) Paushili, ye okwe ya gandjele omwenyo gwe nehalo ewanawa. (1 Johannes 3:16) Omukriste omuhokani oku na okukonakona nawa oshiholelwa shaKristus nokulonga nawa lela oku shi landula mekalathano lye nuukwanegumbo we. Nopo ita ka kala omutse gwegumbo omuhona, nakwiihola nenge omukeenohenda.
9. (a) Enyenyeto lini po aakiintu oyendji ye na? (b) Oshike shi li pandunge kaalumentu okukaleka momadhiladhilo omanga yo taa longitha ewiliko?
9 Ihe kombinga onkwawo, aalumentu oye na okudhiladhila kwaashino: Omukiintu gwoye ota nyenyeta mbela molwashono ito longo shili ngaashi omutse gwegumbo? Ota ti kutya ito gandja ewiliko megumbo mokudhiladhila komaipyakidhilo guukwanegumbo nokutaamba ko oshinakugwanithwa okuninga omatokolo gahugunina? Ihe shino osho Kalunga a tegelela kungoye omuhokani. Otashi ka kala shopandunge kungoye okupulakena komayele nokwaashono sha simana kiilyo yimwe yuukwanegumbo nokukala u na ko nasha nomayele ngano uuna to longitha ewiliko lyoye. Kapu na omalimbililo, ngoye omuhokani ou na ombinga ondhigu shili megumbo. Ihe ngele to kambadhala lela oku yi gwanitha, paushili omukiintu gwoye ota ka kala noku ku kwatha noku ku ambidhidha.—Omayeletumbulo 15:22.
OMBINGA YOMUKIINTU
10. (a) Ondjila yini po aakiintu taa kumagidhwa kOmbimbeli ye ende muyo? (b) Oshike tashi ningwa ngele aakiintu itaa pulakene kepukululo ndyono lyOmbimbeli?
10 Ngaashi Ombimbeli tayi ti, omukiintu okwa shitilwa ekwatho lyomulumentu gwe. (Genesis 2:18) Okupopya ishewe ombinga ndjika, Ombimbeli otayi kumagidha aakiintu: “Aakiintu, vulikeni kaalumentu yeni.” (Aaefeso 5:22) Nena uuhahu nethigathano lyaakiintu naalumentu olyo oshinima shono shi li apuhe. Ihe ngele aakiintu itaa vulika nokukambadhala okukutha ko ewiliko, okulonga kwawo otaku ke eta shili uupyakadhi. Aalumentu oyendji osha fa haa ti: ‘Ngele ye a hala okupangela ko, ngame itandi ke mu keelela.’
11. (a) Ongiini omukiintu ta vulu okukwatha omulumentu gwe okugandja ewiliko? (b) Uuna omukiintu ta gwanitha ombinga ye ndjono a pewa kuKalunga, otashi vulika shi ke ete po shike komulumentu gwe?
11 Otashi vulika ho uvu ethininiko okugandja ewiliko oshoka omulumentu gwoye ite shi ningi. Ihe ngoye oto vulu mbela okuninga oshindji oku mu kwatha a gwanithe oshinakugwanithwa she oye omutse gwuukwanegumbo? Oho ulike tuu kutya owi inekela muye molwewiliko? Oho pula tuu kuye omayele nepukululo? Oho yanda ngaa omukalo kehe oku mu shonopeka? Ngele owi itula po shili okugwanitha ombinga yoye ndjono wa pewa kuKalunga muukwanegumbo, omulumentu gwoye ota ka tameka shili okutaamba ko ye.—Aakolossa 3:18, 19.
12. Oshike tashi holola kutya oshu uka kaakiintu ya vule okupopya mo omadhiladhilo gawo, nonando ga kale gi ili naangono gaalumentu yawo?
12 Inashi hala kutya omukiintu e na okumwena ngele ita tsu kumwe nomulumentu gwe. Otashi vulika ye e na edhiladhilo lyu uka, nuukwanegumbo otau ka kwathwa ngele omulumentu gwe a pulakene kuye. Omukiintu gwaAbraham Sara, oku ulike oshiholelwa kaakiintu Aakriste molwashono a vulika komulumentu gwe. (1 Petrus 3:1, 5, 6) Nando pwa li ngaaka, ye okwe eta po ekandulopo lyuupyakadhi womegumbo, naashono Abraham inaa tsa kumwe naye, Kalunga okwe mu lombwele: “Vulika kuSara.” (Genesis 21:9-12) Dhoshili, uuna omulumentu ta ningi omatokolo gahugunina, omukiintu e na oku ga ambidhidha ngele itashi ti kutya ye e na okuteya ompango yaKalunga.—Iilonga 5:29.
13. Omukiintu omwaanawa ota ka longa shike, notashi ka guma ngiini uukwanegumbo we?
13 Ngele omukiintu ta gwanitha nawanawa oshinakugwanithwa shombinga ye, oku na sha oshindji shono ta vulu okuninga mesiloshimpwiyu lyuukwanegumbo. Pashiholelwa, ota vulu okulongekidha iikulya iiwanawa, okuyogola nokwoopaleka egumbo nokukwatha okulonga aanona. Ombimbeli otayi kumagidha aakiintu aahokanwa “okuhola aalumentu yawo nokuhola oyana, nokudhiginina omikalo omiwanawa nokukala aayogoki nokulela omagumbo gawo, aawanawa nohaa vulika kaalumentu yawo, oohapu dhaKalunga dhaa dhinithwe.” (Titus 2:4, 5) Omukiintu nomuvali nguno ta gwanitha iinakugwanithwa mbino, ota ka likola ohole nokusimanekwa taku kalelele muukwanegumbo we.—Omayeletumbulo 31:10, 11, 26-28.
EHALA LYAANONA MUUKWANEGUMBO
14. (a) Onkalo yu uka yaanona muukwanegumbo oshike? (b) Aanona otaa vulu okwiilonga shike moshiholelwa shaJesus?
14 Jehova okwa lombwele aahokanathani yaali yotango: “Kaleni mu na oluvalo, indjipaleni.” (Genesis 1:28) Eeno, Kalunga okwe ya lombwele ya vale aanona. Aanona oya li ye na okukala eyambeko muukwanegumbo. (Epsalmi 127:3-5) Molwashoka aanona ye na okuvulika kompango niipango yaakuluntu yawo, Ombimbeli otayi faathanitha onkalo yokanona naandji yomukalele. (Omayeletumbulo 1:8; 6:20-23; Aagalati 4:1) Nokuli naJesus okwa li a vulika kaakuluntu ye sho a li okanona. (Lukas 2:51) Otashi ti kutya ye okwa pulakene kuyo nokwa longo shono yo ya ti. Ngele aanona ayehe taye shi ningi, otashi ke eta shili elago muukwanegumbo.
15. Omolwashike olundji aanona ye li oluhodhi kaakuluntu yawo?
15 Ihe pehala lyaashono okukala eyambeko muukwanegumbo, nena aanona olundji oyo onza yoluhodhi kaakuluntu. Omolwashike? Omolwashoka aanona nosho wo aakuluntu ihaa gwanitha omalombwelo gOmbimbeli kombinga yonkalamwenyo yuukwanegumbo. Yimwe yomoompango noyomomakotampango ngano gaKalunga iishike? Natu konakone po yimwe yomuyo pomapandja taga landula. Tala ngele ito zimine pamwe kutya ngoye oto vulu okweeta elago muukwanegumbo weni mokwiigandja muyo.
Ou Na Okuhola nOkusimaneka Omukiintu Gwoye
16. Aalumentu otaa lombwelwa ya ninge shike, nongiini omalombwelo ngano taga gwanithwa nawa?
16 Nuunongo wopakalunga, Ombimbeli otayi ti: “Osho ngeyi naalumentu ye na okuhola aakiintu yawo ongomalutu gawo yene.” (Aaefeso 5:28-30) Olundji iiningwapo oya holola paendululo kutya aakiintu ohaa kala nelago ngele yu uvite kutya oye holike. Otashi ti kutya omulumentu e na okugandja eitulomo lyowina komukiintu gwe, nosha kwatela mo olukeno, euvoko nehekeleko. Ye e na ‘oku mu simaneka,’ ngaashi Ombimbeli tayi ti. Ye ote shi ningi mokukala e na ko nasha naye mwaashihe shono ta ningi. Ngaaka ye oti ilongele okusimanekwa kuye.—1 Petrus 3:7.
Simaneka Omulumentu Gwoye
17. Aakiintu otaa lombwelwa ya ninge shike, nongiini taye shi ningi?
17 Nongiini kombinga yaakiintu? “Omukiintu kehe oku na okusimaneka omulumentu gwe,” Ombimbeli osho tayi ti. (Aaefeso 5:33, OB-1986) Etompelo enene molwashono aalumentu yamwe ye nine aakiintu yawo oonkone, omolwashoka aakiintu inaa gwanitha epukululo ndino. Omukiintu ota holola esimaneko mokwaambidhidha omatokolo gomulumentu gwe, nomokulonga pamwe naye nomutima aguhe okwaadha omalalakano guukwanegumbo. Mokugwanitha ombinga ye yopaMbimbeli, oye ‘omukwathi negwanopo’ komulumentu gwe, ye ote shi pupalekele omulumentu gwe okukala e mu hole.—Genesis 2:18.
Kaleni Mwa Dhigininathana
18. Omolwashike ookuume yopandjokana ye na okukala ya dhigininathana?
18 Ombimbeli otayi ti: “Aahokani naahokanwa oye na okudhigininathana.” Komulumentu otayi ti: “U kale nokunyanyukilwa omukiintu gwuugundjuka gwoye . . . omumwandje, oshike ano sho wa hala okulya omagadhi gaanguka gwaantu nokupapatela ontulo yomukwiilongo?” (Aaheberi 13:4, Today’s English Version; Omayeletumbulo 5:18-20) Eeno, eyonondjokana olyo eteyo lyompango yaKalunga; otali fala sigo omomaupyakadhi mondjokana. “Aantu oyendji otaa dhiladhila kutya ekwatathano pondje yondjokana otali vulu okukalitha ondjokana nawa,” omukonakonindjokana gumwe omukiintu osho a ti, ihe ye okwa gwedha po kutya ekwatathano lya tya ngawo aluhe ohali fala sigo ‘omomaupyakadhi omanene.’—Omayeletumbulo 6:27-29, 32.
Nyanyudha Kuume Koye Gwopandjokana
19. Ongiini ookuume yopandjokana taa vulu okumona elago enene mekalathano lyomilalo?
19 Ihashi eta elago uuna omuntu to lalakanene unene enyanyu lyoye mwene lyomilalo. Ihe oto li mono uuna to kambadhala okunyanyudha wo kuume koye gwopandjokana. Ombimbeli otayi ti: “Omulumentu na pe omukiintu shoka e na oku shi mu pa, nosho tuu nomukiintu omulumentu gwe.” (1 Aakorinto 7:3) Shono sha thindwa, osho okugandja. Nomokugandja omugandji ota mono wo enyanyu lyashili. Osho ngaashi Jesus Kristus a ti: “Okugandja ku na elago komeho gokutaamba.”—Iilonga 20:35.
Itula mo mAanona Yoye
20. Omolwashike sha simana ngawo okuninga iinima pamwe naanona yoye?
20 Okanona komimvo hetatu oka ti: “Tate oha longo ethimbo alihe. Iha kala megumbo. Oha pe ndje iimaliwa niidhanitho oyindji, ihe konyala ngaye ihandi mu mono. Ondi mu hole nonda hala kaa longe ethimbo alihe opo ndi vule oku mu mona olundji.” Alikana, onkalamwenyo yuukwanegumbo oyi li nawa unene ngiini uuna aakuluntu taa landula elombwelo lyOmbimbeli okulonga aanona yawo ‘uuna ya kuutumba mo momagumbo gawo nomondjila taye endele mo nongele taa ka lala nongele taa penduka po’! Ngele to itula mo maanona yoye nokulongitha ethimbo ewanawa okukala pamwe nayo, otashi ke eta po shili elago muukwanegumbo.—Deuteronomium 11:19; Omayeletumbulo 22:6.
Gandja Eputudho Lya Pumbiwa
21. Ombimbeli otayi ti ngiini kombinga yeputudho lyaanona?
21 Tate yetu gwomegulu okwa tulila po aakuluntu oshiholelwa oshiwanawa mokugandja elongo nenge eputudho lyu uka koshigwana she. Aanona oya pumbwa eputudho. (Aaheberi 12:6; Omayeletumbulo 29:15) Omolwashoka Ombimbeli otayi kumagidha: “One aakuluntu, . . . [aanona yeni] ya putudhileni mevuliko nomekumagidho lyOmuwa.” Eputudho nokuli olya kwatela mo edhengo nenge ekuthopo lyombili, olyo euliko kutya aakuluntu oye hole aanona yawo. Ombimbeli otayi ti: “Naangoka e . . . hole [omwana], iha lwedha oku mu dhenga.”—Aaefeso 6:4; Omayeletumbulo 13:24; 23:13, 14.
Aagundjuka—Kondjitheni Omikalo dhUuyuni
22. Oshinakugwanithwa shini po aagundjuka ye na, nongiini taye shi gwanitha?
22 Uuyuni ohau ningi onkambadhala okuteyitha aagundjuka oompango dhaKalunga. Nosho wo ngaashi Ombimbeli tayi ti, ‘uugoya wa tindila momwenyo gwomumati.’ (Omayeletumbulo 22:15) Ano osho ekondjo okulonga shono shu uka. Ihe Ombimbeli otayi ti: “One aanona, vulikeni kaakuluntu yeni mOmuwa, oshoka osho shu uka.” Otashi ke eta ondjambi onene. Ano aanona, kaleni aanandunge. Pulakena kepukululo: “Dhimbulukwa wo omushiti gwoye opomasiku guugundjuka woye.” Kondjitheni omamakelo okulongitha iingangamithi, okukolwa, okuya moluhondelo nokulonga iinima yimwe mbyoka yi li eteyo lyoompango dhaKalunga.—Aaefeso 6:1-4; Omuuvithi 12:1; Omayeletumbulo 1:10-19.
Konakoneni Ombimbeli Pamwe
23. Omauwanawa geni po taga ka nyanyukilwa kaakwanegumbo ngele taa konakona Ombimbeli pamwe?
23 Ngele oshilyo shimwe shuukwanegumbo tashi konakona nokwiigandja komakotampango gOmbimbeli, otashi ka humitha komeho elago muukwanegumbo. Ihe uukwanegumbo otau ka kala ngiini wa yambekwa ngele ayehe taye shi ningi—omulumentu, omukiintu naanona! Otapu ka kala onkalathano yokomutima yashili, nekwatakanitho ewanawa, ngele oshilyo kehe shuukwanegumbo tashi kambadhala okukwathela iilyo iikwawo yokulongela Jehova Kalunga. Ano shi ninga ondjigilile yuukwanegumbo okukonakona Ombimbeli pamwe!—Deuteronomium 6:4-9; Johannes 17:3.
NKENE TAKU KANDULWA PO OMAUPYAKADHI MUUKWANEGUMBO
24. Omolwashike ookuume yopandjokana ye na okudhiminathana po omapuko?
24 Nokuli momaukwanegumbo mono mu na aluhe elago, otamu ka holoka omaupyakadhi ethimbo nethimbo. Shino omolwashoka tse atuhe oonakwaaudhithwa nohatu longo iinima ya puka. “Otseni atuheni ohatu puka miinima oyindji,” Ombimbeli osho tayi ti. (Jakob 3:2) Ano ookuume yopandjokana kaye na okutegelelathana eudhitho. Pehala lyaashono oye na okudhiminathana po omapuko. Ano kapu na gumwe gookuume e na okutegelela ondjokana yelago lya gwanenena, oshoka itashi vulika nando shi adhikwe kaantu oonakwaaudhithwa.
25. Ongiini omaupyakadhi gopandjokana ge na okukandulwa po mohole?
25 Omulumentu nomukiintu otaa ka hala lelalela okulonga shono itaashi eta okweehameka kuume omukwawo gwopandjokana. Ihe otaa ka longa tashi uvitha nayi omukwawo, nonando oya kambadhale shi thike peni okwaa shi ninga. Ano ongiini omaupyakadhi ge na okukandulwa po? Epukululo lyOmbimbeli olyo: “Ohole ohayi siikile omayonagulo ogendji.” (1 Petrus 4:8) Otashi ti kutya ookuume yopandjokana mbono taa holola ohole, itaa ka fululula aluhe omapuko ngono ga ningwa kooyakwawo. Osho ohole ya fa tayi ti: ‘Eeno, owa ninga epuko. Ihe oolumwe nangame osho handi ningi. Ano otandi ku kuthile po lyoye, opo nangoye to vulu okuningila ndje wo sha faathana.’—Omayeletumbulo 10:12; 19:11.
26. Oshike tashi ka kwatha aahokanathani yaali okukandula po omaupyakadhi?
26 Ngele yaali aahokanathani tayi ilongekidha okudhiminathana po omapuko nokukambadhala okuukitha iinima nawa, omaludhi ogendji neehameko lyokomutima otayi vulu okuhenukwa. Elalakano lyawo oli na okukala okukandula po omaupyakadhi, hakusindana momaludhi. Nonando kuume koye a puka, shi pupaleka okukandula po uupyakadhi mokukala nombili. Ngele ongoye u na ondjo, ou na okwiifupipika nokupula edhiminopo. Ino shi tegelelitha; kandula po uupyakadhi nopwaa na ekakadhalo. “Inamu etha, etango li ye mo mu na ondjahi.”—Aaefeso 4:26.
27. Egwanitho lyepukululo lyOmbimbeli lini po tali ka kwatha ookuume yopandjokana okukandula po omaupyakadhi gawo?
27 Unene tuu ngele ngoye owa hokana, owa pumbwa okulandula oshipango: “Mwaa isile oshimpwiyu ne yene amuke, aawe, nooyakweni wo.” (Aafilippi 2:4) U na okuvulika kelombwelo lyOmbimbeli: “Zaleni esilohenda, ombili, eifupipiko, engungumano nontalanteni, idhidhimikilathaneni, kuthilathaneni po oondjo, ngele mwa ningathana nomukweni, ongashika [Jehova] e mú dhimine po, osho nane wo mu ninge; ihe kombanda yaambika ayihe zaleni ohole, oyo epaya lyegwaneno olyokumanga kumwe.”—Aakolossa 3:12-14, faathanitha NW.
28. (a) Eteyondjokana olyo tuu omukalo okukandula po omaupyakadhi? (b) Ombimbeli otayi ti shike shono osho owala etompelo molweteyondjokana ndyono tali vulitha omuntu okuhokana ishewe?
28 Nena yaali aahokanathani oyendji ihaa pitika epukululo lyomOohapu dhaKalunga li ya kwathe okukandula po omaupyakadhi gawo, ihe ohaa teya owala ondjokana. Kalunga okwa panda ngaa eteyondjokana kutya olyo omukalo gwokukandula po omaupyakadhi? Aawe. (Malakia 2:15, 16) Ye okwa halele ondjokana yi kale elongekidho monkalamwenyo ayihe. (Aaroma 7:2) Ombimbeli oya pitika owala etompelo limwe molweteyondjokana olyo tali vulitha omuntu a hokane ishewe, nolyo oluhondelo (Oshigreka, porneia, uukwaanuuyogoki wopamilalo wa kwata miiti). Ngele opwa kala oluhondelo, kuume gwopandjokana nguka kee na ondjo ota vulu okutokola ngele ye okwa hala okuteya ondjokana nenge hasho.—Mateus 5:32.
29. (a) Ou na okuninga shike ngele kuume koye gwopandjokana ina hala mu ye pamwe melongelokalunga lyopakriste? (b) Oshilanduliko otashi vulika shi ka kale shike?
29 Ihe ongiini ngele kuume koye kopandjokana ta tindi okukonakona pamwe nangoye Oohapu dhaKalunga, nenge nokuli ta pataneke eipyakidhilo lyoye lyopakriste? Nonatango tuu Ombimbeli otayi ku kumagidha u kale pukuume koye gwopandjokana nokwaatala ko etopoko olyo ondjila ompu okuza muupyakadhi. Kondja shili okuhwepopaleka onkalo muukwanegumbo lyeni mokugwanitha epukululo lyOmbimbeli kombinga yeihumbato lyoye mwene. Meihumbato lyoye lyopakriste, konima oto vulu okusinda kuume koye gwopandjokana. (1 Aakorinto 7:10-16; 1 Petrus 3:1, 2) Alikana, otashi ka kala ngiini eyambeko kungoye ngele eidhidhimiko lyoye lyopahole tali futwa pamukalo nguno!
30. Omolwashike sha pumbiwa ngawo kutya aakuluntu ya tulile po aanona yawo oshiholelwa oshiwanawa?
30 Nena omaupyakadhi ogendji guukwanegumbo oge li po molwaanona. Oshike tamu vulu okuninga po ngele osho shi li ngawo muukwanegumbo weni? Tangotango, ne aakuluntu omu na okutula po oshiholelwa oshiwanawa. Shino omolwashoka aanona oye na egamo okulonga shono tamu longo shi vule shono tamu popi. Nuuna iilonga yeni itaayi tsu kumwe noohapu dheni, aanona otaye shi mono mbala. Ano ngele omwa hala kutya aanona yeni ya kale monkalamwenyo yopakriste yi li nawa, ne yene omu na okutula po oshiholelwa.—Aaroma 2:21, 22.
31. (a) Omolwetompelo lini po lya simana unene aanona ye na okuvulika kepukululo lyaakuluntu yawo? (b) Ongiini to vulu okukwatha omumwoye kutya oshopandunge okuvulika kompango yaKalunga ndjono tayi indike oluhondelo?
31 Niishewe, omu na okukundathana naanona yeni. Inashi gwana owala okulombwela aagundjuka: ‘Ngame inandi hala u kale moluhondelo, oshoka epuko.’ Yo oya pumbwa okuulikilwa kutya Omushiti gwawo, Jehova Kalunga, oye ta ti kutya iinima ngaashi oluhondelo, oyo epuko. (Aaefeso 5:3-5; 1 Aatessalonika 4:3-7) Ihe nokuli naashika inashi gwana. Aanona oye na wo okukwathwa ya mone molwashike yo ye na okuvulika koompango dhaKalunga, nonkene tashi ya etele uuwanawa. Pashiholelwa, oto vulu okuukitha eitulomo lyomumwoye komukalo omukumithi mugwo okahanona ku umbwa mekwatathano lyombuto yomulumentu naandji yomukiintu, nokupula: ‘Ito dhiladhila nando kutya Gumwe ngono a vulitha pu ningwe oshikumithalonga shevalo okwa tseya nawa lela nkene aantu ye na okulongitha oonkondo dhawo dhokweeta oluvalo ndhono dha gandjwa kuKalunga?’ (Epsalmi 139:13-17) Nenge to vulu okupula: ‘Oto dhiladhila kutya Omushiti gwetu Omukumithi okwa li e na okuninga ompango oku tu yuga enyanyu lyetu monkalamwenyo? Itatu ka kala mbela aanelago ngele tatu vulika koompango dhe?’
32. (a) Onkalo yoye oyi na okukala ngiini ngele omadhiladhilo gomumwoye itaga tsu kumwe naangono gaKalunga? (b) Ongiini to vulu okukwatha omumwoye okumona kutya Ombimbeli oyi na epukululo lyuunongo?
32 Omapulo ngono otaga vulu okutamekitha omumwoye a dhiladhile kombinga yompango yaKalunga ndjono tayi pangele elongitho lyiilyo ye yokweeta oluvalo. Nyanyukilwa omadhiladhilo ge. Ino geya ngele hasho shono wa hala ga kale. Kambadhala okuuva ko kutya epipi lyomumwoye olya falwafalwa kokule nomalongo gopauyuki mOmbimbeli, nopo nduno kambadhala oku mu ulikila molwashike omalongitho gokwaanomikalo gepipi lye kaage na oondunge. Ngiika otashi vulika u ukithe eitulomo lyomumwoye kiiholelwa yolela hono onyata yelalathano hayi fala sigo omavalo pondje yondjokana, omikithi dhomoluhondelo nenge omaupyakadhi gamwe gi ili. Ngaaka ye ota kwathwa okumona kutya shono Ombimbeli tayi ti, oshopandunge noshu uka.
33. Omolwashike etegameno lyOmbimbeli lyomwenyo gwaaluhe mOparadisa kombanda yevi, tali tu kwatha tu kale nonkalamwenyo yelago muukwanegumbo?
33 Unene tuu etegameno lyOmbimbeli lyomwenyo gwaaluhe mOparadisa kombanda yevi, otali vulu oku tu kwatha tu kale nonkalamwenyo yelago muukwanegumbo. Ngiini ngawo? Oshoka ngele twa hala shili okukala monkalelo ompe yaKalunga, otatu ka kambadhala noonkondo okukala ngashingeyi ngaashi twa halelela oku ka kala. Otashi ti kutya otu na okugwanitha naanaa omalombwelo newiliko lyaJehova Kalunga. Oshilanduliko, Kalunga elago lyetu lyongashingeyi ote ke li yambeka nomwenyo gwaaluhe nelago lya gwanenena sigo omuukwaaluhe.—Omayeletumbulo 3:11-18.