BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • w93 15/6 pág. 10-14
  • Educacion den Tempo Bi̇́blico

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Educacion den Tempo Bi̇́blico
  • E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1993
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Educacion den Tempo di Patriarca
  • Sistema Educativo den Israel
  • Moda di Siña
  • Programa di Educacion
  • Sacerdote, Levita, i Profeta
  • Educacion Durante i Despues di Esclabitud
  • Scol di Rabí
  • Educacion—Us’e pa Alaba Jehova
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1996
  • Con Testigonan di Jehova Ta Mira Educacion
    Testigonan di Jehova i Educacion
  • Educacion cu un Propósito
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1993
  • Bijbel Ta Contra Educacion?
    Spièrta!—1998
Mas Artíkulo
E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1993
w93 15/6 pág. 10-14

Educacion den Tempo Bi̇́blico

“També, boso tin cu síñanan na boso yiunan.”—DEUTERONOMIO 11:19.

1. Kico ta mustra cu Jehova Dios ta interesá den e educacion di sirbidor di dje?

JEHOVA DIOS ta e Gran Educador. E nunca a laga sirbidor di dje den un estado di ignorancia. E semper a keda dispuesto pa comparti conocimento cu nan. E ta síñanan su boluntad i su camina. Pa miles di aña incontabel su Yiu unigénito tabata cerca dje, siñando constantemente como “obrero maestro” di Dios. (Proverbio 8:30) Ora Jesús tabata riba tera, el a bisa: “Mi ta papia e cosnan aki net manera e Tata a siñámi.” (Juan 8:28) Haciendo referencia na Dios como e Educador Incomparabel, Eliú a puntra: “Ken ta instructor manera é?” (Job 36:22) Profeta Isaías a menciona Jehova Dios como e “Magnífico Instructor” di Su pueblo i a profetiza: “Tur bo yiunan lo ta hende siñá pa Jehova, i e paz di bo yiunan lo ta abundante.” (Isaías 30:20; 54:13) Sin duda, Jehova Dios kier pa su creacion inteligente ser bon informá i educá.

Educacion den Tempo di Patriarca

2, 3. (a) Con fiel patriarca a considera educacion di nan yiunan, i cua instruccion Jehova a duna Abraham? (b) Cua gran propósito tabata tras dje instruccion duná na Abraham pa educa su yiunan?

2 Un derecho exclusivo di cabez di famía den tempo di patriarca tabata siñamento di su yiunan i di su famía. Educacion di yiu tabata un deber religioso pa sirbidor di Dios. Jehova a bisa tocante Abraham, su sirbidor: “Mi a yega di conocé afin pe manda su yiunan i su cas despues di dje pa nan warda e camina di Jehova pa haci husticia i huicio; afin cu Jehova siguramente lo haci bini riba Abraham loke el a papia tocante dje.”—Génesis 18:19.

3 Tal declaracion divino ta mustra cu Jehova Dios a duna hopi importancia na educacion. Dios a manda Abraham, Isaac, i Jacob pa educa nan famía den Su camina di husticia i huicio afin cu generacion di futuro por a warda e camina di Jehova. Asina, Jehova a cumpli cu su promesa tocante Abraham i su simía i pa bendiciona “tur nacion dje tera.”—Génesis 18:18; 22:17, 18.

Sistema Educativo den Israel

4, 5. (a) Kico a distingi e sistema di educacion di Israel for di esei den otro nacion? (b) Cua otro diferencia importante ta ser mencioná den e Encyclopaedia Judaica, i kico sin duda a contribuí ne diferencia?

4 Encyclopaedia Judaica ta bisa: “E Bijbel ta e fuente primario di informacion riba e sistema educativo di Israel di antigua.” Jehova Dios a usa Moisés como e promé maestro humano di Israel. (Deuteronomio 1:3, 5; 4:5) Moisés a transmiti palabra cu Jehova a duné. (Éxodo 24:3) Pues, en realidad, Dios tabata Educador primario di Israel. Tal echo a distingi e sistema educativo di Israel for di sistema di otro nacion.

5 E mesun encyclopedia ta bisa: “Educacion superior den Mesopotamia i Egipto tabata formal i limitá ne grupo di escriba, pero ta parce cu esei no tabata e caso den Israel. E diferencia sin duda tabata debí ne sistema di skirbi cu letter mas senciyo cu hende hebreo a usa. . . . Nos no por pasa por halto dje papel importante cu skirbimento cu letter a hunga den e historia di educacion. Esei a duna comienzo na un desviacion for di cultura tradicional di escriba di Egipto, Mesopotamia, i di Canán dje segundo milenio. Educacion pa leza i skirbi ya no a caracterizá exclusivamente un grupo di escriba i sacerdote profesional instruí den skirbimento cuneiforme i heroglífico complicá.”

6. Cua evidencia bíblica ta demonstra cu israelita tabata un pueblo cu tabata sa leza i skirbi desde e principio mes di nan historia?

6 E Bijbel ta duna prueba cu israelita tabata un pueblo cu tabata sa leza i skirbi. Asta promé cu nan a drenta den e Tera Primintí, nan tabata mandá pa skirbi ley di Jehova riba kozijn di porta di cas i di curá. (Deuteronomio 6:1, 9; 11:20; 27:1-3) Aunque e mandamento indudablemente tabata simbólico, siguramente e lo no a nifica nada si gewoon israelita no tabata sa leza i skirbi. Texto tal como Hosué 18:9 i Huez 8:14 ta mustra cu otro israelita, además di lider manera Moisés i Hosué tabata sa skirbi hopi tempo promé cu e reino tabata establecí den Israel.—Éxodo 34:27; Hosué 24:26.

Moda di Siña

7. (a) Segun e Scritura, ken a duna yiu di israelita nan educacion básico? (b) Un escolástico bíblico francés ta duna cua informacion?

7 Den Israel, tanto e tata como e mama a siña yiu desde infancia. (Deuteronomio 11:18, 19; Proverbio 1:8; 31:26) Den e Dictionnaire de la Bible francés, escolástico bíblico E. Mangenot a skirbi: “Asina cu yiu a siña papia, nan a siña algun pasashi dje Ley. Nan mama a repiti un versículo; ora yiu a siñé, el a síñanan un otro. Despues, texto skirbí di versículo cu nan tabata sa di memoria caba, tabata poní den man dje ­yiunan. Asina, nan a siña yiu leza, i ora nan a crece, nan por a sigi cu nan instruccion religioso lezando e ley di Señor i meditando riba dje.”

8. (a) Cua moda di siña básico nan a usa den Israel, pero cu cua característica importante? (b) Nan a usa cua moda pa facilita memorizacion?

8 Esei ta indica cu e moda básico di siña tabata memorizacion. Conocimento di ley di Jehova i su tratamento cu su pueblo tabatin cu penetra den e curazón. (Deuteronomio 6:6, 7) Nan tabatin cu medita riba nan. (Salmo 77:11, 12) Pa yuda hende hoven i bieu corda cosnan, nan a usa varios moda pa facilita memorizacion. Esei a inclui acróstica, es decir, cada texto di salmo a cuminza cu e sigiente letter dje alfabet na ordu alfabético (tal como Proverbio 31:10-31); aliteracion (palabra cu a cuminza cu e mesun letter of sonido); i uso di número, tal como esnan usá den e último mitá di capítulo 30 di Proverbio. Ta interesante cu algun escolástico ta kere cu e calendar di Gué­zer, un ehempel mas bieu di skirbimento hebreo, tabata usá como ehercicio pa mehora memoria di mucha di scol.

Programa di Educacion

9. (a) Menciona un parti importante dje programa di educacion di yiu israelita? (b) Kico un enciclopedia bíblico ta bisa tocante educacion duná en relacion cu fiesta anual?

9 Educacion den Israel no tabata limitá na siña leza i skirbi. Un les importante cu nan a siña tabata geschiedenis. E siñamento dje cosnan maraviyoso cu Jehova Dios a haci pa su pueblo tabata un parti fundamental dje programa di educacion. Tal echo histórico tabatin cu ser siñá di generacion tras generacion. (Deuteronomio 4:9, 10; Salmo 78:1-7) E celebracion di fiesta anual tabata un bon oportunidad pa cabez di famía siña e yiunan. (Éxodo 13:14; Levítico 23:37-43) En relacion cu esei e enciclopedia The International Standard Bible Encyclopedia ta bisa: “Mediante instruccion dje tata na cas i su splicacion dje nificacion di fiesta, yiu hebreo tabata siñá con Dios a manifesta Su mes na nan den pasado, con nan mester hiba nan bida actual, i loke promesa di Dios tabata pe futuro di Su pueblo.”

10. Cua entrenamento práctico tabata duná na yiu muher? na yiu homber?

10 Educacion cu mayornan a duna a inclui entrenamento práctico. Yiu muher tabata siñá trabao di cas. E capítulo final di Proverbio ta mustra cu tabatin hopi i un variedad; incluyendo trahamento di hilo i tela, cushinamento, negoshi, i maneho general di cas. Generalmente yiu homber a siña ofishi di nan tata, sea di cunuquero of di comerciante of di artesano. Mas despues, rabí hudío a bisa: “Ken cu no ta siña nan yiu un ofishi útil, ta críanan pa ser ladrón.”

11. Kico ta mustra e propósito fundamental di educacion den Israel, i cua les esei ta contene pa hovenan djawe?

11 Henter e buki di Proverbio ta mustra e profundidad spiritual di moda di siña usá den Israel. E ta mustra cu su propósito tabata pa siña “esnan sin experencia” cosnan elevá tal como sabiduría, disiplina, comprendimento, perspicacia, huicio, astucia, conocimento, i e capacidad di siña—tur esei den e “temor di Jehova.” (Proverbio 1:1-7; 2:1-14) E ta enfatizá motibonan cu mester impulsa sirbidor di Dios djawe pa mehora nan educacion.

Sacerdote, Levita, i Profeta

12. Además di mayornan, ken a educa e pueblo di Israel, i e palabra hebreo traducí “ley” tabatin cua nificacion básico?

12 Aunque e mayornan a duna educacion básico, Jehova Dios també a educa su pueblo mediante sacerdote, levita no sacerdote, i e profetanan. Den su bendicion final riba e tribu di Leví, Moisés a bisa: “Láganan instrui Jacob den bo decisionan hudicial i Israel den bo ley.” (Deuteronomio 33:8, 10) Ta significativo cu na hebreo e palabra “ley” (toh·rahʹ) a deriba dje raíz cu, den su forma verbal kier men “mustra,” “educá,” i “instruí.” E Encyclopaedia Judaica ta bisa: “P’sei, e nificacion dje palabra [torah] ta ‘siñanza,’ ‘doctrina,’ of ‘instruccion.’”

13. Pakico e Ley di Israel tabata diferente cu sistema legal di otro nacion?

13 Esei també a haci Israel diferente cu otro nacion i asta cu nacion djawe. Nacion político djawe tin wetboek cu e pueblo en general casi no ta conoce. Ora hende ta viola ley, nan tin cu paga abogado hopi placa pa defendénan. Scol pa siña ley ta pa specialista. Pero, den Israel Dios a usa e Ley pa bisa pueblo con nan mester adoré i biba di acuerdo cu su boluntad. Distinto di otro código legal, e Ley a inclui amor pa Dios i pa próhimo. (Levítico 19:18; Deuteronomio 6:5) E Ley di ningun manera tabata un wetboek friu. El a contene doctrina, siñanza, i instruccion tocante un moda di biba cu e pueblo tabatin cu siña.

14. Menciona un motibo pakico Jehova a rechaza e sacerdocio levítico. (Malaquías 2:7, 8)

14 Mientras cu sacerdote i levita tabata fiel, nan a cumpli cu nan responsabilidad di siña e pueblo. Pero, en general, sacerdote no a cumpli cu nan deber di educa e nacion. Tal falta di educacion den e Ley di Dios tabatin consecuencia terribel pa sacerdote i també pe pueblo. Den siglo ocho PEC, Jehova a profetiza: “Mi pueblo siguramente lo ser silenciá, pasobra no tin conocimento. Door cu conocimento ta loke bo mes a rechaza, ami també lo rechazábo pa sirbími como sacerdote; i door cu bo ta sigi lubida e ley di bo Dios, lo mi lubida bo yiunan, asta ami.”—Oseas 4:6.

15. (a) Además di sacerdote, ken Jehova a lanta como maestro den Israel, i kico un escolástico bíblico a skirbi tocante e papel cu nan a hunga como educador? (b) Kico a pasa Israel i Hudá finalmente door cu nan a rechaza e conocimento di Jehova i su camina?

15 Además di sacerdote, Jehova a lanta profeta como educador. Nos ta leza: “Jehova a sigi adverti Israel i Hudá, usando tur profeta di dje i tur homber di vision, bisando: ‘Bolbe for di boso mal camina i warda mi mandamento, mi estatutonan, conforme cu tur e ley cu mi a manda pa boso antepasadonan i cu mi a manda pa boso pa medio di mi sirbidor e profetanan.’” (2 Rey 17:13) En cuanto e papel cu profeta a hunga como educador, escolástico bíblico francés Roland de Vaux a skirbi: “Profeta, també, tabatin un mision pa instrui e pueblo; esei por lo menos tabata tanto un parti di nan trabao como pronosticacion di futuro. I inspiracion profético a duna na nan predicacion e autoridad dje palabra di Dios. Ta cierto cu durante e reinado, profeta tabata maestro di religion i moral di pueblo; i nos ta agrega, e mihor maestro cu nan tabatin, pero no semper esnan mas scuchá.” Israelita a bandona e camina di Jehova pasobra nan no a recibi educacion apropiado for di sacerdote i levita ni tampoco no a scucha profeta di Jehova. Samaria a cai bao di Asiria na aña 740 PEC, i Babilonia a destrui Jerusalem i su tempel na aña 607 PEC.

Educacion Durante i Despues di Esclabitud

16, 17. (a) Cua programa educativo tabata obligatorio pa Daniel i su tres compañé? (b) Kico a yúdanan keda fiel na Jehova apesar dje obligacion di tuma educacion babilónico?

16 Mas cu diez aña promé cu e destruccion di Jerusalem, rey Nabucodonosor a hiba na Babilonia rey Joaquín i un grupo di prinz i hende real. (2 Rey 24:15) Tabatin den eseinan Daniel i tres otro hoven real. (Daniel 1:3, 6) Nabucodonosor a manda pa nan cuater recibi un curso special di tres aña den “e skirbimento i lenga di caldeo.” Además, nan tabata duná “percuracion diario di cuminda special dje rey i di biña cu el a bebe.” (Daniel 1:4, 5) Esei tabata peligroso pa varios ­motibo. Probablemente e programa di educacion no tabata simplemente un curso di tres aña pa siña e idioma. Algun hende ta kere cu e palabra “caldeo” den e texto no ta indica “babilónico como un pueblo, sino hende educá.” (The Soncino Books of the Bible) Den su comentario riba Daniel, C. F. Keil ta bisa: “Daniel i su tres compañé tabatin cu ser educá den e sabiduría di sacerdote caldeo i di hende educá, cu tabata siñá den scol di Babilonia.” E percuracion di cuminda real també a pónenan den peliger di viola ley tocante cuminda den e Ley di Moisés. Con a bai cu nan?

17 Como portaboz pe cuater hoven hudío real, Daniel a haci claro for di principio mes cu nan lo no come ni bebe nada cu a viola nan concenshi. (Daniel 1:8, 11-13) Jehova a bendiciona nan posicion firme i a suaviza e curazón dje funcionario babilónico na mando. (Daniel 1:9, 14-16) En cuanto nan educacion, loke a pasa despues den e bida di tur cuater hoven hebreo ta duna prueba fuera di duda cu nan programa di tres aña di educacion obligatorio den cultura di Babilonia no a hácinan desvia for di nan relacion profundo cu Jehova Dios i su adoracion puro. (Daniel, capítulo 3 i 6) Jehova a haci posibel pa nan sali sin herida for dje curso obligatorio di tres aña den educacion superior di Babilonia. “En cuanto tal hovenan, tur cuater, e Dios berdadero a duna na nan conocimento i perspicacia den tur skirbimento i sabiduría; i Daniel mes tabatin comprendimento di tur sorto di vision i soño. I en cuanto tur asunto di sabiduría i comprendimento cu e rey a pidi foi nan, e asta a haya cu nan tabata diez bez mas mihor cu tur sacerdote practicante di magia i hacidor di bruha cu tabata den tur su region real.”—Daniel 1:17, 20.

18. Cua programa educativo tabatin den Hudá despues di esclabitud babilónico?

18 Despues dje sclabitud den Babilonia, Esdras e sacerdote a cumpli cu un trabao grandi di educacion, cu a “prepara su curazón pa consulta e ley di Jehova i poné na vigor i pa siña den Israel reglamentario i husticia.” (Esdras 7:10) Tabatin fiel levita cu a yudé haci esei, locual “a splica e ley ne pueblo.” (Nehemías 8:7) Esdras tabata un escolástico bíblico i “un copista capaz,” of scriba. (Esdras 7:6) Tabata durante su tempo cu scriba a bira prominente como un ­grupo.

Scol di Rabí

19. Cua clase di educador tabatin den Israel ora Jesús a bini ne tera, i pa cua motibo importante Jesús i su disípelnan no a recibi educacion superior di hudío?

19 Ora Jesús a presenta riba tera, scriba a bira un grupo special di maestro, sigiendo mas tanto e tradicion di hende en bez di e berdadero siñanza dje Palabra di Dios. Nan a gusta pa hende yámanan “Rabí,” cu a bira un título di onor cu kier men “Mi Shon Excelente.” (Mateo 23:6, 7, nota) Den e Scritura Griego Cristian, hopi bez scriba ta asociá cu fariseo, algun di locual també tabata maestro di Ley. (Echo 5:34) Jesús a acusa e dos grupo di invalidá e palabra di Dios pa causa di nan tradicion i siñando “mandamento di hende como doctrina.” (Mateo 15:1, 6, 9) No ta straño cu ni Jesús ni e mayor parti di su disípelnan tabata educá den scol di Rabí.—Juan 7:14, 15; Echo 4:13; 22:3.

20. Kico e repaso aki di educacion den tempo bíblico ta mústranos, i kico ta indica cu sirbidor di Jehova Dios tin mester di educacion?

20 E resumen aki di educacion den tempo bíblico ta mustra cu Jehova Dios ta e Gran Instructor di su pueblo. Mediante Moisés, Dios a organiza un sistema eficaz di educacion den Israel. Pero, despues di hopi tempo, un sistema di educacion superior di hudío a desaroya cu a siña cosnan contrario cu e Palabra di Dios. Aunque Jesús no a bai na tal scol hudío, toch e tabata un Maestro sin igual. (Mateo 7:28, 29; 23:8; Juan 13:13) També, el a comisiona disípel di dje pa siña te ne conclusion dje sistema di cosnan. (Mateo 28:19, 20) Pa nan haci esei, nan mester ta bon maestro i p’sei tin mester di educacion. Pues, con berdadero hende cristian mester considera educacion awe? E pregunta lo ser analizá den e sigiente artículo.

Pone bo Memoria na Prueba

◻ Pakico nos por keda sigur cu Jehova Dios ta interesá den e educacion di su sirbidornan?

◻ Di ki manera e sistema di educacion di Israel tabata diferente cu sistema di otro nacion?

◻ Yiu israelita a recibi cua educacion?

◻ Cua moda di siña tabata usá den ­Israel?

◻ Pakico ni Jesús ni su disípelnan a asisti na scol hudío di educacion ­superior?

[Plachi na plachi 14]

Educacion obligatorio den Babilonia no a haci Daniel i su compañénan aparta foi Jehova Dios

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí