Mei

De ieeschte Christen musten doa uk unja lieden, aus eene groote Hungaschnoot “oppe gaunze Ieed” kjeem. De Elren wieren secha sea besorcht doaräwa, woo see fa de Famielje Äten towäaj brinjen wudden. Un waut von de junge Menschen hauden veleicht aul jeplont, mea em Deenst to doonen, un dan kjeem de Hungaschnoot. Dochten dee veleicht, daut see daut bloos aula oppschuwen musten? Endoont woo de Omstend krakjt wieren, dise Christen pausten sikj aun. Dee deeden wieda prädjen, wuaemma daut mäajlich wia, un see deelden sikj daut, waut see hauden, wellich met äare Gloowesbreeda en Judäa en (Apj. 11:29-30). Dee, waut Help kjrieejen, kunnen daut späaren, woo Jehowa äant unjastetten deed, un secha haben dee sikj äare Gloowesbreeda dolla noaun jefeelt (Mat. 6:31-33). Un dee, waut Gowen jeewen ooda opp eene aundre Wajch metholpen, sent enjeworden, daut Jäwen schaftja moakt aus Nämen (Apj. 20:35). w23.04 16 V. 12-13

Bieaun deit Jehowa Jebäda derch soone Menschen beauntwuaten, waut am nich mol deenen. Hee brocht biejlikj dän Kjennich Artahsasta bat doa, Nehemia de Frieheit to jäwen, trigj no Jerusalem to reisen un doa mettohalpen, de Staut wada opptobuen (Neh. 2:3-6). Bie dise Tiet kaun Jehowa uk mau rajcht soone brucken, waut am nich deenen, daut dee ons halpen. Jehowa deit onse Jebäda jeweenlich nich opp eene butajeweenelje Wajch beauntwuaten. Oba hee deit dee beauntwuaten. Un hee jeft ons krakjt daut, waut ons fält, daut wie am kjennen tru bliewen. Proow doawäajen emma to seenen, woo Jehowa diene Jebäda beauntwuat. Wie motten to Tieden doaräwa nodenkjen, woo hee daut deit (Psa. 66:19-20). Wie motten Gloowen haben, wan wie bäden. Oba ons fält uk Gloowen, daut wie daut kjennen aunnämen, woo Jehowa onse Jebäda beauntwuat, endoont woo hee daut deit (Heb. 11:6). w23.05 12-13 V. 13, 15-16

Aus wie ons Jehowa hanjeewen, vespruak wie, am auntobäden un sienen Wellen to doonen. Dit Vespräakjen mott wie hoolen. Daut to doonen, waut wie Jehowa vesproaken haben, es nich too schwoa fa ons. Jehowa haft je ons jemoakt toom sienen Wellen doonen (Opb. 4:11). Un hee haft ons uk soo jemoakt, daut wie een Velangen no daut Jeistelje haben, un wie sent uk no sien Bilt jemoakt. Doawäajen kjenn wie am noda komen un ons jeft daut Freid, sienen Wellen doonen. Bowenenn woa wie daut leichta haben, wan wie Gott sienen Wellen doonen un sienen Sän nofoljen (Mat. 11:28-30). Doo aulsoo diene Leew fa Jehowa emma wieda doaderch stoakjen, daut du äwa daut Goode nodenkjst, waut hee fa die aul jedonen haft un waut hee fa die noch doonen woat. Je jrata diene Leew fa Gott woat, je leichta woat die daut sennen, am to jehorchen (1. Joh. 5:3). Jesus kunn Gott sienen Wellen doonen, wiels hee Jehowa emma no Help fruach un aun daut Goode docht, waut ver am lieech (Heb. 5:7; 12:2). Krakjt soo aus Jesus froag Jehowa no Help un vejät kjeenmol von daut eewje Läwen, waut ver die licht. w23.08 27-28 V. 4-5

Wie aula jleichen soone Menschen, waut jeduldich sent. Wuarom? Wie räakjnen daut väl, daut doa wäa no waut luaren kaun, onen fuaz doll to woaren. Wie räakjnen daut väl, daut aundre jeduldich bliewen, wan wie Fäla moaken. Un wie sent uk onsen Bibelliera dankboa, daut dee jeduldich wia, wan ons daut schwoa wia, waut ut de Schreft to vestonen, auntonämen ooda notokomen. Un daut dolste frei wie ons doaräwa, daut Jehowa Gott met ons jeduldich es! Wie jleichen daut, wan aundre jeduldich sent, oba veleicht es ons daut schwoa, selfst jeduldich to sennen. Veleicht es ons daut schwoa, ruich to bliewen, wan wie opp eenen Wajch sent, waut gaunz voll Foatieja es, un meist nich wiedakomen un aul too lot sent. Wie kjennen uk sea doll woaren, wan aundre ons baudren. Un eenjemol kaun ons daut schwoa sennen, no Jehowa siene vesproakne niee Welt to luaren. Oba wie motten daut lieren, en aul dit jeduldja to sennen. w23.08 20 V. 1-2

Jehowa säd, daut Gideon de mieeschte Soldoten no Hus schekjen sull. Veleicht docht hee soo: “Mott ekj dit werkjlich doonen? Woat daut soo aus dit schaufen?” Oba Gideon wia jehuarsom. Wan de Organisazion de Eltestasch Aunwiesungen jeft un dee daut nokomen, dan doonen dee Gideon no (Heb. 13:17). Gideon jehorcht Jehowa, wan am uk angst wia un wan daut uk jefäadlich wia, waut hee doonen sull (Rech. 9:17). Nodäm daut Jehowa Gideon Moot jemoakt haud, wia Gideon sikj secha, daut Gott am halpen wudd, sien Volkj to beschitzen. Eltestasch, waut en soone Lenda wonen, wua ons Woakj veboden es, sent soo aus Gideon. Dee sent äwanäment un gonen em Prädichtdeenst un bie de Toopkomes veropp, wan doa uk Jefoaren sent: Dee kunnen faustjenomen un befroacht woaren, äare Oabeit velieren ooda sea schlajcht behaundelt woaren. En de groote Liedenstiet woaren de Eltestasch uk motten äwanäment sennen toom de niee Aunwiesungen nokomen. w23.06 5-6 V. 12-13

Jehowa beloond Jojada. Daut Goode, waut dis Huaga Priesta deed, wort en de Schreft oppjeschräwen, daut wie doavon lieren kjennen (Reem. 15:4). Un aus Jojada storf, kjrieech hee de besondre Iea, daut hee kunn begroft woaren “en de Davidstaut bie de Kjennichs, wiels hee aun Israel un aun Gott un sienen Tempel goodet jedonen haud” (2. Chr. 24:15-16). Jojada siene Jeschicht kaun ons aula halpen, Forcht fa Gott to haben. Eltestasch kjennen Jojada nodoonen, wan dee emma doano seenen, woo dee de Vesaumlunk beschitzen kjennen (Apj. 20:28). Elre Breeda un Sestren kjennen von am lieren, daut Jehowa äant brucken kaun toom sienen Wellen derchfieren, wan dee am ferchten un tru bliewen. Junge Menschen kjennen doavon lieren, woo Jehowa met Jojada omjinkj, un dee kjennen uk elre Breeda un Sestren leewen un ieren – besonda dee, waut Jehowa aul lang tru jedeent haben (Spr. 16:31). Un wie wellen uk onse Eltestasch tru unjastetten un dee jehorchen (Heb. 13:17). w23.06 17 V. 14-15

Äwalaj bie de Toopkomes goot, woo foaken du woascht Haunt opphäwen. Wan du too foaken deist, dan feelt de Leida sikj veleicht bemott, die de Auntwuat jäwen to loten un nich aundre, waut veleicht noch nich de Jeläajenheit hauden. Daut kunn deejanje mootloos moaken un dan woaren dee veleicht nich mea wellen Haunt opphäwen (Liera 3:7). Wan een deel Breeda un Sestren äare Haunt opphäwen, kom wie veleicht nich soo foaken naun, aus wie wudden jleichen. Un eenjemol nemt de Leida ons veleicht verheipts nich. Daut kunn ons mootloos moaken, oba wie wellen ons doawäajen nich beleidicht feelen (Liera 7:9). Wan du nich soo foaken kaust Auntwuaten jäwen, aus du wurscht jleichen, dan kaust du doano horchen, wan de aundre äare Auntwuaten jäwen, un dee dan no daut Toopkomen doafäa lowen. Diene Breeda un Sestren kaun daut krakjt soo väl Moot jäwen, aus wan du wurscht eene Auntwuat jejäft haben. w23.04 23-24 V. 14-16

Studia Gott sien Wuat un denkj doaräwa no. Krakjt soo aus een Boom fauststonen kaun, wäajen dee deepe Wartlen haft, kjenn wie fauststonen, wan ons Gloowen deep en Gott sien Wuat vewartelt es. Je jrata de Boom waust, je deepa gonen dän siene Wartlen un je wieda spreeden dee sikj ut. Wan wie studieren un doaräwa nodenkjen, dan woat ons Gloowen stoakja un wie woaren ons gaunz eenich sennen, daut Gott siene Wäaj emma de baste sent (Kol. 2:6-7). Denkj doaräwa no, woo Jehowa siene Deena von ieeschtemma siene Aunwiesungen, sien Rot un sien Schutz togood kjeem. Hesekiel paust biejlikj sea opp, aus een Enjel dän Tempel krakjt aufmäten deed. Dise Vision stoakjt Hesekiel sea. Un ut dee kjenn wie lieren, woo wie kjennen fa Jehowa siene Jesazen fa de reine Aunbädunk enstonen (Hes. 40:1-4; 43:10-12). Daut woat ons togood komen, wan wie ons de Tiet nämen, de deepe Sachen von Gott sien Wuat to studieren un doaräwa notodenkjen. Ons Hoat kaun faust sennen un wie kjennen gaunz opp Jehowa vetruen (Psa. 112:7, JHF). w23.07 18 V. 15-16

Enne Schreft jeft daut een deel goode Biespels, waut junge Mana nodoonen kjennen. Dise Mana von ieeschtemma leewden Gott un kjemmaden sikj opp veschiedne Wäaj om sien Volkj. Du kaust uk mank de Mana en diene Vesaumlunk ooda von dien Frintschoft goode Biespels finjen (Heb. 13:7). Un dan jeft daut noch daut baste Biespel, daut von Jesus Christus (1. Pet. 2:21). Wan du äwa aul dise Mana nodenkjst, dan denkj aun dee äare Ieejenschoften, waut du besonda jleichst (Heb. 12:1-2). Un dan see, woo du dise Mana west nodoonen. Een Maun, waut derchjedocht es, bedenkjt sikj Sachen sea goot, ea dee waut deit. Fang doamet aun, die de biblische Gruntsauzen to lieren, un denkj doaräwa no, wuarom die dee togood komen. Un dan bruck dise Gruntsauzen toom Entscheidungen moaken, waut Jehowa jefaulen woaren (Psa. 119:9). Daut woat die halpen, emma riepa to woaren (Spr. 2:11-12; Heb. 5:14). w23.12 24-25 V. 4-5

Elren kjennen äare Kjinja lieren, eene leeftolje Auntwuat to jäwen, wan doa wäa waut äwa äaren Gloowen sajcht (Jak. 3:13). Eenje Elren biejlikj eewen daut bie äa Famieljenstudium. Dee gonen soone Teemasch derch, waut enne School oppkomen kunnen; dee räden doaräwa, woo dee auntwuaten kunnen, un dee eewen daut uk. Soo lieren dee äare Kjinja leeftolich un heeflich to auntwuaten. Met de Famielje to eewen kaun Jugentliche halpen, sikj selfst secha to sennen äwa daut, waut dee jleewen un woo dee aundre daut utlajen kjennen. Opp jw.org jeft daut Arbeitsblätter für Teenager un de Artikjels “Waut junge Menschen weeten wellen”. Dee sent jemoakt toom Jugentliche halpen, sikj sechra to sennen äwa daut, waut see jleewen, un daut see uk met äare ieejne Wieed Auntwuaten jäwen kjennen. Wan wie dee aus Famielje studieren, kjenn wie aula lieren, fa onsen Gloowen entostonen un daut opp eene leeftolje un heefelje Wajch to doonen. w23.09 16 V. 10; 18 V. 15-16

Hast du die mol em Jeisteljen waut väajenomen un daut oba meist nich volbrinjen kunt? Wan jo, dan best du nich de eensja. Philip biejlikj wull foakna bäden un wull uk, daut siene Jebäda mea enhilden, oba hee kjrieech meist nich de Tiet doatoo. Erika haud sikj väajenomen, bie de Toopkomes fa dän Prädichtdeenst enne Tiet to sennen, oba see wia dan noch meist emma too lot. Wan du die waut väajenomen hast un daut oba noch nich volbrocht hast, dan denkj nich, daut du to nuscht to brucken best. Mau rajcht wan daut waut Eefachet es, mott eena sikj aunstrenjen un daut brukt uk Tiet. Daut die daut noch jankat, daut to volbrinjen, wiest, daut du daut väl räakjenst, Frint met Jehowa to sennen un daut du dien Bastet doonen west. Jehowa räakjent daut väl, waut du deist. Wie weeten uk, daut hee kjeenmol mea von ons velangt, aus wie doonen kjennen (Psa. 103:14; Micha 6:8). Soo, wan du die waut väanemst, dan saul daut waut sennen, waut du doonen kaust. w23.05 26 V. 1-2

Menschen, waut äwanäment sent, haben veleicht uk eenjemol Angst, oba dee hieren doawäajen nich opp, daut Rajchte to doonen. Daniel wia een junga äwanämenda Maun. Hee studieed daut, waut Gott siene Profeeten oppjeschräwen hauden, wua uk de Profezeiunk von Jeremia met en wia. Doaderch wort Daniel en, daut de Jefangenschoft von de Juden en Babel meist to Enj wia (Dan. 9:2). To seenen, daut de Profezeiungen sikj krakjt erfelden, haft Daniel secha Moot jejäft, opp Jehowa to vetruen. Un deejanje, waut faust opp Gott vetruen, kjennen sea äwanäment sennen (see uk Reema 8:32, 37-39). Daut Wichtichste wia, daut Daniel foaken to sienen himlischen Voda bäden deed (Dan. 6:11). Hee bekjand siene Sinden un säd Jehowa krakjt, woo hee sikj feeld. Un Daniel fruach uk no Help (Dan. 9:4-5, 19). Hee wia krakjt soon Mensch aus wie un wia uk nich äwanäment jebuaren. Oba hee kjrieech dise Ieejenschoft doaderch, daut hee studieed, bäd un opp Jehowa vetrud. w23.08 2 V. 4; 4 V. 7

Wan wie de Rejierungen jehorchen, kjemt ons daut togood un uk aundre. Wuarom kjenn wie daut sajen? Na, eemol wäajen wie de Strof utem Stich gonen, waut deejanje kjrieen, waut de Jesazen nich nokomen (Reem. 13:1, 4). Wan wie jehorchen, kaun daut waut doaraun doonen, woo de Beaumte äwa Jehowa siene Zeijen denkjen. Biejlikj en Nigeria kjeemen Joaren trigj mol Soldoten en een Vesaumlungshus nenn, aus doa jroz een Toopkomen wia. Dee sochten no soone Menschen, waut sikj doajäajen stalden, Taks to tolen. Oba de Väaschta von dee schekjt de Soldoten fuat un säd: “Jehowa siene Zeijen betolen emma äaren Taks.” Jiedatsmol, wan du de Jesazen nokjemst, halpst du met, daut Jehowa siene Zeijen eenen gooden Nomen kjrieen. Un dis gooda Nomen kaun veleicht eenen Dach diene Breeda un Sestren beschitzen (Mat. 5:16). w23.10 9 V. 13

Eenje von Jehowa siene Deena haben sikj daut aul lang jewenscht, daut daut Enj von dise Welt mol kjeem. Eenje Menschen denkjen, Gott siene Vespräakjungen wudden sikj aul lang haben sult erfellen. Jehowa weet, woo siene Deena daut jeit, un doawäajen säd hee to Habakuk: “Wiels de Vision woat sikj ieescht mau dan erfellen, wan de bestemde Tiet ieescht doa es, un dise Vision rant nom Enj opptoo un dee woat sikj secha erfellen. Wan daut uk siene Tiet nemt, jäft nich Hopninj opp! Daut woat gaunz secha woa woaren. Daut woat nich too lot komen!” (Hab. 2:3). Säd Gott dise Wieed bloos, om dän Gloowen von Habakuk to stoakjen? Nä, wiels Jehowa leet dän Apostel Paulus oppschriewen, daut dise Wieed uk met de Christen to doonen haben, dee nu no de niee Welt luaren (Heb. 10:37). Wie kjennen ons secha sennen, daut Gott sien Vespräakjen sikj nich vetrakjen woat, wan sikj daut uk soo späat, wiels daut sajcht: “Daut woat gaunz secha woa woaren. Daut woat nich too lot komen!” w23.04 30 V. 16

De mieeschte Israeliten neemen dän kloaren Bewies nich aun, daut Moses de Veträda von Jehowa wia (4. Mo. 14:10-11). Emma wada stalden dee sikj doajäajen, daut Jehowa Moses brukt, om äant to leiden. Woo kjeem daut ut? Dise Israeliten kunnen nich en daut vesproakne Launt nennkomen (4. Mo. 14:30). Daut jeef oba eenje Israeliten, waut sikj von Jehowa leiden leeten. Jehowa räd biejlikj von Kaleb un säd, daut dee am “tru nojefolcht” wia (4. Mo. 14:24). Gott beloond Kaleb doafäa un leet am mau rajcht wälen, wua hee en daut vesproakne Launt wonen wull (Jos. 14:12-14). De Israeliten, waut en daut vesproakne Launt nennkjeemen, wieren uk een goodet Biespel doafäa, daut dee sikj von Jehowa leiden leeten. Aus Moses ieescht jestorwen wia, wia Josua utjewält, om de Israeliten to leiden, un “de Israeliten hauden sien läwen lank Forcht fa am” (Jos. 4:14). Doawäajen säajend Jehowa dee un jeef dee daut vesproakne Launt (Jos. 21:43-44). w24.02 21 V. 6-7

Krakjt soo aus een Dokta waut äwa daut Hoat weeten kaun, wan dee ons dän Puls unjasieekjt, krakjt soo kjenn wie weeten, aus onse Leew fa Gott stoakj es, wan wie onse Leew fa de Breeda un Sestren unjasieekjen. Wan wie enwoaren, daut onse Leew fa de Breeda un Sestren nich mea soo stoakj es aus ea, dan wiest ons daut veleicht, daut onse Leew fa Gott schwaka woat. Oba wan wie de Breeda foaken Leew wiesen, dan weet wie, daut onse Leew fa Gott uk stoakj es. Wuarom sell wie ons sorjen, wan wie enwoaren, daut onse Leew fa de Breeda schwaka woat? Wäajen daut wudd bedieden, daut ons Frind sennen met Jehowa en Jefoa es. De Apostel Johanes muak daut sea dietlich, aus hee säd: “Wäa sienen Brooda nich goot es, dän hee sitt, dee kaun Gott nich goot sennen, dän hee nich sitt” (1. Joh. 4:20). Waut kjenn wie doarut lieren? Jehowa woat mau dan met ons tofräd sennen, wan wie “ons unjarenaunda goot” sent (1. Joh. 4:7-9, 11). w23.11 8 V. 3; 9 V. 5-6

Aus Joasch junk wia, storf sien Voda un de Huaga Priesta Jojada trock am opp un lieed am äwa Jehowa. Joasch muak goode Entscheidungen, wiels hee no dän Rot horcht, waut Jojada am jeef. Joasch wort sikj eenich, Jehowa to deenen, un holp uk aundre, daut to doonen. Hee sorjd mau rajcht doafäa, daut Jehowa sien Tempel jefikst wort (2. Chr. 24:1-2, 4, 13-14). Wan die wäa lieet, Jehowa to leewen un no siene Jesazen to läwen, dan es daut een wieetvollet Jeschenkj (Spr. 2:1, 10-12). Diene Elren kjennen die opp veschiedne Wäaj lieren. Wan du dän biblischen Rot nokjemst, waut du kjrichst, dan woaren diene Elren schaftich sennen. Oba noch wichtja es, daut du woascht Gott schaftich moaken, un dien Veheltnis met am woat emma stoakja woaren (Spr. 22:6; 23:15, 24). Daut wiest, daut sikj daut werkjlich loont, daut Biespel von dän jungen Joasch notodoonen. w23.09 8-9 V. 3-5

Jehowa vesprakjt, hee woat no onse Jebäda horchen. Gott leeft siene true Deena un hee woat emma no dee äare Jebäda horchen (Psa. 10:17; 37:28). Oba daut bediet nich, daut hee ons aules jäwen woat, no waut wie froagen. Fa eenjet, no waut wie froagen, mott wie veleicht wachten bat enne niee Welt. Jehowa denkjt aun sien Väanämen, wan hee no onse Jebäda horcht (Jes. 55:8-9). Een Poat von sien Väanämen es, daut de gaunze Ieed saul voll sennen met Menschen, waut am wellich aus äaren Harscha aunnämen. Oba de Fient sajcht, daut de Menschen daut wudd väl bäta gonen, wan dee äwa sikj selfst rejieeden (1. Mo. 3:1-5). Toom bewiesen, daut de Fient een Läajna es, haft Jehowa daut toojeloten, daut de Menschen äwa sikj selfst rejieren kjennen. Un de Menschen äare Rejierunk haft een deel Trubbels veuasoakt, waut wie vondoag dän Dach haben (Liera 8:9). Wie weeten, daut Jehowa aul dise Trubbels nu noch nich wajchnämen woat. w23.11 21 V. 4-5

Jehowa vespruak, daut väle Velkja wudden derch Abraham jesäajent woaren. Oba aus hee aul 100 Joa oolt wia un Sara 90, hauden see noch emma nich eenen Sän. Fa Menschen to beseenen wia daut aul ommäajlich, daut Abraham un Sara noch kunnen een Kjint haben. Dit mott werkjlich eene Proow jewast sennen fa Abraham. “Hee [wia] sikj oba secha, daut hee wudd de Voda woaren von een deel Velkja” (Reem. 4:18-19). Un met de Tiet kjrieech hee daut, opp waut hee hopt: Hee wort Isaak sien Voda (Reem. 4:20-22). Wie kjennen Gott jefaulen un fa jerajcht jetalt woaren un dän siene Frind sennen, soo aus Abraham wia. Dauts krakjt, waut Paulus dietlich muak, aus hee säd: “De Wieed ‘hee wort fa jerajcht jetalt’, worden nich bloos wäajen am jeschräwen. Dee worden uk fa ons jeschräwen. Wie woaren uk fa jerajcht jetalt, wäajen wie aun dän jleewen, dee Jesus, onsen Harn, haft vom Doot oppjewakjt” (Reem. 4:23-24). Krakjt soo aus Abraham mott wie nich bloos Gloowen un Woakjen haben, oba uk Hopninj. w23.12 7 V. 16-17

Wan du mol Schwoaret beläfst, waut die Angst moakt, dan denkj doaraun, daut Jehowa daut krakjt sitt un krakjt weet, woo du die wäajen daut Schwoare feelst. Aus de Israeliten biejlikj en Ägipten wieren, sach Jehowa daut nich bloos, daut dee schlajcht behaundelt worden, oba hee wist uk, “daut see … lieden” musten (2. Mo. 3:7). Wan du waut Schwoaret beläfst, dan sitst du veleicht nich krakjt, woo Jehowa die halpt. Waut kaust du dan doonen? Froag Jehowa, daut hee die halpt to seenen, woo hee die unjastett (2. Kjen. 6:15-17). Dan denkj doaräwa no: Haft eene Räd ooda eene Auntwuat enne Vesaumlunk mie Moot jejäft? Haft een Buak ooda een Video ooda een besondret Leet mie jeholpen? Haft doa wäa waut to mie jesajcht ooda mie eenen feinen Bibelvarsch jewäsen, waut mie Krauft jeef? Wie kjennen daut leicht vejäten, woo väl Leew un Moot onse Breeda un Sestren ons jejäft haben un woo sea ons Gott sien Wuat aul jeholpen haft. Oba aul dit es een wieetvollet Jeschenkj von Jehowa (Jes. 65:13; Mar. 10:29-30). Daut bewiest, daut hee om ons todoonen es (Jes. 49:14-16). Un daut bewiest uk, daut wie werkjlich opp am vetruen kjennen. w24.01 4-5 V. 9-10

Jroz ea Jesus wada trigj nom Himmel fua, holp hee siene Jinja aun de Oppgow denkjen, waut see jekjräajen hauden. See sullen von am Zeichnis jäwen “en Jerusalem un äwaraul en Judäa un en Samaria un bat de hinjaschte Akj oppe Welt” (Apj. 1:8; Luk. 24:46-48). Een Stootje lota hauden de judische Gloowesleidasch de Apostel Petrus un Johanes faustjenomen un ver dän Huagen Rot jebrocht. Dee velangden, daut dise true Mana sullen opphieren met prädjen, un dee proowden dee mau rajcht entoenjsten (Apj. 4:18, 21). Petrus un Johanes säden: “Aus jie denkjen, aus daut fa Gott to beseenen rajcht es, daut wie no junt horchen enne Städ no Gott, dauts opp to junt. Wie oba kjennen nich opphieren, doavon to räden, waut wie jeseenen un jehieet haben” (Apj. 4:19-20). Aus Petrus un Johanes ieescht frie wieren, deeden see met de aundre Jinja toop to Jehowa bäden, daut see kunnen wieda sienen Wellen doonen. Jehowa beauntwuad dit opprechtje Jebäd (Apj. 4:31). w23.05 5 V. 11-12

Jehowa un Jesus sent aul lenja toop jewast aus irjent sestwäa. Wäajen dee em Himmel aul millionende Joaren toop wieren, worden dee emma jratre Frind un dee kjrieejen eene groote Leew eena fa dän aundren. En dän Varsch fa vondoag säd Jehowa gaunz kloa, daut hee Jesus leewd. Hee wudd eefach haben kunt sajen: “Dits dee, met wäm ekj tofräd sie.” Oba hee wull haben, daut wie daut weeten sullen, woo sea hee Jesus leewd. Doawäajen nand hee am “mien Sän, dän ekj sea leew”. Jehowa wia brow met Jesus, besonda wiels Jesus reed wia, sien Läwen opptojäwen (Efs. 1:7). Un Jesus twieweld doa nich aun, daut sien Voda am leewd. Jesus wia sikj gaunz secha doaräwa un hee kunn daut mau rajcht en sikj späaren. Hee säd emma wada, daut hee sikj secha wia, daut sien Voda am leewd (Joh. 3:35; 10:17; 17:24). w24.01 28 V. 8

Stal die mol väa, doa sajcht wäa, wäm du väl räakjenst, waut sea Schlajchtet äwa die. Du weetst, daut et jeloagen es, oba eenje jleewen daut. Un dauts nich aules; dee vetalen daut wieda un väle aundre jleewen daut uk. Woo wudd die daut dan gonen? Secha woat die daut sea truarich moaken, waut von die oppjeloagen wort (Spr. 22:1). Derch dit Biespel kjenn wie vestonen, woo Jehowa daut jinkj, aus am eenen schlajchten Nomen jemoakt wort. Eent von siene Enjel vetald de ieeschte Fru, Eva, Läajes äwa am. Eva jleewd dise Läajes. Doawäajen stalden dee un Adam sikj beid jäajen Jehowa. Doaderch hab wie aula de Sind un dän Doot metjeorwen (1. Mo. 3:1-6; Reem. 5:12). Aul de Trubbels, dee wie vondoag dän Dach seenen – soo aus de Doot, Kjrich ooda Lieden – jeft daut wäajen de Läajes, waut de Soton vetald. Moakt Jehowa daut waut ut, daut de Soton Läajes äwa am vetald un de Trubbels, waut daut jebrocht haft? Gaunz secha. Oba Jehowa es nich vebettat. Enne Städ daut es hee doawäajen noch de schaftja Gott (1. Tim. 1:11). w24.02 8 V. 1-2

Woo kaust du Josef nodoonen un Gott tru bliewen, wan du aufjeprooft woascht? Doatoo motst du die nu aul eenich woaren, waut du dan doonen woascht. Lia, daut fuaz auftowiesen, waut Jehowa haust, un denkjt doa nich wieda äwa no (Psa. 97:10; 119:165). Soo woascht du nich biejäwen, wan du aufjeprooft woascht. Veleicht weetst du daut, daut du de Woarheit hast, un du west Jehowa met dien gaunzet Hoat deenen. Oba veleicht es doa noch irjentwaut, waut die trigjhelt, die hantojäwen un deepen to loten. Dan kaust du aun daut Biespel von dän Kjennich David denkjen. Du kaust Jehowa uk doarom prachren: “Gott, see emol woo daut met mie steit! Unjasieekj mien Hoat; proow mie ut un see, woo ekj daut meen. Un see emol auf ekj opp däm beesen Wajch sie, un leid mie opp däm eewjen Wajch!” (Psa. 139:23-24). Jehowa säajent aul deejanje, “dee am iernstlich sieekjen”. Wäajen du doa wieda opp schaufst, die hantojäwen un deepen to loten, wiest daut, daut du aul krakjt dit deist (Heb. 11:6). w24.03 6 V. 13-15

De Huaga Priesta wia aunjestalt, fa daut Volkj bie Gott entostonen. De Israeliten äa ieeschta Huaga Priesta wia Aaron. Hee wort dan von Jehowa aunjestalt, aus daut Aunbädungszelt enjesäajent wort. Oba de Apostel Paulus säd: “Doa sent väle jewast, dee Priesta worden, oba wiels see storwen, kunnen see daut nich bliewen” (Heb. 7:23-26). Un wiels de Huage Priesta onvolkomne Mana wieren, musten dee uk fa äare ieejne Sinden Opfa brinjen. En disen Stekj es de groota Huaga Priesta, Jesus Christus, väl aundasch aus de Huage Priesta von de Israeliten. Jesus Christus es ons “Huagapriesta … em woaren Aunbädungszelt, daut Gott selfst oppjestalt haft, un nich een Mensch” (Heb. 8:1-2). Paulus säd, Jesus haft “een Priesta Aumt, daut nich opphieet”, “wiels hee eewich läft”. Un hee säd noch, daut Jesus “rein, von de Sinda aufjesondat” es, un daut hee “daut nich needich [haft], soo aus jane Huagepriesta, aule Dach ieescht fa siene ieejne Sind to opfren”. w23.10 26 V. 8-9

“De ieeschta Himmel” sent de Rejierungen, waut en dän Soton un siene beese Jeista äare Macht sent (Mat. 4:8-9; 1. Joh. 5:19). Un “de ieeschte Ieed” sent de beese Menschen, waut vondoag dän Dach läwen. Wan de Bibel von de “Ieed” ooda “Welt” rät, kjennen doa uk de Menschen met jemeent sennen (1. Mo. 11:1, JHF; Psa. 96:1). Dän “Himmel” un de “Ieed”, waut daut vondoag dän Dach jeft, woat Jehowa nich bloos fiksen; hee woat dee venichten. Dan woat hee eenen “nieen Himmel un eene niee Ieed” moaken – daut bediet, daut eene niee Rejierunk äwa jerajchte Menschen harschen woat. Jehowa woat de Ieed un de Menschen bat doa brinjen, daut dee volkomen sent. Doaderch woat hee dee soo to sajen niemoaken. Soo aus Jesaja daut uk verutsäd, woat de gaunze Ieed soo schmock sennen aus de Goaden Eden. Un Jehowa woat uk jieda eenselnen Mensch niemoaken, doaderch, daut hee dee heelt. Kjeena woat mea lom, blint ooda doof sennen un dee, waut jestorwen sent, woaren vom Doot oppstonen (Jes. 25:8; 35:1-7). w23.11 4 V. 9-10

De “groote Liedenstiet” woat onverhofs aunfangen (Mat. 24:21). Oba daut woat nich soo sennen aus bie väle Owwadasch, wiels wie weeten, daut dee kjemt. Soo bie 2,000 Joa trigj säd Jesus to siene Nofolja, daut dee sikj sullen fa dise Tiet reedmoaken. Wan wie reed sent, woat ons daut leichta sennen, dise schwoare Tiet derchtostonen un aundre doabie to halpen (Luk. 21:36). Wie motten staunthauft bliewen, om Jehowa to jehorchen, un doaropp vetruen, daut hee ons beschitzen woat. Ooda waut woa wie doonen, wan onse Breeda een bät ooda aul äare tietelje Sachen velieren? (Hab. 3:17-18). Daut wie onse Breeda dan uthalpen kjennen, woa wie motten Metjefeel wiesen. Un woo woat daut sennen, wan wie woaren motten fa een Stoot sea enj met onse Breeda toop wonen, wäajen wie aunjejräpen woaren von de Velkja, waut sikj toopstonen? (Hes. 38:10-12). Om dise schwoare Tiet uttohoolen, mott wie onse Breeda sea leewen. w23.07 2 V. 2-3

Aquilla un Priszilla sent een goodet Väabilt fa Ehelied. Väle von de ieeschte Christen räakjenden dee väl (Reem. 16:3-4). Dee deeden een deel toop, biejlikj schaufen, prädjen un aundre halpen (Apj. 18:2-3, 24-26). Emma, wan de Bibel von Aquilla un Priszilla rät, woaren dee beid toop jenant. Woo kjennen Lied dee nodoonen? Na, denkj mol aun aul de Sachen, waut du un dien Poatna aulmols doonen motten. Wudd jie waut von dee Sachen nich kjennen toop doonen? Aquilla un Priszilla deeden biejlikj toop prädjen. Doo jie uk pinkjlich toop prädjen? Aquilla un Priszilla deeden uk toop schaufen. Jie woaren veleicht nich deeselwje Oabeit haben, oba wudd jie tus nich eenjemol kjennen toop schaufen? (Liera 4:9). Wan jie junt unjarenaunda uthalpen, dan woa jie noch bäta toopschaufen un goode Jeläajenheiten haben toom vetalen. w23.05 22-23 V. 10-12

Wie aula haben noch mol Angst. Biejlikj aus de Kjennich Saul David dootmoaken wull, wort David sikj eenich, en de Filista äare Staut Gat to flichten. De Kjennich Achisch von Gat wort daut boolt en, daut David de stoakja Kjrichsmaun wia, wua se en een Leet von sungen, daut hee “tieendusende” Filista dootjemoakt haud. David “wia Angst” (1. Sam. 21:11-13). Hee sorjd sikj doaräwa, waut Achisch met am doonen wudd. Woo wort David met siene Angst foadich? En Psalm 56 räd David doavon, woo hee sikj feeld, aus hee en Gat wia. En disen Psalm muak David daut kloa, wuarom hee Angst haud, un räd uk doaräwa, waut am holp, daut hee nich mea Angst haud. Wan David Angst haud, vetrud hee opp Jehowa (Psa. 56:2-4, 12). David haud goode Uasoak, opp Jehowa to vetruen. Met Jehowa siene Help kunn David sikj waut utdenkjen. Hee deed sikj soo, aus wan hee nich gaunz kluak wia! Un daut kjeem goot ut, uk wan daut fonnich wia. Enne Städ daut Achisch David dootmoaken wull, wull hee nu bloos, daut hee von doa fuatgonen sull. Soo kunn David sikj fuatbrinjen (1. Sam. 21:14 – 22:1). w24.01 2 V. 1-3

Wäa sent dee, wua de Varsch fa vondoag von rät? Daut sent de Jesaulwde, waut vom Doot oppjestonen sent! Soo, wan de latste von de Jesaulwde nom Himmel jenomen woaren, aum Enj von de groote Liedenstiet, woaren dee eent von daut Ieeschte Kjrich fieren. Wan dee ieescht em Himmel sent, dan woaren dee met Christus un siene heilje Enjel toop toom latste Mol Kjrich fieren jäajen Gott siene Fiend. Denkj doaräwa no! Eenje von de Jesaulwde hia oppe Ieed sent aul oolt ooda schaubich. Oba wan dee ieescht woaren em Himmel sennen, dan woaren dee stoakje, onstoafelje Jeista sennen, dee de Oppgow haben, met äaren Kjennich Jesus Christus toop Kjrich to fieren. No dän Kjrich von Harmagedon woaren dee methalpen, de Menschen wada volkomen to moaken. Gaunz secha woaren dee von em Himmel äare leewe Breeda un Sestren oppe Ieed väl bäta halpen kjennen, aus dee jeemols aus onvolkomne Menschen kunnen! w24.02 6-7 V. 15-16

Eenje, waut sikj aul wudden kjennen hanjäwen un deepen loten, hoolen sikj noch trigj. Veleicht denkjen dee: “Waut, wan ekj lota eene groote Sind bego un utjeschloten woa?” Wan die daut Angst moakt, dan sie die secha, daut Jehowa die aules jäwen woat, waut die fält, daut du “am en aule Stekjen jefaulen” kaust (Kol. 1:10). Hee woat die uk de Krauft jäwen, daut Rajchte to doonen. Hee haft jewäsen, daut hee daut doonen kaun, wiels hee aul väle jeholpen haft, daut Rajchte to doonen (1. Kor. 10:13). Dauts eene Uasoak, wuarom mau weinich von de Christenvesaumlunk utjeschloten woaren. Jehowa halpt siene Deena, am tru to bliewen. Jieda onvolkomna Mensch woat aufjeprooft, waut Orrajchtet to doonen (Jak. 1:14, JHF). Oba daut es diene Entscheidunk, aus du daut doonen woascht ooda nich. De Woarheit es, daut du selfst entscheiden kaust, woo du läwen woascht. Eenje sajen, daut wie daut nich kontrollen kjennen, waut wie feelen un doonen. Oba daut stemt nich. Du kaust daut lieren, diene schlajchte Wenschen unja Kontroll to hoolen. w24.03 5 V. 11-12