Juni

Jehowa säajend de ieeschte Christen, wäajen dee sikj aun niee Loagen aunpaussen deeden. Dee worden foaken vefolcht, un eenjemol to soone Tieden, wua dee nich met jeräakjent hauden. Kjikj mol, waut dän Apostel Paulus un Barnabas passieed, aus dee en de Jäajent en Liestra prädjen deeden. Ieeschtlich neemen de Menschen äant opp un horchten äant too. Oba lota äwaräden de Jäajna de Menschen, un waut von dise Menschen deeden Paulus steenjen un leeten am aus doot ligjen (Apj. 14:19). Oba Barnabas un Paulus prädijden bloos aundatwäajen wieda. Woo kjeem daut ut? Daut sajcht, daut dee “een nat schoof Jinja jemoakt hauden”, un äa Biespel un daut, waut see säden, haud äare Gloowesbreeda em Gloowen jestoakjt (Apj. 14:21-22). Daut Barnabas un Paulus nich opphieeden to prädjen, wan doa uk onverhofs Vefoljunk oppkjeem, kjeem sea väle togood. Wan wie nich oppjäwen un wieda daut doonen, waut Jehowa von ons haben well, woa wie jesäajent woaren. w23.04 16-17 V. 13-14

De Kjennich David must en sien Läwen met väl stoakje Jäajna foadich woaren. Hee deed foaken to Jehowa bäden un fruach am no Help. David wia sikj gaunz secha, daut Jehowa siene Jebäda hieed un beauntwuad. Du kaust krakjt soon Vetruen haben. De Schreft vesechat ons, daut Jehowa ons de Weisheit un de Krauft jeft, waut ons fält, om uttohoolen. Hee kaun uk onse jeistelje Famielje brucken un mau rajcht soone, waut am nich deenen, om ons to halpen. Jehowa woat onse Jebäda nich emma soo beauntwuaten, aus wie ons daut denkjen, oba hee woat dee gaunz secha beauntwuaten. Hee woat ons krakjt daut jäwen, waut ons fält, un hee woat daut to de baste Tiet doonen. Hia kjeenmol opp to bäden un doaraun to jleewen, daut Jehowa die hieet. Vetru doaropp, daut Jehowa nu aul fa die sorjen woat un daut hee die enne niee Welt aules “jäwen [woat], waut dien Hoat sikj wenscht” (Psa. 37:4). w23.05 8 V. 4; 13 V. 17-18

Wan du die waut väajenomen hast, dan denkj aun dän Nutzen, waut du hast, wan du daut volbrinjst. Wan du die biejlikj soont väajenomen hast, waut met Bibelläsen ooda bäden to doonen haft, dan denkj doaräwa no, woo die daut Jehowa noch noda brinjen kaun (Psa. 145:18-19). Wan du aun eene Ieejenschoft schaufen deist, denkj doaraun, daut du met aundre dan väl bäta woascht delenjd komen (Kol. 3:14). Schriew die de Jrind opp, wuarom du waut volbrinjen west, un läs die daut foaken derch. Sie uk met soone toop, dee die Moot toospräakjen woaren (Spr. 13:20). Oba wie haben aula soone Doag, wua ons daut bloos nich jankat, waut to doonen. Meent daut dan nu, daut wie nich kjennen aun daut schaufen, waut wie ons väajenomen haben? Nä. Wie motten proowen wiedatomoaken, wan ons daut bieaun uk nich jankat. Doatoo brukt daut Selfstbeharschunk, oba daut woat sikj goot loonen. w23.05 27-28 V. 5-8

To weeten, daut wie veauntwuatlich sent fa onse Entscheidungen, kaun ons bat doa brinjen, onse Sinden to bekjanen, onse Fäla trajchttostalen un ons auntostrenjen, nich dänselwjen Fäla wada to moaken. Aul dit kaun ons halpen, en dän Rees fa daut Läwen to bliewen. Wan du eene schlajchte Entscheidunk jemoakt hast un daut nich fiksen kaust, dan nemm de Loag nu soo aun, aus dee es. Bruck nich diene Tiet un Krauft toom wiesen, daut du rajcht wieescht ooda daut et eenen aundren siene Schult wia. Enne Städ daut sto diene Fäla too un doo daut Baste, waut du nu doonen kaust. Wan du die schuldich feelst, wiels du waut Schlajchtet jedonen hast, saj Jehowa daut em Jebäd. Sto diene Fäla too un froag am om Vejäwunk (Psa. 25:11; 51:5-6). Froag uk dee om Vejäwunk, dee du velazt hast, un froag de Eltestasch no Help, wan daut fält (Jak. 5:14-15). Lia von diene Fäla un proow, dee nich wada to doonen. Dan kaust du die secha sennen, daut Jehowa die woat Metleet wiesen un die biestonen (Psa. 103:8-13). w23.08 28-29 V. 8-9

Jojada holp Joasch, een gooda Kjennich to sennen. Doawäajen wull de junga Joasch daut doonen, waut Jehowa jefoll. Oba aus Jojada ieescht doot wia, horcht Joasch no de aufjefolne väaschte Mana von Juda (2. Chr. 24:4, 17-18). Wiels Jehowa soo truarich doaräwa wia, schekjt hee äant “Profeeten, om an … trigjtoroopen no am, oba see horchten nich no dee”. Een Profeet wia Jojada sien Sän Secharja, waut uk een Priesta un met Joasch em Frintschoft wia. Oba dee horchten uk nich mol no dän. Joasch leet Secharja mau rajcht dootmoaken (2. Chr. 22:11; 24:19-22). Joasch hieed opp, Jehowa oppe rajchte Wajch to ferchten. Jehowa haud jesajcht: “Dee waut mie veachten woa ekj weinich räakjnen” (1. Sam. 2:30). Een kjlienet Häa von aramäische Soldoten jewonn lota Joasch sien “sea grootet Häa” un hee wort “schwoa vewunt” (2. Chr. 24:24-25). Joasch wort von siene ieejne Deena dootjemoakt, wäajen hee Secharja haud loten ombrinjen. w23.06 18-19 V. 16-17

De Apostel Paulus wia fa eene jewesse Tiet en Efeesus jewast un haud doa de goode Norecht jeprädicht un jelieet (Apj. 19:1, 8-10; 20:20-21). Hee leewd siene Breeda sea un wull dee halpen, daut dee Jehowa tru bleewen. De Efeesa, to dee Paulus schreef, hauden ea veschiedne Iedeeen, waut von dän faulschen Gloowen häakjeemen, un jleewden aun Hakjsarie. De Menschen en Efeesus fieeden een sea onmoralischet Läwen un hauden een sinteljet, schomplooset Benämen. En soone Jebieda, wua dee waut väaspälden, un uk opp Fasten räden dee emma äwa Schwienschet (Efs. 5:3). Väle von de Efeesa hauden “aule Schomp veloaren” (Efs. 4:17-19). Ea dee de Woarheit kjanen lieeden, wisten dee nich, waut rajcht un orrajcht wia. Doawäajen hauden de Efeesa nich een schlajchtet Jewessen. Paulus säd äwa dee: “Dee sent met äare Jedanken em Diestren un von daut Läwen jedeelt, waut Gott jehieet”. Oba nich aule Efeesa bleewen em Diestren. w24.03 20 V. 2, 4; 21 V. 5-6

Aus Rechta must Gideon sikj kjarpalich sea aunstrenjen. Een Mol, aus dee de Nacht Kjrich fieeden, kleiwden de Midianita ut. Gideon juach dee von daut Jesreel-Tol gaunz batem Jordan-Riefa hinjaraun (Rech. 7:22). Oba wia daut aules, waut Gideon deed? Nä! Wan hee un siene 300 Mana uk aul meed wieren, juagen dee de Midianita wieda hinjaraun gaunz bat de aundre Kaunt Riefa. Doa kjrieejen dee de Midianita to hoolen (Rech. 8:4-12). Gideon vetrud doaropp, daut Jehowa am de Krauft jäwen wudd, waut am fäld, un hee haft sikj nich aunjeschmäat (Rech. 6:14, 34). Dan randen Gideon un siene Mana twee midianitische Kjennichs hinjaraun, waut veleicht opp Kameelen reisden (Rech. 8:12, 21). Un doch, met Jehowa siene Help kunnen de Israeliten dise Mana nokomen un dän Kjrich jewennen. Eltestasch kjennen krakjt soo opp Jehowa vetruen, wiels “hee woat nich meed ooda mootloos”. Hee woat äant Krauft jäwen, wan äant daut doaraun fält (Jes. 40:28-39). w23.06 6 V. 14; 7 V. 16

Wie kjennen en ons Hoat fauststonen, krakjt endoont waut fa Schwoaret wie derchmoaken. Well wie opp Jehowa vetruen. See wie mol, woo Barak daut togood kjeem, daut hee opp Jehowa siene Aunwiesungen vetrud. Wan de Israeliten to dee Tiet uk nich Kjrichsjereetschoft hauden, säd Jehowa oba, see sullen jäajen dän kanaanitischen Väaschten Sisera un siene groote Armee kjamfen (Rech. 5:8). De Profeetin Debora säd to Barak, daut hee sull raufgonen no de jlikje Städ un doa jäajen Sisera kjamfen, waut met 900 Kjrichswoages aunkjeem. Opp eene jlikje Städ wudd daut fa de Israeliten noch väl schwanda sennen, jäajen Soldoten opp Kjrichswoages to kjamfen. Oba Barak jehorcht doawäajen. Aus de Israeliten von dän Tabor-Boajch raufjinjen, leet Jehowa daut sea räajnen. Sisera siene Kjrichswoages bleewen em Blott stäakjen, un soo leet Jehowa Barak jewennen (Rech. 4:1-7, 10, 13-16). Krakjt soo woat Jehowa ons uk jewennen loten, wan wie opp am vetruen un opp de Aunwiesungen, waut hee ons derch siene Organisazion jeft. w23.07 19 V. 17-18

Wie motten jeduldich sennen, om daut eewje Läwen to kjrieen. Krakjt soo aus Gott siene Deena von ieeschtemma mott wie jeduldich luaren, daut Gott siene Vespräakjungen erfelt (Heb. 6:11-12). En de Bibel woa wie met eenen Bua, ooda Foarma, vejlikjt (Jak. 5:7-8). Een Foarma strenjt sikj aun to seien un to wesren, oba wiels hee nich krakjt weet, woo un wanea daut waussen woat, mott hee jeduldich luaren un doaropp vetruen, daut et eene Arnt jäwen woat. Krakjt soo es daut uk bie ons – wie motten ons em Jeisteljen drock hoolen, wiels wie “weeten daut nich, woonen Dach [ons] Har komen woat” (Mat. 24:42). Wie luaren jeduldich un sent ons secha, daut Jehowa to de rajchte Tiet aules erfellen woat, waut hee vesproaken haft. Oba wan wie ojjeduldich woaren, dan kunn wie meed woaren un soo bie sacht von de Woarheit aufkomen. Ooda wie kunnen veleicht no Sachen hinjaraun sennen, wua wie denkjen, daut dee ons nu aul Freid jäwen. Oba wan wie jeduldich bliewen, dan woa wie bat aum Enj uthoolen kjennen un jerat woaren (Micha 7:7). w23.08 21 V. 7

Wan wie de Profezeiunk en Daniel 2:41-43 met aundre Profezeiungen en daut Buak Daniel un Openboarunk vejlikjen, kjenn wie seenen, daut de Feet de Weltmacht Enjlaunt un Stäts väastalen, waut nu de stoakjste Rejierungen sent. Daniel säd, daut “dit Rikj toom Deel stoakj, un toom Deel broklich sennen” wudd. Wuarom wudd daut brocklich sennen? Wiels äare Menschen wudden sikj “nuscht bäta eenjen aus Iesa un Leem sikj eenjen”. Von daut, waut Daniel äwa daut Stauntbilt säd, kjenn wie väl Wichtjet lieren. Ieeschtens, daut Enjlaunt un Stäts äare Macht opp veschiedne Wäaj jewäsen haben. Biejlikj wieren Enjlaunt un Stäts mank dee Lenda, waut dän Ieeschten un dän Tweeden Weltkjrich jewonnen. Oba äare Macht es schwaka jeworden, wiels de Menschen doa unjarenaunda feiten un sikj jäajen de Rejierunk stalen. Tweedens, daut woat de latste Weltmacht sennen, waut rejieren woat, ea Gott sien Rikj met aule menschelje Rejierungen een Enj moaken woat. w23.08 11 V. 12-13

Eenjemol feeld David sikj gaunz äwafoddat wäajen aul siene Trubbels un Schwierichkjeiten, waut hee derchjinkj (Psa. 18:5-6). Oba Jehowa siene Leew un daut dee fa David sorjd, jeef am wada niee Krauft. Wan hee meed wia, leid Jehowa am soo to sajen opp “jreene Weid” un leet am “bie freschet Wota reiwen”. Doaderch kjrieech David wada niee Krauft un kunn Jehowa wieda met Freiden deenen (Psa. 18:29-33; 23:2). Krakjt soo es daut vondoag uk: Wan wie Schwoaret un Schwierichkjeiten beläwen, dan kjenn wie daut uthoolen wäajen Jehowa siene truhoatje Leew (Klg. 3:22; Kol. 1:11). David sien Läwen wia foaken en Jefoa un hee haud een deel stoakje Fiend. Oba met Jehowa siene Help feeld hee sikj secha un beschizt. David wia sikj secha, daut Jehowa en jieda Loag met am wia, un daut holp am, nich soo väl Angst to haben. Doawäajen säd hee en een Leet: “[Jehowa] rad mie ut aul miene Forcht” (Psa. 34:5). David haud foaken sea Angst, oba hee kunn doamet foadich woaren, wiels hee wist, daut Jehowa am sea leewd. w24.01 30 V. 15-17

Lia ut Joasch siene schlajchte Entscheidungen. Aus de Huaga Priesta Jojada storf, wäld Joasch sikj schlajchte Frind (2. Chr. 24:17-18). Hee horcht no de väaschte Mana von Juda, waut Jehowa nich leewden. Secha denkjst du uk, daut Joasch haud sult von dise Trubbelmoaka wajchbliewen. Enne Städ daut horcht hee no dee äaren schlajchten Rot. Aus Joasch sien Vada Secharja am proowd trajchttostalen, leet hee dän dootmoaken (2. Chr. 24:20-21; Mat. 23:35). Woo kunn dee soon Schlajchtet doonen! Ieeschtlich muak Joasch goode Entscheidungen, oba lota foll hee vom Gloowen auf un wort een Merda. Un tolatst wort hee von siene ieejne Deena dootjemoakt (2. Chr. 24:22-25). Sien Läwen haud kunt gaunz aundasch utkomen, wan hee bloos haud wieda no Jehowa jehorcht un no dee, waut Jehowa leewden. w23.09 9 V. 6

Jesus wist, daut de Apostel Petrus kunn tru bliewen. Doawäajen säd hee to am: “Hab nich mea Angst.” Daut Jesus een Vetruen opp Petrus haud, endad sien Läwen. Petrus un sien Brooda Andreas jeewen daut Feschen opp un foljden dän Messias no, un Jehowa haft äant doafäa rikjlich jesäajent (Mar. 1:16-18). Aus eent von Jesus siene Nofolja beläwd Petrus een deel butajeweenelje Sachen. Hee sach biejlikj, woo Jesus Kranke heeld, beese Jeista utdreef un Doodes oppwuak (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41-42). Petrus sach uk en eene Vision, waut vonne Harlichkjeit Jesus en sien Kjennichrikj haben wudd, un dit haft Petrus kjeenmol vejäten (Mar. 9:1-8; 2. Pet. 1:16-18). Wan Petrus nich haud Jesus nojefolcht, wudd hee aul dit nich jeseenen haben. Hee mott sikj sea jefreit haben, daut hee aul dit Goode beläwd, wäajen hee sikj nich leet von siene schlajchte Jefeelen unjakjrieen! w23.09 21 V. 4-5

En sienen ieeschten Breef räd de Apostel Petrus doavon, daut wie sellen “groote Leew” haben. Soone “Leew dakjt een deel Sinden too”, nich bloos eenje (1. Pet. 4:8). Veleicht docht Petrus doaraun, waut Jesus am Joaren trigj äwa Vejäwen jelieet haud. Petrus docht veleicht, daut hee een feina Mensch wia, aus hee säd, daut hee sienen Brooda “7 Mol” vejäwen wudd. Oba Jesus säd to am, daut hee “77 Mol” vejäwen sull. Daut bediet, onen Enj vejäwen – un daut jelt uk fa ons (Mat. 18:21). Wan die daut schwoa es, disen Rot notokomen, dan woa nich mootloos! Jehowa siene Deena sent aula onvolkomen un dee felt daut aula schwoa, aundre to vejäwen. Daut Wichtichste es, daut du aules deist, waut du kaust, om met dienen Brooda Fräd to moaken un dän to vejäwen. w23.09 29 V. 12

Aus Jona en dän Fesch sienen Pans wia, wia hee sikj secha, daut Jehowa no sien Jebäd horchen un am halpen wudd. Jehowa rad Jona, un lota wia hee reed, de Oppgow notokomen, waut Jehowa am oppjejäft haud (Jona 2:11 – 3:4). Feelst du die en eene schwoare Loag eenjemol soo doljeschloagen, daut du nich to Jehowa bäden kaust? Ooda feelst du die too meed toom studieren? Hool em Denkj, daut Jehowa krakjt weet, woo du die feelst. Soo, wan du uk mau bloos een kortet Jebäd sajen kaust, kaust du die oba secha sennen, daut hee die daut jäwen woat, waut die fält (Efs. 3:20). Wan die daut too schwoa es, waut to läsen ooda studieren, wäajen du krank, meed ooda truarich best, dan kaust du die uk de Bibel ooda aundre oppjeschnakte Bieekja äwahorchen. Du wurscht uk kjennen onse Leeda horchen ooda een Video opp jw.org kjikjen. Jehowa well die stoakj moaken un hee woat daut doonen, wan du to am bäden deist un de Auntwuaten opp diene Jebäda en de Bibel un en aulet aundre sieekjst, waut hee ons jeft. w23.10 13 V. 6; 14 V. 9

Daut Aunbädungszelt un de Tempels, waut lota en Jerusalem jebut worden, leeten ernoa äwareen von bennen. Doa wieren twee Stowen bennen: “daut heilje” un “daut Aulaheilichste”. Tweschen dise Stowen honk eene Gardien (Heb. 9:2-5; 2. Mo. 26:31-33). En daut Heilje wia een goldna Laumpenhoola bennen, een Ruakopfa-Aultoa un een Desch fa daut jeweide Broot. Bloos de Priesta, waut “enjesaulft un bestäticht” wieren, kunnen doa nenngonen, om äare heilje Oabeit to doonen (4. Mo. 3:3, 7, 10). En daut Aulaheilichste wia de goldne Bundeskjist bennen, waut daut väastald, daut Jehowa doa wia (2. Mo. 25:21-22). Bloos de Huaga Priesta kunn en daut Aulaheilichste een Mol daut Joa nenngonen, aun dän Veseenungsdach (3. Mo. 16:2, 17). Hee jinkj doa met daut Bloot von Tieren nenn, om no Vejäwunk to froagen fa siene ieejne Sinden un fa de Sinden von daut gaunze Volkj. Lota muak Jehowa daut dietlich, waut de Sachen em Aunbädungszelt väastalden (Heb. 9:6-7). w23.10 27 V. 12

En Gott sien Wuat finj wie emma wada daut Jeboot, daut wie ons sellen “unjarenaunda leewen” (Joh. 15:12; Reem. 13:8; 1. Tes. 4:9; 1. Pet. 1:22; 1. Joh. 4:11). Oba de Leew es een Jefeel, waut wie deep en ons Hoat haben; dee kaun kjeena seenen. Woo kjennen aundre dan weeten, daut wie äant leewen? Derch daut, waut wie sajen un doonen. Wie kjennen onse Breeda un Sestren opp veschiedne Wäaj wiesen, daut wie äant leewen. Hia sent eenje Mäajlichkjeiten: “Jie sellen unja eenaunda de Woarheit sajen” (Sach. 8:16). “Hoolt Fräd unjarenaunda” (Mar. 9:50). “Siet de Ieeschte, wan daut kjemt, eena dän aundren Iea to wiesen” (Reem. 12:10). “Nämt junt unjarenaunda opp” (Reem. 15:7). “Siet emma wellich reed toom vejäwen” (Kol. 3:13). “Halpt junt wieda unjarenaunda, june Lausten droagen” (Gal. 6:2). “Treest junt wieda unjarenaunda” (1. Tes. 4:18). “Doot junt … unjarenaunda oppbuen” (1. Tes. 5:11). “Bät eena fa dän aundren” (Jak. 5:16). w23.11 9 V. 7-8

Jieda Dach moak wie soone Entscheidungen, wua daut aun eenen stoakjen Gloowen fält. Biejlikj mott wie Entscheidungen moaken äwa onse Frind, Tietvedrief, School, Oabeit, onse Ehe un de Kjinja. Daut es goot, wan wie äwa dit nodenkjen: “Wiesen miene Entscheidungen, daut ekj mie secha sie, daut dise Welt woat oppjeriemt woaren un daut Gott siene niee Welt boolt komen woat? Ooda wäl ekj mie soont to doonen aus dee, waut nich aun daut eewje Läwen jleewen?” (Mat. 6:19-20; Luk. 12:16-21). Wie woaren de baste Entscheidungen moaken kjennen, wan wie onsen Gloowen stoakjen, daut Gott siene niee Welt gaunz dicht bie es. Ons fält daut uk aun eenen stoakjen Gloowen, wan wie derch schwoaret gonen – biejlikj wan ons vefolcht woat, wan wie sea krank woaren ooda doa irjent sestwaut es, waut ons kaun mootloos moaken. Aum Aunfank feelt sikj ons daut veleicht soo, daut wie daut uthoolen kjennen. Oba soone Trubbels hoolen foaken lang aun un dan fält ons daut aun eenen stoakjen Gloowen toom daut uthoolen un Jehowa wieda met Freid deenen (1. Pet. 1:6-7). w23.04 26-27 V. 4-5

Jehowa well, daut wie ons Poat doonen, wan wie om waut bäden. Saj wie mol, een Brooda bät to Jehowa, daut hee am halpen saul, een poa Doag von siene Oabeit frietohaben, daut hee nom dreedoagschen Kongress kaun. Woo kunn Jehowa dit Jebäd beauntwuaten? Veleicht jeft hee dän Brooda dän Moot, waut am fält, toom met sienen Wieet räden. Oba de Brooda mott doawäajen noch selfst no sienen Wieet gonen un dän froagen. Veleicht mott dee ieremol met dän räden. Veleicht mott de Brooda uk aunbeeden, enne Städ de Kongress-Doag aundre Doag to schaufen ooda daut de Wieet am dise Doag nich brukt betolen. Jehowa well, daut wie wieda om daut bäden, waut fa ons wichtich es. Aun Jesus siene Wieed kjenn wie hieren, daut wie nich emma fuaz aules kjrieen woaren, om waut wie bäden (Luk. 11:9). Jeff aulsoo nich opp! Doo wieda iernstlich bäden (Luk. 18:1-7). Wan wie daut doonen, dan wies wie Jehowa, daut daut fa ons werkjlich wichtich es. Un wie wiesen uk, daut wie Gloowen doaraun haben, daut hee ons halpen kaun. w23.11 22-23 V. 10-11

Jehowa vespruak sienen Frint Abraham, daut hee eenen Sän haben wudd un daut aule Velkja oppe Welt derch dän wudden jesäajent woaren (1. Mo. 15:5; 22:18). Wäajen Abraham eenen grooten Gloowen aun Gott haud, wia hee sikj secha, daut Gott sien Vespräakjen sikj soo romnämen wudd. Oba aus Abraham 100 Joa wia un siene Fru aul 90 wia, hauden dise true Lied noch emma nich eenen Sän jehaut (1. Mo. 21:1-7). Un doch sajcht de Bibel: “Wan daut fa Abraham uk ommäajlich leet, Kjinja to haben, wia hee sikj oba secha, daut hee wudd de Voda woaren von een deel Velkja” (Reem. 4:18). Abraham jleewd doaraun, wäajen Jehowa am daut vesproaken haud, un hee kjrieech daut, opp waut hee hopt: Hee kjrieech dän Sän, Isaak, wua hee lang no jeluat haud. Oba wuarom kunn Abraham sikj secha sennen, daut Gott sien Vespräakjen erfellen wudd? Wäajen Abraham Jehowa goot kjand, wia hee “sikj gaunz secha, daut Gott daut doonen kunn, waut dee vesproaken haud” (Reem. 4:21). Wäajen Abraham sienen Gloowen haud Jehowa eenen Jefaulen aun am un säd, daut hee jerajcht wia (Jak. 2:23). w23.12 8 V. 1-2

Een junga Maun, waut opp to veloten es, kjemt flietich aul siene Oppgowen no. Well wie doatoo mol Jesus sien Biespel seenen. Hee wia kjeenmol jlikjeltich ooda endoontich. Enne Städ daut deed hee emma daut, waut Jehowa am oppjeef, uk wan daut noch waut opp sikj haud. Hee leewd de Menschen, besonda siene Jinja, un hee jeef mau rajcht sien Läwen fa dee (Joh. 13:1). Proow Jesus notodoonen un strenj die aun, jieda Oppgow notokomen, waut du kjrichst. Wan du nich krakjt weetst, woo, dan sie deemootich un froag riepe Breeda no Help. Sie kjeenmol tofräd doamet, mau jroz daut Needichste to doonen (Reem. 12:11). Enne Städ daut doo diene Oppgow gaunz utfieren, “soo aus fa Jehowa un nich fa Menschen” (Kol. 3:23). Secha best du nich onen Fäla. Doawäajen sie deemootich un sto daut too, wan du Fäla moakst (Spr. 11:2). w23.12 26 V. 8

Wie sent schaftich, wan wie ons deepen loten un Poat von Jehowa siene Famielje woaren. Un dauts eene Iea fa ons, daut wie kjennen goode Frind met Jehowa sennen. Wie denkjen uk soo aus de Psalmenschriewa David, waut to Jehowa säd: “Jesäajent sent dee, dee du die wälst un no die nemst, bie die opp däm Tempelhoff to wonen” (Psa. 65:5). Woone Menschen kjennen en Jehowa sienen Tempelhoff wonen, ooda met am Frind sennen? Daut sent dee, waut daut wiesen, daut dee wellen met am goode Frind sennen (Jak. 4:8). Wan du die Jehowa hanjefst un die deepen latst, kaust du die secha sennen, daut hee “eenen Säajen rauf schedden [woat], soo daut … daut äwarant” (Mal. 3:10; Jer. 17:8). De Doop es de Aunfank von dienen Deenst fa Jehowa. Du woascht proowen, dien Bastet to jäwen, om dien Vespräakjen to hoolen, Jehowa tru to deenen, mau rajcht wan du aufjeprooft woascht, waut Schlajchtet to doonen ooda derch waut Schwoaret jeist (Liera 5:3-4). Aus eent von Jesus siene Nofolja woascht du proowen, soo goot aus mäajlich sien Biespel notodoonen un siene Jebooten notokomen (Mat. 28:19-20; 1. Pet. 2:21). w24.03 8 V. 1-3

Waut, wan junt beid daut nich scheen jeit, Tiet toop to haben? Waut kjenn jie dan doonen? Denkjt mol aun een Fia. Daut fangt nich fuaz aun, sea to brennen. Doa motten soo bie sacht emma jratre Bieta Holt aunjelajcht. Bie junen Ehestaunt es daut krakjt soo. Jie wudden kjennen aunfangen, jieda Dach bloos een poa Minuten toop Tiet to vebrinjen. Doot soont, waut junt beid scheen jeit (Jak. 3:18). Wan jie sachelkjes emma mea Tiet toop haben, dan woat june Leew wada kjennen jrata woaren. Een Ehestaunt schauft bloos dan, wan de Lied sikj omzajcht respakjten. Sikj respakjten es soo, aus wan bie Fia Loft biekaun. Wan eena een grootet Fia well haben, dan mott eena weiflen, daut et brent, sest jeit daut bosich ut. Krakjt soo es daut uk em Ehestaunt. Wan doa nich Respakjt es, dan woat de Leew bosich noloten. Oba wan dee beid proowen, sikj Respakjt to wiesen, dan doonen dee werkjlich waut, daut äare Leew kaun stoakj bliewen. Vejät oba nich, daut et nich doarom jeit, aus du denkjst, daut du Respakjt wiest, oba väl mea doarom, woo sikj dienen Poatna daut späat! w23.05 22 V. 9; 23-24 V. 14-15

Eenje true Deena von Gott räden enne Bibel von Loagen, wua dee sea lieden musten un sea Angst hauden wäajen äare Fiend ooda wäajen aundre Schwierichkjeiten (Psa. 18:5; 55:2, 6). Bie ons kunn daut uk soo sennen. Veleicht hab wie Jäajenstaunt enne School, bie de Oabeit, von onse Famielje ooda von de Rejierunk. Veleicht hab wie uk Angst, daut wie wäajen eene Krankheit woaren stoawen motten. En soone Tieden feel wie ons veleicht soo helploos aus een kjlienet Kjint. Woo deit Jehowa ons en soone Loag halpen? Hee treest un beruicht ons. Wie sellen ons foaken Tiet nämen fa Jehowa doaderch, daut wie to am bäden un sien Wuat läsen (Psa. 77:2, 13-15). Wan wie dise Jewanheit haben, dan woa wie meist secha daut Ieeschte bie onsen himlischen Voda no Help sieekjen, wan wie vetwiewelt sent. Saj Jehowa, waut die Angst un Sorjen moakt. Dan horch no am, doaderch daut du sien Wuat läst, un du woascht beläwen, woo hee die treesten deit (Psa. 119:28). w24.01 24-25 V. 14-16

Wan wie ons em Jeisteljen waut väanämen, es daut wichtich, daut ons daut opp iernst jankat, wäajen dan schauf wie jieren doaropp. Un je dolla ons daut jankat, je leichta woa wie daut volbrinjen. Soo, waut kaun die halpen, daut die daut noch dolla jankat? Bäd doarom, daut die daut dolla jankat. Jehowa kaun die derch sienen Jeist dän Wellen jäwen, daut to doonen, waut du die väajenomen hast. Bieaun näm wie ons waut väa, bloos wiels wie weeten, daut wie daut doonen sellen, un doa es uk nuscht met orrajcht. Oba veleicht jankat ons daut dan nich soo rajcht. Denkj doaräwa no, waut Jehowa fa die aules jedonen haft (Psa. 143:5). De Apostel Paulus docht doaräwa no, woo goot Jehowa to am jewast wia, un daut brocht am bat doa, daut hee dän Wensch haud, sea fa Jehowa to schaufen (1. Kor. 15:9-10; 1. Tim. 1:12-14). Krakjt soo es daut uk bie ons: Je dolla wie doaräwa nodenkjen, waut Jehowa fa ons aules jedonen haft, je ea kjenn wie ons em Jia moaken toom daut doonen, waut wie ons väajenomen haben (Psa. 116:12). w23.05 27 V. 3-5

Ons himlischa Voda jleicht daut, wan wie sienen Nomen lowen (Psa. 119:108). Bediet daut, daut hee soo es aus een onvolkomna Mensch, waut sikj onsecha feelt un dän daut doaraun fält, daut aundre am lowen? Nä. Wan wie onsen himlischen Voda lowen, dan wies wie doamet, daut et nich soo es, waut de Soton äwa jiedrem eenen von ons säd. Hee säd, daut kjeen Mensch fa Jehowa sienen Nomen faust enstonen wudd un daut kjeena von ons Jehowa tru bliewen wudd, wan wie aufjeprooft worden. Hee säd, daut wie ons aula wudden von Jehowa wajchdreien, wan wie dochten, ons wudd daut bäta utkomen (Hiob 1:9-11; 2:4). Oba Hiob bleef Gott tru un wees doaderch, daut de Soton een Läajna wia. Woascht du dautselwje doonen? Jieda eena von ons haft de Iea, fa Jehowa sienen Nomen entostonen un am schaftich to moaken, doaderch daut wie am tru deenen (Spr. 27:11). Dit to doonen, es fa ons werkjlich eene groote Iea. w24.02 8-9 V. 3-5

Aus Moses un Josua jestorwen wieren, brukt Jehowa de Rechta toom sien Volkj leiden. Doahinja, en de Tiet von de Kjennichs, stald Jehowa de Profeeten aun, om sien Volkj to leiden. De true Kjennichs horchten no dän Rot von de Profeeten. Biejlikj leet de Kjennich David sikj deemootich von dän Profeet Natan trajchtwiesen (2. Sam. 12:7, 13; 1. Chr. 17:3-4). De Kjennich Joschafat kjeem dän Rot von dän Profeet Jahasiel no un rod daut Volkj von Juda too, aun “[Gott] siene Profeeten” to jleewen (2. Chr. 20:14-15). Aus de Kjennich Hiskia en eene sea schwoare Loag wia, fruach dee dän Profeet Jesaja no Help (Jes. 37:1-6). Jiedatsmol, wan de Kjennichs sikj von Jehowa leiden leeten, worden dee un daut Volkj jesäajent un beschizt (2. Chr. 20:29-30; 32:22). Daut wia kloa to seenen, daut Jehowa siene Profeeten brukt, om sien Volkj to leiden. w24.02 21 V. 8

De Soton well, daut wie met soone toop sent, waut ons daut schwoa moaken, ons aun Jehowa siene Jesazen to hoolen. Wie kjennen nich bloos perseenlich met soone Menschen toop sennen, oba uk äwa Social Media. Wie motten jäajen daut Denkjen von dise Welt kjamfen, daut met Huararie nuscht orrajcht es. Wie weeten neiw, daut et orrajcht es (Efs. 4:19-20). Oba wie sellen doawäajen äwa dise Froagen nodenkjen: “Strenj ekj mie werkjlich aun, daut ekj met Oabeitspoatna, Schoolpoatna un aundre, waut om Jehowa siene Jesazen nuscht romjäwen, nuscht to doonen hab? Sie ekj äwanäment un recht ekj mie emma no daut, waut Jehowa fa rajcht un orrajcht talt, mau rajcht wan aundre sajen, daut ekj ieejenkoppich sie un nich niee Iedeeen aunnäm?” Soo aus 2. Timotäus 2:20-22 wiest, mott wie uk oppaussen, wäm wie aus Frind haben enne Vesaumlunk. Wie sellen doaraun denkjen, daut veleicht nich aule ons halpen woaren, em Deenst fa Jehowa tru to bliewen. w24.03 22-23 V. 11-12

Hast du die mol prooft väatostalen, woo Jehowa lat? De Bibel beschrift Jehowa opp veschiedne Wäaj, wan wie am uk nich seenen kjennen. Jehowa woat eene “Sonn uk Schilt” jenant ooda uk “een venichtendet Fia” (Psa. 84:12; Heb. 12:29). Hesekiel schreef, daut Jehowa soo lat aus een Safier-Steen, een jlieejendet Iesa ooda een dacha Räajenboagen (Hes. 1:26-28). Wäajen wie Jehowa nich seenen kjennen, kjennen eenje daut veleicht meist nich jleewen, daut hee äant leeft. Eenje denkjen, daut Jehowa äant kjeenmol woat leewen kjennen, wäajen daut, waut see ea beläft haben. Jehowa kaun daut vestonen, woo deejanje sikj feelen un waut daut aun dee deit. Toom ons halpen lat hee ons derch sien Wuat weeten, daut hee een sea leeftolja Gott es. Daut Wuat, waut daut baste beschrift, woo Jehowa es, es Leew. De Bibel sajcht je: “Gott es Leew” (1. Joh. 4:8). Aules, waut hee deit, deit hee ut Leew. Gott siene Leew es soo groot un soo stoakj, daut hee nich bloos dee Leew wiest, waut am leewen, oba uk dee, waut am nich leewen (Mat. 5:44-45). w24.01 26 V. 1-3

Jehowa haud Moses aunjestalt toom de Israeliten ut Ägipten rutleiden, un aus kloaren Bewies jeef hee äant eene Wolkj fa äwadach un een Fia fa de Nacht (2. Mo. 13:21). Moses jinkj de Wolkj hinjaraun, waut am un de Israeliten no daut Roode Mäa leid. Daut Volkj kjrieech sea groote Angst, aus dee enworden, daut see tweschen daut Roode Mäa un de ägiptische Armee wieren. Oba daut wia nich een Fäla. Jehowa haud dee derch Moses met Fliet doahan jeleit (2. Mo. 14:2). Gott muak dee dan opp eene sea besondre Wajch frie (2. Mo. 14:26-28). Moses recht sikj 40 Joa nodäm noch emma no de Wolkj, om Gott sien Volkj derch de Wiltnis to leiden (2. Mo. 33:7, 9-10). Von ut de Wolkj räd Jehowa met Moses, un Moses vetald daut Volkj daut, waut Jehowa jesajcht haud. De Israeliten hauden jenuach Bewies, daut Jehowa Moses brukt toom äant leiden. w24.02 21 V. 4-5