LÄWESJESCHICHT
Jehowa horcht no miene Jebäda
AUS een 10-joascha Jung kjikjt ekj zeowes no de Stierns, woo dee blenkjaden, un ekj kjneed mie han un bäd. Ekj haud noch mol korz von Jehowa jelieet un dan schedd ekj mie aul gaunz ut to am. Doa wort ekj Frind met Jehowa – dee, waut “onse Jebäda [hieet]” – un bleef daut mien Läwen lank (Psa. 65:3). Well jie weeten, wuarom ekj to am bäd, wan ekj am noch mau jroz kjanen jelieet haud?
EEN BESUCH, WAUT MIEN LÄWEN ENDAD
Ekj wort dän 22. Dezamba 1929 en Noville jebuaren, eene kjliene Renzh, wua näajen Foarma wonden un waut bie eene Boaj-Jäajent wia dicht bie Bastogne en Belgien. Ekj haud eene scheene Kjintheit oppem Foarm met miene Elren toop. Ekj un mien jinjra Brooda Raymond malkjten jieda Dach de Kjieej met de Henj un holpen de Arnt enbrinjen. En onse kjliene Renzh schauften aule toop un holpen sikj omzajcht.
Ekj un miene Famielje schaufen oppem Foarm
Miene Elren, waut Emile un Alice heeten, wieren ajchte Katolikjen. Dee jinjen jieda Sindach no de Kjoakj. Oba romme 1939 kjeemen waut Pionieren von Enjlaunt no onse Renzh un fruagen mienen Voda, aus hee wull räajelmässich de Tietschreft Trost (nu daut Woat Waka!) enne Postbox kjrieen. Meist fuaz wort mien Voda en, daut dit de Woarheit wia un funk aun, de Bibel to läsen. Aus hee opphieed, no de Kjoakj to gonen, kjrieech hee sea väl Jäajenstaunt von de Nobasch, waut ea frintlich wieren. Dee wullen mienen Voda bemotten, een Katolikj to bliewen, un daut jinkj doa sea lud too.
Mie wia daut sea schwoa to seenen, woo dee mienen Voda unja Druck saden. Daut brocht mie bat doa, bie Jehowa no Help to sieekjen en daut Jebäd, wua ekj aum Aunfank von räd. Ekj wia sea froo, aus dee doamet opphieeden. Doaderch wia ekj mie gaunz secha, daut Jehowa “onse Jebäda [hieet].”
MIEN LÄWEN, AUS DOA KJRICH WIA
Aum 10. Mei 1940 neem de Nazi-Rejierunk Belgien en un een deel Menschen musten daut Launt veloten. Onse Famielje flicht no eene Städ em Sieden von Frankreich. Hinjawäajes jerood wie een poamol en eene Scheetarie nenn tweschen de dietschlendsche un fraunzeesische Soldoten.
Lota, aus wie trigj no onsen Foarm trocken, word wie en, daut se ons meist aules fuatjestolen hauden. Bloos ons Hunt, Bobbie, kjeem ons entjäajen. Wäajen aul dit wundad ekj: “Wuarom jeft daut soo väl Kjrich un Lieden?”
Aus ekj een Jugentlicha wia, wort ekj een groota Frint met Jehowa
En dise Tiet besocht Brooda Emile Schrantza, waut een trua Pionia un Eltesta wia, ons een poamol un jeef ons väl Moot. Hee wees mie gaunz kloa, wuarom daut soo väl Lieden jeft un wees mie uk de Auntwuaten fa miene aundre Froagen, waut ekj äwa daut Läwen haud. Ekj wort een jratra Frint met Jehowa un wia mie secha, daut hee een Gott von Leew wia.
Aul ea de Kjrich to Enj wia, haud onse Famielje aul mea met de Zeijen to doonen. Em August 1943 kjeem Brooda José-Nicolas Minet no onsen Foarm, om doa eene Räd to hoolen. Hee fruach: “Wäa well sikj deepen loten?” Ekj un mien Voda hoowen Haunt opp. Wie worden en eenen kjlienen Riefa jedeept dicht bie onsen Foarm.
Em Dezamba 1944, wäarent dän Tweeden Weltkjrich, deed de dietschlendsche Armee toom latste Mol em Wasten von Europa sea aunjriepen. (Daut woat uk de “Kaumf von de Ardennen-Jäajent” jenant.) Wie wonden doa dicht bie, wua de Kaumf wia, un musten dicht bie eene Moonat em Kjala bliewen. Eenen Dach, aus ekj rutjinkj onse Tieren Fooda jäwen, schooten se met groote Schoss, waut oppdäwren, no onsen Foarm un muaken daut Dak von onsen Staul gaunz twei. Een stätscha Soldot, waut doa dicht bie onsen Staul wia, breld to mie: “Laj die dol!” Ekj rand un läd mie dicht bie am dol un hee sad sienen Schutzhelm opp mienen Kopp, om mie to beschitzen.
EM JEISTELJEN VERAUNKOMEN
Aun onsen Kjastdach
No dän Kjrich haud wie mea met de Vesaumlunk en Liège to doonen, waut rom 90 Kilomeeta (56 Miel) em Nuaden wia von ons. Met de Tiet kunn wie doa en Bastogne eene kjliene Grupp haben toom de Bibel studieren. Ekj funk eene Oabeit, waut met Taks to doonen haud un haud uk de Jeläajenheit, mea von de Rejierungs-Jesazen to lieren. Lota haud ekj eene Oabeit en eene Rejierungs-Offiz. Aune 1951 plond wie eenen kjlienen eendachschen Kongress en Bastogne. Doa wieren rom 100 Menschen, wua uk Elly Reuter mank wia, eene sea flietje Pionia-Sesta. Om doa to sennen, haud see 50 Kilomeeta (31 Miel) met eenen Beisikjel jefoaren. Meist fuaz wia wie veleeft un vespruaken ons de Ehe. Elly haud de Enlodunk fa de Gilead School enne Stäts jekjräajen. See schreef no de Hauptoffiz un säd dee, wuarom see de Enlodunk nich aunnämen kunn. Brooda Knorr, waut to dee Tiet en Jehowa siene Organisazion veropp jinkj, schreef ar leeftolich trigj un säd, daut see lota veleicht wudd kjennen met äaren Maun toop bie de Gilead School sennen. Wie befrieden ons em Feebawoa 1953.
Elly un ons Bäbe Serge
Noch dautselwje Joa wieren ekj un Elly opp dän Kongress, waut dän Tietel haud “De Niee-Welt-Jesalschoft”, waut en daut Yankee-Stadium, New York aufjehoolen wort. Doa bejäajend ekj eenen Brooda, waut mie eene goode Oabeit aunboot un wull, daut wie no de Stäts trocken. Nodäm ekj un Elly to Jehowa doaräwa jebät hauden, wia wie ons eenich, de Oabeit nich auntonämen un trigj no Belgien to foaren, wua wie de kjliene Grupp von ojjefäa tieen Vekjindja en Bastogne unjastetten wullen. Daut näakjste Joa freid wie ons, daut wie een kjlienet Junkje hauden, Serge. Dauts schod, oba säwen Moonat lota wort daut krank un storf. Wie vetalden Jehowa daut em Jebäd, woo truarich wie wieren, un wie kjrieejen wada Krauft derch de Hopninj, daut de Doodes eenen Dach wada oppstonen woaren.
DE VOLTIETDEENST
Em Oktooba 1961 kunn ekj eene Oabeit finjen, wua ekj nich brukt fa voll schaufen, un kunn Pionia sennen. Dänselwjen Dach fond de Oppsechta von daut Betel en Belgien mie. Hee fruach mie, aus ekj kunn een Kjreisdeena sennen (nu Kjreisoppsechta). Ekj fruach dän: “Wudd wie nich ieescht kjennen Pionia sennen, ea wie dise Oppgow aunnämen?” Un de Brooda säd, wie kunnen. Aus wie ieescht acht Moonat Pionia jewast wieren, fung wie met dän Kjreisdeenst aun em Septamba 1962.
No twee Joa em Kjreisdeenst word wie enjelot en daut Betel en Brussels to deenen. Wie kjeemen em Oktooba 1964 en daut Betel nenn. Derch dise niee Oppgowen kjrieej wie een deel Säajnungen. Een Stootje nodäm, aus Brooda Knorr daut Betel aune 1965 besocht haud, must ekj mie sea wundren, aus ekj aus Oppsechta von daut Betel aunjestalt wort. Lota worden ekj un Elly no de 41. Klauss von de Gilead School enjelot. Daut, waut Brooda Knorr 13 Joa trigj säd, es krakjt soo romjekomen! No de School word wie trigj no daut Betel en Belgien jeschekjt.
FA ONSE RAJCHTEN ENSTONEN
Wäajen ekj met de Jesazen goot bekaunt sie, hab ekj de Iea jehaut, fa väle Joaren fa de Rajchten von Jehowa siene Deena entostonen en Europa un uk aundatwäajen (Filip. 1:7). Doaderch hab ekj met Aunjestalde to doonen jehaut von äwa 55 Lenda, wua ons Woakj veboden es ooda nich en aule Stekjen frie. Enne Städ daut ekj dise Aunjestalde daut säd, woo väl Erfoarunk ekj met Jesazessachen haud, säd ekj bloos, daut ekj een “Gottesmaun” wia. Ekj fruach Jehowa emma derchem Jebäd no siene Aunwiesunk, wiels ekj wist, daut “de HAR haft dän Kjennich [ooda Rechta] sien Hoat en de Haunt, un soo aus een Wotastroom lenkjt hee daut krakjt doahan wua hee well” (Spr. 21:1).
Mie denkjt daut noch krakjt von eene Unjahoolunk, waut ekj un een Maun hauden, waut fa de Europäische Union schauft. Ekj haud aul mieremol jefroacht, aus ekj met am räden kunn un nu entlich wia hee doamet envestonen. Hee säd: “Ekj woa die fief Minuten Tiet jäwen un nich eene mea.” Ekj kjikjt rauf un funk aun to bäden. Dän wia daut fonnich un fruach mie: “Waut deist?” Ekj kjikjt opp un säd: “Ekj dank Gott, wiels du eent von siene Deena best.” Hee fruach mie: “Waut meenst?” Ekj wees am Reema 13:4. Wäajen hee met de Bibel bekaunt wia, muak dis Bibelvarsch am nieschierich. Woo kjeem daut ut? Wie hauden fa eene haulwe Stund eene sea goode Unjahoolunk un hee lowd mau rajcht ons Prädichtwoakj.
Met de Joaren sent Jehowa siene Zeijen välmol verem Jerecht jewast en Europa, biejlikj wäajen Taks betolen, wäajen dee nich wullen dän Millitäadeenst doonen ooda toom seenen, bie wäm de Kjinja wonen wudden, wan de Elren uteneen jinjen un wäajen aundre Sachen. Ekj sie perseenlich bie väl von dise Jerechten met bie jewast un hab daut selfst jeseenen, woo Jehowa ons jesäajent un jeholpen haft; un ekj tal daut fa eene groote Iea. Jehowa siene Zeijen haben mea aus 140 Mol ver daut Europäische Jerecht fa Menschenrajchten jewonnen!
ONS WOAKJ WOAT FRIEA EN KUBA
En de 1990ja Joaren schauft ekj met Brooda Philip Brumley von de Hauptoffiz un met Brooda Valter Farneti von Italien toop, om fa mea Frieheit to sorjen fa onse Breeda en Kuba, wua ons Woakj nich en aule Stekjen frie wia. Ekj schreef no dän kubaschen Konsel en Belgien un troffen ons dan met dän Aunjestalden, waut sikj om onse Sach kjemren sull. Daut ieeschte poamol kunn wie daut Misvestentnis nich oppem kloaren brinjen, waut de Rejierunk bat doa jebrocht haud, ons Woakj to vebeeden.
Met Philip Brumley un Valter Farneti toop enne 1990ja Joaren, aus wie opp eene Sauz en Kuba wieren
Nodäm daut wie Jehowa wada om Aunwiesunk jebät hauden, fruag wie no Frieheit, aus wie kunnen 5,000 Biblen en Kuba nennbrinjen, un wie kjrieejen de Frieheit. De Biblen kjeemen doa fein aun un worden aun de Breeda utjedeelt. Wie kunnen späaren, daut Jehowa onse Aunstrenjunk jesäajent haud. Dan fruag wie wada, aus wie kunnen 27,500 Biblen doahan schekjen un daut schauft uk. Mie haft daut väl Freid jejäft to seenen, daut onse leewe Breeda en Kuba nu selfst eene Bibel haben kunnen.
Ekj sie selfst foaken en Kuba jewast un hab metjeholpen, daut daut Woakj doa friea wort. Doaderch sie ekj met een deel Rejierungs-Aunjestalde Frind jeworden.
ONSE BREEDA EN RUANDA UTHALPEN
Aune 1994 muaken eene Sort Menschen (Hutu) en Ruanda äwa eene Million aundre Sorten Menschen (mieeschtens Tutsi) doot. Dauts schod, daut doa uk eenje Breeda un Sestren met en wieren. Een kjlienet Stootje lota wort doa eene Grupp Breeda aunjestalt toom de Breeda doa de needje Sachen jäwen un dee halpen.
Aus wie aus Grupp en de Hauptstaut Kigali aunkjeemen, sag wie, daut daut Hus, wua wie onse Bieekja oppbewoaden un de Äwasatungsoffiz gaunz tweijeschoten wieren. Dee vetalden ons een deel truaje Jeschichten von Breeda un Sestren, waut dootjemoakt worden met Maschetes. Oba wie hieeden uk Jeschichten, woo de Breeda sikj Leew jewäsen hauden. Wie lieeden biejlikj eenen Tutsi-Brooda kjanen, waut sikj fa 28 Doag en een Loch enne Ieed vestoaken haud, un eene Hutu-Famielje haud dän beschizt. Bie een Toopkomen en Kigali kunn wie äwa 900 Breeda un Sestren em Jeisteljen Troost jäwen.
Linkjsch: Een tweijeschotnet Buak en de Äwasatungsoffiz
Rajchtsch: Wie schaufen doamet toom de Breeda de needje Sachen jäwen
Dan fua wie no Zaire (nu de Demokratische Republikj Kongo). Wie sochten doa no een deel Breeda, waut von Ruanda flichten musten no de Loagasch dicht bie de Staut Goma. Wäajen wie dee nich finjen kunnen, fruag wie Jehowa em Jebäd, aus hee ons halpen kunn, dee to finjen. Dan sag wie, daut doa wäa opptoo no ons kjeem un wie fruagen dän, aus hee wäm von Jehowa siene Zeijen kjand. Hee säd: “Ekj sie eena von dee. Ekj wudd junt wellich no daut Nootfaulkommitee brinjen.” Wie hauden een Toopkomen met daut Nootfaulkommitee, waut ons väl Moot jeef, un doahinja haud wie noch een Toopkomen met 1,600 Flichtlinja, om dee em Jeisteljen Troost to jäwen un dee Moot tootospräakjen. Wie läsden dee uk eenen Breef vom Väastaunt väa. En dän Breef stunt: “Wie bäden foaken fa junt. Wie weeten, daut Jehowa junt kjeenmol veloten woat.” Dise Wieed jinjen de Breeda un Sestren sea to Hoaten. Daut, waut de Väastaunt säd, kjeem uk krakjt soo ut. Vondoag dän Dach sent en Ruanda äwa 30,000 Zeijen, waut Jehowa veeent deenen!
EKJ SIE MIE EENICH, TRU TO BLIEWEN
Nodäm daut wie 58 Joa befriet wieren, storf miene leewe Fru Elly aune 2011. Ekj säd Jehowa daut em Jebäd, woo truarich ekj wia, un hee treest mie. Un wäajen ekj uk met aundre äwa de goode Norecht räd, wort ekj uk jetreest.
Ekj sie noch emma jieda Wäakj em Prädichtdeenst, wan ekj uk aul enne 90 sie. Mie jeit daut uk scheen, daut ekj noch emma bie de Aufdeelunk fa Jesazessachen hia en Betel en Belgien methalpen kaun. Ekj jleicht daut uk, aundre doavon to vetalen, waut ekj met de Joaren jelieet hab un de Jinjre em Betel Moot tootospräakjen.
Soo bie 84 Joa trigj säd ekj mien ieeschtet Jebäd to Jehowa. Daut wia de Aunfank von een wundascheenet Läwen, waut mie Jehowa emma noda jebrocht haft. Ekj sie soo dankboa, daut Jehowa derch mien gaunzet Läwen no miene Jebäda jehorcht haft (Psa. 66:19).b
a Brooda Schrantz siene Läwesjeschicht es en dän Woaktorm vom 15. Aprell 1976, S. 254-256.
b Brooda Marcel Gillet storf aum 4. Feebawoa 2023, aus dis Artikjel reedjemoakt wort.