30. ARTIKJEL FA DAUT STUDIUM
LEET 36 Wie bewoaren ons Hoat
Waut fa Wichtjet kjenn wie von de Kjennichs von Israel lieren?
“Dan woa jie wada seenen, waut de Unjascheet es tweschen de jerajchte un de gottloose, un tweschen dee waut am deenen, un dee waut am nich deenen” (MAL. 3:18)
OM WAUT DAUT JEIT
En disen Artikjel woa wie seenen, woo Jehowa äwa de Kjennichs en Israel docht. Daut woat ons halpen to vestonen, waut hee von siene Deena vondoag dän Dach haben well.
1-2. Waut sajcht de Schreft ons äwa eenje Kjennichs von Israel?
DE Bibel rät von äwa 40 Mana, waut Kjennichs wieren äwa Israel.a Dee rät gaunz frie doavon, waut eenje von dee deeden. Dee sajcht biejlikj, daut soogoa de goode Kjennichs noch mol waut Schlajchtet deeden. Een Biespel wia de gooda Kjennich David. Dee bejinkj mol Huararie met eene befriede Fru un sach doano, daut dee äa Maun em Kjrich dootjemoakt wort (2. Sam. 11:4, 14-15). Un doch säd Jehowa: “Mien Deena David, dee … met sien gaunzet Hoat mie jehuarsom wia. David deed bloos soont waut mie jefoll” (1. Kjen. 14:8).
2 Oba de Bibel rät uk von ontrue Kjennichs, waut eenje goode Sachen deeden. Rehabeam biejlikj wia Gott jehuarsom un stald sikj doa nich jäajen, daut tieen Stam von sien Kjennichrikj sikj eenen nieen Kjennich wälden. Hee leet uk miere Stauten vesechren, daut de Menschen sikj doa kunnen em Schutz brinjen (1. Kjen. 12:21-24; 2. Chr. 11:5-12). Un doch deed hee, waut bees wia, fa Jehowa to beseenen (2. Chr. 12:14).
3. Waut vonne wichtje Froag kjemt opp, un waut woa wie en disen Artikjel seenen?
3 Eene wichtje Froag kjemt opp: Wan de Kjennichs von Israel goode uk schlajchte Sachen deeden, no waut recht Jehowa sikj dan, wan hee entscheiden deed, aus een Kjennich tru wia ooda nich? De Auntwuat opp dise Froag woat ons halpen to vestonen, waut Jehowa von ons haben well. Wie woaren von dreeatlei räden, wua Jehowa no kjikjt, wan hee entscheiden deed, aus een Kjennich am tru wia ooda nich. Ieeschtens, leewd dee am met sien gaunzet Hoat? Tweedens, haud dee werkjlich een Leetsennen? Un dreddens, deend dee am wieda oppe rajchte Wajch?
DEE LEEWDEN JEHOWA MET ÄA GAUNZET HOAT
4. Waut wia een Unjascheet tweschen de true un de ontrue Kjennichs?
4 Dee Kjennichs, met dee Jehowa tofräd wia, deenden am met äa gaunzet Hoat.b De gooda Kjennich Joschafat biejlikj socht “iernstlich däm HARN” (2. Chr. 22:9). Von Josia sajcht daut: “[Doa] wia nich noch een soon Kjennich aus hee, dee sikj soo met sien gaunzet Hoat … däm HARN jeef” (2. Kjen. 23:25). Waut es met Salomo, waut schlajchte Sachen deed, aus hee ieescht oolt wia? “Salomo wia en sien Hoat nich gaunz tru to däm HARN sien Gott” (1. Kjen. 11:4). Dan es doa noch de ontrua Kjennich Abija, von dän de Bibel sajcht: “Hee läwd nich met sien gaunzet Hoat, soo aus däm HARN sienen Gott daut jefoll” (1. Kjen. 15:3).
5. Waut bediet daut, Jehowa met ons gaunzet Hoat to deenen?
5 Waut bediet daut dan, Jehowa met ons gaunzet Hoat to deenen? Een Mensch, waut Gott von gaunzen Hoaten deent, deit daut nich bloos wäajen hee daut weet, daut hee daut wudd sellen. Enne Städ daut deent hee Gott, wiels hee am sea leeft un am respakjt. Un daut deit hee sien Läwen lank.
6. Waut kaun ons halpen, Jehowa wieda met ons gaunzet Hoat to leewen? (Spricha 4:23; Matäus 5:29-30).
6 Woo kjenn wie de true Kjennichs nodoonen, waut Jehowa met äa gaunzet Hoat leewden? Wan wie fuaz aules aufwiesen, waut onse Leew fa Jehowa schoden kunn. Biejlikj mott wie oppaussen, waut wie ons en onse friee Tiet aunkjikjen ooda doonen, un uk waut vonne Frind wie haben, daut wie nich met eemol aunfangen to denkjen, daut rikj woaren daut Wichtichste em Läwen es. Wan wie enwoaren, daut doa waut es, waut onse Leew fa Jehowa schoden kunn, dan sell wie doa fuaz waut met doonen (läs Spricha 4:23, NW; Matäus 5:29-30).
7. Wuarom es daut needich, daut wie aules aufwiesen, waut onse Leew fa Jehowa schoden kunn?
7 Wie motten daut nich tooloten, daut wie ons en ons Hoat opp twee Sieden stalen. Wan wie nich wudden oppaussen, kunn wie aunfangen to denkjen, daut daut Schlajchte ons nich soo sea schoden woat, wan wie ons drock hoolen em Deenst fa Jehowa. Mol een Biespel: Stal die mol väa, du best buten aun eenen kolden, windjen Dach. Dan kjemst du nenn un moakst de Hettinj aun. Wudd die daut waut halpen, wan du de Däa oba groot opleetst? De kolda Wint wudd fuaz en daut gaunze Hus sennen. Waut well wie doamet sajen? Wie motten nich bloos Sachen doonen, waut ons Jehowa noda brinjen, oba wie motten uk fa aules de Däa toomoaken, waut onse Leew fa am schoden kunn un ons Hoat bat doa brinjen kunn, opp twee Sieden to stonen (Efs. 2:2).
DEE HAUDEN EEN LEETSENNEN
8-9. Waut deeden Kjennich David un Kjennich Hiskia, aus dee trajchtjewäsen worden? (See oppe väaschte Sied.)
8 Soo aus wie aul säden, bejinkj de Kjennich David mol eene groote Sind. Oba aus de Profeet Natan am säd, woo Jehowa äwa siene Sind docht, wia David deemootich un haud een Leetsennen (2. Sam. 12:13). Derch daut, waut hee en dän 51. Psalm oppschreef, kjenn wie seenen, daut am daut werkjlich leet wia, waut hee jedonen haud. David deed sikj nich bloos soo, daut Natan denkjen sull, daut am daut schod wia ooda om de Strof utem Stich to gonen (Psa. 51:1-2, 5-6, 19).
9 De Kjennich Hiskia sindijd uk mol jäajen Jehowa. De Bibel sajcht: “Hiskia [wort] stolt un deed sikj äwahäwen. Doawäajen kjeem Gott sien Oaja äwa am un äwa Juda un Jerusalem” (2. Chr. 32:25). Wuarom wort Hiskia stolt? Veleicht tald hee sikj fa hecha aus aundre, wäajen hee sea rikj wia, jäajen de Assiera jewonnen haud ooda wäajen hee derch een Wunda jesunt jeworden wia. Daut kaun uk sennen, daut sien Stolt am bat doa brocht, de Babelonia sien gaunzet Rikjtum to wiesen. Woo kjeem daut ut? Jehowa säd derch dän Profeet Jesaja, daut hee ontofräd wia äwa Hiskia (2. Kjen. 20:12-18). Oba Hiskia wia deemootich un haud een Leetsennen krakjt soo aus David (2. Chr. 32:26). Doawäajen tald Jehowa am fa eenen truen Kjennich un säd, daut “Hiskia deed waut ver däm HARN rajcht wia” (2. Kjen. 18:3).
Kjennich David un Kjennich Hiskia wieren deemootich un hauden een Leetsennen äwa äare Sinden, aus dee denkjen jeholpen kjrieejen (See Varsch 8-9)
10. Waut deed de Kjennich Amazja, aus am trajchtjewäsen wort?
10 Bie dän Kjennich Amazja von Juda wia daut oba aundasch. Hee deed daut Rajchte, “oba nich met een onjedeeldet Hoat” (2. Chr. 25:2). Woo weet wie daut? Nodäm daut Jehowa am jeholpen haud, jäajen de Edomita to jewennen, funk Amazja aun, dee äare Jetta auntobäden.c Un wan Jehowa sien Profeet am doavon aunräd, wull de Kjennich nich no am horchen un schekjt am bloos fuat (2. Chr. 25:14-16).
11. Waut mott wie no 2. Korinta 7:9, 11 no doonen, daut Jehowa ons vejäwen kaun? (See uk de Bilda.)
11 Waut kjenn wie von dise Kjennichs lieren? Wie motten een Leetsennen haben un ons aunstrenjen, daut wie nich wada deeselwje Sind begonen. Oba waut es, wan een Eltesta ons eenen Rot jeft, wäajen eene Sach, waut fa ons to beseenen nich wichtich es? Wie sellen nich denkjen, daut Jehowa ooda de Eltestasch jäajen ons sent. Mau rajcht de goode Kjennichs von Israel fäld daut mol aun Rot un daut äant trajchtjewäsen wort (Heb. 12:6). Wan ons trajchtjewäsen woat, dan sell wie (1) deemootich sennen un daut aunnämen, (2) daut endren, waut doa fält un (3) Jehowa wieda von gaunzen Hoaten deenen. Wan wie een Leetsennen haben, dan woat Jehowa ons vejäwen (läs 2. Korinta 7:9, 11).
Wan wie Rot kjrieen, dan sell wie (1) deemootich sennen un dän aunnämen, (2) daut endren, waut doa fält un (3) Jehowa wieda von gaunzen Hoaten deenen (See Varsch 11)f
DEE DEENDEN JEHOWA OPPE RAJCHTE WAJCH
12. Aun waut wieren de true Kjennichs besonda to kjanen?
12 De Kjennichs, waut Jehowa fa tru aunsach, deenden am soo, aus hee daut haben wull. Un dee rooden daut Volkj uk too, dautselwje to doonen. Dee muaken uk Fäla, soo aus wie jeseenen haben, oba dee deenden bloos Jehowa un schauften sea doaropp, de Aufjetta utem Launt ruttoschaufen.d
13. Wuarom sach Jehowa dän Kjennich Ahab aus ontru aun?
13 Wuarom sach Jehowa eenje Kjennichs aus ontru aun? Secha nich, wiels dee aules schlajcht deeden. Biejlikj aus de schlajchta Kjennich Ahab hieed, daut Nabot wia wäajen am dootjemoakt worden, deemooticht hee sikj en jewesse Stekjen un wees, daut am daut een bät schod wia (1. Kjen. 21:27-29). Hee bud uk Stauten un jewonn ieremol eenen Kjrich jäajen de Israeliten äare Fiend (1. Kjen. 20:21, 29; 22:39). Oba daut jeef waut, waut gaunz schlajcht wia von Ahab: Hee leet sikj von siene Fru metrieten, de faulsche Aufjetta to deenen, un brocht uk daut Volkj bat doa. Un äwa daut haud hee kjeenmol een Leetsennen (1. Kjen. 21:25-26).
14. (a) Wuarom sach Jehowa dän Kjennich Rehabeam aus ontru aun? (b) Waut haben de mieeschte ontrue Kjennichs äwareen?
14 See wie mol, woo daut met dän ontruen Kjennich Rehabeam stunt. Soo aus wie ea aul jeseenen haben, deed hee väl goodet en dee Tiet, aus hee rejieed. Oba aus hee een stoakja Kjennich wort, hieed hee opp, sikj no Jehowa siene Jesazen to rechten un funk aun, faulsche Jetta to deenen (2. Chr. 12:1). Doahinja deend hee eenje Tieden Jehowa un eenje Tieden de faulsche Jetta (1. Kjen. 14:21-24). Rehabeam un Ahab wieren nich de eensje Kjennichs, waut opphieeden, Jehowa opp de rajchte Wajch to deenen. De mieeschte ontrue Kjennichs deenden faulsche Jetta un brochten aundre bat doa, daut uk to doonen. Soo, wan Jehowa daut entscheiden deed, aus een Kjennich tru ooda ontru wia, haud daut väl doamet to doonen, aus dee am rajcht deenden ooda nich.
15. Wuarom wia daut fa Jehowa soo wichtich, daut de Kjennichs am oppe rajchte Wajch deenden?
15 Wuarom wia daut fa Jehowa soo wichtich, daut de Kjennichs am oppe rajchte Wajch deenden? Ieeschtens: De Kjennichs hauden de Veauntwuatunk, de Menschen to halpen, Jehowa oppe rajchte Wajch to deenen. Tweedens: Wan dee aunfungen, faulsche Jetta to deenen, deeden dee uk aundre groote Sinden un behaundelden aundre ojjerajcht (Hos. 4:1-2). Dreddens: De Kjennich un daut Volkj wieren Jehowa hanjejäft. Soo, wan dee am ontru worden, nant de Bibel daut soo, aus wan dee Huararie begonen (Jer. 3:8-9). Wan een Befrieda Huararie bejeit, es hee sienen Poatna ontru, dän hee daut dolste tru sennen sull, un sat dän sea too. Krakjt soo es daut bie jiedrem eenen, waut Jehowa hanjejäft es. Wan deejanja am ontru woat, sat dee am sea too (5. Mo. 4:23-24).e
16. Waut es fa Jehowa besonda de Unjascheet tweschen eenen Jerajchten un eenen Schlajchten?
16 Waut kjenn wie von dit lieren? Wie motten ons gaunz eenich sennen, aules auftowiesen, waut met eenen faulschen Gloowen to doonen haft. Oba wie motten ons uk eenich sennen, Jehowa soo to deenen, aus hee daut fa rajcht talt un flietich doabie sennen. De Profeet Maleachi muak daut gaunz dietlich, waut bie Jehowa de Unjascheet es tweschen eenen gooden un eenen schlajchten Mensch. Hee schreef: “Dan woa jie wada seenen, waut de Unjascheet es tweschen de jerajchte un de gottloose, un tweschen dee waut am deenen, un dee waut am nich deenen” (Mal. 3:18). Doawäajen well wie nich tooloten, daut ons irjentwaut – nich mol onse Onvolkomenheit ooda onse Fäla – ons soo mootloos kjrieen, daut wie opphieren, Jehowa to deenen. Bloos opphieren Jehowa to deenen, es aul eene groote Sind.
17. Wuarom mott wie väasechtich sennen, wan wie ons eenen Ehepoatna utwälen?
17 Best du onbefriet un denkjst doaräwa no, die to befrieen? Woo kjennen Maleachi siene Wieed die halpen, eenen gooden Ehepoatna uttosieekjen? Veleicht haft deejanja goode Sieden, oba dee deent noch nich Jehowa. Sitt Jehowa dän dan aul aus jerajcht aun? (2. Kor. 6:14). Wan du die met dise Persoon befriest, woat dee die halpen, Jehowa tru to bliewen? Äwalaj mol: Dän Kjennich Salomo siene Frues hauden veleicht uk goode Sieden. Oba dee deenden nich Jehowa, un soo bie sacht brochten dee Salomo bat doa, faulsche Jetta auntobäden (1. Kjen. 11:1, 4).
18. Waut sellen Elren äare Kjinja lieren?
18 Woo kjennen de Elren äare Kjinja halpen, dän Wunsch to kjrieen, Jehowa to deenen? Dee kjennen de Biespels von de Kjennichs ut de Schreft brucken. Halpt dee to vestonen, daut Jehowa bloos met dee Kjennichs tofräd wia, waut am selfst deenden un de Menschen toorooden, dautselwje to doonen. Sajcht de Kjinja daut un wiest dee daut derch jun ieejnet Biespel, daut soone Sachen, aus de Bibel studieren, bie de Toopkomes sennen un prädjen gonen, daut Ieeschte en jun Läwen kjemt (Mat. 6:33). Wan jie daut nich doonen, dan woaren june Kjinja veleicht denkjen, daut see motten eent von Jehowa siene Zeijen sennen, bloos wäajen see en soone Famielje oppjewossen sent. Woo kaun daut utkomen? Dee woaren daut Jeistelje dan veleicht nich aune ieeschte Städ stalen un met de Tiet veleicht gaunz opphieren, Jehowa to deenen.
19. Es daut nu aula derch fa eenen, waut oppjehieet haft, Jehowa to deenen? (See uk daut Hock “Du kaust trigj no Jehowa komen!”)
19 Kaun eena, waut oppjehieet haft, Jehowa to deenen, nu nich mea met am Frind sennen? Jo, wan hee een Leetsennen haft un wada fresch aunfangt, am to deenen. Doatoo mott hee deemootich sennen un daut loten, daut de Eltestasch am halpen kjennen (Jak. 5:14). Krakjt endoont woo sea eena sikj aunstrenjen mott, met Jehowa wada Frind to sennen – daut es daut wieet!
20. Woo woat Jehowa ons seenen, wan wie de true Kjennichs nodoonen?
20 Waut hab wie äwa de Kjennichs en Israel jelieet? Wie kjennen krakjt soo sennen aus de true Kjennichs, wan wie Jehowa von gaunzen Hoaten deenen. Wie wellen ut onse Fäla lieren, een Leetsennen haben un daut endren, waut doa fält. Un well wie emma doaraun denkjen, woo wichtich daut es, daut wie dän eensich woaren Gott oppe rajchte Wajch deenen. Wan du Jehowa tru blifst, dan woat hee die aus jerajcht talen.
LEET 45 De Jedanken en mien Hoat
a Wan wie en disen Artikjel von de Kjennichs von Israel räden, dan sent doa aule Kjennichs met jemeent, waut mol äwa Jehowa sien Volkj rejieeden. Endoont aus dee äwa daut Kjennichrikj Juda met de twee Stam, daut Kjennichrikj Israel met de tieen Stam ooda aule 12 Stam rejieeden.
b WIEED UTJELAJCHT: De Bibel brukt foaken daut Wuat “Hoat”, om von dän ennalichen Mensch to räden. Doa es met en, waut eena sikj wenscht un denkjt, eenem siene Enstalunk, wuarom eena waut deit un waut eena sikj väajenomen haft to doonen.
c Wan de Kjennichs von de Velkja, waut Jehowa nich deenden, ieeschtemma een Launt enneemen, dan deeden dee jeweenlich dee äare Jetta aunbäden.
d Kjennich Asa bejinkj groote Sinden (2. Chr. 16:7, 10). Oba de Bibel sajcht, daut Gott daut jefoll, soo aus hee läwd. Dis Kjennich leet sikj ieeschtlich nich trajchtwiesen, oba dauts mäajlich, daut hee lota een Leetsennen haud. To goodalatst sach Jehowa en am mea goodet aus schlajchtet. Wie motten uk em Denkj hoolen, daut Asa bloos Jehowa deend un sikj aunstrenjd, de Jetta ut sien Kjennichrikj ruttoschaufen (1. Kjen. 15:11-13; 2. Chr. 14:1-4).
e De ieeschte beid Jebooten von daut Jesaz Moses sajen daut auf, irjentwäm ooda irjentwaut auntobäden buta Jehowa. Doaraun es daut to seenen, woo wichtich daut fa Jehowa es, daut wie bloos am deenen (2. Mo. 20:1-6).
f BILTBESCHRIEWUNGEN: Een junga Eltesta sajcht eenen Brooda daut, daut hee sikj doaräwa Sorjen moakt, woo hee met Alkohol omjeit. De Brooda nemt dän Rot deemootich aun un endat daut, waut doa needich es, un deent Jehowa wieda tru.