Aungowen fa daut Schoolheft fa Läwen un Deenst

6.-12. AUGUST

SCHAZA UT GOTT SIEN WUAT | LUKAS 17-18

“Wies diene Dankboakjeit”

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 17:12, 14

tieen leprakranke Mana: Enne Bibeltiet stunden Leprakranke sikj toop un wonden en Gruppen; soo kunnen see sikj unjarenaunda uthalpen (2Kj 7:3-5). Gott sien Jesaz velangd, daut Leprakranke sikj sullen oppoat hoolen. Een Leprakranka must uk aundre woarnen, daut hee doa wia, un must roopen: “Orrein, orrein!” (3Mo 13:45-46). Dise ­tieen Leprakranke wieren daut Jesaz jehuarsom un bleewen wieda auf stonen, aus see Jesus sagen.

stalt junt de Priestasch väa: Jesus Christus wia unja daut Jesaz, aus hee oppe Ieed wia. Hee aunerkjand daut, daut daut Priestatum von Aaron noch jeltich wia. Hee schekjt de Menschen, waut hee jroz von äare Leprakrankheit jeheelt haud, no dän Priesta (Mat 8:4; Mar 1:44). No daut Jesaz von Moses no musten de Priestasch unjasieekjen, aus een leprakranka Mensch utjeheelt wia. De Leprakranka reisd dan no dän Tempel un brocht aus een Opfa, ooda Jeschenkj, twee läwendje Väajel, Zeedaholt, scharlachfoawje Woll un Iessopp (3Mo 14:2-32).

w08-X 1. 8. 14-15 V. 8-9

Wuarom sell wie onse Dankboakjeit wiesen?

Wia Jesus daut endoont, daut de aundre nich weesen, daut see dankboa wieren? Daut sajcht noch wieda: “Wieren daut nich tieen, dee doa rein worden? Wua sent de aundre näajen? Wia sest kjeena aus dis framda to finjen, dee doa trigjkjeem Gott to danken?” (Lukas 17:17-18).

De aundre näajen Leprakranke wieren nich schlajchte Mana. Een bät ea hauden dee ver aulem Gloowen aun Jesus bewäsen un wieren wellens jewast, siene Aunwiesungen notogonen, wan daut uk bedied, daut see no Jerusalem reisen musten, om sikj ver de Priestasch to wiesen. Wan dee uk dankboa wieren fa daut, waut Jesus fa an jedonen haud, weesen see am äare Dank­boakjeit nich. Jesus feeld sikj enteischt doaräwa. Woo steit daut met ons? Wan ons wäa goot behaundelt, sent wie reed, dankscheen to sajen un, wan daut paussent es, veleicht een Breefkje to schriewen, om onse Dankboakjeit to wiesen?

No jeistelje Schaza sieekjen

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 17:10

jeweenelje Oabeida: Wuatlich: “onnutzboare”; “wieetloose”. Waut Jesus hia en sien Jlikjnis meent, es nich, daut de Oabeida, siene Jinja, sikj sullen onnutzboa ooda wieetloos feelen. Waut meent daut hia dan, wan daut von “jeweenelje Oabeida” rät? Derch de Jeschicht es to seenen, daut et doa von Kjnajchts rät, waut nich sullen mea von sikj denkjen, aus daut werkjlich met an wia. Dee jleewden nich, daut see sikj besondre Iea vedeent hauden ooda sullen jeloft woaren. Eenje Jelieede vestonen, daut dit Wuat hia stoakj jebrukt woat, om to wiesen, woo daut met ons es: “wie sent bloos Kjnajchts un vedeenen daut nich, daut wie besonda behaundelt woaren”.

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 18:8

disen Gloowen: Ooda “dise Sort Gloowen”. De Gloowen, von waut Jesus hia räd, daut wia nich bloos irjenteen Gloowen, oba een besondra, soo aus de Wätfru äa Gloowen en Jesus sien Jlikjnis (Luk 18:1-8). Doa wudd met en sennen, daut eena Gloowen doaraun haud, daut de Jebäda väl Krauft haben un daut Gott siene Utjewälde woat Jerajchtichkjeit veschaufen. Jesus haft veleicht nich krakjt jesajcht, waut daut fa een Gloowen wia, soo daut siene Jinja wudden doaräwa nodenkjen, woo daut met äaren ieejnen Gloowen stunt. Daut Jlikjnis äwa Jebäd un Gloowen wia besonda paussent, wiels hee siene Jinja jroz jesajcht haud, waut fa Priefungen see wudden entjäajen gonen (Luk 17:22-37).

13.-19. AUGUST

SCHAZA UT GOTT SIEN WUAT | LUKAS 19-20

“Lia von daut Jlikjnis von de tieen Minna”

jy-X 232 V. 2-4

Daut Jlikjnis von de tieen Minna

Hee sajcht: “Een Maun von kjennichliche Häakunft reisd no een Launt wiet auf, om een Kjennichrikj fa sikj to kjrieen un dan trigjtokomen” (Lukas 19:12). Soone Reis wudd Tiet brucken. Daut es kloa, daut Jesus de “Maun von kjennichliche Häakunft” es, waut no een “Launt wiet auf”, nom Himmel, reisd, wua sien Voda am een Kjennichrikj jeef.

En daut Jlikjnis roopt de “Maun von kjennichliche Häakunft” tieen Sklowen, ea hee aufreisd, un jeef jieda eenem eenen Minna un säd, “see sullen doamet Jeschaften driewen, bat hee komen wudd” (Lukas 19:13). Een Minna von Selwa es een Schoof Jelt; een Launtoabeida must äwa dree Moonat doafäa schaufen.

De Jinja vestunden veleicht, daut see de ­tieen Sklowen wieren, wiels Jesus haud an aul ea mol met Oabeida en eene Arnt vejlikjt (Matäus 9:35-38). Secha wull Jesus nich, daut see sullen eene werkjelje Arnt enbrinjen, oba dee sullen Jinja moaken, daut dee uk wudden en Gott sien Kjennichrikj läwen kjennen. De Jinja brukten äare Sachen, waut see hauden, om daut noch mea Menschen daut Kjennichrikj oawen kjennen.

jy-X 232 V. 7

Daut Jlikjnis von de tieen Minna

Wan de Jinja, soo aus de Kjnajchts, wudden äare Sachen brucken, om mea Jinja to moaken, dan kunnen see secha sennen, daut Jesus wudd met an tofräd sennen. Un see kunnen doaropp vetruen, daut hee äare Aunstrenjunk wudd beloonen. Daut es soo, nich aule von Jesus siene Jinja haben deeselwje Omstend em Läwen, uk nich deeselwje Jeläajenheiten ooda Fäichkjeiten. Oba Jesus, dee de Macht von daut Kjennichrikj kjricht, woat äare Aunstrenjungen, Jinja to moaken, schazen un säajnen (Matäus 28:19-20).

jy-X 233 V. 1

Daut Jlikjnis von de tieen Minna

Dis Sklow velua aules, wiels hee nich oabeid, om sienen Harn sien Kjennichrikj jrata to moaken. De Apostel luaden doano, daut Jesus en Gott sien Kjennichrikj rejieren wudd. Soo, derch daut, waut see äwa disen latsten Sklow hieeden, vestunden see woll, daut see kjeene Städ en daut Kjennichrikj haben wudden, wan see nich wudden flietich sennen.

No jeistelje Schaza sieekjen

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 19:43

eene Waunt buen: Ooda “Poltun”. Daut griechische Wuat khárax kjemt bloos hia en de Christelje Griechische Schreften väa. khárax es utjelajcht worden aus een “aunjeschoapta Stock ooda Pol, om een Stekj Launt entotienen; Pol” un wort uk jebrukt, wan “Soldoten sikj wua hanstalden toom Kjrich fieren, wua Pols jebrukt worden; Poltun”. Jesus siene Wieed jinjen em Joa 70 n. Chr. en Erfellunk, aus de Reema, wua Titus de Leidunk äwa haud, Jerusalem beloagaden un eene Waunt, ooda eenen Poltun, doarom buden. Titus haud dreeatlei em Senn: de Juden daut ommäajlich to moaken uttostäakjen, dee auntokroagen, daut see sikj hanjäwen sullen, un de Enwona en de Staut hungren loten, bat see sikj hanjäwen wudden. Daut de reemische Soldoten daut doatoo hauden, waut an fäld toom de Waunt, ooda dän Tun, buen, hakten dee en de gaunze Omjäajent de Beem auf.

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 20:38

en am läwen dee aula: Ooda “fa am to beseenen läwen dee aula”. De Bibel wiest, daut soone, waut doa läwen, oba von Gott wajchjedreit sent, fa am to beseenen doot sent (Ef 2:1; 1Ti 5:6). Krakjt soo sent Gott siene Deena, waut tru storwen, fa am läwendich, wiels Gott dee secha oppwakjen woat, soo aus hee sikj daut väajenomen haft (Ree 4:16-17).

20.-26. AUGUST

SCHAZA UT GOTT SIEN WUAT | LUKAS 21-22

“June Radunk nodat sikj”

kr-X 226 V. 9

Gott sien Kjennichrikj venicht siene Fiend

⁹ Tieekjens aum Himmel. Jesus säd verut: “De Sonn [woat] vedunklen un de Mon woat uk nich schienen, un de Stierns woaren vom Himmel faulen”. Gaunz secha woaren de Menschen nich mea bie de Gloowesleidasch Licht, ooda Help, sieekjen – dee woaren nich lenja aus Gloowesleidasch jeseenen woaren. Meend Jesus uk, daut doa butajeweenelje Tieekjens aum Stiernhimmel sennen wudden? Veleicht jo (Jes 13: 9-11; Joel 2:1; 3:3-4). Waut woaren de Menschen doonen, wan dee dee seenen? Daut sajcht, dee woaren “ut Angst . . . zoagen” (Luk. 21:25; Zef. 1:17). Jo, de Fiend von Gott sien Kjennichrikj, aus daut nu de “Kjennichs” sent ooda “Sklowen”, dee woat “en äare Angst daut Hoat vesajen, wan see doaraun denkjen, waut äwa dise Welt komen saul”, un dee woaren ranen Schutz sieekjen. Oba dee woaren kjeene Städ finjen, waut soo väl secha es, daut dee von onsen Kjennich sienen Oaja wajchranen kjennen (Luk. 21:26; 23:30; Opb. 6:15-17).

w16.01-X 10 V. 17

Sie die eenich, “faust en de Broodaleew” to bliewen!

¹⁷ Wie kjennen “em vetruen sajen” (läs Hebräa 13:6). To weeten, daut wie ons bie aul onse Schwierichkjeiten opp Jehova veloten kjennen, moakt ons mootich, un wie feelen ons secha. Wie velieren nich dän Moot. Dise Sechaheit un uk onse Broodaleew driewen ons doatoo, onse Breeda un Sestren Moot to moaken un dee to treesten (1. Tess. 5:14-15). Wan dise Welt en de groote Triebsaul uk derch sea schwoare Tieden gonen woat, woa wie oba aun dise Wieed denkjen: “Häft de Kjap opp un kjikjt, wiels sikj june Radunk nodat” (Luk. 21:25-28).

w15-X 15. 7. 17 V. 13

“June Radunk nodat sikj”!

¹³ Woo woat de Bakj daut gonen, wan see enwoaren, daut see fa emma woaren onen Hopninj sennen? Dee woaren “jaumarieren” (Mat. 24:30). Oba waut woaren Christus siene Breeda un de “aundre Schop” doonen? Metem stoakjen Gloowen aun Jehova Gott un sienen Sän, Jesus Christus, woaren see sikj Jesus sien Jeboot to Hoaten nämen: “Wan dit aula aunfangt to passieren, dan häft de Kjap opp un kjikjt, wiels sikj june Radunk nodat” (Luk. 21:28). Jo, wie woaren met vollet Vetruen no onse Radunk luaren.

No jeistelje Schaza sieekjen

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 21:33

Himmel un Ieed woaren vegonen: Aundre Schreftstäden wiesen, daut Himmel un Ieed fa emma woaren bestonen bliewen (1Mo 9:16, NW; Ps 104:5; Lie 1:4). Jesus mott daut soo jesajcht haben toom daut stoakja moaken. Hee meend, wan daut uk noch soont jeef, daut Himmel un Ieed wudden vegonen, waut oba ommäajlich es, wudden Jesus siene Wieed dan uk noch en Erfellunk gonen (see uk Mat 5:18). Ooda met de Himmel un Ieed, wua hia de Räd von es, kjennen de biltlicha Himmel un Ieed jemeent sennen, waut en Opb 21:1 “de ieeschta Himmel un de ieeschte Ieed” jenant woaren.

miene Wieed woaren nich vegonen: Ooda “miene Wieed woaren gaunz secha nich vegonen”. Opp Griechisch brukt dis Varsch soone Wieed, waut daut noch uzhent stoakj moaken, daut Jesus siene Wieed bliewen woaren.

w14-X 15. 10. 16 V. 15-16

Jie woaren een Kjennichrikj von Priesta woaren

¹⁵ Aus dän Harn sien Owentmol ieescht enjefieet wia, muak Jesus eenen Bunt met siene true Jinja, waut foaken de Bunt fa daut Kjennichrikj jenant woat (läs Lukas 22:28-30). Jeweenlich, wan Jehova eenen Bunt moakt, es hee emma Poat doavon; oba dis Bunt wia bloos tweschen Jesus un siene jesaulwde Nofolja. Aus Jesus säd “soo aus mien Voda een Kjennichrikj opp mie vemoakt haft”, räd Jesus woomäajlich von dän Bunt, waut Jehova met am jemoakt haud: “eewich een Priesta en Melchisedek siene Ordnunk” to sennen (Heb. 5:5-6).

¹⁶ De 11 true Apostel hauden Jesus en siene Vesieekjungen biejestonen. De Bunt fa daut Kjennichrikj vesechad an, daut see wudden bie am em Himmel sennen un oppem Troon setten, om aus Kjennichs un Priesta to deenen. Oba dise 11 wudden nich de eensje sennen, waut daut wudden kjennen. Jesus openboad sikj dän Apostel Johanes en eene Vision un säd: “De jewennende woa ekj met mie loten opp mienen Troon setten, jrod soo aus ekj jewonnen hab un nu bie mien Voda opp sien Troon sett” (Opb. 3:21). Soo, de Bunt fa daut Kjennichrikj woat met de 144 000 jesaulwde Christen jemoakt (Opb. 5:9-10; 7:4). Derch disen Bunt kjennen dee met Jesus toop em Himmel rejieren. Daut es een bät soo, aus wan eene Brut von eene Kjennichsfamielje sikj met eenen Kjennich befriet un dan met am toop rejieren kaun. De Schreft rät soogoa von de jesaulwde Christen aus “de Brut” von Christus – eene “reine Brut”, waut Christus aus Ehefru vesproaken es (Opb. 19:7-8; 21:9; 2. Kor. 11:2).

27. AUGUST – 2. SEPTAMBA

SCHAZA UT GOTT SIEN WUAT | LUKAS 23-24

“Sie reed, aundre to vejäwen”

cl-X 297 V. 16

“Christus siene Leew kjanen lieren”

¹⁶ Jesus deed noch opp eene aundre Wajch sienen Voda siene Leew volkomen no: hee wia “reed to vejäwen” (Psalm 86:5). Daut hee wellens wia to vejäwen, wees sikj kloa ut, aus hee aum Pol honk. Hee haud eenen schwoaren Doot ver sikj, met Näajel derch siene Henj un Feet jespekjt. Oba von waut räd Jesus? Roop hee Jehova aun, daut dee de Menschen sull bestrofen, waut am soo jetualeit hauden? Gaunz em Jäajendeel! Waut Jesus noch eent von daut latste säd, wia: “Voda, vejeff an, wiels see weeten nich waut see doonen!” (Lukas 23:34).

g-X 2/08 11 V. 5-6

Vejeft Gott schwoare Sinden?

Daut es nich bloos de Sind, wua Jehova no kjikjt, oba uk dän Sinda siene Enstalunk (Jesaja 1:16-19). Denkj mol aun de twee Vebräakja, waut biesied Jesus aun de Pols jenoagelt wieren. Beid hauden secha sea schlajchtet jedonen, wiels eena von dee stunt daut soogoa too un säd: “Wie kjrieen met rajcht dän Loon dän wie vedeent haben; oba dis Maun [Jesus] haft nuscht ojjeschekjtet jedonen”. Disen Vebräakja siene Wieed wiesen, daut hee waut von Jesus wist. Un daut brocht am woomäajlich bat doa, daut hee siene Enstalunk endad. Daut wiest sikj aun daut, waut hee aun Jesus bestald. Hee säd to Jesus: “Har, denkj aun mie, wan du en dien Rikj nenn kjemst!” Waut säd Jesus to daut, waut dee soo truhoatich bestald? Hee vespruak am waut un säd: “Du woascht met mie em Paradies sennen” (Lukas 23:41-42; 23:43, NW).

Denkj mol doaräwa no: De Wieed, waut Jesus noch eent von daut latste säd, wieren, om sikj äwa eenen Maun to erboarmen, waut jroz tooje­stonen haud, daut hee dän Doot vedeent haud. Daut moakt ons Moot! Wie kjennen ons secha sennen, daut Jesus Christus un sien Voda, Jehova, Metleet haben woaren fa aul dee, waut doa wiesen, daut an daut leet es, wautemma see jedonen haben (Reema 4:7).

cl-X 297-298 V. 17-18

“Christus siene Leew kjanen lieren”

¹⁷ Noch een Biespel, waut ons veleicht noch dolla to Hoaten jeit, woo Jesus vejäwen deit, es, woo hee met dän Apostel Petrus omjinkj. Doa es kjeen Twiewel, daut Petrus eene groote Leew fa Jesus haud. Aum 14. Nissan, de latste Nacht von Jesus sien Läwen, säd Petrus to am: “Har, ekj sie reed met die en daut Jefenkjnis un em Doot to gonen”. Oba een poa Stund lota veluach Petrus daut dree Mol, daut hee Jesus kjand! De Bibel sajcht ons, waut doa passieed, aus Petrus daut daut dredde Mol veluach: “Dan dreid de Har sikj om un kjikjt Petrus aun.” Doljeschloagen von siene schwoare Sind, “jinkj Petrus rut un hield bettalich.” Aus Jesus lota noch dänselwjen Dach storf, haft Petrus woomäajlich jewundat: “Haft de Har mie vejäft?” (Lukas 22:33, 61-62).

¹⁸ Petrus brukt nich lang no de Auntwuat luaren. Jesus stunt dän 16. Nissan zemorjes vom Doot opp un veleicht noch aun dänselwjen Dach besocht hee Petrus perseenlich (Lukas 24:34; 1. Korinta 15:4-8). Wuarom intressieed Jesus sikj soo besonda fa dän Apostel, waut daut soo dietlich veloagen haud, daut dee am kjand? Jesus haft veleicht dän betriepten Petrus wult secha moaken, daut hee noch emma von sienen Harn jeleeft un jeschazt wort. Oba Jesus deed noch mea, om Petrus daut secha to moaken.

No jeistelje Schaza sieekjen

Erkjläarunk toom studieren en nwtsty von Luk 23:31

aum jreenen Holt . . . wan daut ieescht drieech es: Nom späaren no rät Jesus hia von daut judische Volkj. Daut wia soo aus een Boom, waut batem vedrieejen wia, oba noch een bät Nauts haud – Jesus wia noch oppe Ieed un doa wieren uk noch eenje Juden, waut aun am jleewden. Oba Jesus wudd boolt stoawen un de true Juden wudden jesaulft un Poat von daut jeistelje Israel woaren (Ree 2:28-29; Gal 6:16). Dan wudd daut fleeschelje Volkj Israel jeistlich doot sennen, soo aus een vedrieejda Boom (Mat 21:43).

Bilt en nwtsty

Een Noagel en eenen Hak-Knoaken

Dit es een Bilt von eenen nojemoakten Hak-Knoaken met eenen iesanen Noagel doaderch. Dee es 11,5 cm (4,5 in.) lank. (See mwb17.12 5.) Aus se aune 1968 en Nuad-Jerusalem jegroft haben, fungen se mol werkjlich soont vonne Reematiet. Dit es een wissenschoftlicha Bewies, daut se Näajel brukten, wan se Menschen aun eenen Pol hongen toom dee ombrinjen. Daut kaun sennen, daut de reemische Soldoten uk soone Näajel brukten, aus dee Jesus Christus aun eenen Pol aunnoaglen deeden. Dän Knoaken met dän Noagel fungen se en eenen steenanen Kausten, waut se Ossarium nanen. Doa deeden se de drieeje Knoakes nenn, wan daut Fleesch ieescht vewäst wia. Aun dit see wie, daut se fa soone uk noch Bejrafnis hauden, waut se aum Pol ombrochten.