Nthembani ‘Woweruza wachifundo wa dziko yose’!

1. Ko Yahova adamupfunzisa chani Abulahamu?

ABULAHAMU alibe kuyebwa va macheza yomwe wenze nayo na Yahova. Pakuphatisira basa mngelo, Yahova adamuuza Abulahamu kuti adzadzonge thaundi ya Sodomu na Gomora. Abulahamu adakhala na nkhawa ndipo adabvunza kuti: ‘Ko mudzadzonge olungama pabodzi na wanthu oipa? . . . Ndimwe Woweruza wa dziko yose, ko mudzachitelini chilungamo?’ Mokoma ntima Yahova Adapfunzisa shamwali wake Abulahamu chinthu chomwe mpakana manjeuno chitilimbikisa ndipo chitipfunzisa chinthu chinango. Mulungu adzadzongelini wanthu olungama.—Gen. 18:23,33.

2. Ko tichadziwa tani kuti Yahova nthawe zose achaweruza wanthu mwa chifundo komasoti mwa chilungamo?

² Ko tingatsimikize tani kuti Yahova pakuweruza wanthu achaweruza mwachilungamo komasoti mwachifundo? Ndawa yakuti ‘Yahova achaona va muntima’ mwa wanthu. (1 Sam. 16:7) Ndipomwapa iye achadziwa ‘ntima wa munthu aliyese.’ (1 Maf. 8:39; 1 Mbiri 28:9) Vimwevi ni vodabwisa maninge. Momwe Yahova achaweruzira wanthu ni modabwisa maninge kuposha momwe tichaganizira. Ndipomwapa mtumi Paulo adauziriwa kunemba ivi pakunena va Yahova: ‘Chiweruzo chanu tingakwaniselini kuchibvesesa!’—Aro. 11:33.

3-4. Ko ni mibvunzo yaponi yomwe tingakhale nayo ndipo tipfunzire chani mu nkhani mweyi? (Yohane 5:28, 29)

³ Olo viri teno, isembo nthawe zinango tingachitembo mibvunzo yomwe Abulahamu adachita. Nthawe zinango tingadzibvunze kuti: ‘Ko wanthu omwe adadzongewa mu thaundi ya Sodomu na Gomora ana chidikhiro? Ko anango mwa wanthu mwawa ali mu gulu ya wanthu omwe ‘adzamukisiwe pa . . . kumuka kwa osalungama’?’—Mac. 24:15.

⁴ Chakuyamba, naboni tione vomwe isepano tinkudziwa pa nkhani ya kumukisiwa. Chamanjemanjepa tidathandiziwa kubvesesa bwinobwino pa nkhani ya ‘kumukisiwa kwa omwe adzatambire moyo’ na omwe ‘adzamukisiwe kuti aweruziwe.’a (Werengani Yohane 5:28, 29.) Kubvesesa kunyowani kumoku kudatithandiza kuti tichinje vinthu vinango. Nkhani mweino na nkhani yomwe inkubwera tione kuchinja kumoku. Pa nkhani ya kuweruza mwa chilungamo kwa Yahova, chakuyamba tione vomwe isepano tinkudziwalini patsogolo pake tione vomwe tinkudziwa.

VOMWE TINKUDZIWALINI

5. Ko kale vofalisa vathu vimbanena chani va wanthu omwe adadzongewa mu thaundi ya Sodomu na Gomora?

⁵ M’buyo umu vofalisa vathu vidafotokoza vomwe vidzachitikire wanthu omwe Yahova awaweruza kuti ni osalungama. Isepano timbalewa kuti wanthu omwe adadzongewa ninge wa ku Sodomu na Gomora adzamukisiwelini. Koma pambuyo pakuti tapfunzira va nkhani mweyi mozama nakuti tachita mapemphero yazinji maninge tidakhala na mbvunzo wakuti: Ko tinkutsimikiza vomwe tinkulewa ivi?

6. Fotokozani wanthu anango osalungama omwe adaweruziwa na Yahova ndipo ni chani chomwe tinkudziwalini pa nkhani mweyi?

⁶ Koma panavinthu vizinji vomwe tinkudekana kuviganizira. Mwakulinganiza, ganizirani pa vochitika vitatu pomwe wanthu osalungama adaweruziwa na Yahova. Wale omwe adadzongewa pa chigumula munthawe ya Nowa, wanthu wamakhaindi 7 omwe ambakhala mu dziko yopolomisiwa omwe Yahova adalamula wanthu wake kuti awaphe na masocha ya Asuri yokwana 185 000 yomwe yadaphewa na mngelo m’bodzi wa Yahova usiku. (Gen. 7:23; Deut. 7:1-3; Yes. 37:36, 37) Dzibvunzeni kuti: Ko tingatsimikizire kuti Yahova adawadzongeratu wanthu mwawa kuti adzamukisiwelini pomwe mpakana kalekale? Ko Baibolo ichapereka mpfundo zose zomwe tinkudekana kuti titsimikizire vimwevi? M’dawiro ni wakuti neye. Ndawa chani tinkudawira tene?

7. Ko ni chani chomwe isepano tinkudziwalini va wanthu omwe adadzongewa pa chigumula na omwe adafa pomwe wanthu wa Yahova ambatenga dziko ya Kanani? (Onani foto ya pakhava.)

⁷ Pa vitsanzo vomwe takambirana, isepano tinkudziwalini bwinobwino momwe Yahova adaweruzira munthu aliyese payekha. Ne tinkudziwalini kuti wanthu omwe adaweruziwa mwawa enze na mwayi wopfunzira va Yahova na kulapa. Nkhani ya m’Baibolo yomwe ifotokoza va nthawe ya chigumula cha Nowa, inena kuti Nowa wenze yekha yemwe ‘ambalalikira va chilungamo cha Mulungu.’ (2 Pet. 2:5) Nkhani mweyi ifotokozalini kuti pomwe Nowa ambakonza chingalawa iye panthawe ibodzibodzi mweyo ambakwanisa kulalikira kwa munthu aliyese payekha yemwe wenzepo pa nthawe mweire. Tingalewe chibodzibodzi kwa wanthu oipa omwe ambakhala mu dziko ya Kanani. Tinkudziwalini kuti peno ose adakhala na mwayi wopfunzira va Yahova kuti alape machimo yawo.

8. Ko ni chani chomwe isepano tinkudziwalini va wanthu wa ku Sodomu na Gomora?

⁸ Ko tingalewe chani va wanthu wa ku Sodomu na Gomora? Loti munthu wolungama ambakhala pakati pa wanthu mwawa. Ko Loti adakwanisa kulalikira kwa munthu aliyese wa mumathaundi mwaya? Neye. Shuwadi wanthu mwawa wenze oipa. Koma ko aliyese ambadziwa kusiyanisa chabwino na choipa? Vinkuoneka pomwe kuti neye. Kumbukirani kuti gulu ya amuna wa muthaundi mweire ambafuna kuponderera alendo wa Loti. Baibolo inena kuti gulu ya amuna mwawa imbaphatanidza pomwe ‘alumbwana na nkhalamba.’ (Gen. 19:4; 2 Pet. 2:7) Koma ko Yahova Ababa wathu wachifundo adatsimikiza kuti ne m’bodzi pa wanthu mwawa yemwe adzamukisiwe? Neye, tingatsimikizirelini vimwevi. Yahova wenze adamuuza Abulahamu kuti muthaundi mweyi mwenzebe amuna 10 olungama. (Gen. 18:32) Shuwadi wanthu mwawa wenze osalungama ndipomwapa penze pobveka kuti Yahova awadzonge. Manje ko tingatsimikize kuti ne m’bodzi mwa wanthu mwawa yemwe adzakhale pomwe na moyo pa ‘kumukisiwa kwa . . . wanthu osalungama’? Neye, tinganenelini motsimikiza.

9. Ko ni chani chomwe tinkudziwalini pa nkhani ya Solomo?

⁹ Baibolo, ifotokoza pomwe va wanthu omwe pakuyamba enze olungama koma adadzakhala osalungama. Chitsanzo chibodzi ni Mpfumu Solomo. Iye ambamudziwa bwinobwino Yahova ndipo ambadziwa pomwe momwe iye angamutumikirire. Ndawa ya vimwevi Yahova adamudalisa maninge. Koma patsogolo pake Solomo adayamba kutumikira milungu ya bodza. Yahova adakalipa maninge na chimo mweyi. Pa vomwe Solomo adachita vidabweresa mabvuto yakulu kwa wanthu, yomwe yadamala magole yazinji maninge. Ni shuwadi kuti Baibolo inena kuti pomwe Solomo adamwalira ‘adayikhiwa m’manda pabodzi na azibereki wake.’ Ndipo pamalo yomwe adayikhiwa penze pomwe Mpfumu yokhulupirika Davide. (1 Maf. 11:5-9, 43; 2 Maf. 23:13) Koma ko mawu mwaya yankutanthauza kuti Solomo adzamukisiwe? Baibolo inenalini. Koma anango aganiza kuti Solomo adzamukisiwe ndawa yakuti Baibolo inena kuti: ‘Munthu akafa adzaimbiwelini pomwe mulandu wa machimo yake.’ (Aro. 6:7) Vimwevi ni chaivodi. Koma mwevi vinkutanthauzalini kuti ose omwe adamwalira adzamukisiwe. Inde ndawa yakuti ni munthulini aliyese yemwe adamwalira yemwe adzakhale na mwayi wokhala pomwe na moyo. Kumukisiwa ni mphaso ya Ababa wathu wachikondi Yahova. Iye achapereka mphaso mweyi kwa wanthu omwe ankufuna kumutumikira mpakana kalekale. (Yobu 14:13, 14; Yoh. 6:44) Ko Solomo adzatambire mphaso ya kumukisiwa? Yahova yekha ndiye yemwe ankudziwa m’dawiro wake. Isepano tinkudziwalini, koma chomwe tinkudziwa ni chakuti Yahova nthawe zose achachita chilungamo.

VOMWE TINKUDZIWA

10. Ko Yahova akonda kuweruza munthu kuti aphewe? (Ezekieli 33:11) (Onani pomwe foto.)

¹⁰ Werengani Ezekieli 33:11. Yahova achatiuza momwe iye achabvera akafuna kuweruza munthu kuti adzongewe mpakana kalekale. Mtumi Petulo adauziriwa kunemba vomwe mneneri Ezekieli adanena kuti: ‘Yahova . . . ankufunalini kuti munthu aliyese adzongewe.’ (2 Pet. 3:9) Mawu mwaya yachatilimbikisa maninge. Isepano tinkudziwa kuti Yahova aweruzalini munthu kuti adzongewe mpakana kalekale palibe chifukwa chobveka chochitira vimwevo. Iye anachifundo chikulu. Achaonesa chifundo pakakhala kuti pankudekana kuchita vimwevo.

11. Ko ni mbani omwe adzamukisiwelini ndipo tinkudziwa tani vimwevi?

¹¹ Ko nchani chomwe isepano tinkudziwa va wanthu omwe adzamukisiwelini? Baibolo inenako vitsanzo vochepa.b Mwakulinganiza, Yesu adafotokoza mobveka bwinobwino kuti Yudasi Sikariyoti adzamukisiwelini. (Onani pomwe Yoh. 17:12)c Yuda ambadziwa bwinobwino kuti ankuchimwira Yahova na mwana wake Yesu Khrisitu. (Onani nkhani yakuti: Kodi Tchimo Losakhululukidwa ndi Chiyani? Pa saiti ya jw.org.) Yesu adanena pomwe kuti akuluakulu wa vipembedzo alibe chidikhiro chodzamukisiwa. (Mat. 23:33) Kuingizira pamwapa, mtumi Paulo adachenjeza wanthu otsutsa kuti akaleka kulapa adzamukisiwelini.—Aheb. 6:4-8; 10:29.

12. Ko ni chani chomwe tinkudziwa pa nkhani ya chifundo cha Yahova? Perekani chitsanzo.

¹² Ko nchani chomwe isepano tinkudziwa pa nkhani ya chifundo cha Yahova? Ko Yahova waonesa tani kuti iye ‘ankufunalini kuti aliyese adzongewe’? Onani momwe Yahova adaonesera chifundo kwa wanthu omwe adachita machimo yakuluyakulu. Mwakulinganiza, Mpfumu Davide adachita chigololo ndipo adapha munthu. Koma iye adalapa ndipomwapa Yahova adamuonesa chifundo ndipo adamukhululukira. (2 Sam. 12:1-13) Mpfumu Manase adachita vinthu voipa maninge magole yazinji ya moyo wake. Koma olo pa nkhani mweyi Yahova adaona pomwe kuti Manase wenze adalapa. Ndawa ya vimwevi Yahova adamukhululukira. (2 Mbiri 33:9-16) Vitsanzo vimwevi vitikumbusa kuti Yahova achaonesa chifundo pakakhala chifukwa chobveka chochitira vimwevi. Iye adzamukise wanthu olo kuti adachita machimo yakuluyakulu koma adalapa.

13. (a) Ko ndawa chani Yahova adaonesa chifundo kwa wanthu wa ku Nineve? (b) Ko Yesu adanena chani va wanthu wa ku Nineve?

¹³ Isepano tinkudziwa pomwe kuti Yahova adaonesa chifundo kwa wanthu wa ku Nineve. Iye adauza Yona kuti: ‘Naona kukula kwa machimo yawo.’ Koma pomwe iwo adalapa machimo yawo, Yahova adawakhululukira mokoma ntima. Yahova adakhala baba wachifundo kwa Yona. Yona wenze na ukali maninge koma Yahova adamukumbusa kuti wanthu wa ku Nineve ‘ambadziwalini kusiyanisa chinthu chabwino na choipa.’ (Yona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Patsogolo pake Yesu adaphatisa basa chitsanzo chimwechi pakufuna kupfunzisa va chilungamo na chifundo cha Yahova. Yesu adanena kuti wanthu wa ku Nineve omwe adalapa ‘adzaimirire pa chiweruzo.’—Mat. 12:41.

14. Ko ni pachiweruzo chiponi pomwe ‘wanthu wa ku Nineve adzamukisiwe’?

¹⁴ Ko wanthu wa ku Nineve ‘adzaimirire’ pa ‘chiweruzo’ chiponi? Yesu adanena kuti padzakhale ‘kumuka kwa chiweruzo.’ (Yoh. 5:29) Iye ambatanthauza nkati mwautongi wake wa magole 1000. Pa nthawe mweyi padzakhale kumuka kwa wanthu ‘olungama na osalungama.’ (Mac. 24:15) Pa nkhani ya osalungama ‘adzamuke kuti aweruziwe.’ Panango kuti Yahova na Yesu adzaone momwe wanthu mwawa ambadzachitire vinthu pa nkhani ya kubvera pa kuphatisa basa vinthu vomwe adzapfunzire. Koma wanthu wa ku Nineve omwe adzamukisiwe nkulamba kutumikira Yahova mu njira yoyenerera, Yahova adzawabvumelini kuti iwo apitirize kukhala na moyo. (Yes. 65:20) Koma ose omwe adzasalule kutumikira Yahova, iwo adzakhale na mwayi wotumikira Yahova mpakana kalekale!—Dan. 12:2.

15. (a) Ko ndawa chani tinganenelini kuti wanthu omwe adadzongewa mu thaundi ya Sodomu na Gomora adzamukisiwelini? (b) Ko tingabvese tani lemba ya Yuda 7? (Onani bokosi yakuti: “Ko Yuda ambatathauza chani?”)

¹⁵ Pomwe Yesu ambanena va wanthu wa ku Sodomu na Gomora, adanena kuti, ‘pa ntsiku ya chiweruzo’ vinthu vidzawafambire bwino kusiyana na wanthu omwe adalamba kumubvera. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12) Ko iye ambatanthauza chani? Anango aganiza kuti Yesu ambandokokomeza panango kuyankhula monyanyira. Koma vinkuoneka kuti pamwapa Yesu ambakokomezalini. Nchibodzibodzi pomwe Yesu ambayankhula va wanthu wa ku Nineve ambayankhulalini mophiphirisa. Vose vinkuoneka kuti pa nkhani ya wanthu wa ku Nineve na wanthu wa ku Sodomu na Gomora pomwe Yesu ambalewa va ‘ntsiku ya chiweruzo’ ambatanthauza chinthu chibodzi. Ninge wanthu wa ku Nineve wanthu wa ku Sodomu na Gomora adachita machimo yakuluyakulu, koma wanthu wa ku Nineve adakhala na mwayi wakuti alape. Kuingizira pamwapa, kumbukirani kuti Yesu adalewa kuti ‘kumukisiwa kwa chiweruzo’ kunkuphatanidza pomwe ‘wanthu omwe adachita machimo yakuluyakulu.’ (Yoh. 5:29) Ndipomwapa panango chiripo chidikhiro cha wanthu wa ku Sodomu na Gomora. Vingachitike kuti anango mwa wanthu mwawa adzamukisiwe. Ndipo tidzakhale na mwayi wowapfunzisa va Yahova na Yesu Khrisitu.

16. Ko Yahova adzasalule tani wanthu omwe adzawamukise? (Yeremiya 17:10)

¹⁶ Werengani Yeremiya 17:10. Vesi mweyi itithandiza kubvesa bwinobwino vomwe isepano tichadziwa: Yahova nthawe zose ‘achafufudza va muntima, achadziwa maganizo ya pasi pa ntima.’ Shuwadi, Yahova akadzamukisa wanthu kutsogolo iye ‘adzachitire aliyese vinthu mobverana na vomwe iye ambachita.’ Akadzafuna kupereka chiweruzo, iye adzachinjelini maganizo. Koma pakafunika kuchita chifundo iye adzakhale wachifundo. Ndipomwapa tinkufunalini kulewa kuti munthu adzamukisiwelini peno Baibolo ilibe kulewa bwinobwino va nkhani mweyo!

‘WOWERUZA WA DZIKO YOSE’ ADZACHITE ‘CHILUNGAMO’

17. Ko ni chani chomwe chidzachitike kwa wanthu omwe adamwalira?

¹⁷ Kundochokera pomwe Satana pabodzi na Adamu na Hava adasatukira Yahova, wanthu azinji wafa. ‘M’zondi yemwe ni impfa’ wachita vinthu voipa maninge! (1 Akor. 15:26) Ko ni chani chomwe chidzachitikire wanthu ose? Kagulu kang’ono ka wa 144 000 atumiki okhulupirika wa Yesu adzamukisiwe kuti akatambire moyo wosafa kudzulu. (Chiv. 14:1) Ndipo wanthu mamidyau yazinji amuna na akazi omwe akonda Yahova adzakhale pomwe na moyo pa ‘kumukisiwa kwa . . . olungama’ ndipo adzapitirize kukhala na moyo pano pa dziko yapasi akadzapitiriza kukhala okhulupirika kwa Yahova nkati mwa magole 1000 ya utongi wa Yesu na pa nthawe ya chiyeso chomalizira. (Dan. 12:13; Aheb. 12:1) Nkati mwa utongi wa Yesu, ‘osalungama’ kuphatanidza omwe akanati kutumikirako Yahova na wale omwe ‘ambachita vinthu voipa’ adzakhale na mwayi wochinja nkukhala atumiki okhulupirika wa Yahova. (Luka 23:42, 43) Koma wanthu anango achita vinthu voipa maninge vomwe ni kusatukira Yahova. Yahova adatsimikizira kuti wanthu mwawa adzamukisiwelini.—Luka 12:4, 5.

18-19. (a) Ko ni chitsimikizo chiponi chomwe tingakhale nacho pa chiweruzo chomwe Yahova adzapereke kwa wanthu omwe adamwalira? (Yesaya 55:8, 9) (b) Ko tidzapfunzire chani munkhani inkubwera?

¹⁸ Ko tingatsimikize kuti nthawe zose Yahova achapereka chiweruzo mwachilungamo? Inde. Abulahamu adabvesa kuti Yahova ni wangwiro, wanzeru, wachifundo, ‘Woweruza wa dziko yose.’ Iye adapasa mwana wake utongi kuti aweruze wanthu ose wa padziko yapasi. (Yoh. 5:22) Ose awiri, Yahova na Yesu adziwa vomwe munthu aliyese padziko yapasi achaganiza na momwe achabvera. (Mat. 9:4) Ndipomwapa iye akambaweruza munthu aliyese achachita ‘vinthu vabwino.’

¹⁹ Ayi kukayikira kuti nthawe zose Yahova adzasalule vinthu vabwino. Ninge wanthu, tikwanisalini kuweruza wanthu anango koma Yahova akwanisa. (Werengani Yesaya 55:8, 9.) Ndipomwapa na chitsimikizo chose tinkufuna kusiya nkhani yoweruza manja mwa Yahova na mwana wake Yesu Khrisitu Mpfumu yomwe ichatewedzera mokhulupirika chilungamo na chifundo cha Ababa wake Yahova. (Yes. 11:3, 4) Manje ko tingalewe chani va chiweruzo chomwe Yahova adzapereke pa nthawe ya chisautso chikulu? Ko ni chani chomwe isepano tinkudziwalini? Ko ni chani chomwe tinkudziwa? Mu nkhani inkubwera tidzadawire mibvunzo mwaya.